Opracowała Agnieszka Terebus Ekologiczne znaki Opracowała Agnieszka Terebus

Spis treści Oznakowanie towarów Co to są ekologiczne znaki? Trochę historii… Funkcje ekoetykiet Ubieganie się o znak ekologiczny Ekologiczne oznakowanie towarów Jak możesz chronić przyrodę - idziemy na zakupy Kampania „Zielone znaki” Zasada 3R Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 – dla chętnych Podsumowanie Bibliografia

Oznakowanie towarów Towary, które kupujemy, oprócz informacji pisemnej – często w języku obcym – zaopatrzone są w znaki graficzne, różne w różnych krajach, nie zawsze zrozumiałe dla polskiego konsumenta. Są to swego rodzaju informacje o pewnych cechach towaru, dzięki którym jest on bardziej niż inny przyjazny środowisku.

Co to są ekologiczne znaki? Ekologiczne znaki są to ekoetykiety świadczące o tym, że produkt nie szkodzi środowisku i zdrowiu użytkowników. Znaki te możemy znaleźć na opakowaniach artykułów spożywczych, środków czystości i kosmetyków (kolory znaczków mogą być różne, a napisy w różnych językach).

Trochę historii… Idea wprowadzenia towarowych oznaczeń ekologicznych (tzw. ecolabelling) na produktach, które najmniej szkodzą środowisku, powstała w latach 70. dwudziestego wieku i szybko zdobyła uznanie. Pierwszymi krajami, w których zastosowano ekoetykiety, były Niemcy (Niebieski Anioł, 1978), Kanada (Environmental Choice Label Scheme, 1988), kraje skupione w Radzie Nordyckiej (Biały Łabędź, 1989), Austria (Eko-znak, 1991) oraz Holandia (Eko-znak, 1992). W 1995 rozbudowane systemy ekooznaczeń funkcjonowały także w Indiach, Japonii, Nowej Zelandii, Singapurze, Korei Południowej oraz Stanach Zjednoczonych.

Trochę historii… W latach 90. XX wieku pojawił się nowy rodzaj ekoetykiet, związany z rosnącą popularnością ruchu ekologicznego i ruchu wyzwolenia zwierząt. Firmy kosmetyczne zaczęły umieszczać na swoich produktach symbol wskazujący na określoną klasę produktów, które nie były testowane na zwierzętach. Pierwszym krajem, który zastosował ten znak, była Wielka Brytania, gdzie popularność ruchu ochrony zwierząt jest najwyższa na świecie (obecnie 15% Brytyjczyków to wegetarianie). Ekoetykiety zostały też wprowadzone w Unii Europejskiej. Promocyjny Ekoznak został ustanowiony na mocy regulacji Komisji z 1992 i jest przyznawany od 1993.

Funkcje ekoetykiet: Funkcja marketingowa (konkurencji) - ekoetykieta ma na celu zwiększenie obrotu towarami o proekologicznym charakterze. Funkcja polityczna - ekoetykietowanie traktowane jest jako jedno z podstawowych narzędzi prewencyjnej polityki ochrony środowiska. Polityka ochrony środowiska winna wspierać model konsumpcji, który zmniejszałby presję na środowisko naturalne i angażował całość społeczeństwa w procesy ochrony środowiska przez nabywanie produktów przyjaznych środowisku. Funkcja środowiskowa (ekologiczna) - ekoetykieta służy poprawie stanu środowiska naturalnego, ponieważ promuje produkty najmniej dla niego uciążliwe. Funkcja informacyjna - ekoetykieta informuje konsumentów o przyjaznych dla środowiska cechach produktu, ułatwiając wybór towarów. Zachęca do unikania zakupu produktów niebezpiecznych dla środowiska i względnie uciążliwych dla zdrowia ludzi. Funkcja stymulacyjna - istnienie systemu ekoetykiet winno zachęcać producentów do podejmowania działań proekologicznych: zmniejszenia emisji zanieczyszczeń, zużycia energii, eliminowania szkodliwych dla środowiska składników produktu, a także szkodliwych procesów technologicznych. funkcja edukacyjna - ekoetykieta wzbogaca wiedzę konsumentów o proekologicznych towarach i ich cechach, co przyczynia się do poprawy stanu świadomości ekologicznej społeczeństw.

Jak ubiegać się o znak ekologiczny… Ubieganie się o znak ekologiczny jest w pełni dobrowolne. To producent musi zdecydować czy chce wystąpić o znak ekologiczny. Źródło: http://activ.bydg.pl/?id=64

Ekologiczne oznakowanie towarów

Dbaj o czystość środowiska Zadaniem części znaków jest kształtowanie postawy dbałości o czystość swego otoczenia, przy czym kształty koszy na śmieci i postaci bywają różne, ale oddają tę samą ideę.

Dozwolony kontakt z żywnością Symbol ten oznacza, że dany wyrób może mieć kontakt z żywnością. W ten sposób oznakowane są np. plastikowe kubki na napoje czy kubki, w które pakowane są jogurty.

Oznaczenie opakowania z aluminium Recykling opakowań aluminiowych. Pamiętaj, wrzucaj do pojemników z puszkami, konserwami, kapslami itd. Recykling – odzysk odpadów, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym możliwym.

Stop! Nie wrzucać do odpadów domowych (substancje szkodliwe) Obecnie przeciętny konsument w Polsce ma, niestety, niewielkie możliwości zwrotu wyrobów z tworzyw sztucznych. Podobnie jest z odpadami chemicznymi, nie wiadomo, co z nimi zrobić, by nie trafiły na składowisko albo, co gorsze, na ciągle jeszcze istniejące w naszej rzeczywistości „dzikie” wysypisko. Właśnie ten znak przestrzega nas, by nie wyrzucać do odpadów domowych substancji szkodliwych takich jak baterie czy farby.

Obowiązek ponownego wykorzystania opakowania przez producenta (w Niemczech) Przejawem postępu w systemie zagospodarowania zużytych butelek, tub, puszek, pudełek i innych opakowań jest symbol i napis stosowany na terenie Niemiec „DER GRÜNE PUNKT”. Jest on związany z obowiązującym w tym kraju rozporządzeniem rządu w sprawie zużytych opakowań nie nadających się do ponownego napełniania. Za generalną zasadę uznano, że producent opakowania ma obowiązek jego odbioru i ponownego wykorzystania. Obowiązek dostarczenia opakowania do producenta spoczywa na sprzedawcy lub dystrybutorze. Jeśli handlowcy chcą uniknąć kosztów transportu opakowań z powrotem do producenta, mogą zorganizować ich utylizację w sposób zgodny z lokalnie obowiązującymi zasadami. Trzeba przy tym podkreślić, że znak ten nie oznacza, iż towar jest nieszkodliwy dla środowiska.

Kosmetyki nie testowane na zwierzętach Niektóre firmy, chcąc podkreślić ekologiczny charakter swoich kosmetyków, zamieszczają na wyrobach symbol królika na tle trójkąta, informując w ten sposób, że ich produkt nie jest testowany na zwierzętach. Kosmetyki nie testowane na zwierzętach są też oznaczane literami „BWC” (Beauty Without Cruelty – piękno bez okrucieństwa), Not Tested on Animals czy Animal Friendly.

Opakowanie nadające się do recyklingu Takie oznaczenie spotyka się na opakowaniach, które podlegają ponownemu wykorzystaniu. Umieszcza się je na opakowaniach z tworzyw sztucznych bądź aluminium. Symbolowi towarzyszyć mogą cyfra i napis. Oznaczają one rodzaj surowca użytego do produkcji opakowania.

Opakowanie wyprodukowane z papieru makulaturowego o określonej zawartości surowców pochodzących z recyklingu

Recykling szkła Opakowanie z takim rysunkiem oznacza, że powinieneś wrzucić ten odpad do pojemnika z napisem „szkło”.

Nie niszczy warstwy ozonowej Ten znak informuje, że oznaczony nim produkt nie zawiera gazów typu Chloro-Fluoro-Carbon, powszechnie zwanych freonami, niszczących powłokę ozonową. Do tego znaku należy jednak odnosić się z pewną rezerwą, jeśli poza wspomnianą wyżej informacją brak danych jaki składnik został w zamian zastosowany. Mamy przecież prawo wiedzieć , czy nasze zdrowie i środowisko nie są zagrożone.

Przyjazny ozon Produkty opatrzone takimi symbolami nie zawierają gazów typu chloro-fluoro-carbon, powszechnie zwanych freonami, które niszczą powłokę ozonową.

Oznaczenie opakowania ze stali Opakowanie z takim rysunkiem oznacza, że powinieneś wrzucić ten odpad do pojemnika z napisem „metal”.

Jak możesz chronić przyrodę - idziemy na zakupy… Źródło grafiki: Borowicz D., Krupski J., Spallek W., Atlas Przyroda dla szkoły podstawowej, Wyd. Europa, Wrocław 2004, s. 78

Kampania „Zielone Znaki” Źródło grafiki: http://www.zieloneznaki.pl/index.php?pageid=7

Zasada 3R - Reduce, Reuse, Recycle Zasada 3R - promuje zdrowy dla środowiska styl życia, konsumpcji dóbr i traktowania odpadów. Pierwszy czasownik (ogranicz) przypomina o możliwości zmniejszenia ilości generowanych odpadów poprzez ograniczenie konsumpcji niepotrzebnych produktów. Drugi (użyj ponownie) przypomina o możliwości powtórnego wykorzystania produktów powszechnie uznanych za jednorazowe, co zmniejsza skalę zanieczyszczeń środowiska, powstałych w skutek efektów ubocznych zarówno produkcji jak i akumulacji śmieci. Ostatni czasownik (oddaj do odzysku) mówi, co należy zrobić w sytuacji, gdy nie można zrezygnować z produktu, a powstałego z niego odpadu nie da się wykorzystać ponownie: należy go wrzucić do odpowiedniego pojemnika celem ponownego wykorzystania w produkcji. Kolejność czasowników nie jest w tym zwrocie przypadkowa. Największe korzyści dla środowiska niesie ograniczanie nadmiernej konsumpcji oraz wielokrotne użycie - czyli jak najpóźniejsze uznanie produktu za odpad. Wreszcie ich racjonalne przetwarzanie pomaga ograniczyć obciążenia środowiska związane z pozyskaniem produktu z surowców pierwotnych i z akumulacją śmieci.

Ćwiczenie 1 Otwórz dokument o nazwie „karta pracy_ekoznaki.doc”. Uzupełnij tabelę, wpisując znaczenie omawianych na lekcji znaków graficznych, zamieszczanych na towarach.

Ćwiczenie 3 – dla chętnych Korzystając z edytora grafiki Paint, zaprojektuj własny znak ekologiczny i podaj jego wyjaśnienie. Rysunek zapisz pod nazwą „znak.bmp” Ćwiczenie 3 – dla chętnych Zapoznaj się ze stroną internetową: http://www.ekonsument.pl/. Podziel się nowymi informacjami ze swoimi kolegami i koleżankami.

Podsumowanie Znaki ekologiczne, stanowiąc uzupełnienie innych systemów znakowania, sygnalizują, że wyrób, z określonej grupy produktów, stanowi mniejsze obciążenie dla środowiska. Ekoznakowanie jest skierowane przede wszystkim do uczestników rynku i oddziałuje na zmianę preferencji konsumenckich, marketing ekologiczny oraz działania przedsiębiorstw związane z ochroną środowiska. Zadaniem systemu znakowania ekologicznego jest, z jednej strony, zachęcanie producentów do wytwarzania wyrobów przyjaznych środowisku, a z drugiej – dostarczanie konsumentom rzetelnej informacji o cechach produktów znajdujących się na rynku i ich oddziaływaniu na środowisko. Źródło: http://www.outsourcing.edu.pl/?page=article&kat=art&option=det&artid=70

Bibliografia Borowicz D., Krupski J., Spallek W., Atlas Przyroda dla szkoły podstawowej, Wyd. Europa, Wrocław 2004, s. 78. Gołębiewska A., Metera P., Ochrona środowiska z perspektywy gospodarstwa domowego. Cz. 2, Krajowe Centrum Edukacji Ekologicznej, Warszawa, s. 13-16. Tyralska – Wojtycza E., Śmieci mniej Ziemi lżej! Pakiet edukacyjny, Wyd. Regionalny Ośrodek Edukacji Ekologicznej, Kraków 2003, s.117 – 127. Źródła internetowe: http://activ.bydg.pl/?id=64 http://pl.wikipedia.org/wiki/Zasada_3R http://www.city.poznan.pl/mim/strony/wos/news.html?co=print&id=2002&instance=1000&lang=pl http://www.ekonsument.pl/ http://www.ekoswiat.com.pl/ekologia/pdf/znaczki_eko_1.pdf#search=%22znak%20ALU%22 http://www.recykling.aios.pl/coto.htm http://www.sejmik.kielce.pl/urzad/dos/os/ee.htm http://www.outsourcing.edu.pl/?page=article&kat=art&option=det&artid=70 http://www.zieloneznaki.pl/index.php?pageid=1

KONIEC