Ochrona zagrożonych gatunków roślin i zwierząt.

Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt ma na celu zabezpieczenie dziko występujących roślin lub zwierząt i ich siedlisk, w szczególności gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, a także zachowanie bioróżnorodności.

Świat przyrody poniósł najdotkliwsze straty w wyniku niszczenia lasów równikowych, w których żyje około 50% gatunków roślin i zwierząt świata. Lasy tropikalne są najbogatszym i najbardziej produktywnym biomem świata. W strefie umiarkowanej najbardziej zróżnicowanymi środowiskami są tereny wodno-błotne (rzeki, bagna, mokradła, lasy łęgowe). Tymczasem pozyskiwanie terenów na pola uprawne powoduje osuszanie obszarów podmokłych uważanych za nieużytki i często osuszane.

Różnorodna, dzika przyroda zapewnia równowagę biologiczną na świecie Różnorodna, dzika przyroda zapewnia równowagę biologiczną na świecie. Ma to decydujące znaczenie w przypadku niektórych przedsięwzięć gospodarczych człowieka, zwłaszcza produkcji zdrowej żywności. Jest ona bowiem możliwa tylko w wypadku istnienia dużej różnorodności gatunkowej. Tworząca się sieć wzajemnych oddziaływań, relacji troficznych (typu: producenci, konsumenci, reducenci) warunkuje utrzymywanie równowagi ekologicznej.

W ciągu ostatnich 400-500 lat w Polsce wyginęło 11-25 gatunków, m. in W ciągu ostatnich 400-500 lat w Polsce wyginęło 11-25 gatunków, m. in. tur i tarpan, co jest nieodwracalną stratą dla fauny światowej.

Obecnie w stanie skrajnego zagrożenia znajdują się następujące gatunki w Polsce. Ssaki - podkowiec mały, nocek orzęsiony, świstak, morświn, żbik, foka szara, norka europejska; Gady - żółw błotny, jaszczurka zielona, wąż Eskulapa;

Ptaki - orlik grubodzioby, orzeł włochaty, sokół wędrowny, pustułeczka, głuszec, drop, ostrygojad, biegus zmienny, brodziec leśny, dubelt, bekasik, kulon, rybitwa białowąsa, rybitwa popielata, puszczyk mszarny, żołna, pomurnik;

Bezkręgowce - niepylak apollo, kniejowiec sudecki, kniejowiec barwny większy, modraszek rozchodnikowiec, modraszek gniady, zieleńczyk globularia, nadobnica alpejska.

Ryby - łosoś europejski, koza złotawa, skrzelopływka bagienna;

Właściwy stan danego gatunku to taki stan, kiedy dane o dynamice zmian liczebności populacji danego gatunku są podstawą do twierdzenia, że gatunek należy do utrzymujących się w tak zwanej skali długoterminowej jako trwały, stale istniejący składnik siedliska swojego życia, oraz że zasięg danego gatunku nie ulega zawężeniu i nic nie wskazuje na to aby miał ulec zawężeniu w możliwej do przewidzenia przyszłości. Warunkiem jest też to, że można stwierdzić, ze istnieje i w przyszłości nadal będzie istniało siedlisko na tyle duże , aby populacja ta mogła się utrzymywać na podobnym poziomie ilościowym i jakościowym przez dłuższy czas.

Działalność człowieka ma często negatywny wpływ na zmiany, które dokonują się w środowisku naturalnym, czego dowodem jest na przykład zmniejszanie się liczebności wielu gatunków roślin i zwierzą, a nawet wyginięcie niektórych z nich. Dzieje się tak wskutek skażenia środowiska przez przemysł, niszczenia siedlisk (np. przez osuszanie terenów bagiennych), chemizacji rolnictwa czy zmian w strukturze krajobrazu. Problemem jest też zanikanie ras zwierząt hodowlanych i odmian roślin użytkowych wypieranych z powodu intensyfikacji produkcji. Niektórych gatunków nie da się uratować, bez podjęcia specjalnych działań. Wiele mogą tu pomóc prowadzone od kilku lat przedsięwzięcia, których celem jest redukcja zanieczyszczeń powietrza i wód, co wpływa na poprawę stanu środowiska. A tym samym przywracanie ginącym gatunkom ich naturalnych siedlisk. Czasami potrzebne jest ich odtworzenie.

Mimo strat, jakie wyrządza człowiek całemu światu biologicznemu, mało kto ma odwagę zakwestionować sens dalszego przemysłowo-konsumpcyjnego modelu rozwoju. Często rządy państw, decydenci, samorządy podejmują decyzje szkodliwe dla przyrody i tym samym człowieka. W dalszym ciągu rządzi technokracja, krótkowzroczna polityka a postęp pojmowany jest jako jednostronny wzrost finansowy. W tej sytuacji potrzebny jest awangardowy ruch społeczny ludzi, którzy podejmą się obrony przyrody przed presją ze strony człowieka. Musi to się wiązać również wizją sensownej alternatywy dla konsumpcyjnego rozwoju i stylu życia.

Do tej pory w ramach programów realizowanych przez Ekofundusz, prowadzonych głównie przez organizacje pozarządowe, zajmowano się bezpośrednią ochroną kilkudziesięciu gatunków zwierząt i roślin, umieszczonych na polskich i międzynarodowych listach zagrożonych gatunków. Dotowane projekty dotyczyły przede wszystkim ochrony miejsc rozrodu zwierząt (ptaków drapieżnych, bociana czarnego, żółwia błotnego, płazów), ochrony zimowisk nietoperzy, w przypadku roślin chodziło o przywrócenie ich naturalnych siedlisk. Tylko w ten sposób można uratować wiele ginących roślin i zwierząt czy zwiększyć ich liczebność.