Źródła i rodzaje zanieczyszczeń powietrza

Terminem "zanieczyszczenie powietrza" określa się obecność w dolnej części atmosfery substancji stałych, ciekłych i gazowych w ilościach nie tylko uciążliwych dla człowieka lub wywierających ujemny wpływ na jego zdrowie, ale także szkodliwych dla roślin i zwierząt, a niekorzystnych dla klimatu, gleby i wody.

Źródła zanieczyszczenia powietrza są bardzo liczne i różnorodne, a obecny rozwój i postęp naszej cywilizacji powoduje ciągły wzrost ich liczby. Ogólnie można je podzielić na naturalne, wynikające z procesów zachodzących w przyrodzie, i sztuczne, spowodowane działalnością człowieka.

Do naturalnych źródeł zanieczyszczenia powietrza zalicza się: pyły kosmiczne pochodzące z meteorytów i komet; pożary lasów i stepów produkujące olbrzymie ilości dymu i popiołów; wyładowana elektryczne w czasie których powstają podtlenek azotu i ozon; procesy erozji gleby i wietrzenia górnych warstw litosfery, burze piaskowe i pyłowe, pyłki i zarodniki roślinne, bakterie, szczątki organizmów roślinnych i zwierzęcych; wyziewy z gorących źródeł i szczelin w ziemi oraz czynne wulkany wyrzucające duże ilości popiołu i gazów.

Wymienione źródła zanieczyszczeń powietrza, aczkolwiek poważne, mają jednak na ogół charakter sporadyczny i nie stwarzają poważnego zagrożenia dla życia na naszej planecie. Zagrożenie wystąpiło z chwilą intensywnego rozwoju przemysłu.

Do bardzo poważnych źródeł zanieczyszczających atmosferę należy zaliczyć eksplozje nuklearne, zakłady wytwarzające izotopy radioaktywne oraz zakłady energetyczne oparte na wy-korzystywaniu energii jądrowej.

Wymienione źródła wytwarzają różnego rodzaju zanieczyszczenia występujące w postaci pyłu lub cząstek sadzy, oparów np.: mgły kwasu siarkowego, gazów, zapachów i odorów. Każdy z tych rodzajów jest szkodliwy lub uciążliwy dla otoczenia ich źródła, ale tylko niektóre z nich występują powszechnie. Do takich należy zaliczyć przede wszystkim pyły, dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, siarkowodór, fluor oraz zawarte w spalinach samochodowych - tlenek węgla, tlenki azotu, związki ołowiu i węglowodory aromatyczne.

Spalanie wielkich ilości paliw kopalnych powoduje, że codziennie wprowadza się do atmosfery tysiące ton dwutlenku węgla. Obecnie rośliny nie są w stanie przyswoić tyle węgla z powietrza poprzez fotosyntezę, ile wynosi jego emisja na świecie, zwłaszcza gdy się weźmie pod uwagę zniszczenie dużych kompleksów leśnych. Ponadto zmętnienie atmosfery spowodowane wzrostem zapylenia zmniejsza napromieniowanie powierzchni Ziemi i hamuje proces fotosyntezy.

Grupa źródeł Aerozole Gazy i pary Wielkość strat Procesy spalania Pył, dym NO2, SO2, CO2 substancje organiczne, kwasy 0,05 - 1,5% ciężaru paliwa Praca silników samochodowych Dym NO2, CO, kwasy, substancje organiczne 4 - 7% ciężaru paliwa Procesy przeróbki ropy naftowej Pył, mgła SO2, H2S, NH3, CO, węglowodory, merkaptany 0,25 - 1,5% ciężaru przerobionej ropy Procesy chemiczne Pył, dym, mgła, bryzgi Zależnie od procesu (SO2, CO, NH3, kwasy, substancje org. rozpuszczalniki, sulfidy) 0,5 - 2,0% ciężaru przerobionego materiału Procesy piro- i elektro- metalurgiczne SO2, CO, związki fluorowe i substancje organiczne Procesy obróbki minerałów Zależnie od procesu (SO2, CO, związki fluorowe, substancje organiczne) 1 - 3% ciężaru przerobionego materiału Produkcja pasz i żywności Substancje wonne 0,25 - 1,0% ciężaru przerobionego materiału

CZY DA SIĘ COŚ Z TYM ZROBIĆ? Aby zapobiec tak katastrofalnym skutkom, które mogą być wywołane nadmierną ilością dwutlenku węgla w atmosferze, należy ograniczyć jego emisję, przede wszystkim zmniejszając liczbę jego źródeł. Ogromne znaczenie dla zmniejszania ilości dwutlenku węgla w powietrzu ma ochrona istniejących obszarów leśnych. Zmniejszenie ilości szkodliwych gazów spalinowych można uzyskać stosowaniem benzyny bezołowiowej oraz w celu usunięcia tlenku węgla montowane są katalizatory. Aby zapobiec emisji dwutlenku siarki do atmosfery, stosuje się odsiarczanie paliw. Aby zapobiec nadmiernemu zapyleniu powietrza, stosuje się urządzenia zwane odpylaczami. Wiele zależy od tego, czy każdy z nas w swoim codziennym postępowaniu będzie dbał o nasze wspólne środowisko, w którym żyjemy.

KONIEC Andrzej Więckowski Klasa I gim. Luty, 2008r. Społeczne Gimnazjum im. S.F. Klonowica w Lublinie Andrzej Więckowski Klasa I gim. Luty, 2008r.