Metody zbierania danych empirycznych Wybór technik badawczych

Podstawa źródłowa Dane wykorzystane w procesie badawczym muszą być zarejestrowane. Generalnie dane wykorzystywane w badaniach społecznych podzielić można na: Wywołane przez badacza, Dane zastane

Dane zastane Kompletny opis konkretnego problemu socjologicznego powinien zawierać interpretację zarówno danych zastanych, jak i wyników własnych badań empirycznych. Już na etapie wstępnego formułowania problemu badawczego warto sprawdzić „czy” oraz „jakie” dane zostały wytworzone (w ewaluacji proces ten określany jest mianem „desk-check”).

Rodzaje danych zastanych Można wyróżnić dane zastane: Prywatne (zawartość prywatnych, rodzinnych archiwów) Urzędowe (dane gromadzone przez wszelkiego rodzaju instytucje publiczne, zarówno powołane w tym celu, jak i prowadzące taką działalność niejako przy okazji czy na potrzeby przydzielonych im zadań) Ogólnodostępne (informatory, prasa itp.)

Czy dane zastane są pewne? Należy pamiętać, że zazwyczaj badacz nie jest w stanie poznać procedur, mechanizmów i przebiegu zbierania danych. Może zapoznać się wyłącznie z efektem końcowym – czyli danymi. Warto więc pamiętać o problemie: Wiarygodności danych, oraz Rzetelności danych zastanych.

Opracowanie danych zastanych Opracowanie danych zastanych przebiega w kilku kluczowych etapach: Określenie i scharakteryzowanie źródeł danych, Określenie zakresu danych (selekcja), Określenie procedur opracowania danych, Określenie sposobów prezentacji danych. W sposobie opracowania i interpretowania danych zastanych ograniczają badacza wyłącznie zasoby i jakość danych, konieczność zachowania rzetelności badawczej oraz … jego/jej własna wyobraźnia.

Dane wywołane Literatura przedmiotu podaje kilka sposobów klasyfikowania metod badawczych. Zasadniczo metody badawcze podzielić można na: Ilościowe Jakościowe Generalnie wyróżnia się następujące metody: wywiad, eksperyment, obserwacja, socjometria, metoda badania dokumentów.

Metoda a technika W ramach wyróżnionych metod stosowane są różne techniki badawcze. Zatem pojęcie metody badawczej jest zakresowo szersze od pojęcia techniki badawczej. Np. w metodzie wywiadu klasyfikuje się techniki: Wywiadu kwestionariuszowego, Ankiety, Wywiadu swobodnego, Wywiadu biograficznego.

Techniki wg J. Lutyńskiego Obserwacja Komunikowanie bezpośrednie pośrednie niestandaryzowane Techniki obserwacji niekontrolowanej Techniki wywiadu swobodnego Techniki pozyskiwania wypowiedzi pisemnych niestandaryzo-wanych standaryzowane Techniki obserwacji kontrolowanej Techniki wywiadu kwestionariuszo-wego Techniki ankiety

Mocne i słabe strony badań jakościowych Generalnie przyjmuje się, że metody i techniki jakościowe są bardziej trafne niż rzetelne: Przydatne przy opisie konkretnego przypadku, Ograniczają ryzyko wystąpienia artefaktu (czyli zjawiska poddanego pomiarowi, ale wywołanego samym procesem pomiaru); Jednocześnie: Silnie ograniczają możliwości stosowania analizy statystycznej, Wymagają dużego zaangażowania badacza.

Mocne i słabe strony badań ilościowych Uważa się, że z kolei badania ilościowe charakteryzują się wyższą rzetelnością niż trafnością: Przydatne przy opisie cech większej populacji (objęcie badaniem licznych zbiorowości), Są wysoko wystandaryzowane; Aczkolwiek, należy pamiętać, że: Brakuje często kontekstu (spłycenie problemu badawczego), Pojawia się ryzyko wystąpienia artefaktów.

Najpopularniejsze techniki badawcze Wśród metod ilościowych dominują: PAPI (Paper and Pencil Interview) Ankieta audytoryjna CATI (Computer Assisted Telephone Interview) CAWI (Computer Assisted Web Interview) Wśród metod jakościowych zaś: IDI (Individual In-Depth Interview) FGI (Focus Group Interview) Wywiad biograficzny Obserwacja

Co zatem wybrać? Odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista. Wybór konkretnej techniki narzucają: Zakres i charakter problemu badawczego, Zakres i charakter prowadzonych analiz oraz wnioskowania, Umiejętności i kwalifikacje badacza, Czas oraz zasoby techniczno-organizacyjne projektu.