Kobiety w powstaniu listopadowym

Emilia Plater 

Emilia Plater herbu własnego Plater (ur.13 XI 1806r.-Wilnio,zm.23 XII 1831r.-Justianów) – polska hrabianka, kapitan Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego - bohaterka narodowa Polski, Białorusi i Litwy

jedna z pierwszych inicjatorek samodzielnego powstania na Litwie jako kobieta nie została jednak dopuszczona do narad komitetu kierującego powstaniem w Wilnie. Podjęła sama plan zdobycia Dyneburga obcięła swoje długie włosy, kazała uszyć stroje męskie. Uzbrojona w pistolety i sztylet wyruszyła walczyć w powstaniu sformowany przez nią oddział partyzancki nie zdołał jednak zdobyć Dyneburga gen. D.Chłapowski nadał E. Plater honorowy stopień kapitana 

stanęła na czele 1 kompanii 1 Pułku Piechoty Litewskiej, przemianowanego następnie na 25 Pułk Piechoty Liniowej kiedy gen. Chłapowski postanowił złożyć broń, postanowiła w celu kontynuowania walki przedostać się do Warszawy. przez dziesięć dni w przebraniu chłopskim Platerówna i jej towarzysze szli do Królestwa trudy wędrówki - zmęczenie, głód, bezsenność - okazały się jednak ponad siły fizyczne Emilii. zmarła 23 XII 1831 r. Zwłoki jej zostały przewiezione do Kopciowa w dobrach Abłamowiczów (dzisiaj Litwa) na miejscowy cmentarz. Mogiła istnieje do dzisiaj

ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA A gdy konia już z izby wywiedli, Potem do niej wszedł ksiądz z Panem Bogiem; I żołnierze od żalu pobledli. A lud modlił się klęcząc przed progiem. Nawet starzy Kościuszki żołnierze, Tyle krwi swej i cudzej wylali, Łzy ni jednej - a teraz płakali I mówili z księżami pacierze. Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy; Już przed chatą nie było żołnierza, Bo już Moskal był w tej okolicy. Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza, Na pastuszym tapczanie on leży - W ręku krzyż, w głowach siodło i burka, A u boku kordelas, dwururka. Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży, Jakie piękne dziewicze ma lica? Jaką pierś? - Ach, to była dziewica, To Litwinka, dziewica-bohater, Wódz Powstańców - Emilija Plater!     Adam Mickiewicz W głuchej puszczy, przed chatką leśnika, Rota strzelców stanęła zielona; A u wrót stoi straż Pułkownika, Tam w izdebce Pułkownik ich kona. Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze, Wódz to był wielkiej mocy i sławy, Kiedy po nim lud prosty tak płacze I o zdrowie tak pyta ciekawy. Kazał konia Pułkownik kulbaczyć, Konia w każdej sławnego potrzebie; Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć, Kazał przywieść do izby - do siebie. Kazał przynieść swój mundur strzelecki, Swój kordelas i pas, i ładunki; Stary żołnierz - on chce jak Czarniecki. Umierając, swe żegnać rynsztunki.

Zofia Kodrębska 

wstąpiła do wojska Królestwa Polskiego w przebraniu męskim Zofia Kodrębska (ur. 1798, zm. 21 sierpnia 1885 w Wieniatyczach koło Włodzimierza Wołyńskiego) wstąpiła do wojska Królestwa Polskiego w przebraniu męskim służyła pod nazwiskiem Wańkowicz w 8 pułku piechoty pełniła obowiązki ordynansa płk. Jana Skrzyneckiego za odwagę na polu walki, została awansowana na podoficera i odznaczona krzyżem Orderu Virtuti Militari Jej płeć została rozpoznana w szpitalu polowym, dokąd trafiła ranna w nogę; zdołała jednak uprosić personel i utrzymać prawdę w tajemnicy

Józefa Rostkowska

Józefa Rostkowska -ur. 19 III 1784r. lub 1798r. w Warszawie, zm Józefa Rostkowska -ur. 19 III 1784r. lub 1798r. w Warszawie, zm. 18 VII 1896r. w Aniche,we Francji wstąpiła do wojska w I 1831r. jako młodszy felczer za zgodą naczelnego lekarza WP Jana Stummera figurowała w dokumentach jako mężczyzna -Józef Kluczycki. od VIII 1831r. była starszym felczerem w 10 pułku piechoty liniowej, gdzie służył jej przyszły mąż Daniel Rostkowski. Walczyła pod Białołęką, Grochowem (dwukrotnie ranna), Dębem Wielkim, Ostrołęką, Wolą, w obronie Warszawy. dnia 11 IX 1831r. otrzymała Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. po upadku powstania , wraz z mężem wyemigrowała do Francji

Antonina Tomaszewska

A.Tomaszewska-ur. w 1814r., zm. w 1883r. w Płocku roku wybuchu powstania Antonina miała 16 lat wprost z klasztoru w Krożach Antonina podążyła do oddziałów powstańczych na Żmudzi Antoninę przyjęto do jazdy żmudzkiej. Szybko nauczyła się jazdy konnej i po- sługiwania się lancą jej oddział powstańczy został włączony w skład jednostek polskich w bitwie pod Mankuniami jej jazda pokonała jazdę czerkieską męstwem wykazała się w bitwach pod Szawlami i Powendeniami została mianowana do stopnia podporucznika od 1831r. do 1857r. przebywała na emigracji

Barbara Bronisława Czarnowska

Barbara Bronisława Czarnowska -ur. 4 XII 1810r. w Strudze, zm Barbara Bronisława Czarnowska -ur. 4 XII 1810r. w Strudze, zm. 23 października 1891 w Warszawie włączyła się w prace Towarzystwa Dobroczynności Patriotycznej Warszawianek Jako pielęgniarka-ochotniczka opiekowała się rannymi i chorymi żołnierzami. 18 kwietnia 1831 roku przebrana za mężczyznę zgłosiła się do obozu wojskowego na Pradze. Uzyskała przydział kadeta 1 Pułku Jazdy Augustowskiej uczestniczyła w obronie Warszawy walczyła w okolicach Sierpca, jesienią 1831r. 3 X 1831 r. została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu wojennego Virtuti Militari

Nie tylko z bronią w ręku…

Amazonki

Amazonki działalność opiekuńczo – samarytańska nad rannymi i chorymi powstańcami latem 1831r., gdy wróg zagra- żał stolicy stanęły do pracy przy sypaniu szańców obronnych służyły pomocą jeńcom – powstańcom polskim, których pędzono na Syberię i Kaukaz pomagały więźniom w kazama- tach twierdz pisały powstańcze odezwy, działały w polityce i dyplomacji

Klaudyna Potocka 

Klaudyna Potocka-ur. 27 VIII 1801r. na zamku w Kórniku, zm. 8 VI 1836r Klaudyna Potocka-ur. 27 VIII 1801r. na zamku w Kórniku, zm. 8 VI 1836r. w Genewie zaznaczyła się swą pełną poświęcenia pracą nad pielęgnowaniem rannych po upadku powstania osiedliła się w Dreźnie, gdzie spieniężywszy swe klejnoty, niosła pomoc emigrantom dzięki zapisanym przez nią funduszom powstała w Paryżu instytucja dobroczynna „ Czci i chleba” roztaczająca opiekę nad emigrantami została pochowana na cmentarzu w Montmorency koło Paryża w 1984 roku odznaczona została Gwiazdą Wytrwałości

Emilia Sczaniecka 

Emilia Sczaniecka herbu Ossoria - ur. 20 V 1804r. w Brodach, zm Emilia Sczaniecka herbu Ossoria - ur. 20 V 1804r. w Brodach, zm. 11 maja 1896 w Pakosławiu wielkopolska działaczka społeczna i narodowościowa po wybuchu powstania listopadowego przyjechała do Warszawy, gdzie wsławiła się jako organizatorka pomocy medycznej dla żołnierzy polskiej armii ukrywała emisariuszy i wspierała potrzebujących materialnie. skazana przez rząd pruski na więzienie i kary finansowe, została ułaskawiona przez króla później była także filantropką, ani-matorką działań narodowościowych w zaborze pruskim

Markietanki

Markietanki wędrowne handlarki podążające za wojskiem trudniły się zarobkowo naprawą mundurów, praniem, pielęgnowa-niem rannych handlowały alkoholem, żywnością, tytoniem, drobnymi rzeczami użytkowymi, ale także prowadziły gospodar- stwa swoich mężów-podoficerów często można było spotkać rodziny, w których ojciec był szeregowym lub podoficerem, matka markietanką, a syn doboszem.

pod kierunkiem p. Jadwigi Dziułko Dziękujemy za uwagę Klasa III Gimnazjum im. Noblistów Polskich pod kierunkiem p. Jadwigi Dziułko

Bibliografia: http://pl.wikipedia.org/wiki/Antonina_Tomaszewska   http://pl.wikipedia.org/wiki/Antonina_Tomaszewska http://pl.wikipedia.org/wiki/Barbara_Bronis%C5%82awa_Czarnowska http://pl.wikipedia.org/wiki/Emilia_Plater http://www.kawaleria-polska.pl/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=107 http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zefa_Rostkowska http://pl.wikipedia.org/wiki/Zofia_Kodr%C4%99bska http://www.oldartillery.pl/strona/pliki/Markietanki_w_Powstaniu_Listopadowym.pdf http://markietanka.blogspot.com/search/label/Markietanki http://listening-thoughts.blogspot.com/2012/03/emilia-plater.html http://szczepnr6.strefa.pl/mat_pomoc/EmilPlat.htm http://www.zamkipolskie.com/gorec/gorec.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Emilia_Sczaniecka http://blogmedia24.pl/node/37254 http://myvimu.com/tags/krakow