Szkoła z klasą Kuchenne rewolucje

„Kuchenne rewolucje” – to tytuł projektu, który realizowany był przez klasę III a. W kuchni znajduje się wiele produktów spożywczych, które nadają się nie tylko do jedzenia, ale także do „czarowania” - takie czary to chemia. Łatwo przeprowadzić je w domu, pokazać domownikom i zaciekawić ich tematem.

Poprzez eksperymentowanie na produktach spożywczych i nie tylko, chcemy pokazać jak łatwo można przeprowadzić doświadczenia i wyciągać wnioski oraz zachęcić do poszukiwania odpowiedzi.

Doświadczenie 1

Temat: Czy wybrane substancje rozpuszczają się w wodzie? Przyrządy: sól, cukier, olej, mąka, sok, piasek, woda, 6 zlewek, łyżeczka. Wykonanie: Napełnienie zlewek wodą. Wsypanie po kolei do każdej zlewki po jednej substancji. Mieszanie łyżeczką powstałych mieszanin. Obserwacja, czy poszczególne substancje są rozpuszczalne w wodzie.

Wnioski: Sól, cukier i sok są rozpuszczalne w wodzie i tworzą z wodą mieszaninę jednorodną. Piasek, mąka i olej nie rozpuszczają się w wodzie i tworzą z nią mieszaninę niejednorodną.

Doświadczenie 2

Temat: Pływające jajko Przyrządy: jajko, woda, sól, zlewka, łyżeczka. Wykonanie: Słoik napełniamy wodą. Jajko ostrożnie wkładamy do wody - jajko tonie. Wyjmujemy jajko i wsypujemy do wody sól, ciągle mieszając staramy się rozpuścić w wodzie jak najwięcej soli tworząc roztwór nasycony. Ostrożnie wkładamy jajko do roztworu wody z solą – jajko pływa.

Wnioski: Jajko w wodzie tonie, a w solance (mieszaninie wody i soli) pływa. Woda ma mniejszą gęstość niż solanka, dlatego jajko w wodzie tonie, a w solance pływa.

Doświadczenie 3

Temat: Wulkan w kuchni Przyrządy: kwasek cytrynowy, soda, woda. Wykonanie: Do obu szklanek nalewamy wody do 1/3 objętości. Do jednej wsypujemy kwasek cytrynowy, do drugiej sodę i dokładnie mieszamy używając do każdego roztworu osobnej łyżki. Następnie wlewamy szybko wodę z jednego słoika do drugiego. Zawartość spieni się i z sykiem wypłynie ze szklanki.

Wniosek: Kiedy zmieszamy ze sobą kwas (kwasek cytrynowy) z zasadą (soda oczyszczona), pomiędzy nimi wytworzy się gwałtowna reakcja chemiczna. Dzieje się tak dlatego, że kwasy i zasady „walczą” ze sobą, tworząc zupełnie nowe substancje.

Doświadczenie 4

Temat: Bąbelkowa burza Przyrządy: ocet, szklanka i łyżka sody. Wykonanie: Do szklanki nalewamy 10 łyżek octu i dodajemy łyżkę sody. Wszystko mieszamy.

Wniosek: To kolejny przykład na gwałtowną reakcję między słabym kwasem, jakim jest ocet, a zasadą, czyli sodą. Między kwasami i zasadami, kiedy się spotkają, zawsze dużo się dzieje.

Doświadczenie 5

Temat: Niewidoczne pismo Przyrządy: sok z cytryny, wykałaczka, papier, talerzyk, żelazko. Wykonanie: Wyciskamy na mały talerzyk sok z cytryny, moczymy w nim wykałaczkę i piszemy coś na papierze. Kiedy sok wyschnie i zniknie ogrzewamy kartkę żelazkiem. Pod wpływem ciepła pismo brązowieje.

Wniosek: Sok z cytryny zawiera węgiel, który podczas ogrzewania powoduje brązowe zabarwienie papieru.

Doświadczenie 6

Temat: wykrywanie białka w wybranych produktach spożywczych Przyrządy: biały ser, białko i żółtko jaja kurzego, szynka, mleko, stężony kwas azotowy(V), talerzyki, zlewki. Wykonanie: Do każdego produktu dodajemy kilka kropel stężonego kwasu azotowego(V). 

Wniosek: Produkty spożywcze pod wpływem stężonego kwasu azotowego zmieniły barwę na żółtą, co świadczy o obecności białka w tych produktach (reakcja ksantoproteinowa).

Doświadczenie 7

Spalanie różnych substancji Przyrządy: benzyna, ropa naftowa, cukier, słoma, alkohol. Wykonanie: Przeprowadzając doświadczenie należy użyć różnych substancji np. cukier, pióro, słomę, alkohol, chusteczkę higieniczną, benzynę. Substancje po kolei podpalamy, przestrzegając zasad BHP i obserwujemy co się dzieje oraz wyciągamy wnioski.

Wniosek: W wyniku spalania powstają nowe substancje o innych właściwościach.

Doświadczenie 8

Temat: Reakcja wody i oleju Przyrządy: olej, woda, miseczka. Wykonanie: Do miseczki wlewamy wodę, a następnie olej. Obserwacja: Po wlaniu oleju do wody, żółta substancja (olej) wypłynęła na wierzch, widocznie oddzielając się od wody.

Wniosek: Olej ma mniejszą gęstość niż woda, więc znalazł się nad wodą. Takie mieszaniny (np. olej + woda) nazywamy emulsją.

Doświadczenie 9

Temat: Czy świeca może pływać? Przyrządy: 2 szklanki, 2 małe świeczki, olej opałowy lub nafta, woda Wykonanie: Do jednej szklanki nalewamy jedną trzecią jej objętości wody, a do drugiej - taką samą ilość oleju opałowego lub nafty. Do każdej szklanki wkładamy małą świeczkę. W wodzie świeca pływa, w oleju tonie. Wyjmujemy świeczki i wlewamy wodę do szklanki z olejem i wkładamy świeczkę.

Obserwacja: Ciecze nie mieszają się ze sobą. Olej pływa na powierzchni wody. Po włożeniu świeczka zaczyna tonąć, dopóki nie osiągnie warstwy wody. Tam przestaje się zanurzać i pozostaje zawieszona pośrodku słoika.

Wnioski: Olej ma mniejszą gęstość niż woda. Określona objętość materiału, z którego wykonana jest świeca, jest lżejsza od objętości wody, a cięższa od takiej samej objętości oleju. Z tego właśnie powodu świeca pływa po powierzchni wody, a tonie w oleju.

Na sam koniec trzecioklasiści stworzyli grę dydaktyczną, dzięki której mogli sprawdzić swoje wiadomości z dziedziny chemii.

Przy realizowaniu projektu wykorzystaliśmy sprzęt multimedialny (aparat fotograficzny, kamera) w celu udokumentowania przeprowadzanych doświadczeń. Nasze prace były monitorowane drogą mailową oraz na spotkaniach dodatkowych w szkole.

Poprzez realizowanie zadań mogliśmy lepiej zrozumieć temat, rozwijaliśmy umiejętność wyszukiwania informacji, wzajemnie się uczyliśmy, wyjaśnialiśmy wątpliwości oraz powtórzyliśmy sobie wiadomości do egzaminu gimnazjalnego. Nauczyliśmy się także pracować w grupie.

Świetnie poradziliśmy sobie z każdym powierzonym zadaniem Świetnie poradziliśmy sobie z każdym powierzonym zadaniem. Eksperymenty wykonywaliśmy w szkole, ale również w domu. Wszystkim spodobał się projekt. Byliśmy zadowoleni i maksymalnie zaangażowani. Przy wykonywaniu każdego doświadczenia mogliśmy wykazać się samodzielnością. Przez całe zajęcia dopisywał nam dobry humor i panowała miła atmosfera.

Naszym opiekunem była pani Marzena Pera.

Wykonała: klasa III a Źródła: wikipedia.org, www.youtube.com, www.bryk.pl, www.sciaga.pl, www.chemia-gimnazjum.info