Szkoła wspomaga wychowanie Rola organów prowadzących szkoły i placówki w integrowaniu środowisk na rzecz wychowania Jolanta Tersa Dyrektor Wydziału Edukacji Starostwa Powiatowego w Kartuzach Gdańsk, 16 listopada 2006 r. Jolanta Tersa Dyrektor Wydziału Edukacji Starostwa Powiatowego w Kartuzach Gdańsk, 16 listopada 2006 r.

JST różnego szczebla – jako organy prowadzące szkoły i placówki Obowiązki organów prowadzących określają głównie: - ustawy samorządowe [1], - ustawa o systemie oświaty [2], - Karta Nauczyciela [3] oraz przepisy wykonawcze. Wynikające z nich kompetencje dotyczą sprawowania nadzoru nad działalnością szkół i placówek różnego typu w zakresie spraw finansowych i organizacyjnych. [1] Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001, Nr 142, poz z późn. zm), Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz z późn. zm.), oraz Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz z późn zm). [2] Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz z późn. zm.). [3] Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta nauczyciela (Dz. U. z 2006r. Nr 97, poz. 674). Obowiązki organów prowadzących określają głównie: - ustawy samorządowe [1], - ustawa o systemie oświaty [2], - Karta Nauczyciela [3] oraz przepisy wykonawcze. Wynikające z nich kompetencje dotyczą sprawowania nadzoru nad działalnością szkół i placówek różnego typu w zakresie spraw finansowych i organizacyjnych. [1] Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001, Nr 142, poz z późn. zm), Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz z późn. zm.), oraz Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz z późn zm). [2] Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz z późn. zm.). [3] Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta nauczyciela (Dz. U. z 2006r. Nr 97, poz. 674).

Ustawowa odpowiedzialność organów prowadzących szkoły i placówki: nadzór nad prawidłowością dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami budżetowymi oraz pozyskanymi przez nie środkami pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowania mieniem, nadzór nad prawidłowością dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami budżetowymi oraz pozyskanymi przez nie środkami pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowania mieniem, zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, nauki, wychowania i opieki, zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, nauki, wychowania i opieki, wykonywanie zadań inwestycyjnych i remontowych, wykonywanie zadań inwestycyjnych i remontowych, zapewnienie obsługi finansowej i organizacyjnej procesu edukacyjnego - wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji przez nauczycieli zadań statutowych szkoły, w tym programów nauczania i wychowania. zapewnienie obsługi finansowej i organizacyjnej procesu edukacyjnego - wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji przez nauczycieli zadań statutowych szkoły, w tym programów nauczania i wychowania.

Szkoła jest po to, by każdy mógł się rozwijać

Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa w drodze do szkoły i w szkole Działania Uwzględnienie w budżetach szkół środków na: - infrastrukturę zapewniającą bezpieczeństwo w budynku i w szkolnym otoczeniu, - dowóz do szkół Bariery Niedostatek nakładów na oświatę. Wg danych MEN wskaźnik % udziału dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego w finansowaniu wydatków bieżących oświaty wzrósł na przestrzeni 6 lat z niespełna 10% do 16,23% w roku 2004.

Walka z przemocą i przestępczością w szkole i poza nią Działania finansowanie wykrywania zagrożeń i prowadzenie badań z wykorzystaniem ich wyników finansowanie wykrywania zagrożeń i prowadzenie badań z wykorzystaniem ich wyników egzekwowanie statutowych procedur zapobiegawczych i interwencyjnych egzekwowanie statutowych procedur zapobiegawczych i interwencyjnych telefon zaufania w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej telefon zaufania w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej monitoring obiektów szkolnych monitoring obiektów szkolnych tworzenie i realizowanie lokalnych programów wspierania stowarzyszeń i organizacji nieformalnych wałczących z przemocą i nadużyciami (Rady Młodych, konsultowanie decyzji strategicznych dla procesu wychowania), tworzenie i realizowanie lokalnych programów wspierania stowarzyszeń i organizacji nieformalnych wałczących z przemocą i nadużyciami (Rady Młodych, konsultowanie decyzji strategicznych dla procesu wychowania), etat pedagoga i psychologa w każdej szkole etat pedagoga i psychologa w każdej szkoleBariery biurokracja, bezwład i brak nieuchronności kar prewencyjnych biurokracja, bezwład i brak nieuchronności kar prewencyjnych konieczne ustabilizowanie przepisów oświatowych i wprowadzenie wyraźnego podziału kompetencji konieczne ustabilizowanie przepisów oświatowych i wprowadzenie wyraźnego podziału kompetencji słabe wykorzystywanie zdobytej wiedzy na temat źródeł zagrożeń i metod ich pacyfikacji słabe wykorzystywanie zdobytej wiedzy na temat źródeł zagrożeń i metod ich pacyfikacji

Ochrona zdrowia, higieniczne warunki nauki, wypoczynku uczniów; niesienie pierwszej pomocy Działania przywrócenie gabinetów lekarskich w szkołach, remont pomieszczeń i ich wyposażenie, przywrócenie gabinetów lekarskich w szkołach, remont pomieszczeń i ich wyposażenie, finansowanie dodatkowych programów nauki udzielania pierwszej pomocy (nauczyciele i uczniowie) finansowanie dodatkowych programów nauki udzielania pierwszej pomocy (nauczyciele i uczniowie)Bariery niedostateczne subwencjonowanie tego zadania niedostateczne subwencjonowanie tego zadania

Działania socjalizacyjne i terapeutyczne wobec dzieci i młodzieży zagrożonej niedostosowaniem społecznym, izolacją i marginalizacją Działania współpraca z ośrodkami kierującymi do placówek, sądem, służbą zdrowia, organizacjami młodzieżowymi, współpraca z ośrodkami kierującymi do placówek, sądem, służbą zdrowia, organizacjami młodzieżowymi, projekty i programy szkoleń pracowników socjalnych, inicjatorów i zwierzchników organizacji włączonych w strategie readaptacji i zapobiegania patologiom projekty i programy szkoleń pracowników socjalnych, inicjatorów i zwierzchników organizacji włączonych w strategie readaptacji i zapobiegania patologiomBariery zbyt długi okres oczekiwania na miejsce w placówce, zbyt długi okres oczekiwania na miejsce w placówce, brak specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci upośledzonych z realizacją obowiązku szkolnego poza szkołą brak specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci upośledzonych z realizacją obowiązku szkolnego poza szkołą

Realizacja obowiązku szkolnego i obowiązku nauki Działania egzekwowanie przez gminy od rodziców i dyrektorów szkół zapisu art. 18 ustawy o systemie oświaty egzekwowanie przez gminy od rodziców i dyrektorów szkół zapisu art. 18 ustawy o systemie oświatyBariery nieskuteczne środki przymusu, nieskuteczne środki przymusu, duży stopień bezwładności systemu egzekwującego obecność ucznia w szkole, duży stopień bezwładności systemu egzekwującego obecność ucznia w szkole, brak skutecznych systemowych rozwiązań problemu nieobecności brak skutecznych systemowych rozwiązań problemu nieobecności

Wyrównywanie opóźnień w nauce, deficytów sprzyjających niepowodzeniom szkolnym, podnoszenie atrakcyjności szkoły Działania budowanie zaplecza wychowawczego, podnoszenie standardu pomieszczeń szkolnych i ich adaptacja do nowych zadań, budowanie zaplecza wychowawczego, podnoszenie standardu pomieszczeń szkolnych i ich adaptacja do nowych zadań, finansowanie zajęć wyrównawczych i rewalidacyjnych, finansowanie zajęć wyrównawczych i rewalidacyjnych, aplikowanie o środki na programy profilaktyczno- -terapeutyczne i zajęcia pozalekcyjne, aplikowanie o środki na programy profilaktyczno- -terapeutyczne i zajęcia pozalekcyjne, tworzenie racjonalnej sieci poradni psychologiczno-pedagogicznych i specjalistycznych oraz instytucji okołoedukacyjnych, tworzenie racjonalnej sieci poradni psychologiczno-pedagogicznych i specjalistycznych oraz instytucji okołoedukacyjnych, ciepły posiłek jako motywacja chodzenia do szkoły, ciepły posiłek jako motywacja chodzenia do szkoły, tani podręcznik tani podręcznikBariery mniejsze możliwości gmin miejskich w ubieganiu się o środki zewnętrzne, przeznaczone zwykle dla beneficjenta wiejskiego. Konieczna zmiana wskaźnika ilościowego (liczba mieszkańców) - na jakościowy (dochód na mieszkańca) mniejsze możliwości gmin miejskich w ubieganiu się o środki zewnętrzne, przeznaczone zwykle dla beneficjenta wiejskiego. Konieczna zmiana wskaźnika ilościowego (liczba mieszkańców) - na jakościowy (dochód na mieszkańca)

Opieka i wsparcie ucznia podczas pracy zawodowej rodziców, organizowanie czasu wolnego, rozwijanie potrzeb kulturalnych, udrożnienie dostępu do uczestnictwa w kulturze, ograniczenie styczności ze zjawiskami patologicznymi, pomoc w animacji grup rówieśniczych prezentujących pozytywne wartości (samorząd szkolny, koła zainteresowań, obozy, kolonie, wycieczki, zespoły sportowe itd.)

Działania finansowanie świetlic, bibliotek i burs, współpraca z organizacjami pozarządowymi finansowanie świetlic, bibliotek i burs, współpraca z organizacjami pozarządowymi doskonalenie nauczycieli pod kątem kreatywności i skutecznych metod pozaszkolnej pracy z młodzieżą, doskonalenie nauczycieli pod kątem kreatywności i skutecznych metod pozaszkolnej pracy z młodzieżą, aktywizacja środowiska lokalnego poprzez emisję konkursów na programy finansowane z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, aktywizacja środowiska lokalnego poprzez emisję konkursów na programy finansowane z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, współpraca samorządów różnych szczebli, wspólne projekty międzyregionalne, współpraca samorządów różnych szczebli, wspólne projekty międzyregionalne, dostosowanie bazy turystycznej do potrzeb młodzieży, poszerzenie form uczestnictwa w kulturze, dostosowanie bazy turystycznej do potrzeb młodzieży, poszerzenie form uczestnictwa w kulturze, budowa ścieżek rowerowych, obiektów sportowych, palców zabaw i rekreacji budowa ścieżek rowerowych, obiektów sportowych, palców zabaw i rekreacjiBariery deprecjacja bibliotek szkolnych jako miejsca stymulującego wychowanie, deprecjacja bibliotek szkolnych jako miejsca stymulującego wychowanie, konieczność dojazdów do szkół konieczność dojazdów do szkół uciążliwe procedury pozyskiwania środków przez ngo oraz niedostateczne wsparcie merytoryczne i organizacyjne przez JST, uciążliwe procedury pozyskiwania środków przez ngo oraz niedostateczne wsparcie merytoryczne i organizacyjne przez JST, słaba obecność organizacji pozarządowych w życiu małych miejscowości i gmin wiejskich, słaba obecność organizacji pozarządowych w życiu małych miejscowości i gmin wiejskich, niska aktywność młodzieży, ucieczka od uczestnictwa w życiu pozaszkolnym niska aktywność młodzieży, ucieczka od uczestnictwa w życiu pozaszkolnym

Pomoc materialna pozwalająca zwiększyć dostęp do dóbr kultury, nowoczesnych pomocy w nauce, udziału w życiu obywatelskim Działania stypendia socjalne fundowane z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, stypendia socjalne fundowane z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, aplikowanie do funduszy strukturalnych w obszarze wspierającym edukację, aplikowanie do funduszy strukturalnych w obszarze wspierającym edukację, wykorzystywanie programów rządowych wykorzystywanie programów rządowychBariery zbędne utrudnienia i mnożenie procedur administracyjnych generujących koszty obsługi projektów (konieczne przeniesienie instytucjonalne - np. na PCPR, GOPS lub zwiększenie zasiłku rodzinnego) zbędne utrudnienia i mnożenie procedur administracyjnych generujących koszty obsługi projektów (konieczne przeniesienie instytucjonalne - np. na PCPR, GOPS lub zwiększenie zasiłku rodzinnego)

Poradnictwo wychowawcze, doradztwo zawodowe dla gimnazjalistów oraz uczniów i absolwentów szkół ponadgimnazjalnych Działania tworzenie szkolnych ośrodków kariery, tworzenie szkolnych ośrodków kariery, współpraca gmin, powiatów i samorządów województwa z instytucjami rynku pracy w zakresie form i narzędzi przeciwdziałania bezrobociu absolwentów, współpraca gmin, powiatów i samorządów województwa z instytucjami rynku pracy w zakresie form i narzędzi przeciwdziałania bezrobociu absolwentów, modyfikacja sieci i profili szkół zawodowych pod potrzeby pracodawców, firm i przedsiębiorstw, modyfikacja sieci i profili szkół zawodowych pod potrzeby pracodawców, firm i przedsiębiorstw, projekty i programy aktywizujące absolwentów, projekty i programy aktywizujące absolwentów, remont i unowocześnienie substancji, w tym zaplecza dla praktycznego i teoretycznego kształcenia zawodowego remont i unowocześnienie substancji, w tym zaplecza dla praktycznego i teoretycznego kształcenia zawodowegoBariery brak kadry zawodowej kształcącej doradców, brak kadry zawodowej kształcącej doradców, przestarzała baza praktycznego kształcenia zawodowego, przestarzała baza praktycznego kształcenia zawodowego, implikacje prawne i organizacyjne kształcenia młodocianych, implikacje prawne i organizacyjne kształcenia młodocianych, niedostateczna współpraca miedzy pracodawcami, przedsiębiorcami i samorządami, niedostateczna współpraca miedzy pracodawcami, przedsiębiorcami i samorządami, nikły wpływ podmiotów gospodarczych i lobby pracodawców na kierunki i programy kształcenia gwarantujące pracę i awans społeczny absolwenta szkoły nikły wpływ podmiotów gospodarczych i lobby pracodawców na kierunki i programy kształcenia gwarantujące pracę i awans społeczny absolwenta szkoły

Wspieranie rozwoju, motywowanie do wysokich osiągnięć, utrwalanie postaw prakseologicznych oraz świadomości i planowego dążenia do rozwoju, do indywidualnych oraz zespołowych sukcesów Działania stypendia motywacyjne dla uczniów i studentów za szczególne osiągnięcia w nauce i działalności pozaszkolnej, naukowej stypendia motywacyjne dla uczniów i studentów za szczególne osiągnięcia w nauce i działalności pozaszkolnej, naukowej współpraca z uczelniami i towarzystwami naukowymi - zawieranie porozumień pozwalających na udział pracowników naukowych w poszczególnych etapach edukacyjnych i objęcie opieką wydziałową szkoły lub poszczególne klasy, współpraca z uczelniami i towarzystwami naukowymi - zawieranie porozumień pozwalających na udział pracowników naukowych w poszczególnych etapach edukacyjnych i objęcie opieką wydziałową szkoły lub poszczególne klasy, finansowanie projektów współpracy ze stowarzyszeniami edukacyjnymi, finansowanie projektów współpracy ze stowarzyszeniami edukacyjnymi, zakładanie klas mistrzostwa sportowego, zakładanie klas mistrzostwa sportowego, finansowanie indywidualnego toku nauki finansowanie indywidualnego toku naukiBariery działalność organizacji pozarządowych w tym zakresie nie jest rozwojowa działalność organizacji pozarządowych w tym zakresie nie jest rozwojowa

Podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców i budowanie właściwego systemu wartości w rodzinie Działania współpraca z Uniwersytetami Ludowymi, współpraca z Uniwersytetami Ludowymi, tworzenie uniwersytetów trzeciego wieku, tworzenie uniwersytetów trzeciego wieku, finansowanie programów edukacyjnych dla rodziców w ramach zadań Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Poradni Psychologiczno Pedagogicznych we współpracy ze szkołami finansowanie programów edukacyjnych dla rodziców w ramach zadań Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Poradni Psychologiczno Pedagogicznych we współpracy ze szkołamiBariery niska aktywność społeczna, niska aktywność społeczna, finansowanie działań na rzecz dorosłych z dochodów własnych gmin, finansowanie działań na rzecz dorosłych z dochodów własnych gmin, niemożność przejmowania przez powiaty zadań własnych samorządu niższego szczebla (chyba że ustawy szczegółowe stanowią inaczej), niemożność przejmowania przez powiaty zadań własnych samorządu niższego szczebla (chyba że ustawy szczegółowe stanowią inaczej), brak informacji zwrotnej o skuteczności programów brak informacji zwrotnej o skuteczności programów

Trafna diagnoza i szybka pomoc rodzinie zaburzonej funkcjonalnie i strukturalnie Działania współpraca z sądem i kuratorami sądowymi, współpraca z sądem i kuratorami sądowymi, interwencja instucjonalna w placówkach finansowanych przez samorządy (Centra Interwencji Kryzysowej, Ośrodki Pomocy Społecznej, Ogniska Wychowawcze, świetlice socjoterapeutyczne, Rodzinne Domy Dziecka, Rodziny Zastępcze), interwencja instucjonalna w placówkach finansowanych przez samorządy (Centra Interwencji Kryzysowej, Ośrodki Pomocy Społecznej, Ogniska Wychowawcze, świetlice socjoterapeutyczne, Rodzinne Domy Dziecka, Rodziny Zastępcze), wsparcie samorządów dla inicjatyw pozarządowych świadczących kompleksową pomoc rodzinie z problemami wsparcie samorządów dla inicjatyw pozarządowych świadczących kompleksową pomoc rodzinie z problemamiBariery uzależnienie od pomocy, uzależnienie od pomocy, dziedziczenie biedy i bierności, dziedziczenie biedy i bierności, trudny dostęp do informacji o pomocy i szkoleniach na temat, jak tę pomoc wykorzystać trudny dostęp do informacji o pomocy i szkoleniach na temat, jak tę pomoc wykorzystać

Wspierając i promując uczestnictwo młodzieży władze lokalne i regionalne przyczyniają się również do jej społecznej integracji, pomagając młodym ludziom stawić czoło nie tylko problemom i presjom młodości, lecz również wyzwaniom współczesnego społeczeństwa, w którym dominuje często anonimowość i indywidualizm. Skuteczne i trwałe uczestnictwo młodych w życiu lokalnym i regionalnym wymaga czegoś więcej niż tylko rozwoju lub restrukturyzacji systemów politycznych czy administracyjnych. Znowelizowana Europejska Karta uczestnictwa młodych ludzi w życiu lokalnym i regionalnym. Strasburg, 2003 r.

Dziękuję za uwagę