ELBLĄG Stare Miasto RETROWERSJA 2006 - 2011 ¯

Retrowersja to próba przywrócenia zniszczonym miastom ich struktury przy użyciu współczesnych środków architektonicznych. Według starych rozwiązań konserwatorskich odbudowywano Warszawę, Gdańsk czy Poznań. Istniały cztery etapy odbudowy powojennych miast w Polsce: historyczny (1945-56), rozbudowy zharmonizowanej (1956-60), modernistyczny (1960-83), oraz retrowersja (lata 80-te do dnia dzisiejszego). Autorką programu retrowersji elbląskiej Starówki jest prof. Maria Lubocka-Hoffmann. Mimo iż znaczna część Starego Miasta została zniszczona w czasie wojny, zachowała się większość planów budynków, co pozwoliło architektom przyjąć je za podstawę do odtworzenia kamieniczek tak, aby na średniowiecznych fundamentach postawione zostały nowoczesne budynki, które będą w swych kształtach przypominały dawne piękno ówczesnych kamienic. Odbudowa Starego Miasta odtwarza dawne podziały parcelacyjne i komunikacyjne. Niewiele obiektów jest tutaj rekonstruowanych w przedwojennych formach, zdecydowana większość to postmodernistyczne fantazje, na temat kamienic hanzeatyckich miast północnoeuropejskich, od późnego średniowiecza aż do progu nowoczesności.

2009

2009

Stary Rynek Studzienna

2011 Rycerska Zamkowa Świętego Ducha Wodna Mostowa Bulwar Zygmunta Augusta 2011

2011

Garbary Wieżowa Stary Rynek Studzienna Rybacka Bednarska

Wieżowa Rzeźnicza Kowalska Wigilijna Stary Rynek Świętego Ducha Mostowa Ścieżka kościelna Rybacka

Fragment dawnych fortyfikacji miejskich z XIV wieku. 2006 Brama Targowa Fragment dawnych fortyfikacji miejskich z XIV wieku.

2010

Witam!

2006 ul. Stary Rynek

2011.04

Projekt – (Wizualizacja) – Planowany termin zakończenie budowy, jesień 2011 r.

2011

ul. Stary Rynek

Skrzyżowanie ul. Kowalska – ul. Stary Rynek – ul. Rybacka

Ratusz Staromiejski

Skrzyżowanie ul. Świętego Ducha – ul. Stary Rynek – ul. Wigilijna

Skrzyżowanie ul. Rzeźnicza – ul. Stary Rynek – ul. Mostowa

Skrzyżowanie ul. Studzienna – ul. Stare Miasto – ul. Garbary

ul. Studzienna

ul.Wieżowa

Skrzyżowanie ul. Rybacka – ul. Stary Rynek

ul.Rybacka

ul. Kowalska

ul. Kowalska – Hotel pod Lwem

ul. Rzeźnicka

2007 ul. Rzeźnicka

ul.Wigilijna

2010 ul. Świętego Ducha

Biblioteka, dawny szpital Św. Ducha

ul.Świętego Ducha,

2007 Bulwar Zygmunta Augusta

ul.Zamkowa

Katedra św. Mikołaja

Katedra św. Mikołaja

2009

2010 ul. Mostowa

Ścieżka kościelna

Centrum Sztuki Galeria EL, 2006 Centrum Sztuki Galeria EL, w budynku dawnego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny (XVI w.)

2006

Żegnam!

Piekarczyk i fakty historyczne Gdy nacierająca, zwarta kolumna pozostałych sił krzyżackich, była kilkadziesiąt metrów od bramy, czeladnik piekarski. piekarską łopatą przeciął grube sznury, na których wisiała dębowa krata znajdująca się w bramie. Ciężka, nabijana żelaznymi ćwiekami krata osunęła się na dół, przygniatając pierwsze szeregi knechtów, którzy zdążyli już wejść w głąb bramy. Krzyżacy odstąpili od murów miasta. Ci, którzy byli już w mieście, po krótkiej walce musieli się poddać. Mimo iż nie do końca wierzymy dziś w historię o elbląskim piekarczyku, faktem jest, że dolna część bramy, od strony północnej, wzmocniona jest granitowymi płytami (odbojami), w których wykuto, na polecenie króla Zygmunta Starego wzór łopaty piekarczyka. Dzień 8 marca do I rozbioru Polski był w Elblągu miejskim świętem. Piekarczyk i fakty historyczne Był rok 1521. Od kilku lat toczyła się wojna między wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Albrechtem a królem Polski Zygmuntem Starym. W tym czasie Elbląg był miastem przygranicznym, które od czasów pokoju toruńskiego należało do Rzeczypospolitej. Elbląg, bogaty ośrodek handlu, leżący tuż przy granicy, był ważnym punktem strategicznym. Wielki Mistrz postanowił więc zdobyć miasto. W tym celu 4 marca 1521 roku z Królewca wyruszyło w stronę Elbląga 2 tysiące zbrojnych. Mimo wcześniejszych ostrzeżeń miasto było słabo pilnowane. Rankiem 8 marca, przekupieni zdrajcy napadli na straże, opuścili zwodzony most i otworzyli ciężkie dębowe bramy. Krzyżacy jak lawina runęli na miasto. Kilkudziesięciu mieszczan wdarło się na wieżę Bramy Targowej, z której zrzucili na napastników kamienie, belki i gorącą smołę, dzięki czemu chwilowo zatrzymali atakujących. Autor rzeźby: Waldemar Grabowiecki ENTER ENTER

który zachował się na elbląskim Ścieżka kościelna stanowiła wąskie przejście między kamienicami, łącząc trzy kościoły Starego Miasta. Prowadziła ona od kościoła św. Ducha, przebiegała przy kościele św. Mikołaja i kończyła się przed bramą podominikańskiego klasztoru NMP (obecnie Galeria El). Po II wojnie światowej ocalał tylko odcinek łączący ulice Świętego Ducha i Mostową. Całe przejście rozpiera 10 gotyckich łęków. Ocalały fragment Ścieżki kościelnej stanowi jeden z nielicznych, oryginalnych elementów średniowiecznych, który zachował się na elbląskim Starym Mieście.  ENTER

Ścieżka kościelna ul. Mostowa ul. Świętego Ducha ENTER

Elbląg – XVII w. ENTER

Elbląg – Historia . ENTER Początki miasta przypadają na rok 1237. Wówczas to nad brzegiem rzeki Elbląg Krzyżacy założyli zamek obronny. Wokół niego wyrosła osada handlowa. W 1246 roku otrzymała ona prawa miejskie, lubeckie. W Elblągu znajdowała się wówczas siedziba krajowych mistrzów Zakonu Krzyżackiego. W XIV wieku Elbląg był ważnym ośrodkiem portowym, należał do związku miast hanzeatyckich. Ważną datą w historii miasta było jego przystąpienie w 1440 roku, do Związku Pruskiego. Po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku Elblążanie złożyli hołd królowi Polskiemu Władysławowi Jagielle, ofiarowując mu zdobyty zamek krzyżacki. Jednakże dopiero po pokoju Toruńskimw1466 roku Elbląg wszedł w skład państwa polskiego. Miasto otrzymało liczne przywileje od królów polskich, stało się ważnym portem morskim. Wojny jakie przetoczyły się przez te tereny w XVI i XVII w. przyniosły zarazy, grabieże i kontrybucje. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Elbląg został wcielony do państwa pruskiego. Ożywienie miasta nastąpiło w XIX wieku. Elbląg znalazł się na szlaku kolejowym. Do eksploatacji przekazany został kanał Ostródzko-Elbląski. Powstały zakłady, m.in. browar, fabryka cygar, lokomotyw i samochodów. Szczególne znaczenie dla miasta miała jednak stocznia, założona przez Ferdynanda Schichau. W Elblągu budowano m.in. torpedowce, łodzie podwodne i lokomotywy. W 1945 roku miasto wróciło do Polski. Wskutek działań wojennych Elbląg został zniszczony w około 65 proc. Większość dotychczasowych Elblążan opuściła miasto. Trud odbudowy przejęli przesiedleńcy. W ciągu minionych lat powstały nowe zakłady pracy i osiedla mieszkaniowe. ENTER

Elbląska Starówka stopniowo zmienia swój wygląd, pięknieje, nabiera, barwy i uroku. Do roku 1945 na Starym Mieście znajdowało się około 600 kamienic o niepowtarzalnej architekturze. Według opisu zniszczeń, przedstawionego przez Delegaturę Rządu Polskiego, ogólne straty w zabudowie Starego Miasta szacowano na 98 procent. Pomimo, że na Starym Mieście w stanie w zasadzie nienaruszonym zachowało się jedynie sześć domów, to jednak większość kamienic stała, co prawda bez dachów, w prawie pełnej wysokości nadających się do odbudowy murów. Po zakończeniu pierwszych prac porządkowych, czyli oczyszczeniu z gruzu w stopniu pozwalającym na udrożnienie ulic, oraz wielkiej ogólnopolskiej akcji rozbiórkowej w latach 1948/49 (efektem której było pozyskanie blisko 12 milionów cegieł), podczas inwentaryzacji wykonanej przez studentów Politechniki Gdańskiej w latach 1954-55 sporządzono rzuty parterów 306 kamienic. Pomimo ustaleń specjalnej komisji, która sporządziła listę obiektów przeznaczonych do rozbiórki oraz wskazała szereg obiektów do zabezpieczenia do czasu przewidywanej odbudowy, rozpoczęte wiosną 1959r. prace rozbiórkowe wymknęły się spod kontroli i w efekcie rozebrano także ruiny wielu kamienic wskazanych do odbudowy. Dopełnieniem tragedii elbląskiej starówki były lata 60-te, gdy, na oczyszczonych obszarach zaczęto zakładać zieleńce, dla których pozostałe nieliczne już relikty historycznej zabudowy stanowiły znaczący dysonans i w większości musiały zniknąć. Elbląg miał to wielkie szczęście, że uniknął fali odbudowy lat 60-70-tych, gdy na obszarach staromiejskich powstawały współczesne bokowiska. Odbudowa Starego Miasta zaczęła się na dobre w latach 80-tych XX wieku i o ile nic się nie zmieni wygląda na to, że potrwa jeszcze wiele lat. ENTER

ENTER

ELBLĄG - STARE MIASTO. www.rotfl.com.pl BG ENTER