Koniunktura w budownictwie w latach 2000-2010 Dr Jakub Gazda j.gazda@ue.poznan

Struktura prezentacji Zjawisko cyklu koniunkturalnego (współzmienność agregatów makroekonomicznych, narzędzia analizy ilościowej i jakościowej). Przyczyny wahań koniunkturalnych Wahania koniunkturalne w Polsce w latach 2000-2010. Analiza punktów zwrotnych. Wahania koniunkturalne w sektorze budowlanym w latach 2000 -2010. Relacje: koniunktura w gospodarce a sytuacja ekonomiczna przedsiębiorstwa. Zarządzanie zapasami, rezerwami oraz inwestycjami. Podsumowanie

Zjawisko cyklu koniunkturalnego Gospodarka rynkowa. Procesy wzrostu gospodarczego i wahań koniunkturalnych Wahania koniunkturalne i ich uwarunkowania: Aspekty popytowe i podażowe Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne Rodzaje wahań i mechanizmy ich kumulacji: Wahania przypadkowe i psoradyczne Wahania sezonowe Wahania koniunkturalne – „Cykle koniunkturalne” Wahania strukturalne Zjawiska kumulacji i niwelacji wahań

Cykl koniunkturalny

„Stylizowane fakty” obserwowane w gospodarkach Zmienna Kierunek oddziaływania Produkcja przemysłowa Procykliczna Konsumpcja Wydatki rządowe Procykliczne Wydatki na inwestycje sektora przemysłowego Wydatki na inwestycje gospodarstw domowych Zatrudnienie Bezrobocie Antycykliczne Średnia produktywność Płaca realna Inflacja Nominalna stopa procentowa Źródło: A.B. Abel, B.S. Bernanke, Macroeconomics, Addison - Wesley, New York 2001, s. 288.

Kształtowanie się składników cyklicznych produktu krajowego brutto i konsumpcji gospodarstw domowych. W okresie I kwartał 1995 –II kwartał 2005

Wskaźniki koniunktury gospodarczej Wskaźniki wyprzedzające (wiodące, pilotujące) zapowiadają zmiany we wskaźnikach zbieżnych i ostrzegają przed zmianami koniunktury. Wskaźniki te są związane ze zobowiązaniami gospodarczymi wybiegającymi w niedaleką przyszłość np. zamówienia na maszyny i sprzęt; pozwolenia budowlane; liczba i wartość akcji sprzedanych; liczba osób zwolnionych z pracy; wielkość podaży pieniądza i inne. Wskaźniki zbieżne z przebiegiem koniunktury (współbieżne, jednoczesne) służą do oceny ogólnego stanu gospodarki np. PKB, produkcja przemysłowa, zyski przedsiębiorstw po opodatkowaniu, bezrobocie, dochody osobiste, sprzedaż detaliczna, zatrudnienie, ogólny poziom cen. Wskaźniki opóźnione wobec koniunktury - ich zmiany „idą w ślad” za zmianami wskaźników zbieżnych z koniunkturą m.in. koszty robocizny na jednostkę produkcji, poziom zapasów, oprocentowanie pożyczek hipotecznych, dochody z tytułu pracy, nowe kredyty konsumpcyjne.

Główne przyczyny wahań koniunkturalnych egzogeniczne: szoki egzogeniczne: klęski żywiołowe, wojny, szoki naftowe, 11.09.2001 teorie rolnicze, teoria innowacji, teoria cyklu politycznego, teorie monetarystyczne, teoria realnego cyklu koniunkturalnego. endogeniczne…

Cykle koniunkturalne – ich rodzaje i skutki Obecnie występujące cykle koniunkturalne cechują się: wyraźnym skróceniem okresu – ich długość zawiera się przeciętnie w przedziale 5,5 – 9,0 lat, znacznym zróżnicowaniem długości faz cykli; faza dużej dynamiki wzrostu jest nieco dłuższa (3-5 lat) niż faza małej dynamiki wzrostu (2,5-4 lat), zauważalną niewielką i dodatnią amplitudą cykli, stosunkowo małą intensywnością cykli, która jest większa wówczas, gdy cykle są wyodrębnione w szeregach produkcji sprzedanej przemysłu, a nie w układzie danych PKB.

Cykle koniunkturalne – ich rodzaje i skutki Cykle koniunkturalne obserwowane w gospodarkach znajdujących się w transformacji maja już nieco inne cechy morfologiczne. Najważniejsze właściwości tych cykli to: długość trwania pełnego okresu tych cykli jest stosunkowo mała; wynosi tylko 3 – 6,5 roku długość faz wzrostowych jest nieznacznie większa (2,5 – 3,5 roku) niż faz spadkowych (1 – 2 lat), ale jednocześnie stosunkowo często zdarza się, że fazy spadkowe są dłuższe od faz wzrostowych amplitudy cykli są stosunkowo wyraźne i w większości dodatnie, tj. amplituda fazy wysokiej aktywności jest wyższa aniżeli fazy niskiej aktywności; niekiedy można jednak spotkać cykle o ujemnych amplitudach, intensywność cykli w systemach gospodarczych okresu transformacji jest stosunkowo duża; generalnie jest ona wyższa niż w krajach wysoko rozwiniętych.

„Magiczne” słowo „recesja” – definicje Kiedy twój sąsiad traci pracę jest to spowolnienie gospodarcze. Kiedy ty tracisz pracę, jest to recesja. Kiedy ekonomista traci swoją pracę, mamy depresję… Recesja - spadek produkcji w gospodarce trwający 6 miesięcy lub dłużej; Wg NBER (oficjalny „arbiter” ds. recesji w USA) recesja to “znaczący spadek w aktywności gospodarczej w skali całej gospodarki trwający dłużej niż kilka miesięcy, widoczny w produkcji przemysłowej, zatrudnieniu, realnych dochodach i hurtowym/detalicznym handlu” – czyli absolutny spadek aktywności gospodarczej; Recesja – gdy tempo zmian poniżej trendu.

Badania koniunktury gospodarczej w Polsce Ośrodki badania koniunktury Główny Urząd Statystyczny Badania koniunktury w budownictwie – uwagi metodyczne Analiza przypadków

Ogólna sytuacja gospodarcza

Bariery działalności przedsiębiorstw – koszty materiałów

Bariery działalności przedsiębiorstw – konkurencja na rynku

Portfel zamówień na roboty budowlano-montażowe na rynku krajowym

Wykorzystanie mocy produkcyjnych przedsiębiorstwa (w procentach)

Sytuacja finansowa przedsiębiorstw

Opóźnienia płatności za wykonane roboty budowlano-montażowe

Przewidywana ogólna sytuacja gospodarcza

Podsumowanie Plusy kryzysu? Dezyzje inwestycyjne Rezerwy w przedsiębiorstwach Sytuacja w przedsiębiorstwach branży budowlanej- podsumowanie wyników badań GUS Pogorszenie sytuacji po 2008 r. Wnioski na przyszłość – znaczenie badań koniunktury w decyzjach przedsiębiorców Poprawa sytuacji w pierwszych miesiącach 2010 Przesłanki trwałości obserwowanej zmiany