Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka 10.12.12

Dzień Praw Człowieka – święto obchodzone corocznie 10 grudnia, ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rocznicę podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka w 1948 roku. Dzień ten poświęcony jest orędownikom praw człowieka na całym świecie, którzy dążą do zapewnienia ochrony własnych praw oraz praw innych i wkładają wiele wysiłku w działania zapewniające przestrzeganie ich na co dzień. Wielu z nich jest za to prześladowanych, pozbawianych pracy czy niesłusznie więzionych. Obchody międzynarodowego Dnia są okazją do uczczenia ich odwagi i osiągnięć. Sekretarz generalny ONZ w swym przesłaniu z 2010 roku z okazji Dnia Praw Człowieka powiedział: „To przede wszystkim na rządach państw spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie ochrony orędownikom praw człowieka. Wzywam wszystkie państwa, by przestrzegały wolności słowa i wolności gromadzenia się, tak potrzebnych w ich pracy. [...] Gdy życie obrońców praw człowieka jest zagrożone, zmniejsza się poczucie bezpieczeństwa wszystkich ludzi. Gdy głosy obrońców praw człowieka są zagłuszane, cierpi na tym sprawiedliwość”

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Jest to zbiór praw człowieka i zasad ich stosowania uchwalony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu. W następstwie tego historycznego wydarzenia Zgromadzenie Ogólne wezwało Państwa Członkowskie do opublikowania tekstu Deklaracji i do "spowodowania, aby Deklaracja była rozpowszechniana, pokazywana, czytana i objaśniana przede wszystkim w szkołach i innych instytucjach oświatowych, wszędzie bez względu na status polityczny kraju lub terytorium".

HISTORIA CHARAKTER PRAWNY Na jej uchwaleniu zaważyły wydarzenia drugiej wojny światowej. Kiedy zbrodnie nazistowskich Niemiec wyszły na jaw, uznano, że Karta Narodów Zjednoczonych jedynie ogólnie formułuje prawa człowieka, dlatego też na konferencji w San Francisco wysunięto propozycję utworzenia karty praw człowieka, której opracowaniem zająć się miała Komisja Praw Człowieka powołana przez Radę Gospodarczą i Społeczną. Prace rozpoczęły się w 1947 a główną rolę w tworzeniu Deklaracji odegrali Kanadyjczyk John Peters Humphrey , René Cassin z Francji, Eleanor Roosevelt, Charles Malik z Libanu oraz Peng-chun Chang z Chin. Deklarację przyjęto bez głosu sprzeciwu. Wstrzymało się od głosu osiem krajów: Arabia Saudyjska, RPA oraz państwa komunistyczne, w tym Polska. Ponieważ została przyjęta jako rezolucja, deklaracja nie miała wiążącego charakteru. CHARAKTER PRAWNY W momencie powstania Deklaracja była jedynie standardem - jako rezolucja Zgromadzenia Ogólnego nie tworzyła prawa międzynarodowego. W tej chwili większość prawników zajmujących się prawem międzynarodowym uważa ją za prawo zwyczajowe, z czego wnioskują jej powszechne obowiązywanie. Na bazie Deklaracji w 1966 roku uchwalono Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka, które jako umowy międzynarodowe od początku obowiązywały wszystkie Państwa - Strony. Deklaracja do dziś jest podstawą systemu ochrony praw człowieka ONZ.

Instytucje chroniące prawa człowieka

Rada Europy Jak wspomniano wyżej, Rada Europy realizuje hasła Konwencji za pośrednictwem Międzynarodowego Trybunału Praw Człowieka. Skargę do tejże organizacji może złożyć każda jednostka, której prawa zostały naruszone oraz która wyczerpała procedurę sądową w macierzystym kraju. Naruszenie musi dotyczyć praw gwarantowanych w Konwencji a kraj macierzysty musi być jej stroną. Możliwe jest wniesienie zarzutu w ciągu 6 miesięcy od otrzymania ostatecznego rozstrzygnięcia sądu. Procedura trwa około 7 lat. ONZ Skargę do Komitetu Praw Człowieka w Genewie może złożyć obywatel kraju, który ratyfikował Protokół Dodatkowy do Paktów Praw. Zasady skargi są analogiczne do powyższych, ale brak jest ograniczeń, co do terminu złożenia skargi, a procedura trwa ok. 2 lata. Warto zaznaczyć, że wnosząc sprawę do jednego z wymienionych ciał pozbawiamy się prawa skorzystania z przywileju złożenia skargi do drugiego. Skargę można złożyć również za pośrednictwem strony www. Każdy z trybunałów będzie korespondował z petentem w jego języku ojczystym. Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze  Powołany został w Rzymie 1998 r. po wydarzeniach w Bośni i Rwandzie. Ściga przestępców z krajów, które podpisały konwencje założycielską, czyli z ok. 90 państw. Osądza najpoważniejsze zbrodnie jak tortury, eksterminacja, apartheid itd.

Organizacje pozarządowe chroniące prawa człowieka Amnesty International Międzynarodowy Komitet Helsiński Krajowy system ochrony

Generacje praw człowieka Prawa osobiste Prawa i wolności polityczne Prawa wolności, ekonomiczne, socjalne i kulturalne

Prawa osobiste Prawa do: - dobrego życia - rzetelnego sądu - decydowania o swoim życiu - prawo jednego człowieka kończy się tam gdzie zaczyna się prawo innego człowieka - szczęścia

Prawa i wolności polityczne tzw. prawa negatywne – prawa służące ochronie wolności jednostki przed ingerencją ze strony państwa prawo do obywatelstwa możliwość uczestniczenia w życiu publicznym czynne prawo wyborcze – możliwość uczestnictwa w wyborach bierne prawo wyborcze – możliwość kandydowania w wyborach wolność zrzeszania się prawo do uczestniczenia i organizowania pokojowych manifestacji prawo do składania wniosków, petycji, skarg dostęp do informacji o działaniach władz i osób publicznych

Prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne Prawo do: - ochrony zdrowia - nauki - odpowiedniego i zadowalającego wynagrodzenia, zapewniającego jednostce i jej rodzinie egzystencję odpowiadającą godności ludzkiej -pomocy socjalnej (ogólnie) Ekonomiczne Prawo do: - pracy - własności - dziedziczenia Kulturalne Prawo do: - wolności twórczości artystycznej - badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników - wolności korzystania z dóbr kultury i ich wytwarzania

KONIEC