Podejście LEADER w nowym okresie programowania – RLKS/CLLD Pola dyskusji Nałęczów, listopada 2012 Adam Panasiuk

RLKS - CLLD Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (community – led local development) to instrument, którego celem jest wdrażanie części działań ukierunkowanych na rozwój lokalny, które mogą lub powinny być realizowane przez lokalne społeczności. RLKS jest kontynuacją i rozwinięciem podejścia LEADER.

Główne zmiany w podejściu LEADER Włączenie obszarów miejskich, Wielofunduszowość – zaangażowanie funduszów EFS i EFRR oraz ewentualnie EFMR – wybór w LSR funduszu wiodącego, Odrzucenie dwutorowości w funduszach (np. OiRW, TiRM, RwKDN w latach ), wprowadzenie czytelnej linii demarkacyjnej w podziale działań, Przekazanie LGD większego zakresu kompetencji, Projekty parasolowe – mikrogranty zarządzane przez LGD

Tematyczny zakres RLKS Poprawa dostępu mieszkańców do podstawowych dóbr i usług (edukacja, pomoc społeczna, zdrowie, kultura/dziedzictwo), Działania z zakresu rynku pracy (aktywizacja bezrobotnych, pobudzanie lokalnej przedsiębiorczości, rozwój turystyki), Walka z ubóstwem i wspieranie włączenia społecznego, Budowanie zdolności administracyjnych lokalnych JST w partnerstwie ze społecznością lokalną.

Problemy do rozwiązania

I. Propozycje ukierunkowania dla LGD Propozycja MRR Zasoby cyfrowe istotne dla rozwoju turystyki wiejskiej i obszarów wiejskich w tym katalogowanie zasobów, rozwój oferty, usług ICT (technologii informacyjno- komunikacyjnej), w tym wirtualne muzea w ramach LSR; Aplikacje i usługi ICT wspierające zrównoważony rozwój i konkurencyjność obszarów wiejskich oraz rolnictwa i przetwórstwa żywności w tym projekty wspólne przedsiębiorców/rolników realizowane w ramach LSR umożliwiające wspólną promocję, marketing z wykorzystaniem ICT; Przetwórstwo, wprowadzanie na rynek w tym sprzedaż bezpośrednia i marketing artykułów rolnych na małą skalę lub artykułów o charakterze lokalnym / o znikomym znaczeniu w handlu artykułami rolno-spożywczymi;

I. Propozycje ukierunkowania dla LGD Propozycja MRR Promocja produktów rolno-spożywczych, w tym tradycyjnej żywności na rynkach lokalnych podczas wystaw lub targów – wsparcie dla rolników; Wykorzystanie energii odnawialnej w gospodarstwach rolnych oraz przetwórstwie i marketingu artykułów rolnych (inwestycje, zakup urządzeń); Rozpoczęcie i rozwój działalności pozarolniczej, w tym różnicowanie działalności w gospodarstwie rolnym (w szczególności działalność agroturystyczna, wykorzystująca lokalne zasoby przyrodnicze, kulturowe itp)- dofinansowanie inwestycji/premia na start; Infrastruktura rekreacyjno-sportowa (boiska, korty, baseny, trasy narciarstwa biegowego, itp.);

I. Propozycje ukierunkowania dla LGD Propozycja MRR Mała infrastruktura turystyczna (ścieżki rowerowe, pola biwakowe, punkty biwakowe, centra informacji turystycznej, wioski tematyczne itp.); Zachowanie i ochrona dziedzictwa historycznego (zabytki ruchome i nieruchome pomniki historyczne, miejsca pamięci, muzea, skanseny, izby regionalne itp), dziedzictwa przyrodniczego (tradycyjne odmiany roślin pomniki przyrody) oraz dziedzictwa kulturowego (warsztaty z zakresu kultywowania tradycji, tradycyjne zawody, centra informacji kulturalnej); Promocja kultury i postaw proekologicznych (akcje promujące proekologiczne zachowania, w tym konkursy oraz wspólne wykorzystywanie proekologicznych technologii na małą skalę); Wsparcie działalności statutowej organizacji pozarządowych w zakresie projektów mających na celu budowanie kapitału społecznego (kluby, koła zainteresowań, koła gospodyń wiejskich) z wyłączeniem szkół, przedszkoli, żłobków.

I. Propozycje ukierunkowania dla LGD Propozycja MRR Ponadto: Wsparcie przygotowawcze - budowanie potencjału, sieciowanie, szkolenia i wsparcie przygotowania LSR dla istniejących LGD; Wsparcie bieżącej działalności LGD (biuro, pracownicy, działalność informacyjno- promocyjna i animacja). LGD będą mogły wybrać tylko niektóre zakresy ukierunkowania do realizacji.

I. Propozycje ukierunkowania dla LGD Rozszerzać (np. o tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, czy podstawowe usługi dla ludności), przyjąć propozycję bez zmian, czy zawęzić proponowany przez MRiRW zakres ukierunkowania dla LGD? Należy przy tym zwrócić uwagę, że przy założeniu niepokrycia całego obszaru wiejskiego Polski i odrzucenia dwutorowości w działaniach zwiększenie zakresu ukierunkowania LGD wiąże się z powiększeniem zakresu wyłączenia z funduszy unijnych dla obszarów nieobjętych wybranymi LGD do realizacji LSR.

II. Funkcjonowanie LGD i LGR na jednym obszarze Możliwe warianty: Odrzucenie możliwości funkcjonowania osobnego LGD i LGR na jednym obszarze – konieczność połączenia struktur (możliwość realizowania PO RYBY tylko na części obszaru LGD, który spełnia wymóg rybackości); Pozostawienie samodzielności w działaniu LGD i LGR bez ingerowania w unifikację struktur (oznacza to niewłączenie EFMR do RLKS); Pozostawienie decyzji unifikacji lub zachowania samodzielności LGR i LGD – brak odgórnych rozwiązań prawnych.

III. Wielkość obszaru LGD Propozycja MRiRW: 30 tyś. mieszkańców – przyjąć, zwiększać, czy zmniejszać? Maksymalna wielkość 150 tyś mieszkańców nie ulegnie zmianie.

IV. Zaangażowanie miast w LGD Propozycja MRiRW: nie wprowadzanie górnego limitu liczby mieszkańców miast Możliwe rozwiązania: Wprowadzenie górnego limitu dla miast, np. 30 tyś mieszkańców; Wprowadzenie ograniczenia procentowego ludności miejskiej w obszarze LGD, np. do 40%; Wprowadzenie ograniczenia budżetowego w LGD dla beneficjentów miejskich, np. 30% w EFS i 20% w EFRR – dla wszystkich miast lub np. dla miast pow. 30 tyś. W ramach EFROW zostanie wprowadzona jednolita definicja obszaru miejskiego (rozważany jest próg od 5 do 20 tyś), więc pomimo włączenia miast nie będą one mogły korzystać ze środków EFROW, jeżeli przekracza określony przez MRiRW próg.

V. Zakres kompetencyjny LGD Możliwe rozwiązania: Zachowanie decyzji co do wyboru operacji do realizacji, bez prowadzenia kontroli wniosków? Kontrola kompletności (formalna) wniosków przez LGD – np. usunięcie błędów z wezwania do uzupełnień warunkiem wyboru operacji do realizacji (konieczność akredytacji LGD przez IZ)? Kontrola administracyjna z kwalifikowalności kosztów i podpisywanie umów z beneficjentem? Wypłata środków?

V. Zakres kompetencyjny LGD Ponadto do rozważenia są rozwiązania dotyczące: Ustalania przez LGD kwot wsparcia – maksymalnie do poziomu określonego w rozporządzeniu? Nabory ciągłe, czy konkursowe? Możliwość składania przez beneficjenta fiszek wstępnych, przedprojektowych - po pozytywnej ocenie beneficjent pracuje z pracownikiem LGD nad projektem (odrzucenie zbędnych kosztów związanych z przygotowaniem wniosku)? Projekty parasolowe – wsparcie do 10 tyś zł w ramach konkursów LGD do 100 tyś euro, z uproszczoną dla beneficjenta procedurą, nie weryfikowane przez IZ, lecz jedynie przez LGD; Przejęcie pełnej kompetencji w małych projektach do np. 50 tyś zł. Projekty własne LGD – kluczowe.

VI. Wielofunduszowość W LSR będziemy zobowiązani do wyboru funduszu wiodącego; Określenie linii demarkacyjnej w EFS i EFRR należy do samorządów województwa; W EFROW podziałowi ulegnie Odnowa i Rozwój Wsi (operacje o mniejszym zakresie dla LGD) oraz Różnicowanie w Kierunku Działalności Nierolniczej (dla LGD agroturystyka i drobne usługi). Tworzenie i Rozwój Mikroprzedsiębiorstw jest planowane do wyłączenia z RLKS.

VII. Kryteria wyboru LGD do realizacji LSR W związku z obowiązkiem zachowania zasady konkurencyjności w wyborze LGD do realizacji LSR nie ma możliwości przyznania kwot wsparcia dla wybranych LGD w oparciu o liczbę mieszkańców. W związku z tym istotne będą kryteria wyboru LGD, opracowywane centralnie, ale po konsultacji z regionami i partnerami społecznymi. Propozycje kryteriów: Jakościowe (badanie przygotowanego LSR, doświadczenia i potencjału LGD); Strukturalne (ocena obszaru LGD, np. gęstość zaludnienia, stopa bezrobocia); Inne.

Dziękuję za uwagę