Rola korporacji międzynarodowych. Globalizacja Opracowała Anna Kodyniak

Korporacja Spółka kapitałowa, której działalność obejmuje wiele krajów. Jej właścicielem jest kapitał (= udziałowcy spółek akcyjnych i spółek z o.o.). Często przekształcają się w konglomeraty, czyli organizacje gospodarcze działające na zasadach holdingu Holding – przedsiębiorstwo o charakterze spółki akcyjnej, powołane w celu zarządzania innymi przedsiębiorstwami. Często monopolizują pewne dziedziny wytwarzania i dystrybucji dlatego ich działalność w wielu krajach jest ustawowo ograniczona

Korporacja Tworzy system międzynarodowych powiązań gospodarczych Realizuje jednolitą strategię ekspansji ekonomicznej

Kryteria tworzenia filii Zasięg geograficzny rynków zbytu towarów i usług Wydzielanie jednostek poszczególnych branż wytwarzania Wydzielanie jednostek działających na wybranych rynkach np. rynku paliw, rynku lekarstw itp.

Cechy korporacji Bardzo duże zasoby kapitałowe – roczny dochód niektórych z nich jest większy od PKB wielu KSR. (zysk brutto General Electric za 2001 był wyższy niż PKB Boliwii, Kenii czy Dem. Rep. Konga) Przewaga konkurencyjna w poszczególnych branżach wytwarzania Wysoko wykwalifikowana kadra zarządzająca Produkcja wyrobów bardzo zaawansowanych technologicznie Efektywny marketing Ekspansja korporacji międzynarodowych na kolejne rynki

Branże, w których działają korporacje Elektronika Automatyka Produkcja samolotów Produkcja broni Produkcja chemikaliów Produkcja lekarstw Telekomunikacja Bankowość Ubezpieczenia Handel Turystyka Przemysł zaawansowanych technologii

Przykładowe korporacje Źródło: Kop.J, Kucharska M., Szkurłat E.: Geografia społeczno – ekonomiczna. WSz PWN; Warszawa 2003, str. 244

Ekspansja w celu powiększenia zysku poprzez: Zmniejszenie kosztów – zbliżenie się do tańszych środków produkcji np. surowców, taniej siły roboczej, mniejszych podatków Zwiększenie produkcji – nowe rynki zbytu, które nie mogą się bronić ze względu na przestarzałe technologie

Za i przeciw korporacjom Dostarczają kapitał aktywizując obszar, na którym zlokalizowano nowe przedsiębiorstwa Rozprzestrzenianie się nowoczesnych technologii Rozprzestrzenianie się nowatorskich rozwiązań w zakresie organizacji produkcji i marketingu „Wakacje podatkowe” Wywierają naciski na rządy i samorządy aby otrzymać jak najkorzystniejsze warunki lokalizacji i działania (szantaż - grożenie lokalizacją działalności w kraju ościennym) Upowszechnianie podobnych produktów i usług oraz zachowań konsumentów

Źródło: Mały Rocznik Statystyczny GUS 2006

Globalizacja Standaryzacja w skali światowej produkcji i technik sprzedaży Unifikacja zachowań konsumentów Unifikacja wzorców kulturowych Unifikacja stylu życia Unifikacja sposobów funkcjonowania różnych instytucji

Płaszczyzny globalizacji

Globalizacja na płaszczyźnie ekonomicznej Istnienie międzynarodowych korporacji i firm Swobodny przepływ kapitału i usług Wolny dostęp do rynków Masowość produkcji

Globalizacja na płaszczyźnie ekonomicznej Działalność korporacji międzynarodowych wprowadzających innowacje technologiczne i organizacyjne na nowe rynki, szybko je opanowując dzięki czemu osiągają bardzo duże korzyści materialne Firmy lokalne nie są wstanie sprostać ekspansji wielkich firm – nie mają takiej skali produkcji i nie są wstanie dostarczyć konsumentom poszukiwanych przez nich towarów po tak niskich cenach. Nie mają środków na reklamę, promocję towarów oraz znaków firmowych na nowe rynki Wniosek: sami konsumenci przyczyniają się do sukcesów globalnej strategii wielkich korporacji, które przez działania marketingowe odpowiednio kształtują gusty i potrzeby konsumentów

Źródło: Atlas Geograficzny. Świat. Polska, Wyd Źródło: Atlas Geograficzny. Świat. Polska, Wyd. Nowa Era Redakcja Kartograficzna, Wrocław 2005

Globalizacja na płaszczyźnie społeczno - kulturowej Globalizacja świata przestępczego – terroryzm (np. Al. Kaida), międzynarodowe mafie narkotykowe, pranie brudnych pieniędzy, oszustwa podatkowe, handel bronią Istnienie tzw. kultury masowej – rozpowszechnianie określonych wzorców życia. Powstanie podobnych społeczeństw konsumpcyjnych – kupujemy podobne produkty, stosujemy te same technologie itp. Upodobnianie się i przenikanie kultur

Globalizacja na płaszczyźnie politycznej Osłabienie roli państwa - siła ekonomiczna firm ponadnarodowych umożliwia także posiadanie znacznych wpływów politycznych Zanikanie granic Procesy integracyjne Powstawanie i poszerzanie instytucji międzynarodowych Wpływ rządów na negocjacje gospodarcze, marketing własnego kraju w celu przyciągnięcia obcego kapitału Możliwość korupcji władz politycznych przez firmy (np. niekorzystne dla kraju koncesje na działalność gospodarczą) Działalność Interpolu na terenie wielu państw Wprowadzanie porozumień o ruchu bezdewizowym Zawieranie koalicji państw wobec zagrożeń międzynarodowych

Źródło: Atlas Geograficzny. Świat. Polska, Wyd Źródło: Atlas Geograficzny. Świat. Polska, Wyd. Nowa Era Redakcja Kartograficzna, Wrocław 2005

Globalizacja na płaszczyźnie ekologicznej Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów Istnienie międzynarodowej współpracy w zakresie ochrony środowiska Problemy środowiskowe o zasięgu globalnym, jak: efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne opady, wylesianie, pustynnienie, rozprzestrzenianie wirusa HIV itp. Światowy fundusz na rzecz dzikich zwierząt Program Narodów Zjednoczonych do spraw Ochrony Środowiska

Zjawiska sprzyjające globalizacji Nowoczesne media, w których informacja jest towarem prowadzącym do korzyści materialnych. Efektem jest wirtualna rzeczywistość a nie rzeczywistość realna, gdyż media dokonują selekcji informacji i je interpretują kształtując nasz pogląd na różne sprawy Rozwój telekomunikacji – Internet, telefonia komórkowa, telewizja

Korzyści globalizacji rozwój społeczeństwa wiedzy poprzez szybką wymianę informacji, rozwój gospodarczy wskutek inwestycji kapitału zagranicznego, postęp cywilizacyjny, ułatwienia w migracji ludności, poprawa zaopatrzenia rynku w towary, w tym znanych marek światowych, tworzenie nowych miejsc pracy przez kapitał zagraniczny zmniejszanie poczucia dystansu i obcości w stosunku do innych kultur wzrost wielkości produkcji, a tym samym zmniejszenie jej jednostkowych kosztów, powstawanie społeczeństwa wiedzy – rośnie popyt na ludzi dobrze wykształconych większy dostęp do kapitału wzrost efektywności, wydajności pracy wspólne inwestycje międzynarodowe np. Gazociąg Jamał

Negatywne skutki globalizacji bezpośrednie inwestycje zagraniczne przynoszą olbrzymie zyski wyłącznie korporacjom ponadnarodowym, niekontrolowany napływ kapitału powoduje kryzysy finansowe zmniejszenie znaczenia banków lokalnych marginalizowanie grup społecznych słabo wykształconych, bezkrytyczne przyjmowanie obcej kultury i stylu życia, lokalizowanie technologii szkodliwych dla środowiska w państwach uboższych, korupcja władzy rozwój kultury masowej może zagrażać kulturze narodowej, regionalnej, wyzysk ludności krajów słabo rozwiniętych przez międzynarodowe firmy, pogłębianie różnic finansowych między zatrudnionymi w sektorach zależnych od korporacji ze szkodą dla pracujących w przedsiębiorstwach państwowych.

Bibliografia Skrzypczak W.: Geografia Społeczno – Ekonomiczna Świata i Polski, Wyd. Efekt, Warszawa 2004, s.319 Kop.J, Kucharska M., Szkurłat E.: Geografia Społeczno – Ekonomiczna. WSz PWN; Warszawa 2003, s.326 Atlas Geograficzny. Świat. Polska, Wyd. Nowa Era Redakcja Kartograficzna, Wrocław 2005 Mały Rocznik Statystyczny GUS 2006 (www.stat.gov.pl ) http://www.vitalresearchsurveys.com/IUCNMembership/logo-iucn2.jpg http://www.ih-ra.com/advocacy/issues/org_briefs/unep.gif