SKAŻENIA POWIETRZA Powietrze może być skażone przez nie będące jego naturalnymi składnikami lub też substancje występujące w ilościach wyraźnie zwiększonych w porównaniu z naturalnym składem powietrza. gazy ciecze ciała stałe

tereny zielone, z których pochodzą pyłki roślinne SKAŻENIA POWIETRZA ŹRÓDŁA NATURALNE wulkany CO2 SO2 H2S pożary lasów CO2 CO pył bagna CH4 CO2 H2S NH3 erozję gleb globalnie do 700 mln ton pyłów/rok tereny zielone, z których pochodzą pyłki roślinne

ŹRÓDŁA antropogeniczne SKAŻENIA POWIETRZA ŹRÓDŁA antropogeniczne Komunikacyjne aldehydy CO NOX SO węglowodory energetyczne SO2 NOX CO CO2 Pb Zn Cd przemysłowe SO2 węglowodory aceton amoniak benzen ołów fenol ksylenu fluor komunalne CO2 amoniak H2S CH4 NOX siarczany

SZKODLIWE ZWIĄZKI CHEMICZNE SKAŻENIA POWIETRZA SZKODLIWE ZWIĄZKI CHEMICZNE tlenki azotu związki siarki tlenek węgla metale ciężkie głównie kadm (Cd), ołów (Pb), rtęć (Hg) wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) formaldehyd fluorowodór ozon aerozole pyły freony i in.

Największa koncentracja tlenków azotu na świecie 2004-2007 Japonia – potentat metalurgiczny - huty, przemysł samochodowy i stoczniowy, główny producent energii elektrycznej Rosja – ropa naftowa, 40% świat. zasobów gazu ziemnego, zagłębie węglowe, złoża wolframu i molibdenu, huty żelaza Chiny – węgiel kamienny, ropa naftowa, wydobycie: łupki bitumiczne, rudy żelaza, wolfram, antymon, cynku, ołowiu, miedzi i in.; energia elektryczna powstaje gł. w elektrociepłowniach opalanych w 80 % węglem kamiennym; około 40 % wartości produkcji przemysłowej to przemysł ciężki;

Elektrownia "Pomorzany" Papiernia Skolwin Stocznia Szczecińska Polifarb (Gdynia) Rafineria Gdańska Port Gdańsk i Gdynia Elektrownia "Pomorzany" Papiernia Skolwin Stocznia Szczecińska Górnośląski Okręg Przemysłowy Cementownia „Chełm” elektrownia „Bełchatów” Zakłady Azotowe Puławy S.A. Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy Zakłady Chemiczne „Siarkopol” fabryki samochodów, zakłady chemiczne, papiernicze, guma i tworzywa sztuczne zakłady chemiczne w Oświęcimiu Rybnicki Okręg Węglowy przemysł włókienniczy Zakłady azotowe

NEGTYWNE SKUTKI ODDZIAŁYWANIA NA CZŁOWIEKA podrażnienie rogówki i spojówki zaburzenia pracy nerek, śledziony, wątroby, węzłów chłonnych i mózgu zaburzenia pracy krtani i tchawicy uszkodzenie CUN skurcze i nieżyt oskrzeli bezpłodność zaburzenia oddechowe alergie anemia i zaburzenia snu zmiany w czynności serca i płuc mniejsza odporność na infekcje bateryjne niedotlenienie organizmu nowotwory

NEGTYWNE SKUTKI ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO efekt cieplarniany globalne ocieplenie dziura ozonowa kwaśne deszcze smog zmniejszanie zasobów paliw kopalnych, zachwianie równowagi biologicznej ekosystemów pogarszanie jakości żywności zanieczyszczanie gleby i wody

SMOG

SMOG Słowo to pochodzi z języka angielskiego i jest kombinacją słów smoke (dym) i fog (mgła). SMOKE - FOG SMOG jest to bardzo gęsta mgła unosząca się nad wielkimi miastami lub ośrodkami przemysłowymi, zawierająca zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, głównie pyły, gazy i pary (emitowane przez zakłady przemysłowe, silniki spalinowe pojazdów mechanicznych itp.) oraz produkty ich przemian fotochemicznych i chemicznych. Do jego występowania przyczyniają się także takie czynniki naturalne jak: znaczna wilgotność powietrza (mgła), ukształtowanie powierzchni (doliny) i braku wiatru.

SMOG RODZAJE SMOGU SMOG FOTOCHEMICZNY nazywany też smogiem typu Los Angeles, kalifornijskim, utleniającym, jasnym lub białym. SMOG CZARNY nazywany też londyńskim, kwaśnym lub siarkawym SMOG ELEKTROMAGNETYCZNY lub inaczej elektrosmog

SMOG FOTOCHEMICZNY

SMOG FOTOCHEMICZNY powstaje w miesiącach letnich (lipiec - październik) przy temperaturze od 24°C do 35°C przy wietrze o prędkości 2m/s wilgotności względnej poniżej 70% Dla wytworzenia się tego typu smogu konieczne jest silne nasłonecznienie powietrza.

SMOG

SMOG FOTOCHEMICZNY SKŁAD CHEMICZNY SMOGU Spaliny – aldehydy, tlenek węgla, tlenki azotu, tlenki siarki, węglowodory wchodzą w reakcje chemiczne tworząc silne utleniacze (np. ozon) i formaldehyd. Pyły przemysłowe. Ograniczenia co do stężeń dopuszczalnych niebezpiecznych związków są ściśle określone przez prawo. Stężenie każdego związku chemicznego w powietrzu ma określone normy oraz średnie i alarmowe stężenia. Dla przykładu stężenie ozonu , którego wysokość alarmowa wynosi 240 µg/m³ , w przypadku smogu wysokość tą przekracza w USA do 600 µg/m³ , a w Europie do 520 µg/m³ .

SMOG FOTOCHEMICZNY Nowy Jork, USA

SMOG FOTOCHEMICZNY Pekin, Chiny

SMOG San Diego, USA FOTOCHEMICZNY

SMOG FOTOCHEMICZNY Nowy Jork, USA

SMOG FOTOCHEMICZNY Chiny

SMOG FOTOCHEMICZNY Chiny

SMOG FOTOCHEMICZNY Zwalczanie smogu fotochemicznego katalizatory w silnikach samochodowych ograniczenie ruchu samochodowego poprzez np. korzystanie z komunikacji miejskiej ograniczenie zużycia węgla ograniczenie emisji dwutlenku siarki poprzez np. oszczędność papieru

SMOG ALARMY SMOGOWE Systemy alarmowe SAS (ang. Smog Alarm System) Koncepcja powstała w USA i Japonii w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. FOTOCHEMICZNY Ich zadanie to ochrona ludności przed groźnymi skutkami smogów, zwłaszcza tzw. grupy podwyższonego ryzyka: dzieci, osoby starsze, osoby z chorobami układu oddechowego i układu krążenia. Cele wprowadzonych systemów SAS: ostrzeganie ludności (sprawna informacja) podjęcie prób skrócenia trwania zjawiska (ograniczenie lub zakaz ruchu pojazdów); próby złagodzenia skutków zjawiska ograniczenie ruchu samochodowego na zagrożonym terenie (często wtedy wprowadza się nawet bezpłatną komunikację publiczną)

SMOG CHECK

SMOG CZARNY

SMOG CZARNY powstaje w miesiącach zimowych (grudzień- styczeń) przy temperaturze od -1°C do +4°C przy wietrze o prędkości 0m/s wilgotności względnej poniżej 85% + mgła

SMOG CZARNY SKŁAD CHEMICZNY SMOGU Skład: dwutlenek i trójtlenek siarki dwutlenek węgla pyły sadza Powoduje ograniczenie widoczności nawet do kilkudziesięciu metrów. Występuje na terenach, gdzie skupia się przemysł, energetyka, obszarach silnie zurbanizowanych , obszarach gdzie następuje wysoka emisja pyłów. Szczególnie w dolinach, które uniemożliwiają cyrkulację powietrza i wymieszanie zanieczyszczeń w warstwie granicznej atmosfery.

SMOG CZARNY Niemcy Anglia Polska Czechy Belgia Austria Nowy Jork Tokio

Od 5 do 9 grudnia zmarło 4000 osób. Wielki smog londyński utrzymywał się w Londynie od 5 do 9 grudnia 1952 roku i został utworzony z wyemitowanych do atmosfery gazów pochodzących głównie z kominów mieszkań ogrzewanych węglem bardzo niskiej jakości i fabryk oraz spalin samochodowych. Smog doprowadził do środowiskowej katastrofy oraz śmierci tysięcy Londyńczyków. Większość ofiar wielkiego smogu zmarła na skutek niewydolności płuc oraz hipoksji (hipoksja – niedobór tlenu w tkankach powstający w wyniku zmniejszonej dyfuzji tlenu z płuc). Oprócz tego wysokie stężenie ropy w atmosferze prowadziło do silnych uszkodzeń układu oddechowego oraz trwałego uszkodzenia oskrzeli, które w konsekwencji zebrało śmiertelne żniwo wśród mieszkańców Londynu. Od 5 do 9 grudnia zmarło 4000 osób. W kolejnych tygodniach, w wyniku na ostra niewydolność oddechową zmarło jeszcze 8000 osób. Większość ofiar stanowili młodzi ludzie i osoby w podeszłym wieku.

SMOG CZARNY Londyn

SMOG CZARNY Chiny, Hong Kong

SMOG CZARNY

SMOG CZARNY

SMOG CZARNY Oprócz wspomnianych już wcześniej sposobów zapobiegania smogowi, takich jak ograniczenie spalania węgla i paliw, proponuje się dzisiaj nowe rozwiązania. Jednym z nich jest dachówka. Włoska firma ceramiczna Gambarelli wyprodukowała pierwsze na świecie katalizujące powietrze dachówki, które reagują z zanieczyszczeniami w powietrzu sprowadzając je na ziemię. Dachówki o nazwie Oxygena są obłożone dwutlenkiem tytanu, który ma zdolności fotokatalityczne - wystawiony na działanie promieni słonecznych zachowuje się podobnie jak chlorofil używany do fotosyntezy u roślin. Badania wykazują, że przez 8 godzin, jedna dachówka wystawiona na działanie światła słonecznego oczyściła 72 metry sześcienne powietrza.

SMOG CIEKAWOSTKI Claude Monet Parlament w Londynie 1904

SMOG Na początku 2007 r. Teheranie (Iran) z powodu zanieczyszczenia powietrza zmarło ponad 10.000 osób, z czego prawie 4.000 w ciągu miesiąca stycznia. Większość zgonów nastąpiła na skutek problemów z oddychaniem oraz zawałów serca będących następstwem zanieczyszczenia powietrza. Smog niszczy również minarety w Heracie (Afganistan). Minaret to wieża stojąca przy meczecie. Te w Afganistanie uważane były niegdyś za cud sztuki i architektury. Dziś - wykonane z niewypalanej cegły budowle - które przetrwały 30 lat wojny, mogą nie wytrzymać natężenia ruchu samochodowego.

SMOG CIEKAWOSTKI Przed Olimpiada w Pekinie (2008) smog był tak wielki, że władze miasta zmuszone były podjęć nadzwyczajne działania, aby oczyścić powietrze. Zamykano fabryki w Pekinie oraz na obrzeżach miasta, a także niecodzienne zasady dotyczące prywatnych aut – konkretnego dnia autami nie mogli się poruszać raz posiadacze tablic rejestracyjnych z numerami parzystymi, raz nieparzystymi. A kiedy to nie pomogło, wprowadzono zasadę, wg której np. 20.07 mogły jeździć auta , których ostatnia cyfra tablicy rejestracyjnej będzie odpowiadała ostatnie cyfrze aktualnej daty.

ELEKTROSMOG

ELEKTROSMOG Jest to zjawisko zw. z emisją sztucznego promieniowania elektromagnetycznego do środowiska. Źródłem tego promieniowania są: komputery elektroniczne nianie sprzęt AGD kuchenki mikrofalowe bezprzewodowe telefony sieci bezprze- wodowe telewizory interkomy GPS pagery

ELEKTROSMOG Promieniowanie elektromagnetyczne istniało w naturze zawsze. Począwszy od podstawowej częstotliwości drgań atomu wodoru, która wynosi 4.5 Hz, a skończywszy na bardzo silnym promieniowaniu gamma, którego źródłem są gwiazdy. Również organizmy żywe wytwarzają pola elektromagnetyczne. Np. centralny układ nerwowy człowieka w stanie czynności i spoczynku generuje prądy czynnościowe z zakresu 1-1000 Hz, pracą serca sterują impulsy o częstotliwości 1.1 - 1.3 Hz.

ELEKTROSMOG Czynnikiem decydującym o wrażliwości na promieniowanie elektromagnetyczne jest oscylacja i amplituda pola elektromagnetycznego oraz to że promieniowanie emitowane przez urządzenia różni się znacznie od naturalnego. Wpływ tego promieniowania na organizmy żywe określa się w watach na metr kwadratowy (W/m2) – poziom gęstości mocy. Ustaje on natychmiast po zakończeniu ekspozycji, czyli po „wyłączeniu” źródła pola. Przy większych natężeniach (rzędu setek i tysięcy W/m2) obserwowany jest efekt termiczny – czyli nagrzewanie się komórek prowadzące do efektu „mikrofalówki”. Tak działają znane nam dobrze na codzień m.in. telefony komórkowe i kuchenki mikrofalowe.

sieci komputerowe (WLAN) ELEKTROSMOG sieci komputerowe (WLAN) lub bluetooth 2,4 GHz lub 5 GHz 1 GHz 2,45 GHz 2,45 GHz 1 GHz lub więcej

ELEKTROSMOG

ELEKTROSMOG WPŁYW NA CZŁOWIEKA Smog elektromagnetyczny, czyli niekorzystne promieniowanie może działać na: - układ nerwowy powodując obniżenie czynności np. neuroprzekaźników jak dopamina i serotonina - układ immunologiczny powodując spadek odporności - układ krążenia powodując spadek akcji serca (stąd nie poleca się stosowania telefonów komórkowych u ludzi z rozrusznikiem serca) wady rozwojowe (szkodliwie działa na rozwijający się zarodek) zaburzenia snu bóle głowy, zawroty głowy choroby oczu nerwowość przewlekłe zmęczenie wykazano związek elektrosmogu z zawałami serca oraz rakiem.

ELEKTROSMOG Telefony komórkowe Szwedzkim naukowcom udało się odnaleźć związek między wykorzystywaniem telefonów komórkowych a nowotworami mózgu. Okazało się, że guzy pojawiają się dużo częściej po tej stronie głowy, do której przykładany jest telefon. Dr Ronald Herberman - dyrektor Instytutu Chorób Nowotworowych uniwersytetu w Pittsburghu w USA uważa, że telefony komórkowe mogą być groźne dla zdrowia - szczególnie w przypadku dzieci. Uszkodzenie oczu. Promieniowanie anteny szybko prowadzi do pojawienia się w soczewkach mikroskopijnych bąbelków, które działają jak rysy na szybie, tj. skutecznie obniżają przepuszczalność światła. W zależności od aktualnie obowiązującej mody i metodologii badawczej, pojawiają się doniesienia, że telefony komórkowe przyciągają błyskawice, uszkadzają słuch, zwabiają UFO albo niszczą naczynia krwionośne w mózgu.

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE KWASNE DESZCZE to opady atmosferyczne o odczynie pH mniejszym niż 5,6, czyli kwaśnym. Zawierają kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami, takimi jak: - dwutlenek siarki, tlenki azotu, siarkowodór, chlorowodór, wyemitowanymi do atmosfery w procesach: spalania paliw, produkcji przemysłowej, wybuchów wulkanów, wyładowań atmosferycznych i innych czynników naturalnych.

KWAŚNE DESZCZE Szacuje się, że w wyniku działalności człowieka emitowanych jest do atmosfery na całym świecie 60-70 mln ton SIARKI rocznie. W tym samym czasie w wyniku działalności wulkanów i innych czynników naturalnych, uwalnia się do atmosfery drugie tyle. Jednak na obszarach wysoko uprzemysłowionych lub intensywnie zurbanizowanych człowiek jest odpowiedzialny za prawie całą emisję siarki.

KWAŚNE DESZCZE Innym emitowanym do atmosfery pierwiastkiem, którego związki chemiczne powodują kwaśne deszcze jest AZOT . Podczas spalania w wysokich temperaturach tlen łączy się z azotem tworząc tlenek azotu. Szacuje się, że wynosi ona 20 mln ton rocznie. Powstają one w spalinach silników pracujących na paliwach ropopochodnych, ale też w nawozach sztucznych.

KWAŚNE DESZCZE Dwutlenki siarki i tlenki azotu tworzą , w kontakcie z wodą , silne kwasy - siarkowy i azotowy . Zanieczyszczenia opadające z deszczem, śniegiem, gradem lub innymi opadami to depozycja mokra. Opadające z cząsteczkami pyłu - depozycją suchą. Zjawisko łączenia się tlenków z wodą i dostawanie się w ten sposób kwasów do wód , gleb i organizmów żywych określa się ogólnie nazwą KWAŚNEGO DESZCZU.

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE Skutki kwaśnych deszczy. Zakwaszanie gleby Wzrost roślin powoduje okresowe zakwaszanie gleby. Następnie ich rozkład działa w kierunku odwrotnym. Dodatkowe zakwaszenie gleby, związkami chemicznymi powoduje spowolnienie rozkładu w glebie, a co za tym idzie mniej substancji odżywczych dla organizmów żywiących się nią. Gleba traci również swoją funkcję sanitarną oraz absorbcyjną - naturalnego filtru pochłaniającego m.in. związki toksyczne, metale ciężkie. W środowisku kwaśnym wymywaniu i niszczeniu ulegają minerały.

KWAŚNE DESZCZE Skutki kwaśnych deszczy. Zakwaszanie wód powierzchniowych W kwaśnym środowisku zwiększa się koncentracja niezwykle trujących dla wielu organizmów jonów aluminiowych. Pojawiają się w nich także takie związki jak kadm, cynk i ołów. Ich obecność powoduje to niszczenie roślinności przy jeziorach, wymieranie ryb, a wraz z nimi niektórych gatunków owadów. inne owady rozprzestrzeniają się.

KWAŚNE DESZCZE Skutki kwaśnych deszczy. Niszczenie budowli i konstrukcji metalowych Zanieczyszczenia powietrza oddziaływają też szkodliwie na materiały budowlane, tworzywa sztuczne , witraże i metale . Szczególnie narażone są dawne budowle z piaskowca i wapienia, które dosłownie rozpadają się. Często występuje również zjawisko korozji. Nawet najbardziej hartowane i zabezpieczane metale, wymagają częstego malowania i ciągłej konserwacji. Nawet tory kolejowe ulegają korodowaniu. Kwaśne deszcze niszczą pigment w farbach, przez co kolory płowieją szybciej.

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE

KWAŚNE DESZCZE Wpływ zanieczyszczeń na rośliny i zwierzęta . uszkodzeń igieł i liści zakłócenia w systemie odżywiania i w bilansie wodnym roślin zakwaszenia gleby, które zmniejszają dostępność substancji odżywczych przy jednoczesnym zwiększeniu zawartości metali powoduje to uszkodzenie korzeni niszczenie mchów i porostów zatruwanie ryb, szczególnie metalami takimi jak aluminium wysoka kwasowość zaburza proces rozmnażania się żab i ptaków, żyjących na brzegach jezior odkładanie się kadmu w nerkach i wątrobie zwierząt żywiących się roślinami przyjeziornymi (np.: łosi) niszczenie skorupiaków; karłowacenie owadów (np.: ciem)

KWAŚNE DESZCZE Wpływ zanieczyszczeń na człowieka. odkładanie się kadmu uszkadza nerki nadmiar miedzi powoduje biegunkę nadmiar glinu uszkadza kości, a nawet mózg, jest też przyczyną chorób Alzheimera i Parkinsona ołów powoduje uszkodzenie układu nerwowego

KWAŚNE DESZCZE Występowanie kwaśnych deszczy w Europie

Zapobiegać kwaśnym deszczom można poprzez: KWAŚNE DESZCZE Zapobiegać kwaśnym deszczom można poprzez: zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z górnictwa, hutnictwa oraz elektrowni ograniczenie transportu (korzystanie z transportu komunikacji miejskiej lub roweru) ograniczenie zużycia węgla, spalania drewna oraz gazu ziemnego, a przez to zmniejszenie ilości dwutlenku węgla i tlenków azotu uwalnianych do atmosfery ograniczenie emisji siarki poprzez np.: oszczędność papieru, przy którego produkcji emituje się on do atmosfery zmniejszenie zużycia energii elektrycznej zmniejszenie zużycia produktów jednorazowego użytku ograniczenie korzystania z produktów, które wytwarzają freony oraz inne substancje chłodzące (klimatyzacje i lodówki)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ