Mechanizmy finansowania kosztów urbanizacji stosowane w krajach zachodnich dr Igor Zachariasz Adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Dyrektor Instytutu Badań i Ekspertyz Samorządowych w Uczelni Łazarskiego

Sanacja terenów zabudowanych i wyposażonych w infrastrukturę publiczną I. Systemy planistyczne państw zachodnich. Podstawowe cechy   Silna reglamentacja i koncentracja działań podmiotów prywatnych w przestrzeni Sanacja terenów zabudowanych i wyposażonych w infrastrukturę publiczną Zintegrowanie działań w przestrzeni władz lokalnych, regionalnych i centralnych Zapobieganie spekulacji gruntami - prawa pierwokupu - banki nieruchomości Inwestowanie po wybudowaniu (modernizacji) infrastruktury publicznej

II. Rola planów miejscowych w procesach urbanizacji Plany kierunkowe mają charakter strukturalny i długofalowy Plany miejscowe mają charakter krótkoterminowy i operacyjny Ustalenia planów miejscowych są podstawą realizacji infrastruktury publicznej Plany miejscowe bilansują koszt budowy infrastruktury i konieczne nakłady podmiotów prywatnych na jej realizację Plany miejscowe są źródłem zobowiązań władz publicznych i podmiotów prywatnych

III. Prawne instrumenty rozkładania kosztów urbanizacji na podmioty prywatne Instrumenty o charakterze administracyjnym: np. zobowiązania planistyczne (planning obligations) w Anglii  Instrumenty o charakterze finansowym: np. opłata infrastrukturalna (Erschließungsbeitrag) w Niemczech, lokalna opłata infrastrukturalna (community infrastructure levy) w Anglii, opłaty kompensacyjne (mitigation fee) w USA (Kalifornia) Instrumenty o charakterze umownym: np. umowy dotyczącej rozwoju infrastruktury (Udbygningsaftaler om infrastruktur) w Danii, kontrakty na obszarach rozwojowych (Special arrangements in special development areas ) w Finlandii, porozumienia urbanistyczne (städtebauliche Verträge) w RFN Główny argument za ich stosowaniem: nie należy obciążać dotychczasowych podatników kosztami osiedlania się nowych mieszkańców

IV. Instrumenty o charakterze administracyjnym – zobowiązania planistyczne w Anglii Nakładane przy wydaniu pozwolenia planistycznego.  W chwili ich podjęcia stają się wymagalne i wiążą także ewentualnego przyszłego właściciela gruntu Dotyczą: - wybudowania infrastruktury technicznej lub społecznej, - wpłacenia określonej kwoty przeznaczonej na budowę infrastruktury - stałych wpłat na utrzymanie infrastruktury - zapewnienia określonej liczby mieszkań o cenie niższej niż rynkowa (affordable housing) - rekompensowania wartości (np. przyrodniczych) utraconych w wyniku powstania zabudowy Stosowane z reguły przy większych projektach budowlanych

V. Instrumenty o charakterze finansowym – opłaty infrastrukturalne   Finansują całość (Anglia, USA) lub określoną część kosztów budowy infrastruktury lokalnej (90% RFN) Wielkość opłaty określana administracyjne Kwestie dyskutowane: - zasadności pobierania opłat na konkretne cele - metody kalkulacji opłaty

VI. Instrumenty o charakterze umownym   Umowy pomiędzy gminą a podmiotami prywatnymi zawierane w oparciu o ustalenia planów miejscowych Umożliwiają w praktyce realizację dużych przedsięwzięć urbanistycznych Określają zasady finansowania infrastruktury publicznej przez podmioty prywatne objęte planem w drodze negocjacji