FINANSOWANIE INWESTYCJI SIECIOWYCH A PROBLEM MODERNIZACJI ELEKTROENERGETYCZNYCH SIECI WIEJSKICH

Spółki dystrybucyjne opracowują Plany Rozwoju, które po uzgodnieniu przez Prezesa URE są podstawą zatwierdzania taryfy dla energii elektrycznej

Spółki Dystrybucyjne finansują nakłady inwestycyjne: - ze środków własnych pochodzących z przychodu, - z kredytów, których obsługa dokonywana jest ze środków j.w.. Głównymi pozycjami dla finansowania inwestycji są amortyzacja, zysk i kredyty.

Spółki Dystrybucyjne odczuwają niedostatki środków na finansowanie inwestycji, co skutkuje opóźnieniami rozwoju sieci, a przede wszystkim ich modernizacji. Niedostatek środków na finansowanie inwestycji dotyczy szczególnie modernizacji sieci wiejskich. Stan tych sieci na dużym obszarze kraju jest zły i hamuje cywilizacyjny rozwój terenów wiejskich.

Powszechna Elektryfikacja Kraju, dokonana po II wojnie światowej, była wielkim przedsięwzięciem lecz realizowanym przy bardzo niskich standardach budowy sieci. Dokumentami stanowiącymi o tym były: - Tymczasowe wytyczne techniczne wykonawstwa przy elektryfikacji rolnictwa z 3 września 1952r. - Przepisy Budowy Urządzeń Elektrycznych w Rolnictwie wprowadzone Zarządzeńiem nr 88 Ministerstwa Energetyki z dnia 13 czerwca 1956r.

Przyjmowano: -2 kW mocy zainstalowanej na zagrodę wymiarując sieć przy współczynniku jednoczesności w szczycie oświetleniowym 0,15 - w trzonie głównym linii nN zainstalowanie zespołu omłotowego 7,5 kW. Z tego wynikało: - linie główne SN z przewodami AFL 25 i 35 mm² a odgałęzienia FL 25 mm² montowane na hakach, - większość stacji z transformatorami do 75 kVA z reguły 20 i 30 kVA, - linie nN o przekrojach AL. 25 i 35 mm², a przewód oświetlenia FL 16 mm², - długość obwodu nN do 1500 m z zabezpieczeniami wzdłużnymi, - przyłącza, w większości 1-fazowe FL 10 i 16 mm² lub Kgao 2,5 mm².

11 grudnia 1967 ukazało się Zarządzenie nr 86 Prezesa Rady Ministrów w sprawie Zabezpieczenia szybkiego wykorzystania energii elektrycznej w produkcji rolnej. Rozpoczęły się próby modernizacji elektroenergetycznych sieci wiejskich. Pomimo stopniowego unowocześniania sieci, działania modernizacyjne nie nadążały za rosnącymi potrzebami i taki stan trwa do dziś dla dużego obszaru środkowej i wschodniej cześci Polski.

Stowarzyszenie Elektryków Polskich podjęło działania mające na celu przyczynienie się do poprawy sytuacji. Stworzono forum dyskusyjne organizując konferencje: - WSE ETW ETW – 2004 W tym roku odbędzie się ETW Dyskusje i wnioski owocowały uświadomieniem szczegółów problemu i poszukiwaniem drogi ich rozwiązania.

W wyniku konferencji ETW 2004 określono, że modernizacja sieci wiejskich wymaga nakładów inwestycyjnych przekraczających 14 mld PLN. Łączne roczne nakłady inwestycyjne wszystkich Spółek Dystrybucyjnych wynoszą około 3 mld PLN, z czego na modernizacje sieci wiejskich najbardziej zainteresowane spółki mogą przeznaczyć do 20 mln PLN rocznie. Tak więc ł ączne nakłady S.D. na modernizację sieci wiejskich mogą wynieść do 0,5 mld PLN rocznie, a więc tempo modernizacji prowadzonej tymi środkami spowoduje dalszą dekapitalizacje majątku.

Uznano, że jedyną możliwością jest wykorzystanie funduszy pomocowych UE i należy znaleźć właściwą drogę organizacyjno-prawną dla ich pozyskania. Jako beneficjenta środków pomocowych widziano pierwotnie samorządy terytorialne, później przdsiębiorstwa energetyczne.

Zapisy o modernizacji elektroenergetycznych sieci wiejskich znalazły się w opracowaniu Polityka Energetyczna Polski do roku 2025 przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 r. oraz w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2007 – W NPR istniał początkowo Program Operacyjny Sieci energetyczne w obiecujący sposób uwzględniający potrzeby modernizacji sieci wiejskich, który w trakcie prac nad kolejnymi wersjami NPR został usunięty. Sprawy związane z elektroenergetyką zostały umieszczone w Programie Operacyjnym Konkurencyjność Transportu, co postawiło temat w pozycji marginalnej. PTPiREE wspólnie z MGiP rozpoczęło prace nad nowym PO Infrastruktura Energetyczna, jako uzupełnienie do NPR.

Powstaje nowy dokument dotyczący wykorzystania środków unijnych – Narodowa Strategia Spójności 2007 – 2013, a w nim pakiet programów operacyjnych. Trwają konsultacje społeczne nad zapisami NSS.

Polsce przyznano 59,3 mld euro na lata 2007 – W NSS przewidziano Programy Operacyjne: 1) 16 Programów Regionalnych (30 mld euro) 2) Infrastruktura i Środowisko (14 mld euro0, 3) Kapitał ludzki (8 mld euro), 4) Konkurencyjna Gospodarka ( 4 mld euro), 5) Europejska Współpraca Terytorialna ( 2 mld euro), 6) Rozwój Polski Wschodniej (1mld euro), 7) Pomoc techniczna (0,3 mld euro) PTPiREE zabiega o wydzielenie PO Infrastruktura Energetyczna

Jeszcze w pracach nad NPR w pracach koordynowanych przez PRPiREE zgłoszono 4 grupy projektów, które mogą być wykorzystane w NSS: 1) budowa i modernizacja systemów przesyłowych i połączeń transgranicznych (595,50 mln euro), 2) dostosowanie infrastruktury dystrybucji do wymagań ochrony środowiska (943,06 mln euro), 3) rozbudowa i modernizacja sieci dystrybucyjnych (3 880,87 mln euro), 4) budowa infrastruktury dla funkcjonowania rynków energii elektrycznej (362,31 mln euro). Razem 5 781,74 mln euro

Wstępny projekt NSS został zaakceptowany przez Radę Ministrów w dniu 14 kwietnia 2006 r. Zawiera on Programy Operacyjne odnoszące się do energetyki: - Infrastruktura i Środowisko, - Regionalne Programy Operacyjne.

W programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko zawarte są 2 Priorytety: - Priorytet X: Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku, -Priorytet XI: Bezpieczeństwo Energetyczne. W priorytecie X wyodrębniono 2 działania : - Działanie 10.1 dotyczy m.in.. Obniżenia energochłonności i można w jego ramach realizować projekty związane z rozbudową i modernizacja sieci SN i nN. - Działanie 10.2 dotyczy zwiększenia wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Priorytetem X zostaną objęte projekty o wartości przewyższającej 5 mln euro. Jego beneficjentem mogą być m.in.: - przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem, przesyłaniem oraz dystrybucją energii elektrycznej, - jednostki samorządu terytorialnego.

Podstawowymi celami Regionalnych Programów Operacyjnych jest podnoszenie konkurencyjności regionów i promowanie zrównoważonego rozwoju. NSS określa, ze jednym z działań mogą być inwestycje energetyczne RPO każdego województwa będzie miał podobny układ Priorytetów, lecz ich zawartość będzie ustalana na poziomie regionalnym.

Dowolność zawartości Priorytetów spowodowała duże dysproporcje przy uwzględnianiu potrzeb energetyki w poszczególnych RPO. Obowiązuje również zasada minimalnej wartości projektu – 5 mln euro. Przykładem dysproporcji jest różnica pomiędzy np. RPO województwa podkarpackiego i mazowieckiego. W pierwszym przypadku w Priorytecie I – Infrastruktura techniczna i informatyczna zawarte jest Działanie obejmujące rozwój sieci WN oraz rozbudowa i modernizacja sieci wiejskich SN i nN. Beneficjentem może być bezpośrednio przedsiębiorstwo energetyczne. W drugim przypadku w Priorytecie IV – Inwestycje w ochronę środowiska przewiduje się projekty poprawiające bezpieczeństwo energetyczne i zwiększenie wykorzystania OZE. Nie ma żadnych zapisów dotyczących modernizacji sieci wiejskich. Nie przewiduje się, aby beneficjentem było przedsiębiorstwo energetyczne.

PTPiREE wystąpiło do marszałków województw z apelem o uwzględnienie w Regionalnych Programach Operacyjnych Priorytetu Inwestycje energetyczne nakierowanego na elektroenergetyczne sieci wiejskie

Dokumenty: -Polityka Energetyczna Polski do roku 2025, -Narodowy Plan Rozwoju 2007 – 2013, -Program dla Energetyki, -Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata nie znalazły należytego odbicia w układzie i zapisach Narodowej Strategii Spójności. W ramach toczących się jeszcze konsultacji społecznych jest możliwe I potrzebne wprowadzenie korekt dających oczekiwaną szansę na skorzystanie ze środków unijnych na znaczącą poprawę stanu elektroenergetycznych sieci wiejskich.

Dziękuję za uwagę.