Wybrane problemy - ocen oddziaływania na środowisko przedsięwzięć Andrzej Kulig

Pkt 10 lit. b aneksu II dyrektywy EIA W opublikowanym w czerwcu 2008 r. przez Komisję Europejską (dalej: KE) na jej stronach internetowych dokumencie Interpretacja definicji niektórych kategorii projektów z aneksu I i II dyrektywy EIA dokonano niewiążącej wykładni m.in. przedmiotowego pkt 10 lit. b dyrektywy. Jako przykładowe przedsięwzięcia podlegające pod ten punkt wymieniono m.in. budownictwo mieszkaniowe, szpitale, uniwersytety, stadiony sportowe, kina, teatry oraz wszystkie inne obiekty kubaturowe o podobnej charakterystyce, do których można przypisać cechy: miejski i infrastrukturalny. KE podkreśla ponadto, że przesądzające znaczenie ma miejski charakter danego przedsięwzięcia, a nie jego lokalizacja, co skutkuje zakwalifikowaniem do tej kategorii również tego typu obiektów leżących formalnie poza obszarami miejskimi.

Pkt 10 lit. b aneksu II dyrektywy EIA Zgodnie ze stanowiskiem KE, projekty o charakterze miejskim takie jak: budowa boisk szkolnych, przedszkoli, sal gimnastycznych, termiczna izolacja budynków itp. nie są objęte aneksem II dyrektywy EIA. Do tego zakresu inwestycji zaliczyć więc można przykładowo także remonty obiektów istniejących oraz przebudowy i dobudowy (np. budowa biblioteki, wydziału czy pawilonu w istniejącym kompleksie zabudowań uczelni, dobudowa sali gimnastycznej), zmiany pokrycia dachu, budowę ścieżek rowerowych, oraz inne przedsięwzięcia, które ze względu na podobny charakter nie mogą znacząco oddziaływać na środowisko.

Niektóre przypadki W przepisach krajowych część przedsięwzięć dotyczących omawianych przypadków została literalnie wymieniona w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Do planowanych przedsięwzięć, dla których przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko może być wymagane (przedsięwzięć z II grupy), a które mieszczą się w pojęciu urban development projects, należą przykładowo: garaże lub parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów, dla nie mniej niż 100 samochodów ciężarowych lub 300 samochodów osobowych; kanały zbiorcze przeznaczone do zbierania ścieków z co najmniej dwóch kanałów bocznych i inne. Dz. U. Nr 257, poz. 2573, z późn. zm.

Niektóre przypadki W szczególności do analizowanej grupy należą też wymienione w przepisie § 3 ust. 1 pkt 52 obecnie obowiązującego rozporządzenia OOŚ: zespoły zabudowy: a)przemysłowej na terenie o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, usługowej na terenie o powierzchni nie mniejszej niż 2 ha, centra handlowe i usługowe o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha lub o powierzchni użytkowej nie mniejszej niż 1 ha, wraz z towarzyszącą infrastrukturą.,

Kwalifikacja przedsięwzięć Do czasu wejścia w życie nowego rozporządzenia OOŚ. Wytyczne zalecają przeprowadzenie, procedury screeningu w przypadku planowanych inwestycji, które znajdują się poniżej progów (lub w inny sposób nie spełniają kryteriów) określonych w obowiązującym rozporządzeniu OOŚ. Oznacza to, że należy zbadać czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko pomimo, iż nie spełnia kryteriów ilościowych przewidzianych rozporządzeniem OOŚ. Inwestor powinien wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i stwierdzenie w postanowieniu obowiązku lub braku obowiązku sporządzenia raportu OOŚ. Zaleceń tych nie należy jednak stosować w odniesieniu do przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu OOŚ i opierających się o progi ilościowe, jeżeli dane przedsięwzięcie nie zostało wymienione w I lub II aneksie do dyrektywy OOŚ.

Niektóre przypadki Zgodnie z art. 86 ustawy OOŚ, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wiąże organ wydający decyzje inwestycyjne określone w art. 72 ust. 1 tej ustawy i powinna być ona uzyskana przed uzyskaniem jednej z tych decyzji - w celu naprawienia sytuacji wynikłej z niedopełnienia obowiązków określonych w dyrektywie, inwestor winien wystąpić z wnioskiem o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w celu przeprowadzenia procedury screeningu.

Niektóre przypadki W przypadku, kiedy organ nie stwierdzi potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i wyda postanowienie w trybie art. 63 ust. 2, a następnie decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w trybie art. 84 ustawy OOS – uzyskane wcześniej pozwolenie na budowę może być podstawą do dalszej realizacji przedsięwzięcia. Załącznikiem do decyzji jest wówczas karta informacyjna i charakterystyka przedsięwzięcia.

Niektóre przypadki W przypadku, kiedy organ stwierdzi potrzebę przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i wyda postanowienie w trybie art. 63 ust. 1, a następnie po przeprowadzeniu tego postępowania wyda decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w trybie art. 82 ustawy OOŚ – konieczne będzie wstrzymanie prowadzonych robót oraz wystąpienie przez inwestora (beneficjenta) z wnioskiem o wznowienie postępowania w sprawie wydania pozwolenia na budowę w trybie art. 145 § 1 pkt 8 Kpa, i uzyskanie go ponownie zgodnie z warunkami określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inna decyzję, która została następnie uchylona lub zmieniona. Przepis powyższy winien mieć zastosowanie tym bardziej, jeżeli decyzja ostateczna została wydana bez wydania poprzedzającej ją decyzji, która ma dla niej charakter wiążący.

Zmiana pozwolenia Możliwość zmiany ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę została określona w art. 36a ustawy Prawo budowlane. Jeżeli beneficjent zamierza realizować przedsięwzięcie w sposób istotnie odstępujący od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę - wówczas powinien wnioskować o zmianę decyzji w trybie art. 36a Prawa budowlanego. Jeżeli pierwotna decyzja obarczona była brakami w zakresie postępowania OOŚ, umożliwi mu to wypełnienie wszystkich wymogów w tym zakresie poprzez uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (w postępowaniu z udziałem społeczeństwa) przed uzyskaniem zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę.

Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub pozwolenia na budowę Odstępstwo nieistotne nie może dotyczyć: 1) zakresu objętego projektem zagospodarowania działki lub terenu, 2) charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji, 5) zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepełnosprawne, 6) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, 7) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie wymaga uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów, wymaganych przepisami szczególnymi.

Gdy nie przeprowadzano procedury Zgodnie z art. 84 ust. 1, w przypadku gdy nie została przeprowadzona ocena organ w decyzji stwierdza brak potrzeby przeprowadzenia oceny. W myśl przepisu nie może określić w decyzji żadnych warunków realizacji przedsięwzięcia jeśli nie będzie raportu! Uniemożliwia to wcześniej często stosowaną praktykę określania warunków środowiskowych bez żądania raportu. Co więcej, jak nie ma raportu to nie może w decyzji stwierdzić konieczności raportu na etapie pozwolenia budowlanego!

Zgłoszenia W przypadku przedsięwzięć podlegających zgłoszeniu, których realizacja została zakończona przed dniem wejścia w życie Wytycznych z r. (tj. do dnia 30 czerwca 2008 r.), a których zgłoszenie poprzedziło uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach spełniającej wszystkie wymogi dyrektyw OOŚ, Ptasiej i Siedliskowej, możliwe jest ubieganie się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Należy jednak podkreślić, że jest to przypadek wyjątkowy, ponieważ istniała formalna niezgodność instrumentu zgłoszenia z definicją zezwolenia na inwestycję w rozumieniu dyrektywy OOŚ. Doprecyzowania wymaga, że opisany wyjątek dotyczy przedsięwzięcia z I grupy albo przedsięwzięcia z II grupy, dla którego przesądzono o konieczności sporządzenia raportu OOŚ.

Zgłoszenia Dla przedsięwzięć z II grupy, dla których, w ramach prowadzonego postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, właściwy organ wydał postanowienia o braku konieczności sporządzenia raportu OOŚ, należycie je uzasadnił, a następnie stanowisko takie potwierdził w wydanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, nie ma przeszkód, by przedsięwzięcie realizować na podstawie zgłoszenia budowy (nie występuje w takim przypadku niezgodność z dyrektywą OOŚ, ponieważ nie będzie realizowane przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu tej dyrektywy).

Art. 29 ust. 3 Prawa budolanego Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięcia mogące znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, które nie są bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynikają z tej ochrony, w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Zgłoszenia Ze względu na brzmienie ww. art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego, taki przypadek mógł mieć miejsce jedynie do dnia 14 listopada 2008 r. tj. przed dniem wejścia w życie ustawy OOŚ zmieniającej m.in. Prawo budowlane. Powyższe podejście zmienia zalecenia wprowadzone przez Wytyczne z r., dla konkursów ogłoszonych przed datą wejścia w życie niniejszych obecnych Wytycznych mają zastosowanie reguły zawarte w Wytycznych z r., chyba że instytucja ogłaszająca konkurs postanowi wykorzystać ww. podejście w ramach toczących się konkursów (Jest to możliwe ponieważ nie powoduje to pogorszenia zasad konkursu, lecz działanie na korzyść potencjalnych beneficjentów