DZIAŁALNOŚĆ NIEODPŁATNA I ODPŁATNA POŻYTKU PUBLICZNEGO W ORGANIZACJACH POZARZĄDOWYCH Gostyń, 13 sierpnia 2013 roku

Zgodnie z prawem – ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacja pozarządowa może prowadzić: działalność nieodpłatną pożytku publicznego – jest to działalność statutowa organizacji (w części obejmującej działalność pożytku publicznego), za którą nie jest pobierane wynagrodzenie, działalność odpłatną pożytku publicznego – jest to działalność statutowa organizacji (w części obejmującej działalność pożytku publicznego), za którą jest pobierane wynagrodzenie (nie wyższe jednak niż koszty bezpośrednie tej działalności), działalność gospodarczą.

DZIAŁALNOŚĆ NIEODPŁATNA POŻYTKU PUBLICZNEGO Działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest taka działalność (prowadzona w sferach pożytku publicznego), za którą organizacja nie pobiera opłat (wynagrodzenia).

Zasady prowadzenia działalności nieodpłatnej przez organizacje pozarządowe: Organizacja realizuje któryś z ustawowych zadań pożytku publicznego i ma to odzwierciedlenie w statucie. Nie może pobierać opłat za swoje działania, a co za tym idzie nie może wystawiać rachunków albo faktur. Finansuje swoją nieodpłatną działalność pożytku publicznego m.in. z dotacji, darowizn, składek członkowskich.

DZIAŁALNOŚĆ ODPŁATNA POŻYTKU PUBLICZNEGO Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność statutowa organizacji pozarządowej, mieszcząca się w zestawie zadań publicznych, opisanych w ustawie o pożytku publicznym, za którą organizacja pobiera opłaty (wynagrodzenie).

Działalność odpłatna pożytku publicznego potocznie nazywana jest też działalnością statutową odpłatną. Organizacja za swoje usługi czy produkty (np. szkolenia, publikacje) pobiera opłaty, których wysokość nie może być wyższa od wartości bezpośrednich kosztów tej działalności. Działalność odpłatna polega więc na sprzedaży usług i towarów po kosztach ich wyprodukowania, organizacja nie zarabia na tym, tylko uzyskuje zwrot poniesionych nakładów, w tym celu należy dokonać kalkulacji kosztów.

Formy działalności odpłatnej Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie przewiduje następujące rodzaje działalności odpłatnej pożytku publicznego: Sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego, w szczególności w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do pracy zawodowej osób niepełnosprawnych (w tym pobieranie opłat od osób korzystających z działalności organizacji). Sprzedaż przedmiotów darowizny na cele prowadzenia działalności pożytku publicznego.

Dochód z odpłatnej działalności pożytku publicznego może służyć wyłącznie realizacji zadań należących do celów statutowych organizacji. Ustawa nakłada obowiązek rachunkowego wyodrębnienia działalności odpłatnej oraz działalności nieodpłatnej w stopniu umożliwiającym określenie przychodów, kosztów i wyników działalności. Nie można prowadzić działalności odpłatnej pożytku publicznego i działalności gospodarczej tego samego rodzaju, tj. w odniesieniu do tego samego przedmiotu działalności.

Działalność odpłatna pożytku publicznego staje się działalnością gospodarczą, jeśli wykracza poza ramy określone w ustawie o działalności pożytku publicznego. Stanie się tak wtedy, gdy pobierana przez organizację odpłatność jest wyższa od tej, jaka wynika z kalkulacji bezpośrednich kosztów tej działalności oraz jeśli wynagrodzenie osób fizycznych w danej organizacji z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej działalności nieodpłatnej i odpłatnej przekracza 1,5- krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego przez GUS za rok poprzedni.

Koszty bezpośrednie Działalność odpłatna pożytku publicznego staje się działalnością gospodarczą w szczególności, jeżeli pobierana przez organizację odpłatność jest wyższa od tej, jaka wynika z kalkulacji bezpośrednich kosztów tej działalności, i dlatego jest tak ważne wyliczenie kosztów bezpośrednich.

Jak obliczamy koszty bezpośrednie? Z kalkulacji ma wynikać, jakie koszty są bezpośrednio związane z danym działaniem i jak została ustalona cena, wynagrodzenie, które pobiera organizacja. Wynika z tego, że taką kalkulację należy sporządzić przed rozpoczęciem pobierania opłat. Na zakończenie przedsięwzięcia należy podsumować i sprawdzić czy ze względu na np. oszczędności lub większą liczbę uczestników niż planowaliśmy nie powstał dochód. Zgodnie z ustawą ma być on przekazany na działalność statutową. Z komentarza do ustawy i interpretacji Departamentu Pożytku Publicznego wynika, że taki dochód nie powinien wystąpić i jedynie w pojedynczych sytuacjach, nieplanowanych, niezależnych od naszej organizacji dochód powstały na danym działaniu nie zmieni nam kwalifikacji działalności z odpłatnej na gospodarczą. Sytuacja uzyskiwania dochodu nie powinna się powtarzać.

Do kosztów bezpośrednich zalicza się: wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją, inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.

Koszty, które nie mogą być zaliczone do kosztów wytworzenia produktu (zarówno bezpośrednich jak i pośrednich). Są to: koszty będące konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych, koszty ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny, magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji, kosztów sprzedaży produktów.