Warszawa Janusza Korczaka „…kocham Wisłę warszawską i oderwany od Warszawy odczuwam żrącą tęsknotę. Warszawa jest moja i ja jestem jej.” Janusz Korczak Pamiętnik, 1942 Niniejsza prezentacja zawiera jedynie wybrane warszawskie adresy Janusza Korczaka. Więcej można znaleźć w Internecie pod adresem http://ludzietohistoriamiasta.pl/janusz-korczak. Znajdujacy się tam materiał został opracowany przez p. Martę Ciesielską z Korczakianum. Slajdy przygotowane przez redakcję czasopisma „Biblioteka. Szkolne Centrum Informacji” stanowią trzon prezentacji, którą należy rozbudować razem z uczniami. Warto uzupełnić brakujące slajdy, istniejące już wzbogacić poprzez dodanie ilustracji ukazujących miejsca związane z osobą Janusza Korczaka (bądź ich najblizsze sąsiedztwo) na przełomie XIX i XX w. i obecnie. Można też dodać więcej adresów. Zamieszczone zdjęcia wybranych lokalizacji pochodzą ze zbiorów Anny Kontkiewicz. Niezwykle cennym źródłem informacji o ulicach i placach Warszawy jest wielotomowy Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy autorstwa Jarosława Zielińskiego. Można oczywiście sięgać też do innych książek poświęconych Warszawie. Ciekawym dla uczniów doświadczeniem może być porównanie planów Warszawy z różnych okresów, np. można wykorzystać reedycje planów wydawane przez Oficynę Wydawniczą REWASZ: www.rewasz.com.pl. Warto zwrócić uwagę na znaczne zmiany w układzie wielu ulic.

Pierwsze adresy zamieszkania ŚW. JERSKA PLAC KRASIŃSKI 28 3 19 15 77 18 6 MIODOWA KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE ZJAZD PLAC ZAMKOWY DŁUGA BIELAŃSKA DANIŁOWICZOWSKA SENATORSKA PRZEJAZD RYMARSKA PLAC BANKOWY PLAC TEATRALNY NOWOSENATORSKA LESZNO WIERZBOWA TRĘBACKA pałac Przebendowskich pałac Krasińskich pałac Paca pałac Arcybiskupi pałac Badenich Wielka Synagoga TŁOMACKIE ŚW. JERSKA Z całą rodziną do śmierci ojca Henryk mieszkał kolejno pod adresami: ul. Bielańska 18 ul. Krakowskie Przedmieście 77 ul. Miodowa 15 ul. Miodowa 19 pl. Krasińskich 3 ul. Świętojerska 28 ul. Leszno 18 ul. Nowosenatorska 6 Henryk Goldszmit zaczął używać pseudonimów już w czasach gimnazjum. A Janusz Korczak stał się najbardziej znanym.

ul. Bielańska 18 Ulica Bielańska ciągnęła się od ul. Senatorskiej do ul. Długiej. W XIX w. należała do najelegantszych handlowych ulic Warszawy. Znajdowały się przy niej liczne hotele, m.in. Krakowski pod nr 7. Posesja pod numerem 18 sąsiadowała od strony północnej z zabudowaniami pałacu Przebendowskich (ul. Bielańska 14-16), w którym obecnie mieści się Muzeum Niepodległości. Dokładne usytuowanie budynku wobec zabudowań pałacu Przebendowskich można zobaczyć na planie pod adresem http://www.warszawa1939.pl/index_arch_main.php?r1=swietojerska_28&r3=9.

ul. Krakowskie Przedmieście 77 Pod tym adresem pomiędzy rokiem 1768 a 1774 została wybudowana trzypiętrowa kamienica Celnera, z balkonem na pierwszym pietrze i trzema lukarnami w dachu. W 1887 r. wyburzono tę kamieniczkę z dwiema sąsiednimi (pod numerem 75) pochodzącymi również z XVIII w. W tym miejscu poprowadzono przedłużenie ul. Miodowej od ul. Senatorskiej do Krakowskiego Przedmieścia. Zieliński, Jarosław: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. 2001. t. 7, s. 25, s. 39 Brakujące trzy kamienice są widoczne na zdjęciu wykonanym przez Karola Beyera ukazującym obozowisko wojsk rosyjskich na placu Zamkowym po wprowadzeniu stanu wojennego w 1861 r.

ul. Miodowa 15 Pałac Paca Po powstaniu listopadowym pałac został skonfiskowany przez władze carskie i od tej pory podlegal licznym przeróbkom wynikającym ze zmieniających się funkcji poszczególnych części budynku. Zieliński, Jarosław: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. 2005. t.11, s. 166

ul. Miodowa 19 W II połowie XIX w. piętrowa kamienica należała do kurii arcybiskupiej podobnie jak znajdujący sie pod nr 17 pałac Arcybiskupi. Kamienica została spalona w 1944 r. a potem rozebrana. Ostatnie fragmenty tej kamienicy zostały zniszczone podczas urządzania księgarni w byłej bramie. Zieliński, Jarosław: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. 2005. t. 11, s. 189

pl. Krasińskich 3 Pałac Badenich Wybudowany w I połowie XIX w., zbombardowany i spalony podczas powstania warszawskiego, rozebrany w latach 50. XX w. Zdjęcia pałacu Badenich dostępne są w Internecie na wileu stronach.

ul. Świętojerska 28 Budynek znajdował się na tyłach Sądu Okręgowego. Który miał adres pl. Krasińskich 12. Usytuowanie tego budynku jest widoczne na planie dostępnym pod adresem http://www.warszawa1939.pl/index_arch_main.php?r1=swietojerska_28&r3=9. Zdjęcie budynku jest dostępne pod adresem http://www.warszawa1939.pl/referat_ulica.php?ulica=swietojerska.

ul. Leszno 18 Ulica Leszno do czasu budowy Trasy W-Z ciągnęła się od ul. Rymarskiej/ pl. Bankowego. Posesja pod nr 18 znajdowała się pomiędzy istniejącymi do dziś kościołem ewangelicko-reformowanym (wtedy ul. Leszno 16) a Domem Dysydentów (wtedy ul. Leszno 20) – obecnie siedziba Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Budynek pod adresem ul. Leszno 18 mozna obejrzeć na fotografii z 1870 r. pod adresem http://wczorajidzis.blogspot.com/2010/08/ulica-leszno-na-przestrzeni-dziejow.html.

ul. Nowosenatorska 6 Od 1930 r. ulica nosi nazwę Moliera. Rozległa dwupiętrowa kamienica z I połowy XIX w. uległa dużym zniszczeniom we wrześniu 1939 r. W miejscu posesji z numerami od 2 do 8 wystawiono w latach 1952-53 budynek Państwowej Szkoły Baletowej. Zieliński, Jarosław: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. 2005. t. 11, s.408 410

Adresy szkół i uczelni Prywatna szkoła początkowa Augustyna Szmurły ul. Freta Gimnazjum Praskie ul. Brukowa 16 Carski Uniwersytet Warszawski, pałac Kazimierzowski Krakowskie Przedmieście 24/26

ul. Brukowa 16 róg ul. Namiestnikowskiej Henryk Goldszmit w latach 1891-98 uczęszczał do prywatnego Gimnazjum Praskiego, które w tym czasie mieściło się w kamienicy Mintera. Obecnie ulice noszą nazwy ul. Stefana Okrzei i ul. Józefa Sierakowskiego.

Adresy głównych miejsc pracy Szpital dla Dzieci Fundacji małżonków Bersonów i Baumanów ul. Śliska 51/Sienna 60 Dom Sierot: ul. Franciszkańska 2 własna siedziba [od 7 X 1912] ul. Krochmalna 92 (obecnie ul. Jaktorowska 6) Szkoła Handlowa im. Józefa i Marii Roeslerów ul. Chłodna 33 budynek Towarzystwa Pracowników Handlowych m.st. Warszawy ul. Sienna 16/Śliska 9 Zakład Wychowawczy „Nasz Dom” Al. Zjednoczenia 34