bożonarodzeniowe w różnych krajach Zwyczaje i obrzędy bożonarodzeniowe w różnych krajach

Korzenie Świąt Bożego Narodzenia sięgają czasów przedchrześcijańskich. Przed narodzinami Chrystusa, w okresie przesilenia zimowego, poganie obchodzili szereg świąt z okazji narodzin, sprawujących nad nimi pieczę, bogów. Powstały w późniejszych czasach chrześcijański kościół nie mógł tolerować tych pogańskich zwyczajów. Po bezskutecznych próbach wyplenienia ich (wierni po odprawieniu obrzędów chrześcijańskich, nadal podążali na uroczystości ku czci starych bogów), nieco przekształcił je i włączył do swoich obrzędów. Już na początku IV wieku naszej ery ustanowiono święto ku czci narodzin Jezusa Chrystusa, jego datę zaś wyznaczono na 6 stycznia. Jednak już w połowie tego samego wieku w Kościele zachodnim (rzymskim), a w połowie następnego w Kościołach wschodnich Boże Narodzenie zostało przeniesione na 25 grudnia.

Zwyczaje bożonarodzeniowe kształtowały się przez stulecia, a większość symboli tego święta ma swoje źródło w wierzeniach przedchrześcijańskich.

Mikołaj z Francji Père Noël, prezenty nosi na plecach, w koszu (takim jaki jest używany przy zbiorach winogron).

Mikołaj z Francji Père Noël ze swoim pomocnikiem Père Fouettard

Sinterklaas (nld. Sint-Nicolaas lub krótko de Sint ) główna postać i jednocześnie nazwa święta dla dzieci, które jest obchodzone w Holandii w wigilię urodzin Mikołaja, czyli 5 grudnia, zaś w Belgii oraz w niektórych byłych koloniach holenderskich 6 grudnia, czyli we właściwym dniu imienin Mikołaja. Na wyspę Curaçao Sinterklaas przybywa statkiem do zatoki Sint Annabaai tydzień po tym, jak przybędzie do Holandii. Święto Sinterklaas jest uroczyście obchodzone w całej Holandii, z wyjątkiem miejscowości Grouw (Grou) w prowincji Fryzja, gdzie 21 lutego jest obchodzone święto Sint Piter.

Sinterklaas tradycyjnie przybywa do Holandii statkiem parowym....

razem z Zwarte Piet (Czarny Piotr) ... razem z Zwarte Piet (Czarny Piotr). Holenderskie dzieci wierzą, że Sinterklaas przybywa specjalnie z Hiszpanii, aby je odwiedzić.

Wielka Brytania Father Christmas W Wielkiej Brytaniinarodził się zwyczaj pocałunków pod jemiołą wiszącą u sufitu.Taki pocałunek przynosi szczęście i spełnienie życzeń. Wieczorem w Wigilię angielskie dzieci wywieszają swoje pończochy za drzwi, by nazajutrz rano odnaleźć je wypełnione prezentami

Szwecja, Dzień Świętej Łucji – święto światła obchodzone 13 grudnia na pamiątkę jego patronki św. Łucji z Syrakuz. Tego dnia odbywają się pochody dzieci w białych strojach, z przewodzącą orszakowi dziewczynką przybraną we wianek z płonącymi świecami .

Kult św. Łucji wywodzi się z jej rodzinnych Włoch Kult św. Łucji wywodzi się z jej rodzinnych Włoch. Do Szwecji przybył z Niemiec. Święta Łucja, która nie chcąc porzucić swojej wiary, pozbawiła się oczu. Stała się patronką dnia uchodzącego za najkrótszy dzień w roku. 13 grudnia wyznaczał też początek adwentu, w związku z którym jeszcze przed nastaniem świtania zasiadano po raz ostatni przed świętami Bożego Narodzenia za suto zastawionym stołem. "Świętą Łucją" w rodzinie zostawała najstarsza córka, ubrana na biało, w wianku z zapalonymi świecami, budziła rodziców, śpiewając tradycyjną włoską piosenkę "Santa Lucia", podając kawę, czerwone grzane wino i pszenne, specjalne na tę okazję przygotowywane, kruche ciasteczka z rodzynkami i szafranem.

Szwecja – W Wigilię, po posiłku rozdaje się prezenty – robi to Jultomten (czyli „bożonarodzeniowy krasnoludek”), lub jeden z członków rodziny, wyciągając je zwykle z worka lub spod choinki, gdzie podarunki spoczywały przez cały dzień lub nawet wcześniej. W dawnych czasach zamiast Jultomtena prezenty rozdawał "julbock" – postać przypominająca kozła, która w czasach współczesnych stanowi dekorację świąteczną. W Szwecji prezenty bożonarodzeniowe nazywają się julklappar, co dosłownie oznacza „bożonarodzeniowe pukanie”. jeszcze w średniowieczu i na długo przed jultomte prezenty w wieczór wigilijny roznosił koziołek. To on stukał do drzwi i znikał w mroku. (zwyczaj anonimowego podrzucania w wigilijny wieczór prezentów pod drzwi. Pukano, zostawiano podarunki i uciekano).

Julbock typowa szwedzka ozdoba świąteczna. w szwedzkim mieście Gavle Julbock w szwedzkim mieście Gavle Julbock typowa szwedzka ozdoba świąteczna. w szwedzkim mieście Gavle

Nisse (lm nisser) to bożek domowy w duńskiej i norweskiej kulturze ludowej. W Szwecji nisse nazywa się tomte. Nisse przypomina krasnoludka. Zazwyczaj przestawiany jest jako postać wzrostu małego dziecka, z siwą brodą i czerwoną czapeczką. Nisser opiekowały się domem i obejściem w nocy, gdy gospodarze spali. W zamian oczekiwały drobnych prezentów (pożywienia). Niezadowolone, płatały psikusy. Dzisiaj nisser kojarzone są głównie ze świętami Bożego Narodzenia. Są pomocnikami Świętego Mikołaja. W Skandynawii, w okresie świątecznym obecne są w piosenkach, telewizyjnych programach dla dzieci, w sklepach i na pocztówkach.

fińska wersja Rudolfa - renifera Joulupukki Mikołaj z Finlandii przybywa do dzieci w zaprzęgu reniferów. Ciekawostka: Mikołaj ten ma żonę Joulumuori, która zajmuje się przygotowywaniem wigilijnej owsianki. Petteri Punakuono fińska wersja Rudolfa - renifera

Himmeli, popularna w Finlandii i Szwecji dekoracja świąteczna ze słomek, podwieszana pod sufitem. Słoma symbolizuje sianko na którym leżał w stajence Jezus.

Dania, świeczkowy kalendarz adwentowy

Dania.Julehjerter, plecione świąteczne serca na choince

Kræmmerhuse, typowa duńska dekoracja świąteczna

czyli gwiazdkowi chłopcy. Do najciekawszych tradycji w Islandii należy oczekiwanie przez dzieci na prezenty przynoszone przez jólasveinar. Wywodzi się ona ze starych, sięgających XIII wieku podań o Grýli i jej potomkach. Była to straszna olbrzymka ludożerczyni, która w okresie adwentu polowała na dzieci. To samo robili jej liczni synowie. Postaciami takimi straszono nieposłuszne dzieci. Jednak w miarę upływu czasu przypisywano synom Grýli coraz to inne cechy. W XIX w. byli już tylko złośliwymi złodziejaszkami, którzy schodzili z gór (lub wynurzali się z morza, jak wierzono w regionach północno - zachodnich wyspy) i czynili ludziom drobne szkody.  Dziewiętnastowieczny badacz folkloru islandzkiego Jón Árnason wydał w roku 1862 pracę, w której opisał wersję z trzynastoma synami Grýli. Podał też ich imiona, które w wolnym tłumaczeniu brzmią Złodziej Kiełbasek, Oblizywacz Kufli, Świeczkowy Facet itd. Wersja podana przez Árnsona utrzymała się do dnia dzisiejszego. Zmienił się jednak calkowicie ubiór i charakter gwiazdkowych przybyszy. Wzorem duńskich elfów i św. Mikołaja zaczęto ich przedstawiać ubranych w czerwone szaty i noszących brody. Schodzą oni z gór kolejno przez 13 dni przed Gwiazdką, a zamiast czynić zło opowiadają dzieciom bajki, śpiewają i wsadzają do butów drobne upominki, co najwyżej zaś wezmą świeczkę lub kiełbaskę.  Islandia. Jólasveinar czyli gwiazdkowi chłopcy.

Islandia,Jólasveinar

Moskwa

W Rosji Śnieżynka wraz z Dziadkiem Mrozem, swoim dziadkiem, rozwozi rosyjskim dzieciom bożonaro- dzeniowe prezenty według kalendarza juliańskiego 7 stycznia co dpowiada 25 grudnia

Dziadek Mróz powozi trojką

W Hiszpanii szopka jest ważniejsza od choinki bożonarodzeniowej

W Hiszpanii prezenty przynoszą dzieciom 6 stycznia Trzej Królowie W Hiszpanii prezenty przynoszą dzieciom 6 stycznia Trzej Królowie. Od 1980r obdarowywanie dzieci jest przesuwane na Boże Narodzenie, by dzieci miały dłużej radość w czasie ferii.

W Hiszpanii do tradycji związanej ze świętami należy udział w najstarszej na świecie loterii ( od 1763 ) Sorteo de Navidad. Losowanie odbywa się 22 grudnia.Wylosowane numery loterii odśpiewywują uczniowie szkoły w Madrycie.

tradycja Katalonii (Hiszpania) Tió de Nadal – tradycja Katalonii (Hiszpania) Dwunożny klocek drzewa z uśmiechniętą buzią przykryty czerwonym kocem, aby nie zmarzł. Każdego dnia od 8 grudnia do Wigilii, dzieci „karmią“ go owocami, głównie jabłkami a także i chlebem. W Wigilię dzieci szukają ukryte wcześniej przez rodziców słodycze. Okładają klocek kijami śpiewając piosenkę „Caga tió“ (zrób kupę i siku, ale z orzeszków i białego wina).

E L C A G A N R Caganer (w wolnym tłumaczeniu - defekator) to tradycyjna świąteczna figurka, przedstawiająca człowieka w trakcie, załatwiania potrzeby. Figurka ta jest dodatkiem do szopki bożonarodzeniowej, i jest nieodzownym elementem katalońskiej tradycji . Od 1940 roku, wizerunek hiszpańskiego chłopa w czapce zwanej barretina, zastępuje się miniaturkami znanych postaci ze świata sportu, polityki.

U Basków prezenty świąteczne przynosi dzieciom Olentzero.

Figury Olentzero

Dekoracje świąteczne w Watykanie

Dekoracje świąteczne w Ohio (USA)

Kanada, Toronto

USA –Bomkę w kształcie ogórka zawiesza się na choince by nie była widoczna. Kto ją znajdzie dostanie dodatkowy prezent . Źródło tej tradycji nie jest znane.

Piniata (hiszp. Piñata) to ludowy zwyczaj w krajach latynoskich osadzony w tradycji bożonarodzeniowej. Zabawa polega na uderzaniu kijami papierowej kuli wypełnionej głównie słodyczami. Uczestniczące dzieci starają się zebrać jak najwięcej . Na zdjęciu : Piniata w Puerto Vallarta-Meksyk.

Chiny, dekoracje świąteczne

Shendan Laoren (Bożonarodzeniowy Starzec). Chiński Mikołaj

Boże Narodzenie w Chinach

Mikołaj w Brazylii

Boże Narodzenie w Chile

Australia

Nowa Zelandia - dekoracja świąteczna

Tu scendi dalle stelle włoska kolęda skomponowana w 1754 roku. www.rotfl.com.pl oprac. na podst. WEB - jokoretsina