Gospodarka rynkowa

Gospodarka rynkowa to taka, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji, podejmowane są przez suwerenne podmioty gospodarcze, kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania. Podstawą podejmowania tych decyzji są informacje płynące z rynku oraz oczekiwania podmiotów gospodarczych co do ich kształtowania się w przyszłości.

Podmiotami gospodarki rynkowej są: gospodarstwa domowe przedsiębiorstwa instytucje finansowe administracja państwowa władza lokalna

Cechy gospodarki rynkowej : dominacja prywatnej własności praca na własny rachunek i odpowiedzialność wymienialność pieniądza i mechanizm rynkowy

Gospodarka centralnie planowana Jest to gospodarka opierająca się na założeniach planów kilkuletnich, określających najważniejsze cele rozwoju państwa. Ten typ organizacji gospodarki jest stosowany w okresie wojny, stosowany był też w większości państwa o ustrojach socjalistycznych, a ich tworzenie i realizowanie jest jednym z najważniejszych zadań kierownictwa partii.

Do zalet gospodarki centralnie planowanej można zaliczyć całkowite wykluczenie problemu bezrobocia. Natomiast wśród wad można wyróżnić: Odrzucenie idei wolnego rynku, opierającego się na zasadach kapitalizmu (powodowało to brak wielu podstawowych towarów, niezbędnych obywatelom państwa). Nie stosowanie prawa podaży i popytu Brak oddziaływania rynku na przemiany gospodarcze

4. Brak wpływu społeczeństwa na podejmowane decyzje 5. Pracownicy w przedsiębiorstwach nie brali żadnej odpowiedzialności za swoje decyzje i traktowali własność państwową, jako „własność niczyją” 6. Obejmowanie stanowisk kierowniczych w przedsiębiorstwach przez osoby ściśle związane z partią rządzącą 7. Narzucenie rozwoju tylko w jednym kierunku, tj. gałęziach przemysłu surowcowo-hutniczego i energetyczno-maszynowego

8. Kursy walut były ustalane przez władze państwa 9. Ograniczenie konkurencji na rynku – wiele firm stawało się nierentownymi i były utrzymywane przez lepiej prosperujące, co je zbędnie obciążało

Transformacja systemowa w Polsce Ogół radykalnych zmian w systemie funkcjonowania gospodarki polskiej, związanych z przejściem od systemu gospodarki planowej do gospodarki rynkowej. Zmiany w systemie funkcjonowania gospodarki nazwano Programem Balcerowicza - od nazwiska ówczesnego wicepremiera i ministra finansów L. Balcerowicza.

Plan Balcerowicza zakładał wprowadzenie mechanizmów rynkowych i zmianę struktury własnościowej gospodarki. Uwolniono ceny spod kontroli państwa, co spowodowało ich gwałtowny wzrost. Ograniczono wysokość płac pracowników przedsiębiorstw Zwiększono stopy procentowe w bankach i ograniczono udzielanie kredytów. Wprowadzono wewnętrzną wymienialność złotówki, co oznaczało, że w kraju można było ją legalnie wymieniać na waluty obce w bankach i kantorach.

Popyt i podaż Popyt jest to ilość towaru, którą nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie przy ustalonej cenie. Przy niezmienności innych warunków rynkowych wzrost ceny powoduje zmniejszenie wielkości popytu, a obniżka ceny wywołuje wzrost wielkości popytu.

Podaż jest to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku. Zależność między popytem a podażą przedstawia krzywa podaży.

Pieniądz : Pieniądz jest prawnie określonym, powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym, który może wyrażać, przechowywać, przekazywać wartość dóbr i usług i którego wartość powinna być ściśle związana z wartością produkcji wytworzonej na obszarze danego kraju.

Cechy pieniądza: Trwałość - to zdolność do utrzymania wartości niezmiennej w czasie. Zastępowalność - oznacza, że pieniądz jest jednostką wartości wzajemnie wymienialną na wszystkie towary. Rzadkość - gwarantuje wartość realną pieniądza. Podzielność - pozwala na podział jednostki pieniądza na jednostki mniejsze.

Funkcje pieniądza : Środek wymiany Miernik wartości towaru Środek płatniczy Środek gromadzenia oszczędności Środek wymiany międzynarodowej

Skrajną postacią gospodarki rynkowej byłaby gospodarka wolnorynkowa, pozbawiona całkowicie wpływu państwa - taka jednak współcześnie nie istnieje. Podstawą gospodarki rynkowej jest prywatna własność czynników wytwórczych.

Dziękuję za uwagę

Źródła : Wikipedia pl. Ściąga pl. Bryk pl. Zadane pl. NewTrade pl.