RUCH RASTAFARI

Ruch Rastafari Ruch „duchowej świadomości” („spiritual consciousness”). Jah (Bóg) jest duchem, który objawił się m.in. w cesarzu Ras Tafari Makkonenie znanym jako Haile Selassie I, czym motywują cześć dla niego jako Zwycięskiego Lwa Plemienia Judy, Wybrańca Bożego i Króla Królów Etiopii. Część z nich na podstawie Apokalipsy 5:5 wierzy, że cesarz Haile Selassie I był biblijnym mesjaszem i rozpoczął ostateczne zaprowadzania Królestwa Bożego na Ziemi. Rastafarianie wierzą też, że dzięki cesarzowi na świecie zapanuje pokój i że zaprowadzi on ich do Ziemi Obiecanej – Etiopii, co ma przynieść wybawienie z niewoli, jaką wciąż ich zdaniem jest dla wielu rasizm. Wszyscy rastafarianie przypisują duże znaczenie przesłaniu cesarza, który głosił, że pokój na świecie zapanuje, gdy kolor ludzkiej skóry będzie miał nie większe znaczenie niż kolor oczu.

Ruch Rastafari zapoczątkowany został w latach trzydziestych na Jamajce w środowiskach ruchu walki o równouprawnienie rasowe. Wyrasta też z interpretacji biblijnego proroctwa, aspiracji społeczno-kulturalnych osób czarnoskórych i kazań Marcusa Garveya. Rozpowszechniał się wraz z emigracją mieszkańców Jamajki, a także dzięki muzyce (rocksteady, reggae, dub, ragga, ska i dancehall). Nazwa ruchu pochodzi od imienia chrzestnego cesarza Ras Tafari, co w języku amharskim znaczy książę straszliwy.

Ruch rastafarian ma trzy wymiary ściśle ze sobą powiązane: społeczno - polityczny, kulturowy i religijny. Rastafari nie jest organizacją, ale realnie istniejącą wspólnotą miłości dzieci Jah, skazanych na życie w Babilonie – w systemach zniewalających człowieka. Rastamani poszukują w swoim ruchu wolności, niezależności, godności człowieka jako dziecka stworzonego na obraz Boży. Głoszą równość wszystkich ludzi, są za zniesieniem wszelkich różnic rasowych, klasowych, organizacyjnych. Bo dopóki istnieją różnice, dopóty będzie istniał ucisk i niesprawiedliwość.

Polscy rastamani w sposobie myślenia i zachowania demonstrują nonkonformizm oraz skłonność do bycia w drodze, w ciągłej podróży w poszukiwaniu przygód i dobrych ludzi. Wartości te są realizowane w grupie, komunie, małej wspólnocie, gdzie ceniona jest niezależność przekonań, barwna osobowość i indywidualność. Bycie sobą oceniane jest jako samoistna, absolutna wartość istoty ludzkiej. Dążą do tego, aby codzienne życie nie było zdominowane przez bezwzględne dążenie do sukcesu, egoizm. W miejsce wszelkich menedżerskich programów proponują humanistyczne treści: braterstwo, partnerski styl, odpowiedzialność i współdziałanie, walkę z fałszem.

Zasady życia rastafarian są oparte na Starym Testamencie - proste życie i cześć dla Jahwe - Jah. W praktyce oznacza to unikanie zażywania narkotyków, picia alkoholu i wegetarianizm. Tolerowane jest natomiast palenie haszyszu, marihuany, konopi indyjskich, który to rytuał niektórzy wyznawcy mylą ze świętym sakramentem oraz pobudzeniem pozytywnej energii. Rastafarianie wierzą, że świat został opanowany przez zło, którego uosobieniem jest system babiloński, który musi upaść, aby na świecie zapanowało dobro. Głoszą również powrót do natury, rozumiany jako konieczność zaprzestania wrogości i walki, która prowadzi do wyniszczenia pozytywnej energii na świecie, bo wiara w Jahwe to zjednoczenie. Rastafarianinem może być każdy pod warunkiem, że uznaje zasadę ogólnoludzkiego braterstwa odrzucającego wszelki ucisk i dyskryminację.

Rastamani pragną przywrócić ludziom poczucie wspólnoty braterskiej Rastamani pragną przywrócić ludziom poczucie wspólnoty braterskiej. Stylem bycia i życia protestują, usiłują zmienić zniewolone różnymi systemami społeczeństwo. Nie czynią tego w sposób agresywny, lecz przez działanie na świadomość, przekonania, zachowania i obrzędy. Ich tzw. przystosowanie do społeczeństwa można określić jako pozytywne poszukiwanie zagubionych, humanistycznych i religijnych wartości. Ta właśnie postawa zjednała ich i nadal przyciąga wielu zwolenników wśród młodzieży

Magnesem przyciągającym młodzież do tej grupy jest także obok stylu życia, elementów religijności, tajemniczości, poczucia wspólnoty także strój. Rastafarianie noszą kolorowe ubiory, a w tym długie szaty - „galabije”, a czasem tylko symboliczne znaczki, w których dominują barwy zielone, żółte i czerwone. Najbardziej charakterystyczne dla rastamanów są długie nieczesane włosy zaplecione w warkoczyki - dread-locki mające odstraszać złe moce i symbolizować dawnych wojowników Izraela, którzy nie obcinając włosów chcieli upodobnić się do biblijnego siłacza - Samsona. Często też owe fryzury przykrywają kolorowymi czapeczkami.

Rastafarianie propagują muzykę reggae - muzykę serc, która jednoczy wszystkich ludzi i której rytm jest bronią w babilońskim systemie praw i zakazów. Muzyka ta jest mieszaniną elektronicznego rocka z afrykańską muzyką magów oraz różnych stylów, tworzonych przez czarnych i białych. Została spopularyzowana przez Boba Marleya. Teksty pieśni reggae głoszą równość społeczną, miłość, braterstwo, potępiają rasizm, demaskują symbol zła - Babilon, w którym żyjemy. Znane kapele reggae, które wydały swoje płyty na Zachodzie i zdobyły popularność to np.: „Aswad”, „Misty in Toots”, Steel Pulse”, a w Polsce „Brygada Kryzys”, „Izrael”.

Nazwa Rastafari jest często niewłaściwie nazywane rastafarianizmem, choć określenie to przez samych rastafarian uznawane jest za obraźliwe. Wg rastafarian słowa zakończone na -izm zostały wymyślone aby wprowadzić podziały między dziećmi Jah. Głoszą oni zasadę "No ism, no schism".

Charakterystyka Rastafari łączy cechy afrykańskich wierzeń animalistycznych, chrześcijaństwa, hinduizmu oraz pokojowych nauk cesarza Haile Selassie I, który głosił, że pokój na ziemi zapanuje, gdy ludzie przestaną być dzieleni na ludzi pierwszej i drugiej kategorii, a kolor ich skóry będzie miał takie samo znaczenie jak kolor ich oczu. Korzenie rastafari tkwią na kilku kontynentach, można go więc uważać za wierzenia uniwersalne.

Krótki rys historyczny Jednym ze źródeł rastafari są kazania Marcusa Garveya, urodzonego na Jamajce czarnoskórego kaznodziei, publicysty, nauczyciela i organizatora ruchu walki o równouprawnienie rasowe. Podczas wizyty w Etiopii zafascynował się on osobą Ras Tafariego jeszcze zanim ten rozpoczął panowanie. Następnie rastafari rozpropagowali na całym świecie emigranci z Jamajki. Zyskał on popularność głównie w środowiskach czarnoskórych robotników w Stanach Zjednoczonych i Europie. Aż do lat siedemdziesiątych XX w. nie był szeroko znany w innych środowiskach społecznych. W latach siedemdziesiątych został rozpowszechniony przez Boba Marleya i innych muzyków wśród młodzieży amerykańskiej i europejskiej, co wiązało się ze wzrostem popularności kultury i muzyki reggae.

Wierzenia religijne Rastamani, nazywający się sami często „braćmi Rasta”, wierzą, iż cesarz Haile Selassie I jest prawdziwym mesjaszem, który poprowadzi wszystkie ludy Afryki, a także w „eksportowej” wersji tej religii wszystkich rozproszonych po świecie ludzi, którzy czują się duchowo związani z Afryką, do Ziemi Obiecanej, w której nie będzie już rasizmu i niesprawiedliwości. Rastamani wierzą, że są resztką czystej czarnej rasy, prawdziwych potomków biblijnego króla Dawida. Według ich wierzeń w X wieku p.n.e. cesarstwo Etiopii zostało utworzone przez Menelika I, syna biblijnego króla Salomona i królowej Saby i przetrwało aż do upadku cesarza Haile Selassie I.

Etiopskie źródła rastafari wywodzą się z jednej strony od czarnoskórych wyznawców judaizmu, zwanych falaszami, którzy przez całe wieki żyli w Etiopii w izolacji od reszty Żydów. Sami falasze odżegnują się od jakichkolwiek związków z rastafari. Z drugiej strony wielu etiopskich i jamajskich rastamanów uważa, że ich religia jest jednym ze wschodniochrześcijańskich kościołów – jednak żaden inny kościół wschodniochrześcijański nie uznaje ich tożsamości. Niektórzy wyznawcy rastarafianizmu, zwłaszcza w USA, widzą swoją wiarę jako jeden z nowych kościołów protestanckich, z kolei inni uważają się za katolików, którzy zerwali z wiarą w autorytet Rzymu.

Symbole Lew Judy - jednym z głównych symboli rastafari jest lew, który symbolizuje nieustraszoność, samego Ras Tafariego oraz czasami samego Jah. Barwy - kolory zielony, żółty i czerwony, jako barwy flagi Etiopii, mają dla rastafarian szczególne znaczenie i są często obecne w ich strojach. Zielony oznacza Afrykę i spokojny kraj, żółty to zagarnięte złoto przez kolonistów i dawne bogactwo Afryki, czerwony oznacza krew przelaną podczas walk z najeźdźcą.

Dredy - noszenie „dredów”, czyli grubo splecionych włosów, jest prawdopodobnie zapożyczone z hinduizmu, zwłaszcza, że w etiopskiej wersji rastafari dredy były początkowo nieobecne. Noszenie dredów ma znaczenie symboliczne. Dredy są symbolem Lwa Judy, czyli nieustraszonego mesjasza, wyrazem protestu przeciw „siłom Babilonu”.

Podstawowe elementy wiary Jah – rasta uznają Haile Selassie za Mesjasza zesłanego im przez Jah. Poprzez zwracanie się do niego jako Jah Rastafari niektórzy uznają jego osobę za manifestację Jah. Każdy rasta jest zachęcany do samodzielnego poszukiwania prawdy. Yeshua Ha Mashiach jest stosowanym przez rasta ich zdaniem poprawnym imieniem jakie oryginalnie nosił Jezus Chrystus nim zostało ono zniekształcone przez pisownię i wymowę grecką i łacińską. Babilon - nazwa rebelii wobec czegoś co rasta nazywają "Prawowitym Władcą Ziemi" ("Earth's Rightful Ruler") trwajacej już od czasów Nimrodu. Pierwotnie nazwa wszystkich struktur władzy „białego człowieka”, które przez całe wieki zmuszały czarną rasę do ekonomicznego i fizycznego niewolnictwa. W szerszym znaczeniu jako Babilon określa się każdą strukturę władzy i pieniądza wyzyskującą ludzi.

(Nad rzekami Babilonu - tam myśmy siedzieli i płakali, Syjon albo Zion to nazwa "kraju marzeń" rasta. Fragment Psalmu 137 wg Pisma Świętego w wersji Króla Jakuba z 1611 roku. By the rivers of Babylon, there we sat down, yea, we wept, when we remembered Zion. (Nad rzekami Babilonu - tam myśmy siedzieli i płakali, kiedyśmy wspominali Syjon początek Ps 137 wg Biblii Tysiąclecia.) Etiopia jest dla Rastafarian symbolem Syjonu (Zajonu). W wierzeniu tym opierają się oni na treści tłumaczenia Psalmu 87 w najczęściej używanej i akceptowanej przez Rastafarian wersji Pisma - King James Version (KJV)

Ja i Ja (I and I) – doktryna głosząca pełną duchową jedność Boga i ludzi. Mówi ona, że Bóg jest w każdym z ludzi i jednocześnie wszyscy ludzie są jednym w Bogu. I-tal – pojęcie zbliżone do hebrajskiego koszer i arabskiego halal, czyli „czyste” produkty żywnościowe, ubrania itp. Słowo to pochodzi od angielskiego vital. Dla rastafarian Ital są wszystkie produkty naturalne, zaś „nie-I-tal” „skażone Babilonem”, czyli np. chemicznie przetworzone. Pismo Święte - rastafarianie korzystają z Biblii w wersji Króla Jakuba nazywanej po angielsku King James Version (KJV) i wydanej w 1611 roku. Ponadto używają też Holy Piby i utrzymują, że jest to najbardziej wierne oryginałowi tłumaczenie starożytnej Biblii, której oryginał został przekłamany na przestrzeni dziejów przez „siły Babilonu”.

Rastafari współczesne Ruch Rastafari nigdy nie był scentralizowaną religią, wielu rastafarian uznaje go nie za religię, a za "drogę życia". Większość ludzi Rasta nie identyfikuje się z konkretnym wyznaniem, definiując siebie jako Rasta raczej przez ubiór, obyczaje, poglądy na sprawę rasizmu, słuchanie muzyki i częste przebywanie w gronie podobnych osób, tworząc w ten sposób subkultury. Niektórzy rastafarianie obok muzycznej uprawiają działalność polityczną, jak np. Nandor Tanczos albo Ras Sam Brown i jego partia Suffering People's Party z roku 1961, lub łagodzą konflikty polityczne, jak np. Bob Marley, który poprosił ówczesnego premiera Michaela Manleya, i lidera opozycji Edwarda Seagę na scenę, i następnie wykonano sławne zdjęcie ich trzech trzymających ręce w symbolicznym geście pokoju podczas bardzo brutalnej kampanii przedwyborczej.

Odłamy ruchu oraz tzw. domy Większość Rastafarian nie identyfikuje się z żadnym odłamem, ale wyróżnić można trzy silne domy Rastafari: Nyahbinghi, Bobo Ashanti (Bobos) oraz 12 Plemion Izraela. Dom Bobos ma charakter panafrykański i przypomina sektę z charyzmatycznym liderem, podczas gdy dom 12 Plemion Izraela ma charakter bardziej uniwersalistyczny.

Większość świadomych swojej wiary rastafarian, zwłaszcza tych mieszkających na Karaibach, uznaje że należy do jednego z „domów”, które są pozostałością oryginalnej struktury zniszczonej częściowo w latach 50. Są to domy Nyahbinghi i Combsomes, które do lat 50. były zarządzane przez nieformalne zgromadzenia starszych „uczonych w piśmie”. Zwolennicy domu Nyahbinghi noszą dredy, a zwolennicy domu Combsomes nie. Aktualnie dom Combsomes praktycznie zanikł, zaś dom Nyahbinghi trwa i jest zarządzany przez obieralną radę 72 starców, która spotyka się raz do roku i ustala ogólne kierunki rozwoju tej formy Rastafari. W 1996 r. ruch Rastafari na całym świecie otrzymał status doradczy przy Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ).

KONIEC PRZYGOTOWANIE: Olga Oleszczuk Klasa 3 gimnazjum MAJ 2009