POLSKA I ŚWIAT W XII – XIV WIEKU POWTÓRZENIE PRZED EGZAMINEM GIMNAZJALNYM 2013

Wyprawy krzyżowe - krucjaty Turcy seldżuccy zajęli Palestynę i utrudniali chrześcijanom pielgrzymki do Ziemi Świętej. Papież Urban II wezwał rycerstwo europejskie na synodzie w Clermont (1095) do wypraw w celu jej wyzwolenia (obiecał bogactwo i zbawienie).

Wyprawy krzyżowe - krucjaty W wyniku I krucjaty zdobyto Ziemię Świętą (1099) i utworzono tam Królestwo Jerozolimskie. Razem zorganizowano 7 wypraw krzyżowych. W końcu po 2 wiekach Turcy usunęli rycerzy europejskich z Palestyny (utrata Jerozolimy – 1187: sułtan Saladyn, upadek Akki - 1291).

Wyprawy krzyżowe - krucjaty

Wyprawy krzyżowe - krucjaty

Wyprawy krzyżowe - krucjaty Wyprawy te nazywamy krzyżowymi, gdyż ich uczestnicy nosili na swych szatach znak krzyża, a ich samych nazywamy krzyżowcami. Wyprawy krzyżowe przyczyniły się do rozwoju handlu ze Wschodem, poznania jego kultury, nauki i obyczajów (np. poznano cyfry arabskie).

Wyprawy krzyżowe - krucjaty Dla ochrony pielgrzymów w Ziemi Świętej podczas krucjat powstały zakony rycerskie: Krzyżacy (z. niemiecki) templariusze (z. francuski) joannici (z. włoski)

Wyprawy krzyżowe - krucjaty Zakon krzyżacki (ZAKON SZPITALA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY DOMU NIEMIECKIEGO W JEROZOLIMIE) powstał w 1190 r. Templariusze to zakon, który zasłynął później z wielkich bogactw, oskarżony o herezję, a joannici istnieją do dziś.

Ziemie polskie w 1138 r. Rozpoczął się okres rozbicia dzielnicowego Żeby zapobiec walkom o władzę po swojej śmierci w 1138 r. Bolesław Krzywousty podzielił Polskę między synów i ustanowił zasadę senioratu. Rozpoczął się okres rozbicia dzielnicowego

SALOMEA + KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY Ziemie polskie w 1138 r. SENIOR DZIELNICA SENIORALNA (PRZEZ ŚRODEK KRAJU) WŁADYSŁAW WYGNANIEC ŚLĄSK BOLESŁAW KĘDZIERZAWY MAZOWSZE + KUJAWY MIESZKO STARY WIELKOPOLSKA HENRYK SANDOMIERSKI ZIEMIA SANDOMIERSKA SALOMEA + KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY ZIEMIA ŁĘCZYCKA

Ziemie polskie w 1138 r. Najstarszy w rodzie Piastów (senior) miał być zwierzchnikiem pozostałych, dostawał tzw. dzielnicę senioralną i w imieniu wszystkich prowadził politykę zagraniczną.

Ziemie polskie po 1138 r. 1180 – zjazd w Łęczycy (obalenie zasady senioratu – seniorem najmłodszy Kazimierz Sprawiedliwy) 1227 – zjazd w Gąsawie (zamordowanie Leszka Białego). Obok: Pierwszy senior Władysław Wygnaniec.

Skutki rozbicia dzielnicowego słabość militarna dzielnic, najazdy sąsiednich państw, utrata wielu ziem, utrudnienia w handlu, spadek znaczenia Polski w Europie, podziały w polskim Kościele, wzrost znaczenia możnowładców,

Najazdy tatarskie Tatarzy (Mongołowie) – koczownicze plemiona ze stepów Azji, zjednoczone przez Temudżyna (Czyngis – chana), świetni wojownicy, w XIII w. stworzyli ogromne państwo i dotarli do Europy.

Najazdy tatarskie Przyczyny ich sukcesów: łagodne traktowanie podbitych ludów świetna armia złożona z konnych łuczników taktyka wojenna z użyciem pozorowanych ucieczek i gazów trujących

Najazdy tatarskie Po zdobyciu Rusi, w 1241 r. Tatarzy najechali na Węgry (Batu – chan) oraz na podzielone ziemie polskie (Pajdar).

Najazdy tatarskie Najeźdźcy spustoszyli Małopolskę (Sandomierz, Kraków). W bitwie pod Legnicą (1241) zginął książę śląski Henryk Pobożny.

Najazdy tatarskie

Sprowadzenie Krzyżaków Dla ochrony przed najazdami pogańskich plemion Prusów książę Konrad Mazowiecki zaprosił Krzyżaków (1226). Zakonnicy przybyli na ziemię chełmińską w 1230 r., wygnani z Węgier.

Sprowadzenie Krzyżaków Do 1283 r. Krzyżacy dokonali podboju Prusów i na odebranych im ziemiach założyli swoje państwo. W 1309 r. do Malborka przenieśli swoją stolicę.

Sprowadzenie Krzyżaków

Sprowadzenie Krzyżaków Krzyżacy wybudowali wiele zamków i podzielili kraj na komturie. Przeprowadzili też proces kolonizacji zdobytych ziem (ściąganie osadników z Niemiec).

Sprowadzenie Krzyżaków

Drogi do zjednoczenia… Książę wielkopolski Przemysł II do posiadanej prowincji przyłączył Pomorze Gdańskie. W 1295 r. został koronowany w Gnieźnie na króla (abp Jakub Świnka)

Drogi do zjednoczenia… Inni władcy dzielnicowi nie uznawali jego władzy. W 1296 r. został zamordowany.

Drogi do zjednoczenia… Następnie król czeski z rodu Przemyślidów Wacław II opanował Małopolskę, Pomorze Gdańskie i Wielkopolskę. W 1300 r. został koronowany w Gnieźnie na króla (abp Jakub Świnka).

Drogi do zjednoczenia… Wacław II Czeski wprowadził do Polski: grosze praskie urząd starosty

Drogi do zjednoczenia… Po śmierci Wacława II i jego syna Wacława III do jednoczenia ziem polskich przystąpił Władysław Łokietek. W 1304 r. wrócił z wygnania z Węgier.

Drogi do zjednoczenia… Łokietek zajął kolejno: Małopolskę ziemię sieradzko - łęczycką Kujawy Pomorze Gdańskie Wielkopolskę

Drogi do zjednoczenia… W 1308 r. na Pomorze Gdańskie najechali Brandenburczycy. Wezwani na pomoc Krzyżacy zajęli ich miejsce na Pomorzu na 150 lat. W tym czasie Łokietek zmagał się z buntami w Krakowie (bp Jan Muskata, wójt Albert i mieszczanie niemieccy).

Drogi do zjednoczenia… W 1320 r. abp Janisław koronował w Krakowie Władysława Łokietka na króla. Rozbicie dzielnicowe można uznać za zakończone.

Drogi do zjednoczenia… Pod koniec życia Łokietka Krzyżacy najechali na jego rodzinne Kujawy. Bitwa pod Płowcami (1331) nie rozstrzygnęła konfliktu. Łokietek zmarł w 1333 r.

Drogi do zjednoczenia… Polska za Władysława Łokietka.

Drogi do zjednoczenia… Po śmierci Władysława Łokietka (1333) królem został jego syn Kazimierz Wielki. Córka Łokietka -Elżbieta była wówczas żoną króla Węgier.

Polska Kazimierza Wielkiego Kazimierz Wielki objął kraj w trudnym położeniu: zagrażali mu Krzyżacy i Czesi, Śląsk, Mazowsze, Kujawy i Pomorze były poza krajem, brakowało jednolitości po rozbiciu dzielnicowym,

Polska Kazimierza Wielkiego W 1335 r. na zjeździe w Wyszehradzie zapłacił królowi Czech Janowi Luksemburskiemu za zrzeczenie się praw do tronu polskiego.

Polska Kazimierza Wielkiego W 1343 r. zawarł pokój wieczysty z Krzyżakami w Kaliszu. Polska odzyskała wówczas Kujawy i ziemię dobrzyńską. Krzyżacy zatrzymali Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską.

Polska Kazimierza Wielkiego W 1348 r. w pokoju w Namysłowie uznał utratę Śląska na rzecz Czech. W latach 1340 – 1366 podbił jednakże Ruś Halicką.

Polska Kazimierza Wielkiego Był dobrym gospodarzem: - założył ok. 100 miast i 1000 wsi, - miasta otaczał murami obronnymi (ok. 20), budował murowane kościoły, - zbudował ok. 50 zamków obronnych

Polska Kazimierza Wielkiego Zamki i miasta za Kazimierza Wielkiego.

Polska Kazimierza Wielkiego Dbał o handel, wielu miastom nadał przywilej składu. Wprowadził prawo przymusu drogowego dla kupców. Pozwalał Żydom osiedlać się w Polsce. Ustanowił nowy podatek poradlne, wprowadził monetę – polskie grosze.

Polska Kazimierza Wielkiego Wydał zbiory praw tzw. statuty dla Wielkopolski i Małopolski. W 1364 r. założył Akademię Krakowską – pierwszą wyższą uczelnię w Polsce.

Polska Kazimierza Wielkiego

Polska Kazimierza Wielkiego Kazimierz zmarł nie pozostawiając męskiego potomka w 1370 r. – wraz z nim wygasła dynastia Piastów na tronie Polski. Jego następcą został siostrzeniec Ludwik Węgierski.