Traktat z Lizbony Podstawowe informacje

Krótka historia – formalne otwarcie konferencji; Październik 2007 – ukończenie projektu traktatu;

Ogólne założenia i zakres zmian Traktat ma charakter rewizyjny Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską pozostają w mocy. TWE zmienia nazwę na TFUE tj. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej

cd. Zmiany dotyczą przede wszystkim struktury i kompetencji; podobieństwo do traktatu konst. Rezygnacja z nazewnictwa konstytucyjnego; Stanowi efekt kompromisu między zwolennikami traktatu konst. a jego przeciwnikami;

cd. Brak regulacji o pierwszeństwie prawa unijnego nad krajowym; Najważniejsze zmiany mają charakter horyzontalny: 1. nadanie UE osobowości prawnej; 2. ujednolicenie instrumentów prawnych stosowanych przez UE

cd. Karta Praw Podstawowych (moc prawna traktatów)- wyłączona skuteczność w RP, Wlk. Brytanii i Czechach; Art. 20 TFUE: 1. prawo do swobodnego poruszania się i przebywania na obszarze UE;

cd. 2. prawo do głosowania i kandydowania w wyborach do PE oraz w wyborach do władz lokalnych w państwie członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, na takich samych warunkach, jak obywatele tego państwa;

cd. 3. prawo do korzystania na terytorium państwa trzeciego, w którym państwo członkowskie, którego jest obywatelem, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych państw członkowskich;

cd. 4. prawo do kierowania petycji do PE, odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, zwracania się do instytucji i organów doradczych UE w jednym z języków traktatowych i otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku.

TFUE 1. Następuje likwidacja WE i filarowej struktury UE. Kompetencje WE przejmuje UE. 2. UE uzyskuje osobowość prawną.

Katalog celów UE Modyfikacja Cele (wybór): - wspieranie pokoju, wartości UE i dobrobytu jej członków; - UE zapewnia przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu

cd osób… - UE ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawę stanowi zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do

cd. pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego. Wspiera postęp naukowo-techniczny…. Zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość i ochronę socjalną,…

cd. Wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między Państwami Członkowskimi; - UE ustanawia unię gospodarczą i walutową; Cele te UE zamierza osiągać przy pomocy środków należących do zakresu kompetencji przyznanych UE na mocy traktatów.

Nowy Tytuł II dot. zasad demokratycznych We wszystkich działaniach UE przestrzega zasady równości swoich obywateli. Podstawą funkcjonowania UE jest demokracja przedstawicielska. Obywatele są bezpośrednio reprezentowani na poziomie Unii w PE.

cd. Wzrost znaczenia partii politycznych, których zadaniem jest kształtowanie europejskiej świadomości politycznej i wyrażanie woli obywateli Unii. Publiczna wymiana poglądów, dialog społeczny. Obowiązek KE prowadzenia konsultacji w celu zapewnienia spójności i przejrzystości działania Unii.

cd. Inicjatywa zwrócenia się do KE o przedłożenie w ramach jej uprawnień, odpowiedniego wniosku, w sprawach, w odniesieniu do których, zdaniem obywateli, stosowanie Traktatów wymaga aktu prawnego Unii.

Legitymacja demokratyczna Unii - podsumowanie 1. zasada demokratycznej równości; 2. zasada demokracji przedstawicielskiej; 3. zasada demokracji uczestniczącej.

Utrzymanie zasady pierwszeństwa prawa UE wobec prawa krajowego Rezygnacja z wprowadzenia zasady pierwszeństwa prawa UE do Traktatu. Umocowanie w/w zasady w orzecznictwie TSUE. Tendencja do wzmocnienia pozycji prawa UE ze względu na utworzenie UE jako jednolitej organizacji.

Umocnienie parlamentów krajowych Regulacja: Traktat z Lizbony i dwa protokoły dołączone do TL: Protokół w sprawie parlamentów narodowych w UE i Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Art. 8c, nowy art. 12 TUE określa założenia nowej roli parlamentów krajowych w UE.

cd. Art. 12: 1. parlamenty otrzymują informacje i projekty aktów europejskich; 2. czuwają nad poszanowaniem zasady pomocniczości; 3. uczestniczą w kontroli wykonania polityk Unii w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

cd Kontrolują (aspekt polityczny) Europol i Eurojust; 4. uczestniczą w procedurach zmiany traktatów; 5. otrzymują informacje w sprawie wniosków o przystąpienie do UE; 6. uczestniczą we współpracy parlamentów.

Rozszerzenie dotychczasowych uprawnień parlamentów krajowych TL zobowiązuje do bezpośredniego przekazywania projektów aktów prawnych i rozszerza katalog dokumentów konsultowanych, np. roczny program prac legislacyjnych.; Określono system monitorowania przestrzegania zasady subsydiarności przy tworzeniu projektów aktów normatywnych.

cd. wprowadzono kontrolę procedury kładki; Rozszerzono formy współpracy międzyparlamentarnej. Uelastycznienie kompetencji COSAC

Monitorowanie zasady pomocniczości 1. Art.5 TUE; 2. mechanizm nadzorowania przestrzegania zasady pomocniczości: - jednoczesne przekazanie projektów aktów normatywnych parlamentom krajowym i prawodawcy UE; - projekty muszą zawierać uzasadnienie przestrzegania zasady pomocniczości

cd. Por. art. 5; - termin 8 tygodni do przedstawienia uzasadnionej opinii; - jeżeli uzasadnione opinie stanowią co najmniej jedną trzecią liczby głosów przyznanych parlamentom, a jedną czwartą w odniesieniu do projektów o projekt zostaje poddany ponownej analizie;

cd. -Jeżeli liczba uzasadnionych opinii stanowi co najmniej zwykłą większość głosów przyznanych parlamentom nar., a projekt jest objęty zwykłą procedurą prawodawczą, to Komisja może w tym przypadku również postanowić o podtrzymaniu, zmianie lub wycofaniu projektu, ale jeśli podtrzyma projekt,

cd. musi przedstawić uzasadnioną opinię. W efekcie taka opinia będzie przekazana PE i Radzie, które muszą je uwzględnić w toku zwykłej procedury; A jeśli przed zakończeniem pierwszego czytania w ramach zwykłej procedury prawodawczej większością głosów w Radzie (tj. 55 % liczby jej członków)

cd. lub większością głosów oddanych w PE stwierdzono by, że projekt aktu prawnego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości, to projekt taki nie byłby dalej rozpatrywany. Może to stać się istotnym sposobem blokowania zwykłej procedury ustawodawczej.