Postępowanie przed WSA Pisma w postępowaniu sądowym

Pismo w postępowaniu sądowym (pismo strony) obejmuje wnioski i oświadczenia stron. Wnioski najogólniej można podzielić na te, które wszczynają postępowanie przed sądem administracyjnym, oraz te, które dotyczą wyłącznie kwestii incydentalnych, związanych z już prowadzonym postępowaniem. Oświadczenie jest natomiast pismem zawierającym wypowiedź strony będącą wyrazem jej woli, twierdzeń czy poglądów, a także wiedzy o okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy, np. oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach Art. 45

Każde pismo strony powinno zawierać: 1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; Pismo strony powinno zawierać oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, albowiem od tego zależy prawidłowe ustalenie właściwości miejscowej i rzeczowej sądu. Strony, ich przedstawicieli i pełnomocników określa się przez podanie ich imion i nazwisk (jeżeli są nimi osoby fizyczne) lub nazwy zgodnej z danymi zawartymi we właściwym rejestrze (jeżeli są to podmioty niebędące osobami fizycznymi) Art. 46

2) oznaczenie rodzaju pisma; Oznaczenie rodzaju pisma polega na wskazaniu określenia zgodnego z treścią pisma i nazwą, jaką takiemu pismu nadają przepisy ustawy, np. „skarga", „wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu", „żądanie rozpoznania sprawy na podstawie odpisu skargi", „wniosek o sporządzenie uzasadnienia". Niewłaściwe oznaczenie rodzaju pisma nie może wywoływać dla strony ujemnych skutków, jeżeli z treści pisma wynika, jaki jest jego rodzaj. Każde pismo, niezależnie od tego, jakie oznaczenie nada mu strona, powinno być rozpoznane zgodnie z intencją strony zawartą w treści pisma

3) osnowę wniosku lub oświadczenia Osnowa wniosku lub oświadczenia to merytoryczna treść, jaką wniosek lub oświadczenie zawiera. Winno z niej wynikać, jaki jest faktyczny zamiar wnoszącego pismo.

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika; Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała. 5) wymienienie załączników. Wymienienie w piśmie strony załączników jest przede wszystkim potrzebne do sprawdzenia ich liczby i treści zgodnie z rzeczywistym stanem, a także na wypadek późniejszych ustaleń dowodowych. Wymienienie załączników polega na wskazaniu ich rodzaju i liczby oraz liczby ewentualnych odpisów.

Pierwsze pismo w sprawie musi wskazywać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku – adresu do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników. Jeżeli strona nie ma miejsca zamieszkania, obowiązana jest wskazać adres do doręczeń. Rozwiązanie to zostało przyjęte w celu usunięcia trudności w doręczaniu pism w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, np. osobom bezdomnym. W tej sytuacji dopuszczalne jest wskazywanie jako adresu do doręczeń skrytki pocztowej

Adresem do doręczeń może być adres poczty elektronicznej lub numer telefaksu. Przedsiębiorca każdorazowo przy piśmie wszczynającym postępowanie w sprawie powinien załączyć wypis z rejestru wraz z aktualnym adresem. Przedmiot sporu określany jest przy oznaczeniu rodzaju pisma. Prawidłowe jego określenie ma wpływ na rodzaj postępowania w danej sprawie, a także ustalenie wartości przedmiotu sporu, co jest niezbędne przy piśmie wszczynającym postępowanie, od którego pobiera się wpis.

Dalsze pisma strony składane w trakcie toczącego się postępowania powinny zawierać sygnaturę akt. Pozwala to szybko przyporządkować pismo do właściwych akt sprawy i nadać im bieg. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

Każde pismo strony powinno zawierać odpisy, a w wypadku wymienienia w piśmie załączników – także odpisy załączników. Jest to konieczne do doręczenia ich stronom i uczestnikom. Zgodnie z zasadą oficjalności doręczeń czyni to sąd. Tylko wyjątkowo pisma w toku postępowania mogą sobie nawzajem doręczać, za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty, adwokaci i radcy prawni. Liczba odpisów uzależniona jest od liczby osób uczestniczących w postępowaniu. Odpisami mogą być także uwierzytelnione fotokopie lub uwierzytelnione wydruki poczty elektronicznej. Art. 47

Strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie sądu złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą. Art. 48

Przepis art. 48 § 2 wyraża zasadę, z której wynika, że jeżeli dokument znajduje się w aktach organów władzy publicznej lub innych jednostek uprawnionych na podstawie odrębnych przepisów do sporządzania i wydawania dokumentów urzędowych, dla celów dowodowych wystarczy przedstawić urzędowo poświadczony przez ten organ lub jednostkę odpis lub wyciąg z dokumentów. Obowiązek przedstawienia odpisu lub wyciągu co do zasady ciąży na stronie postępowania. Jeżeli strona nie może uzyskać ich sama, czynności tych dokona sąd (zażąda udzielenia odpisu lub wyciągu). Gdy sąd uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może wystąpić o jego dostarczenie. Decyzja w tym zakresie należy do wyłącznej kompetencji sądu. Strona może co najwyżej wnioskować o dokonanie takiej czynności.

Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym.

Zgodnie z art. 48 § 4 zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym ma charakter dokumentu urzędowego. Innymi słowy, poświadczenie jest dokumentem urzędowo stwierdzającym istnienie dokumentu o określonej treści. Oznacza to, że w przypadku dokumentu prywatnego sąd przeprowadzi dowód nie tyle z samego dokumentu prywatnego przedłożonego w urzędowo poświadczonej kopii, ile z dokumentu urzędowego, z którego wyprowadza wniosek o istnieniu dokumentu prywatnego o treści tożsamej z przedłożonym poświadczeniem

Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd – na wniosek strony albo z urzędu – zażąda od strony składającej odpis dokumentu, poświadczonego przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym, przedłożenia oryginału tego dokumentu. O tym, czy żądanie przedłożenia oryginału dokumentu jest uzasadnione okolicznościami sprawy, powinien co do zasady zadecydować sąd już po procesowym przeprowadzeniu dowodu z dokumentu. Możliwe jest jednak przyjęcie, że takie wątpliwości zrodzą się już na etapie przygotowania do rozprawy.

Jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przepis ten ma zastosowanie do wszystkich pism w sprawie, z tym, że pouczenie o rygorze pozostawienia pisma bez rozpoznania ma miejsce wtedy, gdy ustawa nie stanowi inaczej. Art. 49

Uzupełnienie braków pisma powinno nastąpić przed nadaniem pismu biegu Uzupełnienie braków pisma powinno nastąpić przed nadaniem pismu biegu. Jeżeli jednak przewodniczący nadał pismu bieg mimo jego braków, np. skierował pismo na posiedzenie niejawne mimo jego nieprawidłowego oznaczenia, przewodniczący posiedzenia może zdjąć sprawę z wokandy posiedzenia niejawnego i wezwać do uzupełnienia braków, a w razie ich nieuzupełnienia – wydać zarządzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania.

Termin siedmiodniowy jest terminem ustawowym, który nie może być skracany ani przedłużany. Jeżeli z przyczyn od strony niezależnych termin ten nie może być zachowany, służy stronie ewentualny wniosek o przywrócenie terminu do usunięcia braków. Przekroczenie terminu ma miejsce, gdy strona w ogóle nie podejmuje czynności uzupełniających lub podejmuje je bezskutecznie

Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący zarządza pozostawienie go bez rozpoznania. O pozostawieniu pisma bez rozpoznania zarządza się także wówczas, gdy strona nie uzupełniła chociażby jednego z kilku braków wskazanych w zarządzeniu. Pozostawienie pisma bez rozpoznania pozbawia je wszelkich skutków prawnych, jakie mogłoby ono wywołać w sprawie. Dotyczy to także sytuacji, gdy pismo zostało uzupełnione, ale po zakreślonym terminie. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia.

Postępowanie przed WSA Skarga

Ustawa wymienia dwie kategorie podmiotów legitymowanych do wniesienia skargi. Uprawnienie takie przysługuje: „każdemu, kto ma w tym interes prawny", oraz prokuratorowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Rzecznikowi Praw Dziecka i organizacji społecznej, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Art. 50

O interesie prawnym w rozumieniu komentowanego przepisu mówimy wtedy, gdy ma on oparcie w przepisach prawa. O tym więc, czy konkretny podmiot ma w danej sprawie chroniony interes prawny, decyduje przepis prawa. Najczęściej będą to przepisy prawa materialnego; jednakże mogą to być również przepisy procesowe lub ustrojowe Od wykazania związku między chronionym przez przepisy prawa interesem prawnym a aktem lub czynnością organu administracji publicznej uzależnione więc jest uprawnienie do złożenia skargi.

W orzecznictwie przyjmuje się, że interes prawny podmiotu wnoszącego skargę do sądu przejawia się w tym, że działa on bezpośrednio we własnym imieniu i ma roszczenie o przyznanie uprawnienia lub zwolnienie z nałożonego obowiązku.

Wyr. z dnia 3 czerwca 1996 r., II SA 74/96, ONSA 1997, nr 2, poz. 89 Naczelny Sąd Administracyjny uznał w związku z tym, że podmiot mający udział w spółce z o.o. nie jest uprawniony do wniesienia skargi na podstawie art. 33 ustawy o NSA na odmowę wydania spółce koncesji na świadczenie usług telekomunikacyjnych ze względu na brak własnego interesu prawnego. Wyr. z dnia 3 czerwca 1996 r., II SA 74/96, ONSA 1997, nr 2, poz. 89

Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu, przyjął, że zgromadzenie sióstr zakonnych, w świetle art. 8 ust. 3 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, ma interes prawny w złożeniu skargi na postanowienie w przedmiocie wydania opinii w zakresie wniosku o udzielenie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, ponieważ istnieje związek między sferą indywidualnych praw zgromadzenia związanych z organizowaniem i sprawowaniem kultu religijnego w kaplicy znajdującej się w jego domu a postanowieniem wyrażającym pozytywną opinię w sprawie sprzedaży alkoholu w restauracji znajdującej się w sąsiednim budynku. Post. NSA z dnia 6 lutego 2009 r., II GSK 710/08, OSP 2010, z. 3, poz. 29

Legitymacja prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka do wniesienia skargi nie jest ograniczona przesłankami materialnoprawnymi. Podmioty te składają skargę w sprawie dotyczącej interesów innych osób i jedyną podstawą ich legitymacji skargowej jest ochrona obiektywnego porządku prawnego

Artykuł 50 § 2 zawiera ogólne odesłanie do innych ustaw przyznających prawo do wniesienia skargi. Przyjmuje się w związku z tym, że unormowanie zawarte w art. 50 § 1 ma charakter lex generalis i znajduje zastosowanie w takim zakresie, w jakim legitymacja skargowa nie została odmiennie ujęta w innej ustawie, a więc stanowiącej lex specialis T. Woś (w:) T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, A. Romańska, Postępowanie..., 2004, s. 124

Do ustaw, o których mowa w art. 50 § 2, należą m. in Do ustaw, o których mowa w art. 50 § 2, należą m.in. ustawy samorządowe Uprawnienie do wniesienia skargi przewidują również inne ustawy. Tytułem przykładu można wskazać, że: a) w myśl art. 63 ust. 1 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie legitymację do złożenia skargi ma każdy podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone przepisami prawa miejscowego, wydanymi przez wojewodę lub organ niezespolonej administracji rządowej, w sprawie z zakresu administracji publicznej; b) stosownie do art. 20 ust. 1 i art. 26 ustawy o referendum lokalnym inicjator referendum jest uprawniony do złożenia skargi na uchwałę organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego lub postanowienie komisarza wyborczego odrzucające wniosek o przeprowadzenie referendum lokalnego;

Artykuł 51 wprowadza instytucję współuczestnictwa kilku skarżących w jednej sprawie. Współuczestnictwo to zachodzi wtedy, gdy stroną skarżącą jest nie jeden, lecz kilka podmiotów. Podmioty te mogą występować w jednej sprawie w charakterze strony tylko wówczas, jeżeli ich skargi dotyczą tej samej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności albo bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania. W świetle regulacji zawartej w art. 51 nie może budzić wątpliwości, że współuczestnictwo, o którym mowa w tym przepisie, może wystąpić tylko po stronie skarżących. Art. 51

Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka. W myśl art. 52 § 2 przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie Art.. 52

Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności z zakresu administracji publicznej (inne niż decyzje lub postanowienia) dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.) można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa. Według art. 52 § 3 wspomniane wezwanie należy wnieść w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się (np. w wyniku stosownego zawiadomienia) lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu czynności. Art. 52

Wniesienie wezwania o usunięcie naruszeń prawa w stosunku do innych aktów (np. uchwał jednostek samorządu terytorialnego) nie jest ograniczone terminem (art. 52 § 4). Wezwanie to można zatem wnieść w każdym czasie obowiązywania wymienionego aktu, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej

Art. 53 Art. 53 określa następujące terminy do wniesienia skargi: a) skargę na decyzje i postanowienia wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia (decyzji lub postanowienia); b) skargę na innego rodzaju akty lub czynności wnosi się w terminie trzydziestu dni od doręczenia odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa; c) jeżeli organ nie udzieli odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Art. 53

Termin do wniesienia skargi przez prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej bądź sześć miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi; termin ten nie ma zastosowania do skargi na akt prawa miejscowego. Akt taki można zaskarżyć w każdym czasie

Na podstawie ustaw szczególnych termin do wniesienia skargi do sądu administracyjnego może ulec skróceniu lub wydłużeniu, np.: zgodnie z art. 13 ustawy – Prawo o zgromadzeniach skargę na decyzje w sprawach zgromadzeń wnosi się w terminie trzech dni od dnia doręczenia decyzji;