Morza i oceany Dlaczego warto zainteresować się wodami światowymi? Oczywiście poza nauką przymusową (np. w szkole). Może choćby dlatego, że stanowią one nieodłączną część Ziemi i dzięki nim istnieje życie. Powłoka wód oceanicznych i morskich pokrywa 71% powierzchni całej Ziemi, co daje 361 mln km2. W najgłębszym punkcie oceanicznym (tzw. Rów Mariański) głębokość przekracza 11 km! Wyróżniamy trzy lub cztery oceany (taki właśnie podział zastosowaliśmy w niniejszym serwisie): Ocean Spokojny, Ocean Atlantycki, Ocean Indyjski oraz Ocean Arktyczny, który w przypadku podziału na 3 części jest włączony do Oceany Atlantyckiego jako Morze Arktyczne. W niniejszym serwisie nie są opracowane jeszcze wszystkie morza, zatoki i cieśniny i z czasem będzie ich tutaj przybywać, ale obecnie można znaleźć już tutaj informacje o najpopularniejszych i znaczących wodach światowych

Morze Ocean

Nad brzegiem Oceanu Nad brzegiem Morza

Zasolenie Mórz

Najpiękniejsza wyspa na Morzu Sardynia nie daje poczucia bycia na prawdziwej wyspie. Oczywiście są przepiękne duże wyspy na Morzu Śródziemnym. Na Krecie na przykład nie tylko można podziwiać różne rodzaje krajobrazu, ale i fascynujące zabytki (włącznie z plażą, na której rośnie nietypowy gaj palmowy). Labirynt w Knosos sprzed 4 tysięcy lat daje poczucie obcowania z tak odległą przeszłością jak w Egipcie. Rodos - też duża wyspa - ma z kolei do zaoferowania wyraźnie ślady różnych kultur. Liczne pozostałości panowania tutaj rycerzy zakonu św. Jana (w latach 1308-1522) kontrastują z zabytkami z okresu tureckiego władania (1522-1912). Nawet krótko rządzący Włosi (1912-1943) pozostawili tu jakąś cząstkę Italii.

Wyspa na Oceanie Wyspa i oceany

Morze Morze - część oceanu, oddzielona od niego przez półwyspy, łańcuchy wysp bądź podwodne progi, przez co właściwości jego wód nabierają cech indywidualnych. Wyróżnia się morza przybrzeżne, które oddzielone są łańcuchem wysp lub podwodnym progiem, a wymiana wód z oceanem jest łatwa, oraz morza śródziemne, otoczone lądami, w których wymiana wód z oceanem następuje przez wąskie cieśniny. Czasem nazwę 'morze' używa się w stosunku do dużych lub bardzo zasolonych jezior, np. Morze Kaspijskie czy Morze Martwe.

Ocean Ocean (łac. Oceanus, gr. Ὠκεανός Okeanos - u starożytnych Greków i Rzymian mityczna rzeka oblewająca cały świat, także nazwa jej boga) – wielka część hydrosfery ziemskiej, stanowiąca rozległy obszar słonej wody. Wody słone pokrywają w sumie blisko 3/4 (70,8%) Ziemi. Powierzchnia oceanów wynosi ok. 361 mln km², a ich łączna objętość ok. 1,3•1018 m³.

Przykładowe Morza Morze Seram Morze Sulu Morze Szkockie Morze Adriatyckie Morze Alborańskie Morze Amundsena Morze Andamańskie Morze Arabskie Morze Arafura Morze Azowskie Morze Baffina Morze Balearskie Morze Bałtyckie Morze Seram Morze Sulu Morze Szkockie Morze Śródziemne Morze Tasmana Morze Timor Morze Trackie Morze Tyrreńskie

Przykładowe oceany Ocean Atlantycki Ocean Indyjski Ocean Arktyczny Ocean Spokojny Ocean Południowy

Opis Przykładowego Morza Morze Bałtyckie, Bałtyk – płytkie morze śródlądowe na szelfie kontynentalnym w Europie północnej. Połączone z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie (Sund, Mały i Wielki Bełt) oraz Kattegat i Skagerrak. Za zachodnią granicę Bałtyku właściwego przyjmuje się cieśninę Sund i próg podwodny ciągnący się na głębokości 18– 20 m od przylądka Gedser (wyspa Fal ster) do przylądka Darßer Ort (Darß); na zachód od tej linii znajduje się akwen Bałtyku Zachodniego o powierzchni ok. 8000 km² nazywany przez Niemców także Beltsee; akwen ten obejmuje m.in. część wód cieśnin duńskich (oprócz Małego i Wielkiego Bełtu) a także mniejsze: Alsenbelt, Fehmarnbelt, Langelandsbælt.

Opis Oceanu Indyjskiego Ocean Indyjski – trzeci pod względem wielkości zbiornik wodny na świecie, zajmujący około 20% powierzchni Wszechoceanu. Od północy ograniczony jest przez Azję, od zachodu przez Półwysep Arabski i Afrykę, od wschodu przez Półwysep Malajski, Wyspy Sundajskie oraz Australię, a od południa przez Antarktydę. Umownymi granicami są południki: 20° i 147° długości geograficznej wschodniej. Ocean ten ma powierzchnię 73 556 000 km² (włączając Morze Czerwone i Zatokę Perską); przybliżona objętość wynosi 292 130 000 km³. Rozciągłość południkowa i równoleżnikowa dochodzi do 10 000 km. Średnia głębokość 3890 m, maksymalna 8047 m (Głębia Diamantina). Linia brzegowa o długości 66 526 km jest słabo rozwinięta. Ocean Indyjski jest bardzo ciepły, w północnej części jego temperatura rzadko spada poniżej 25°C, natomiast w pobliżu Antarktydy obniża się do ok. 0°C, co daje średnią na poziomie 17°C. Zasolenie wynosi 34,8 promila. W części północnej oceanu prądy morskie są zależne od monsunów i mają charakter sezonowy (Prąd Somalijski, Monsunowy i Równikowy Wsteczny). Ciepłe prądy stałe to: Prąd Południoworównikowy, Prąd Madagaskarski, Prąd Mozambicki, natomiast zimne: Prąd Zachodnioaustralijski oraz Dryf Wiatrów Zachodnich. Warunki klimatyczne Oceanu Indyjskiego kształtują się pod wpływem wzajemnego oddziaływania kontynentu i oceanu. Silne, północno-wschodnie wiatry wieją od października do kwietnia; od maja do października dominują wiatry południowe i wschodnie. Na półkuli zachodniej wiatry są raczej łagodniejsze, ale letnie sztormy w pobliżu Mauritiusa mogą być niebezpieczne. Cyklony występują u wybrzeży Morza Arabskiego i Zatoki Bengalskiej w miesiącach wymiany monsunów zimowego i letniego.  

Opis Oceanu Arktycznego Zajmuje w dużym przybliżeniu okrągły basen o powierzchni około 14 056 000 km² ze wszystkich stron otoczony masami lądowymi. Podwodny Grzbiet Łomonosowa dzieli Ocean Arktyczny na 2 baseny: Euroazjatycki lub Nansena (4000-4500 m głębokości) i Północnoamerykański lub Basen Beauforta o głębokości w okolicach 4000 m. Najniższy punkt znajduje się na dnie Morza Beauforta i ma -4683 m. Drugi lecz mniej wyraźny Grzebiet Mendelejewa, przebiega równolegle do Grzbietu Łomonosowa pomiędzy wyspami Ellesmere'a a Wrangla. W obrębie Oceanu Arktycznego wyróżnia się morza szelfowe: Baffina, Barentsa, Beauforta, Białe, Czukockie, Grenlandzkie, Karskie, Lincolna, Łaptiewów, Norweskie, Wschodniosyberyjskie. Ocean Arktyczny odznacza się silnie rozwiniętą linią brzegową o długości 45.389 km, obecnością licznych zatok – z Zatoką Hudsona na czele. Największe wyspy w jego obrębie to: Grenlandia (od strony pd. oblewana przez Ocean Atlantycki), Ziemia Baffina, Wyspa Ellesmere'a, Wyspa Wiktorii, Wyspa Banksa, Wyspa Axela Heiberga, Wyspa Księcia Walii, Nowa Ziemia, Spitsbergen.

Opis Oceanu Atlantyckiego Atlantycki Ocean, Atlantyk, drugi co do wielkości ocean na Ziemi (po Oceanie Spokojnym). Położony między kontynentami: Europą i Afryką, Azją, Ameryką Północną i Ameryką Południową oraz Antarktydą . Powierzchnia 106,443 mln km2 (30% pow. oceanu światowego). Objętość 346,8 mln km3 (26% wszechoceanu). Granice oceanu wyznaczają wybrzeża kontynentów oraz Cieśnina Beringa na północy, między Morzem Arktycznym a Oceanem Spokojnym, ponadto umowną granicę w południowej części stanowią południki przechodzące przez przylądki: Igielny w Afryce (granica z Oceanem Indyjskim) i Horn w Ameryce Południowej (z Oceanem Spokojnym).

Prezentacje przygotowali Arkadiusz Pietras Jakub Sikora