Zawieranie umów elektronicznych Dr Przemysław Polański Wykład 8 ECLET

Z ostatniej chwili Drugie państwo podpisało Konwencje z 23 listopada 2005 roku o wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej w kontraktach międzynarodowych Senegal: 482 000 użytkowników Internetu 4.4% populacji Senegalu Afryka rządzi! Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Cel Omówić procedurę zawierania umów w sklepach internetowych z perspektywy technologicznej jak i prawnej Przedstawić europejskie prawo umów wraz z najważniejszymi postanowieniami umów międzynarodowych oraz prawa polskiego Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Rodzaje sklepów internetowych

Klasyfikacja sklepów internetowych Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Sklep interaktywny Sklepy interaktywne, takie jak Amazon.com., oferują najwyższy poziom zaawansowania technologicznego. Po pierwsze - umożliwiają przejrzenie bardzo szczegółowego katalogu oferowanych produktów, często wraz z możliwością np. przeczytania fragmentów książek albo odsłuchania części utworów muzycznych. W przypadku sprzedaży przedmiotów materialnych, sklepy takie informują kupujących o dostępności danego towaru w czasie rzeczywistym. Po drugie - wymuszają uprzednią rejestrację użytkowników, którzy chcieliby zakupić jakieś produkty. Po trzecie - umożliwiają monitorowanie przebiegu zawieranej transakcji i zmianę zamówienia na każdym etapie. Po czwarte – dają możliwość zapłaty za pomocą kart płatniczych, które często weryfikowane są jeszcze przed złożeniem zamówienia. Po piąte - sklepy oferujące towary w postaci cyfrowej umożliwiają wykonanie zobowiązania, tj. ściągnięcie plików, natychmiast po przesłaniu zamówienia. Natomiast w sklepach sprzedających produkty materialne z reguły można monitorować wykonywanie umowy poprzez połączenie ze stroną kuriera. Sklepy interaktywne działają więc na zasadzie podobnej do automatu do sprzedaży napojów czy biletów, co jest szczególnie widoczne w przypadku sprzedaży produktów cyfrowych. Nie ma tu miejsca na negocjacje umowy, która ma charakter adhezyjny Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Sklep transakcyjny Sklepy transakcyjne to także zaawansowane sklepy internetowe, będące formą pośrednią pomiędzy sklepami interaktywnymi a prostymi sklepami opartymi jedynie o formularze. Możliwość zawarcia transakcji i jej wykonania w trybie online przez każdą ze stron łączy sklepy transakcyjne z interaktywnymi. Sklepy te będą więc umożliwiały płatność przez Internet, a w przypadku produktów cyfrowych – ich natychmiastowe przesłanie na komputer kupującego. Jednakże sklepy transakcyjne nie wymagają uprzedniej rejestracji użytkownika, który swe dane podaje dopiero w momencie składania ostatecznego zamówienia. Ponadto katalogi produktów w takich sklepach rzadko oferują takie funkcje, jak informacje o dostępności określonego towar w trybie online czy możliwość odsłuchania (i/lub przejrzenia) fragmentów utworów cyfrowych. Niemniej sklepom transakcyjnym znacznie bliżej do sklepów interaktywnych, niż do prostych i z tego powodu mogą być rozpatrywane razem. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Sklep prosty Ich proste (pasywne) witryny prezentują tylko katalog produktów z cenami, na których można złożyć zamówienia jedynie poprzez email bądź prosty formularz. W odróżnieniu od sklepów interaktywnych i transakcyjnych, nie umożliwiają one płatności przez Internet, nie podają informacji na temat dostępności danego produktu w trybie online i nie wymuszają rejestracji użytkownika. W efekcie można zawrzeć transakcję dopiero po kontakcie ze sprzedającym za pomocą telefonu, emaila czy prostego formularza na stronie www. Tak więc w przypadku pasywnych stron sklepowych istnieje możliwość negocjacji warunków umowy, co jest z zasady wykluczone w przypadku interaktywnych witryn sklepowych. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Zawarcie umowy w prawie europejskim

Podstawy Podstawy dotyczące zawierania umów w Internecie określa dyrektywa o handlu elektronicznym art. 9-11 Implementowane w art. 66 ze znaczkiem 1 k.c. Istotne przepisy znajdziecie też w omawianych wcześniej dyrektywach dotyczących ochrony konsumenta 97/7 i innych oraz w dyrektywie o podpisie elektronicznym Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Artykuł 9. Postępowanie z umowami 1. Państwa Członkowskie zapewniają, żeby ich system prawny umożliwiał zawieranie umów drogą elektroniczną. Państwa Członkowskie zapewniają w szczególności, żeby wymagania prawne mające zastosowanie do procesu zawierania umów nie stanowiły przeszkody dla używania umów elektronicznych ani nie prowadziły do pozbawienia prawnej skuteczności i ważności takich umów z tego powodu, że są one zawierane drogą elektroniczną. 2. Państwa Członkowskie mogą postanowić, że ust. 1 nie ma zastosowania do wszystkich umów lub do niektórych z nich należących do jednej z następujących kategorii: a) umów, które tworzą lub przenoszą prawa do nieruchomości, z wyjątkiem prawa najmu; b) umów, dla których prawo wymaga czynności sądów, władz publicznych lub zawodów związanych z wykonywaniem władzy publicznej; c) umów poręczenia oraz dodatkowych zabezpieczeń zawieranych przez osoby, u których działania te nie mieszczą się w ramach ich działalności zawodowej lub handlowej; d) umów podlegających prawu rodzinnemu lub prawu spadkowemu. 3. Państwa Członkowskie wskazują Komisji kategorie określone w ust. 2, do których nie ma zastosowania ust. 1. Co pięć lat Państwa Członkowskie przedstawiają Komisji sprawozdanie dotyczące stosowania ust. 2, wyjaśniając powody, dla których uważają one za konieczne zachowanie kategorii określonej w ust. 2 lit. b), do której nie stosują one przepisów ust. 1. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Artykuł 10. Wymagane informacje 1. Poza innymi wymaganiami dotyczącymi informacji przewidzianymi przez prawo wspólnotowe Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby usługodawca przedstawił co najmniej informacje wymienione poniżej, w sposób jasny, zrozumiały i jednoznaczny przed złożeniem zamówienia przez usługobiorcę: a) kolejne etapy techniczne procedury prowadzące do zawarcia umowy; b) informacje o tym, czy tekst umowy po jej zawarciu będzie przez usługodawcę zapisany oraz czy będzie on dostępny dla usługobiorcy; c) środki techniczne potrzebne do określenia i usunięcia błędów popełnionych przy wpisywaniu danych przed złożeniem zamówienia; d) proponowane języki, w których umowa może być zawarta. 2. Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby usługodawca wskazał wszelkie odpowiednie kodeksy postępowania, którym podlega, oraz informacje dotyczące sposobu, w jaki kodeksy mogą być dostępne drogą elektroniczną. 3. Warunki umów oraz ogólne postanowienia umowne muszą być udostępnione usługobiorcy w sposób umożliwiający ich przechowywanie i odtwarzanie. 4. Ustępy 1 i 2 nie mają zastosowania do umów zawartych wyłącznie za pomocą wymiany poczty elektronicznej lub przez równoważne komunikaty indywidualne. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Artykuł 11. Złożenie zamówienia 1. Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby w przypadku gdy usługobiorca składa zamówienie za pomocą środków technologicznych, miały zastosowanie następujące zasady: - usługodawca musi drogą elektroniczną niezwłocznie potwierdzić odbiór zamówienia usługobiorcy, - zamówienie oraz potwierdzenie odbioru uważane są za przyjęte, jeżeli strony, do których są one adresowane, mogą mieć do nich dostęp. 2. Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby usługodawca udostępnił usługobiorcy właściwe, skuteczne i dostępne środki techniczne, pozwalające na identyfikację błędów popełnionych podczas wpisywania danych oraz na poprawienie ich przed złożeniem zamówienia. 3. Ustęp 1 akapit pierwszy oraz ust. 2 nie mają zastosowania do umów zawartych wyłącznie za pomocą wymiany poczty elektronicznej lub za pomocą równoważnych komunikatów indywidualnych. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Implementacja w k.c. Art. 661.  § 1. Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. § 2. Przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o: 1) czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy;  2) skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty;  3) zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy;  4) metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie;  5) językach, w których umowa może być zawarta;  6) kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej.  § 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza drugą stronę do rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób. § 4. Przepisy § 1-3 nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także w stosunkach między  przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Warunki zawarcia umowy Artykuły 10 i 11 dyrektywy o handlu elektronicznym określają warunki zawarcia umowy w Internecie Obowiązkowe w B2C, dyspozytywne w B2B Obowiązki nie dotyczą umów za pomocą poczty elektronicznej, czatu, smsów itp. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Obowiązkowe informacje przed zawarciem umowy

Przed złożeniem zamówienia usługodawca musi podać: Kroki jakie trzeba podjąć by zawrzeć umowę Czy umowa będzie zapisana i możliwa do późniejszego przejrzenia Sposoby identyfikacji i poprawy błędów Dostępne języki Informacje dotyczące czy dostawca uznaje jakieś kodeksy postępowania i gdzie można je przeczytać Obowiązkowa możność zapisania warunków umowy i ogólnych postanowień umowy (zarówno dla B2B jak i B2C) Dodatkowe warunki określają inne dyrektywy. („wzorce należytego zachowania” Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Kolejne etapy techniczne procedury prowadzące do zawarcia umowy Obowiązek informacyjny Potencjalne wprowadzenie w błąd Potencjalny zwyczaj co do zawierania umowy Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Zapisanie i przeglądanie umowy informacje o tym, czy tekst umowy po jej zawarciu będzie przez usługodawcę zapisany oraz czy będzie on dostępny dla usługobiorcy Obowiązek informowania a nie działania Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Sposoby identyfikacji i poprawy błędów środki techniczne potrzebne do określenia i usunięcia błędów popełnionych przy wpisywaniu danych przed złożeniem zamówienia; Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Dostępne języki Informacja o językach, w których umowa może być zawarta;  Co jeśli taka informacja nie zostanie podana? Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Kodeksy praktyk Musi wskazać wszelkie odpowiednie kodeksy postępowania, którym podlega, oraz informacje dotyczące sposobu, w jaki kodeksy mogą być dostępne drogą elektroniczną. Znane kodeksy praktyk: TrustE programs „Electronic Communication and the Internet” Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Dostępność warunków umowy Warunki umów oraz ogólne postanowienia umowne muszą być udostępnione usługobiorcy w sposób umożliwiający ich przechowywanie i odtwarzanie. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Prawo do informacji w dyrektywie o handlu elektronicznym Wymagane informacje ogólne (art.5): Nazwa firmy Adres geograficzny siedziby Dane szczegółowe wraz z adresem emailowym Numer wpisu w rejestrze, jeśli jest wpisany Dane o organach nadzorczych, jeśli takowe są Dodatkowe dane w przypadku zawodów regulowanych Numer identyfikacji podatkowej dla potrzeb VATu Wymagane informacje odnośnie cen: Ceny jednoznaczne i zrozumiałe Czy wliczone są podatki oraz koszty dostawy Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Prawo do informacji przed zawarciem umowy (art. 4 dyrektywy 97/7) a) tożsamość dostawcy, a w przypadku umów wymagających zapłaty z góry także jego adres; b) podstawowe cechy towaru lub usługi; c) cenę towaru lub usługi włącznie ze wszystkimi podatkami; d) gdzie stosowne, koszty dostawy; e) uzgodnienia dotyczące sposobu płatności, dostawy lub wykonania; f) istnienie prawa odstąpienia od umowy g) koszty wykorzystania środka porozumiewania się na odległość, w przypadku gdy nie są one skalkulowane na podstawie taryfy podstawowej; h) termin, w którym oferta lub cena pozostają wiążące; i) w miarę potrzeb, w przypadku umów o ciągłe lub okresowe dostawy towarów lub świadczenie usług, minimalny okres trwania umowy. 2. Cel handlowy przekazu informacji określonych w ust. 1 nie może budzić wątpliwości, a sposób ich przedstawienia właściwy dla wykorzystywanego środka porozumiewania się na odległość musi być przejrzysty i zrozumiały, w poszanowaniu w szczególności zasad dobrej wiary w transakcjach handlowych oraz zasad regulujących ochronę osób niemających zdolności do wyrażania zgody na podstawie ustawodawstwa Państw Członkowskich, na przykład małoletnich. 3. Ponadto w przypadku porozumiewania się z konsumentem z wykorzystaniem telefonu na początku rozmowy dostawca musi się przedstawić i wyraźnie wskazać na handlowy cel rozmowy. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Potwierdzenie transakcji

Potwierdzenie transakcji Art.11.1. Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby w przypadku gdy usługobiorca składa zamówienie za pomocą środków technologicznych, miały zastosowanie następujące zasady: usługodawca musi drogą elektroniczną niezwłocznie potwierdzić odbiór zamówienia usługobiorcy, zamówienie oraz potwierdzenie odbioru uważane są za przyjęte, jeżeli strony, do których są one adresowane, mogą mieć do nich dostęp. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Potwierdzenie transakcji Dyrektywa wymaga potwierdzenia otrzymania „zamówienie odbiorcy” przez dostawcę usług. (Art.11) Nie precyzuje czy chodzi o ofertę czy o zaproszenie do składania ofert Obowiązek potwierdzenia jest obligatoryjny w przypadku umów konsumenckich, może być wyłączony w umowach profesjonalnych Obowiązek potwierdzenia nie dotyczy umów zawieranych za pomocą poczty elektronicznej Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Potwierdzenie transakcji Usługodawca musi: 1. drogą elektroniczną 2. niezwłocznie 3. potwierdzić odbiór zamówienia usługobiorcy Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Art.11: pierwsza wersja Art.11.1. Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby w przypadku gdy usługobiorca przyjmując ofertę usługodawcy musi wyrazić swoją zgodę za pomocą środków technologicznych n.p. poprzez kliknięcie na ikonę, miały zastosowanie następujące zasady: (a) umowa jest zawarta jeżeli usługobiorca Otrzymał od usługodawcy drogą elektroniczną potwierdzenia odbioru akceptacji usługobiorcy Potwierdził otrzymanie potwierdzenia odbioru (b) potwierdzenie odbioru oraz potwierdzenie otrzymania uważane jest za przyjęte, jeżeli strony, do których są one adresowane, mogą mieć do nich dostęp (c) potwierdzenie odbioru przez usługodawcę i potwierdzenie usługobiorcy powinny być wysłane jak najszybciej to jest możliwe 1. Member States shall lay down in their legislation that, save where otherwise agreed by professional persons, in cases where a recipient, in accepting a service provider’s offer, is required to give his consent through technological means, such as clicking on an icon, the following principles apply: (a) the contract is concluded when the recipient of the service: - has received from the service provider, electronically, an acknowledgment of receipt of the recipient's acceptance, and - has confirmed receipt of the acknowledgment of receipt; (b) acknowledgment of receipt is deemed to be received and confirmation is deemed to have been given when the parties to whom they are addressed are able to access them; (c) acknowledgment of receipt by the service provider and confirmation of the service recipient shall be sent as quickly as possible. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Art.11: pierwsza wersja (ang.) 1. Member States shall lay down in their legislation that, save where otherwise agreed by professional persons, in cases where a recipient, in accepting a service provider’s offer, is required to give his consent through technological means, such as clicking on an icon, the following principles apply: (a) the contract is concluded when the recipient of the service: - has received from the service provider, electronically, an acknowledgment of receipt of the recipient's acceptance, and - has confirmed receipt of the acknowledgment of receipt; (b) acknowledgment of receipt is deemed to be received and confirmation is deemed to have been given when the parties to whom they are addressed are able to access them; (c) acknowledgment of receipt by the service provider and confirmation of the service recipient shall be sent as quickly as possible. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Art.11 wg pierwszej wersji dyrektywy Artykuł ten dotyczy specyficznej sytuacji: - proces zawierania umowy w którym odbiorca usługi ma tylko wybór „tak” lub „nie” by przyjąć albo odrzucić ofertę (bądź wykorzystuje inną technologię) Stanowcza oferta jest złożona przez usługodawcę (sytuacja w której usługodawca zaprasza do składania ofert nie jest objęta tym artykułem) s.26 The Article addresses a specific situation: - a contractual process in which the recipient of the service only has the choice of clicking "yes" or "no" (or the use of another technology) to accept or refuse an offer; - a concrete offer made by a service provider (the situation in which the service provider only issues an invitation to offer is not covered). p.26 Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Potwierdzenie transakcji Dyrektywa nie posługuje się terminami „oferta” Zamiast tego używa terminu „złożenie zamówienia” Dzięki temu unika problematyki oferta-przyjęcie oferty, które jest różnie regulowana w różnych kulturach prawnych Polska implementacja wydaje się być zgodna z celem dyrektywy, ale… Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Zwyczaj handlowy Potwierdzenie zamówienia jako Internetowy zwyczaj handlowy Jest to zwyczaj co do formy zawarcia umowy Badania empiryczne pokazują, że zarówno w handlu B2C jak i B2B stosowane jest natychmiastowe potwierdzanie transakcji w formie elektronicznej. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Numer zamówienia Elementem dodatkowym o którym nie wspomina dyrektywa to numer zamówienia, który powinien się pojawić w potwierdzeniu Potwierdzenie może mieć miejsce: Przez WWW i emaila Tylko WWW Tylko emaila Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Kazus potwierdzenia zamówienia Twórca strony sklepu WWW we Francji nie włączył mechanizmu potwierdzania transakcji. Klient z Australii zamówił towar z tej strony, podał numer karty kredytowej i nacisnął przycisk „Order”. Nie pojawiło się potwierdzenie transakcji, nie przyszło też w e-mailu. Klient będąc niepewny co do tego czy transakcja doszła do skutku, postanowił zakupić towar w innym sklepie elektronicznym. Dwa tygodnie później, klient otrzymał towar, którego przesyłka nie została potwierdzona. Odmawia zapłaty, argumentując, iż jest to zwyczajowa praktyka, aby natychmiast potwierdzić transakcję. Czy ma rację? A Web site operator does not include an order confirmation screen in his Web system. An international client intends to purchase a number of items from this site. He uses a credit card to make this payment. After filling in all the necessary details, the client clicks an “order” button. However, an order confirmation screen does not appear. Instead, the international supplier homepage appears. The client also does not receive any email confirmation. The client, being unsure about the status of the transaction, then purchases the desired items from another website. He also requests his credit card issuer to cancel the unconfirmed transaction. Two weeks later the ordered but unconfirmed items from the first supplier are delivered. The client refuses to accept them and pay for the delivery. He claims that it is now customary to provide immediately an order confirmation screen after ordering the goods; otherwise he does not consider himself to be bound by the transaction. Is his claim justified? Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Test programów do generowania stron WWW Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Test praktyki Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Wnioski o praktyce potwierdzania złożenia zamówienia Test programów wskazuje, że programy używane do generowania sklepów online zawsze zawierają mechanizm potwierdzania zamówienia Można to jednak modyfikować, stąd wynikła potrzeba testu praktyki. Test praktyki pokazuje, że faktycznie wirtualne sklepy nie modyfikują tej funkcjonalności Praktyka ta ma charakter globalny i odnosi się do wszystkich wirtualnych sklepów Jest do zwyczaj co do zawarcia umowy Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Wnioski dotyczące potwierdzenia transakcji Obowiązek potwierdzania transakcji nie został zapisany w najnowszej konwencji dotyczącej wykorzystania środków komunikacji elektronicznej w kontraktach międzynarodowych Pomimo to obowiązek ten ma charakter globalny co wynika ze zwyczaju Na poziomie europejskim obowiązek ten wynika z art. 11 dyrektywy o h.e. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Kwalifikacja potwierdzenia transakcji Interesującym zagadnieniem jest próba dokonania kwalifikacji potwierdzenia transakcji W zależności od tego czy witrynę sklepu zakwalifikujemy jako ofertę bądź zaproszenie do składania ofert, inny charakter będzie miało potwierdzenie transakcji Dr Przemysław Polański ECLET 2006

2 kroki prowadzące do zawarcia umowy w sklepie internetowym ZAPROSZENIE DO ZAWARCIA UM. 2. ZŁOŻENIE ZAMÓWIENIA JAKO ZŁOŻENIE OFERTY 3. POTWIERDZENIE TRANSAKCJI JAKO PRZYJĘCIE OFERTY Dr Przemysław Polański ECLET 2006

3 kroki prowadzące do zawarcia umowy w sklepie internetowym OFERTA PRODUKTU NA STRONIE 2. ZŁOŻENIE ZAMÓWIENIA JAKO PRZYJĘCIE OFERTY 3. POTWIERDZENIE TRANSAKCJI JAKO 3 KROK Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Kwalifikacja potwierdzenia Przyjmując, że witryna sklepu internetowego jedynie zaprasza do składania ofert, potwierdzenie transakcji jest tożsame z przyjęciem oferty Natomiast przyjmując, że witryna sklepu internetowego stanowi ofertę, potwierdzenie transakcji stanowi trzeci element konstrukcyjny procedury zawierania umowy w sieci Występowania tego elementu świadczy o unikatowości obrotu elektronicznego w stosunku do tradycyjnego handlu. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Kwalifikacja potwierdzenia a kwalifikacja strony Generalnie można przyjąć założenie, że większość witryn sklepów internetowych to oferenci ponieważ Określają istotne postanowienia umowy Dzięki mechanizmom takim jak koszyk kierują ofertę do drugiej strony Z reguły wykazują się stanowczością swej oferty N.p. gdy można natychmiast zamówić i zapłacić w formie elektronicznej Trudno więc mówić, że sprzedający, który przyjął zapłatę w formie elektronicznej jeszcze przed spełnieniem swojego świadczenia jedynie zapraszał do składania ofert Kwestie kwalifikacji strony internetowej jako oferty bądź zaproszenia do składania ofert zostanie omówiona później Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Błąd

Błąd w prawie europejskim Art. 11 ust 2. Państwa Członkowskie zapewniają, jeśli strony niebędące konsumentami nie postanowiły inaczej, żeby usługodawca udostępnił usługobiorcy właściwe, skuteczne i dostępne środki techniczne, pozwalające na identyfikację błędów popełnionych podczas wpisywania danych oraz na poprawienie ich przed złożeniem zamówienia. 3. Ustęp 1 akapit pierwszy oraz ust. 2 nie mają zastosowania do umów zawartych wyłącznie za pomocą wymiany poczty elektronicznej lub za pomocą równoważnych komunikatów indywidualnych. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Błąd w komunikacji elektronicznej Dyrektywa o handlu elektronicznym nakazuje tylko udostępnienie środków technicznych, które pomagają dokonać identyfikacji błędów i ich poprawienie To także norma zwyczajowa o charakterze globalnym Jednakże dyrektywa nie określa sankcji w sytuacji gdy powstanie błąd w komunikacji elektronicznej, bądź gdy usługodawca nie udostępni środków technicznych Luka ta wypełnia art. 14 ust. 1 Konwencji o kontraktach elektronicznych z 2005 roku Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Błąd w Konwencji z 23 listopada 2005 r. 1. Jeżeli osoba fizyczna popełni błąd w komunikacji elektronicznej z zautomatyzowanym systemem informacyjnym drugiej strony a system ten nie umożliwi jej poprawienia błędu, osoba ta bądź osoba, którą reprezentowała ma prawo wycofania tej części elektronicznej wiadomości, w której popełniła ona błąd pod warunkiem, że: (a) osoba ta lub osoba, którą reprezentowała zawiadomi drugą stronę o błędzie i o tym, że to ona go popełniła w najkrótszym możliwym czasie od chwili, w którym dowiedziała się o jego wystąpieniu; oraz (b) osoba ta lub osoba, którą reprezentowała nie skorzystała bądź nie odniosła żadnych materialnych korzyści z towarów lub usług dostarczonych przez drugą stronę. 2. Niniejsza Konwencja pozostaje bez uszczerbku dla zastosowania jakiejkolwiek normy prawnej, która może określać skutki innego błędu niż wskazanego w ustępie 1. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Prawo wycofania Konwencja przewiduje nowatorskie rozwiązanie pozwalające na wycofanie się z część transakcji pod warunkiem, że: Druga strona zostanie szybko o tym poinformowana Nie odniosła z tego żadnej korzyści n.p. Ściągnięcie gry, dostęp do artykułu w wersji elektronicznej, bazy danych itp. Konwencja określa tylko reguły minimum w tej materii Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Art. 84 k.c. Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. § 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Zgodnie z polską tradycją cywilistyczną będzie można powołać się na błąd istotny w komunikacji elektronicznej polegając głównie na przesłance wywołania go przez „osobę” Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Podsumowanie Najważniejszym aktem dotyczącym zawierania umów w sieci jest dyrektywa o handlu elektronicznym Wprowadza ona szereg obowiązków informacyjnych, które musi spełnić przedsiębiorca działający w sieci przed zawarciem umowy Ponadto, musi on natychmiast i w formie elektronicznej potwierdzić transakcje oraz Umożliwić identyfikację i korektę błędów Normy te mają także charakter zwyczajowy i dzięki temu obowiązują globalnie a nie tylko w UE. Dr Przemysław Polański ECLET 2006

Kontakt ppolanski@elaw.pl Dr Przemysław Polański ECLET 2006