Autor: Piotr Jazgarski Wybrane konflikty na Bliskim Wschodzie i Azji po zakończeniu II Wojny Światowej Autor: Piotr Jazgarski

I wojna izraelsko-arabska 1948-1949

Przyczyna wybuchu: konflikt izraelsko-arabski Strony konfliktu: Izrael przeciw koalicji Egiptu, Sudanu Anglo-Egipskiego, Transjordanii, Libanu, Iraku, Arabii Saudyjskiej, Królestwa Jemenu Teren działań: Palestyna Czas trwania: 15 maja 1948 – 20 lipca 1949 Wynik: taktyczne i strategiczne zwycięstwo Izraela, zawieszenie broni Siły: Izrael ok. 120 tys. żołnierzy, Arabowie ok. 60 tys. Straty: po stornie Izraela 4 tys. żołnierzy i 2,4 tys. cywilów, strona arabska 10-15 tys. zabitych

Przebieg I wojny izraelsko-arabskiej Konflikt Żydów z Arabami rozpoczął się po przyjęciu Rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 w sprawie podziału Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Wojna była przedłużeniem działań zbrojnych w brytyjskim mandacie Palestyny(1947-1948). Wobec sukcesów Izraela, państwa arabskie przygotowały plan uderzenia na to nowo powstałe w 1947 państwo. W przeddzień arabskiej interwencji, sekretarz generalny Ligi Państw Arabskich, Abd ar-Rahman Azzam powiedział, że "będzie to wojna wyniszczająca, wielka masakra, która będzie przypominała masakry mongolskie i wyprawy krzyżowe.„ Początkowo celem działań Izraela było powstrzymanie arabskiej agresji, wraz z rozwojem konfliktu zależało im na przyłączeniu żydowskich osiedli i obrona ich przed kontratakami. Zacięte i bardzo krwawe walki toczyły się głównie na terytorium byłego mandatu brytyjskiego w Palestynie, przez krótki czas także na półwyspie Synaj. Na terenie Palestyny znajdowały się przez krótki czas także znaczne siły brytyjskie, jednak nie wzięły czynnego udziału w walkach. Wojna przebiegała w III kolejnych fazach, za jej koniec uznaje się izraelską operację Uvda. Izraelczycy nazywają ją wojną o niepodległość a Arabowie po prostu katastrofą

Skutki I wojny izraelsko-arabskiej Polityczne: 1.Śmierć większości arabskich dowódców, zamordowanych przez własnych, rozgniewanych porażką rodaków 2. Zamach stanu w Syrii, obalenie prezydenta al-Kuwatiiego 3. Rewolucja w Egipcie, zamach na jordańskiego króla Abdullaha 4. Wzajemna nienawiść Arabów i Żydów, która doprowadziła do kolejnych konfliktów. 5. Bojkot gospodarczy Izraela ze strony państw arabskich 6. Umocnienie dotychczasowej władzy w państwie Izrael Militarne: Wycofanie sił brytyjskich z Palestyny Izrael lokalnym mocarstwem militarnym Terytorialne: 78 % Palestyny pod kontrolą Izraela Upadek idei stworzenia państwa arabskiego na ziemiach palestyńskich Demograficzne: Śmierć ok.20 tys. ludzi Masowa emigracja Arabów z terenów zajętych przez Izrael, uciekło nie mniej niż 750 tys. osób

Arabscy ochotnicy w Palestynie Legion Arabski w ataku Statek Altanea płonie w Tel Awiwie Arabowie uciekają z Galilei

Wojna wietnamska

Przyczyna wybuchu: niewykonanie postanowień konwencji genewskich Strony konfliktu: Wietnam Południowy, Stany Zjednoczone, Korea Południowa, Australia, Nowa Zelandia, Filipiny, Laos, Tajlandia, Kambodża przeciwko: Wietnamowi Północnemu, Wietkongowi , ze wsparciem Chińskiej Republiki Ludowej, ZSRR i Korei Północnej Teren działań: Wietnam, Laos, Kambodża Czas trwania: 26 września 1959 - 30 kwietnia 1975 Wynik: zwycięstwo Wietnamu Południowego Siły: wojska państw komunistycznych – ok.461 tys. żołnierzy, przeciwnicy 1,8 mln Straty: Wietnam Północny i Wietkong 0,45-1 mln żołnierzy, przeciwnicy (gł. straty USA)65 tys. zabitych i 250 tys. rannych. cywilów

Przebieg wojny wietnamskiej Wietnam Północny był jednym z wielu państw Trzeciego Świata, które znalazły się w strefie wpływów bloku komunistycznego. Wcześniej należał do francuskich Indochin. W roku 1945 prezydent Hồ Chí Minh proklamował powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu. Porozumienia genewskie z 1954 zakładały podzielenie Wietnamu wzdłuż 17 równoleżnika, następnie przeprowadzenie wolnych wyborów. Wspierany przez USA premier Ngô Đình Diệm odwołał wybory, motywując swą decyzję panującym w północnej części kraju totalitaryzmem . W rzeczywistości obawiał się porażki z Hồ Chí Minhem. Komunistyczne bojówki rozpoczęły już w 1957 działania przeciwko rządowi w Sajgonie. W 1958 władze Wietnamu Północnego zdecydowały się wesprzeć powstanie na południu. Rozpoczęto budowę tzw. szlaku Ho Chi Minha, służącego do transportu na Południe oddziałów wojskowych i zaopatrzenia. Początkowo Amerykanie nie byli zainteresowani losem Wietnamu. Z obawy na wzrost potęgi komunistycznej w Azji podjęli decyzję o wsparciu Wietnamu Północnego w wojnie domowej. Wysłali kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy, prowadzili aktywne działania morskie za pomocą US Navy. Na terenie Wietnamu CIA wykonało dywersyjne działania wymierzone w aparat komunistyczny. Przeprowadzali je głównie azjatyccy komandosi, atakując na łodziach i kutrach rybackich.

Operacja Rolling Thunder Amerykanie rozpoczęli ją w 1964 r. celem zniszczenia baz zaopatrzeniowych wroga w Laosie i Wietnamie Północnym. Dokonano zmasowanych bombardowań lotniczych, zaprzestano ich dopiero 4 lata później. Stosowano śmiertelnie groźne substancje, typowe maszynki do zabijania. Użyto napalmu, defroliantów, specjalnych bomb różnego typu i trucizny Agent Orange. Wywiad radziecki KGB skutecznie ostrzegał przed zbliżającymi się nalotami, z czasem ataki były mniej śmiercionośne. Ofensywa Tết Rozpoczęta przez komunistów zakończyła się ich porażką, mimo znacznego wsparcia ZSRR i dokładnych informacji na temat podejmowanych przez USA nalotów. Mimo sukcesu, amerykańska opinia publiczna straciła zaufanie do prezydenta Johnsona. Siły amerykańskie nie potrafiły uporać się z komunistyczną partyzantką Wietkong. Masakra wioski Mỹ Lai Po ostrzale prowadzonym z wioski, dowódca amerykańskiego oddziału zaatakował wioskę, Dokonując masakry kilkuset osób, głównie kobiet i dzieci. Sprawa była przez wiele lat ukrywana, winni nie zostali ostatecznie ukarani. Interweniował sam prezydent Nixon, uchylając dożywocie dla dowódcy oddziału.

Ostatnie lata wojny- walki w Laosie i Kambodży Po odsunięciu od władzy kambodżańskiego króla Norodoma Sihanouk , podczas jego pobytu w Moskwie i przejęciu władzy przez przeciwników króla, Wietkong zdecydował się na wkroczenie do Kambodży i podjęcie walki ze słabą armią tego kraju. W odpowiedzi Wietnam Południowy i USA wysłał swoje wojska na ten teren, co umożliwiło utrzymanie u władzy antykomunistów. W 1971 w ramach operacji Lam Son 719 siły Wietnamu Południowego wkroczyły do Laosu aby zniszczyć stacjonujące tam wojska komunistyczne. Udało im się osłabić przeciwnika, jednak już rok później, na wiosnę 1972 ich wrogowie odzyskali siły. Od 1969 w Paryżu prowadzono wietnamsko-amerykańskie rozmowy zmierzające do podpisania układu pokojowego. Po podpisaniu pokoju w 1973, USA zakończyło stopniowe wycofywanie swoich wojsk. Zarówno USA jak i ZSRR przekazywały miliardy pieniędzy wspierając swoich sojuszników. Wobec końca rządów Nixona i kryzysu paliwowego USA znacznie ograniczyło swoje wsparcie. Bez pomocy amerykańskiego lotnictwa siły Wietnamu Południowego poniosły szybko klęskę.

Skutki wojny wietnamskiej Polityczne: Zjednoczenie Wietnamu Przejęcie władzy przez komunistów w Kambodży i Laosie Militarne: Obalenie mitu niezwyciężonej armii amerykańskiej, konieczność jej reorganizacji Demograficzne i społeczne: Śmierć nawet więcej niż 1 mln ludzi Ucieczki obywateli USA z kraju z obawy przed poborem Napięcia społeczne między bogatszą a biedniejszą częścią społeczeństwa- -gorzej sytuowanych nie omijał pobór do wojska. Stworzenie państwa komunistycznego Wietnam, które wobec ogromnego kryzysu opuściło 1,5 mln ludzi. Terror w Wietnamie ,skierowany przeciwko inteligencji i wrogom komunizmu

Wojsko USA w Wietnamie Piekło Wietnamu Wietkong- partyzantka komunistyczna Protest przeciw wojnie w Wietnamie

Radziecka interwencja w Afganistanie

Przyczyna wybuchu: wkroczenie wojsk radzieckich do Afganistanu Strony konfliktu: ZSRR i Afganistan przeciwko Mudżahedinom, wspieranym przez USA, Wielką Brytanię, Chińską Republikę Ludową, Arabię Saudyjską, Pakistan, Egipt Teren działań: Afganistan Czas trwania: 25 grudnia 1979 – 15 lutego 1989 Wynik: wycofanie wojsk ZSRR, kontynuacja wojny domowej Siły: ZSRR 118 tys. żołnierzy, Afganistan(siły rządowe) 40 tys. przeciw 220 tys. Mudżahedinów Straty:15 tys. zabitych ZSRR, kilkanaście tysięcy siły rządowe Afganistanu , tysiące Mudżahedinów i nawet 2 mln afgańskich cywili

Przebieg działań konfliktu W 1965 w Afganistanie odbyły się pierwsze wolne wybory prezydenckie. Kraj zmierzał ku demokratyzacji, nawiązywał kontakty handlowe z krajami zachodnimi, Iranem, Indiami. Obalono króla, aż nieoczekiwanie w 1975 doszło do całkowitego odsunięcia komunistów od polityki zagranicznej. Po zamachu stanu władzę przejęli komuniści, wprowadzając od 1978 działania zmierzające do wprowadzenia własnego systemu władzy. Wobec np. publicznego palenia Koranu nienawiść wobec komunistów osiągnęła szczyt. Afgańska armia rządowa dokonała masakry wioski Kerala, mordując 1700 osób. W odwecie zamordowano 30 osób , wśród których byli doradcy radzieccy i ich współpracownicy. Sytuacja wymykała się komunistom spod kontroli, postanowili więc zwrócić się do radzieckich sojuszników. W marcu 1979 lotnictwo sowieckie dokonało bombardowań miasta Herat, a po wkroczeniu armii afgańskiej dokonano morderstw na tle politycznym. W samym bombardowaniu zginęło nawet 25 tys. osób, to jest ok. 12 % ludności miasta. Z polecenia komunistów nadal prowadzono krwawe czystki, wymierzone w przeciwników politycznych i wrogów nowego ładu.

Radziecka interwencja Stała się faktem dnia 12 grudnia 1979, wobec niemożliwości pokonania partyzantów przez siły rządowe. W rzeczywistości rozpoczęła się już kilka dni wcześniej, ZSRR przeprowadził desant powietrzny na lotniska w Kabulu i Bagramie, mające znaczenie strategiczne. Przebieg tego zbrojnego wysiłku można podzielić na trzy fazy: 1979-1982 zajmowanie kraju przez wojska sowieckie 2. 1982-1986 faktycznie wojna totalna, ZSRR w walce z rebeliantami stosował broń chemiczną i biologiczną a także broń ciężką. 3. 1986-1989 przewaga Mudżahedinów, radzieckie wojska okrążone i pokonane. Stopniowe wycofywanie się Sowietów z zajętego wcześniej Afganistanu Rząd komunistyczny rozpadł się w 3 lata po zakończeniu tego konfliktu. Afganistan kolejny raz w swojej historii pozostał niezdobytym państwem, dzięki odwadze obrońców i odpowiednim wykorzystaniu znajomości terenu.

Zbrodnie wojenne konfliktu 13 września 1982: radzieccy żołnierze spalili żywcem 105 mieszkańców wioski Padkwab-e Szana, używając do tego ropy naftowej, benzyny i innych substancji łatwopalnych 10 grudnia 1982 wioska Kaszam Kala – podobna zbrodnia o charakterze masowym 13 października 1983 wymordowano w odwecie za śmierć radzieckiego żołnierza 126 cywili Wojsko ZSRR nie oszczędzało kobiet, dzieci i starców. Wykonywano masowe egzekucje, wrzucając granaty do zatłoczonych pomieszczeń. Zrzucano nagie kobiety z helikopterów. Żołnierze sowieccy ponoszą winę za kalectwo setek tysięcy Afgańczyków, ponieważ zrzucali tysiące min. Na terenie Afganistanu działały więzienia przypominające obozy koncentracyjne. Z drugiej strony afgańscy bojownicy nie oszczędzali ludzi nie przestrzegających prawa islamu. Dopuszczali się tortur i masowych morderstw wobec jeńców radzieckich.

Skutki konfliktu Polityczne: Przyspieszenie upadku Związku Radzieckiego Utrzymanie dotychczasowej wojny domowej wobec fiaska operacji rosyjskiej Przyspieszenie końca zimnej wojny Bojkot olimpiady w Moskwie przez ważne kraje zachodnie Militarne: Światło dzienne ujrzała słabość armii sowieckiej w starciu z partyzantami Zdecydowano się na zmianę sposobu prowadzenia walki, wyciągnięto wnioski z popełnionych błędów Demograficzne i społeczne: Śmierć ponad 1,5 mln ludzi, kalectwo setek tysięcy Afgańczyków Zrujnowanie gospodarki Afganistanu Zubożenie społeczne Zniszczenie kultury Masowa emigracja Afgańczyków Przebudzenie myśli islamskiej, przejawiające się m.in. w terroryźmie

Fakty Władze w Kabulu faktycznie kontrolowały w 1979 1/10 Afganistanu. Siły radzieckie były kilka razy mniejsze od amerykańskich w Wietnamie, miały opanować jednak aż 3,5 razy większy kraj. Konflikt nie był dla Rosji zauważalnym obciążeniem. ZSRR kontrolował maksymalnie jedynie 20% powierzchni Afganistanu W walkach z Mudżahedinami brały udział jedynie elitarne oddziały i Specnaz. Reszta wojsk pełniła służbę garnizonową. 6. W ocenie rosyjskiej ocena konfliktu nie jest jednoznacznie pozytywną lub negatywną.

Konflikt w kulturze masowej 9 kompania – rosyjski film o żołnierzach 345 wydzielonego pułku powietrznodesantowego Rambo III- tłem filmu konflikt w Afganistanie

Morderczy Afganistan- pierwowzór 9 kompanii z 1990, przedstawia schyłek wojny Bestia wojny- amerykański film, wojna z perspektywy załogi radzieckiego czołgu

Źródła 1.Encyklopedia powszechna Wikipedia www.pl.wikipedia.org 2.Portal http://www.guardian.co.uk/film/2011/mar/27/sylvester-stallone-clothing-menswear 3. Encyklopedia powszechna PWN http://encyklopedia.pwn.pl/ www.playback.pl

Koniec