SZKOLENIE – SPORZĄDZANIE TEKSTU JEDNOLITEGO AKTU NORMATYWNEGO 1

Tekst ujednolicony to redakcyjne uporządkowanie przepisów zawartych w danym akcie prawnym, polegające na uwzględnieniu w tym tekście zmian wprowadzonych przez prawodawcę. 2

Tekst ujednolicony może być tylko odzwierciedleniem istniejącego stanu prawnego i w żadnym wypadku nie można w nim zawrzeć jakichkolwiek nowych sformułowań, które ten stan prawny poddawałyby modyfikacji. Nie jest on źródłem prawa, a jedynie źródłem poznania prawa. Ma on charakter deklaratoryjny, tj. nie wprowadza żadnych zmian do porządku prawnego, a tylko stwierdza, jaka jest w danym momencie treść aktu normatywnego (por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 8 listopada 2006 r., III SA/Wr 404/06, CBOSA). 3

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 8 listopada 2006 r.: "tekst jednolity jest autorytatywnym stwierdzeniem aktualnej treści danego aktu normatywnego, a jego sporządzenie polega na naniesieniu na tekst pierwotny zmian wprowadzonych przepisami zmieniającymi, które weszły w życie po ogłoszeniu tekstu pierwotnego. Tekst jednolity ma więc charakter deklaratoryjny, tj. nie wprowadza żadnych zmian do porządku prawnego, a tylko stwierdza, jaka jest w danym momencie treść aktu normatywnego" (III SA/Wr 404/06, CBOSA). 4

Przykład: Art. 1 pkt 16 lit. c ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 34, poz. 198 ze zm.) przekazywał organom gminy kompetencje związane z zapewnianiem warunków niezbędnych do ochrony środowiska przed odpadami oraz dbanie o utrzymanie porządku i czystości, wskazując w nawiasie, że chodzi o art. 56 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz. U. Nr 3, poz. 6 ze zm.). Na tej podstawie redaktorzy przygotowujący tekst jednolity tej ustawy stanowiący załącznik do obwieszczenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 21 marca 1994 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz. U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 ze zm.) zdecydowali się na zastąpienie w art. 56 dotychczasowego określenia "terenowe organy administracji państwowej" określeniem "organy gminy". Nie wzięli pod uwagę, że w tej konkretnej sytuacji istnieją przepisy szczególne przekazujące część tych kompetencji organom administracji państwowej. 5

Trybunał Konstytucyjny, który badał omawiany przypadek, uznał, że powołane obwieszczenie w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska w zakresie, w jakim ustalając aktualne brzmienie art. 56 tej ustawy wykluczyło odniesienie zadań określonych w tym artykule do jakichkolwiek innych podmiotów poza "organami gmin", nabrało charakteru normatywnego i przez to stanowi naruszenie zasady państwa prawnego i zasady podziału władz (z których to zasad m.in. wynika wyłączność parlamentu do stanowienia norm o randze ustawy), jak też zasady legalizmu (z której wynika, że organ państwowy może działać tylko wtedy, gdy prawo mu na to zezwala) (zob. orzeczenie z dnia 21 stycznia 1997 r., K 18/96, OTK 1997, nr 1, poz. 2). 6

został opracowany przez organ ustawowo do tego upoważniony RÓŻNICE Urzędową wersją tekstu ujednoliconego jest tekst jednolity, czyli taki tekst ujednolicony, który: został opracowany przez organ ustawowo do tego upoważniony ogłoszony w sposób urzędowy cieszy się domniemaniem autentyczności. 7

Domniemanie autentyczności oznacza, że ogłoszony tekst jednolity cieszy się domniemaniem prawidłowości i stanowi wyłączny punkt odniesienia dla stosowania ustawy. Kształt w jakim ogłoszono tekst jednolity jest kształtem, jaki nadał mu prawodawca. I to prawodawca ponosi odpowiedzialność za błędy w tekście jednolitym, za błędy w tekście ujednoliconym prawodawca nie ponosi odpowiedzialności. (zob. orzeczenie TK z dnia 21 stycznia 1997 r., K 18/96, OTK 1997, nr 1, poz. 2). 8

9

o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Dz.U.2011.197.1172 j.t. USTAWA z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych   (wejście w życie z dniem 1 stycznia 2001 r.)    uchyliła dotychczas obowiązującą ustawę z dnia 30 grudnia 1950 r. o wydawaniu Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej i Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej Polskiej ,,Monitor Polski”. tekst pierwotny Dz.U.2000.62.718 Art. 16. 1. Jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa była wielokrotnie uprzednio nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione, Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 2. Organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. 3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa. Teksty jednolite tych aktów ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego. 4. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono. . 10

Od dnia wejścia w życie ustawy nie ma potrzeby zawierania w ustawie upoważnienia do wydania tekstu jednolitego, możliwe jest natomiast wskazanie terminu w jakim jednolity tekst ma być ogłoszony. Przed dniem wejścia w życie ustawy przepisy upoważniające do wydania tekstu jednolitego danej ustawy były zawierane incydentalnie w ustawach zmieniających. 11

(wejście w życie tej noweli z dniem ogłoszenia) 2005-12-30 zmiana Dz.U.2005.267.2253 Art. 16. 1. (3) Po każdej dokonanej nowelizacji ustawy, Marszałek Sejmu ogłasza jej tekst jednolity w ciągu dwóch tygodni od dnia wejścia w życie nowelizowanej ustawy. 2. Organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. 3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa. Teksty jednolite tych aktów ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego. 4. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono. (wejście w życie tej noweli z dniem ogłoszenia) 12

2006-05-13 zmiana Dz.U.2006.73.501 Ustawa z dnia 10 marca 2006 r. o zmianie ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego oraz o zmianie niektórych innych ustaw wraca do poprzedniego stanu prawnego Art. 16. 1. (4) Jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa była wielokrotnie uprzednio nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione, Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 2. Organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. 3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa. Teksty jednolite tych aktów ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego. 4. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono. 13

o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych USTAWA z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych   (wyciąg) Art. 16. 1. Jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa była wielokrotnie uprzednio nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione, Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. (W tym brzmieniu obowiązuje do dnia 1 stycznia 2016 r., tj. do dnia wejścia w życie art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.117.676). 1. Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli była ona nowelizowana. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. (Brzmienie ustalone przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.117.676), od dnia 1 stycznia 2016 r.)   14

Użycie przez ustawodawcę trybu oznajmującego "ogłasza" oznacza obligatoryjność ogłoszenia tekstu jednolitego. Jednocześnie jednak ocena, czy w danym przypadku spełnione są omawiane przypadki jest na tyle subiektywna, że trudno o kontrolę realizacji tego obowiązku (zob. np. wyroki WSA w Gliwicach: z dnia 21 listopada 2007 r., II SA/Gl 881/07, CBOSA; z dnia 20 lutego 2008 r., II SA/Gl 1014/07, CBOSA). 15

2. Organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. (W tym brzmieniu obowiązuje do dnia 1 stycznia 2016 r., tj. do dnia wejścia w życie art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.117.676). 2. Rządowe Centrum Legislacji oraz organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. (Brzmienie ustalone przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.117.676), od dnia 1 stycznia 2016 r.) 16

2) aktów normatywnych Rady Ministrów - Prezes Rady Ministrów; 3. Teksty jednolite aktów normatywnych innych niż ustawa ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego, a w przypadku: 1) regulaminów Sejmu i Senatu - odpowiednio Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu; 2) aktów normatywnych Rady Ministrów - Prezes Rady Ministrów; 3) aktów normatywnych Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Tekst jednolity aktu normatywnego innego niż ustawa ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli był on nowelizowany. Akt normatywny może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. (Art. 16 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2011 r. (Dz.U.2011.117.676) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2012 r.) 17

W przypadku uchwał Rady Ministrów oraz rozporządzeń Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów organem właściwym do realizacji powyższego obowiązku tj. opracowania projektu obwieszczenia w sprawie tekstu jednolitego i samego tekstu jednolitego, jest minister właściwy działowo, który przygotowywał projekt uchwały zmieniającej bądź rozporządzenia zmieniającego. 18

Wytyczne dla legislatorów Zgodnie z art. 16 ust Wytyczne dla legislatorów Zgodnie z art. 16 ust. 3 zdanie drugie ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172), tekst jednolity aktów normatywnych innych niż ustawa, a zatem np. rozporządzenia ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli był on nowelizowany. Istotą tej regulacji jest to, by organ właściwy do wydania rozporządzenia, co najmniej raz w okresie 12 miesięcy, podał do publicznej wiadomości aktualną wersję tekstu tego aktu w postaci tekstu jednolitego uwzględniającą nowelizacje dokonane w tym okresie. Ma to służyć ułatwieniu obywatelom dostępu do pełnych tekstów aktów prawnych, którym przysługuje walor autentyczności w odróżnieniu od ujednoliconych tekstów aktów prawnych. Zgodnie z ustawą obowiązek ten powinien być realizowany co najmniej raz na 12 miesięcy, jeśli zachodzi taka potrzeba, tzn. akt prawny uległ zmianie. Wskazany termin 12 miesięcy może być zatem liczony w następujący sposób: 19

W przypadku pierwszej nowelizacji tekstu jakiegokolwiek rozporządzenia po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 117, poz. 676), czyli po dniu 1 stycznia 2012 r., termin ogłoszenia tekstu jednolitego rozporządzenia powinien być liczony od wejścia w życie tej nowelizacji. Dotyczy to zarówno: a) rozporządzenia, które weszło w życie przed dniem 1 stycznia 2012 r. i dotąd nienowelizowanego, a znowelizowanego po raz pierwszy po tej dacie, b) jak i nowelizowanego wcześniej, a po raz kolejny znowelizowanego po dniu 1 stycznia 2012 r. c) oraz takiego, które zostało ogłoszone i weszło w życie po tej dacie. W przypadku kolejnych nowelizacji dokonanych po ogłoszeniu tekstu jednolitego – termin 12 miesięcy na ogłoszenie kolejnego tekstu jednolitego biegnie od wejścia w życie pierwszej jego nowelizacji. 20

W związku z powyższym przyjąć można, iż z przepisu art. 16 ust W związku z powyższym przyjąć można, iż z przepisu art. 16 ust. 3 zdanie drugie ustawy nie wynika konieczność ogłaszania tekstu jednolitego po każdej nowelizacji, lecz wykonanie obowiązku wynikającego z tego przepisu może polegać na ogłoszeniu tekstu jednolitego uwzględniającego kilka nowelizacji, z tym że powinien on zostać wykonany co najmniej raz na 12 miesięcy. Nadto ustawa w art. 16 ust. 3 zdanie trzecie upoważnia organ właściwy do wydania aktu normatywnego, który jest jednocześnie organem zobowiązanym do ogłoszenia tekstu jednolitego tego aktu, do określenia terminu ogłoszenia tekstu jednolitego, co stanowi wyjątek od przyjętej reguły ogłaszania tekstów jednolitych co najmniej raz na 12 miesięcy, jednak, w przypadku aktów normatywnych innych niż ustawa, termin ten nie może być dłuższy niż ustawowo określony termin 12 miesięcy (zatem może być krótszy). 21

3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa. Teksty jednolite tych aktów ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego. (Brzmienie obowiązujące do 1 stycznia 2012 r.)   4. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono. 22

Dz.U.2011.117.676 USTAWA z dnia 4 marca 2011 r. o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz niektórych innych ustaw Główny cel ustawy to ogłaszanie aktów normatywnych i innych aktów prawnych w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.). W przypadku tekstów jednolitych przejście z formuły bardzo elastycznej na sztywną 23

Wyciąg z uzasadnienia W projekcie wprowadzono również zasadę, zgodnie z którą teksty jednolite aktów normatywnych będą ogłaszane nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, o ile taki akt był nowelizowany w tym czasie. Częstsze niż dotychczas ogłaszanie tekstów jednolitych aktów pozwoli na łatwiejszy dostęp obywateli do ich pełnych tekstów mających walor autentyczności - w przeciwieństwie do tekstów ujednoliconych. Zatem wprowadzenie elektronicznych dzienników urzędowych w żadnym wypadku nie pociągnie za sobą rezygnacji z ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych. Tekst jednolity charakteryzuje się tym, że został on ogłoszony przez upoważniony do tego organ i uwzględnia wszystkie zmiany o charakterze redakcyjnym, jakie w nim zaszły od momentu ogłoszenia (nie wyraża on samoistnych norm). Zatem tekst jednolity cieszy się domniemaniem prawidłowości i stanowi wyłączny punkt odniesienia do stosowania aktu. Powyższe oznacza, że w stosunku do tekstu ujednoliconego takie domniemanie nie występuje. Kształt, w jakim ogłoszono tekst jednolity, nadał mu prawodawca i to prawodawca ponosi odpowiedzialność za ewentualne błędy w tym tekście. Natomiast za błędy w tekście ujednoliconym prawodawca odpowiedzialności nie ponosi. W konsekwencji znaczna różnica między tekstem jednolitym a ujednoliconym nie pozostaje bez znaczenia dla sytuacji prawnej obywateli. 24

Tym samym pośrednim skutkiem sporządzania tekstu jednolitego może być również taka sytuacja, w której zakres projektowanych nowelizacji będzie bardziej kompleksowy i będzie lepiej odzwierciedlał rzeczywistą potrzebę wprowadzenia zmian. W rezultacie doprowadzi to do mniejszej liczby nowelizacji, a tym samym pozytywnie wpłynie na większą spójność i przejrzystość przepisów. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że istniejące programy komputerowe zajmujące się sporządzaniem tekstu ujednoliconego nie są powszechnie dostępne dla obywateli, co potwierdza tylko zasadność projektowanych zmian w zakresie tekstów jednolitych. Ponadto użycie sformułowania "nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy" oznacza obowiązek sporządzenia tekstu jednolitego w terminie 12 miesięcy od dnia dokonania nowelizacji, a nie obowiązek opracowania tekstu jednolitego w ciągu roku kalendarzowego, w którym dokonano nowelizacji. Jednocześnie należy podkreślić, że projektowana regulacja daje możliwość określenia innego terminu opracowania tekstu jednolitego, np. w przypadku projektu ustawy, który w swojej treści zmienia wprawdzie wiele innych ustaw, ale zakres tych zmian jest niewielki. Natomiast proponowane rozwiązanie w zakresie częstotliwości sporządzania tekstów jednolitych nie powinno nadmiernie obciążyć podmiotów, do których skierowany jest obowiązek sporządzania tekstów jednolitych, ze względu na przyjęcie jako podstawy postaci elektronicznej w sporządzaniu aktów kierowanych do ogłoszenia. 25

Systemu monitorowania wydawania tekstów jednolitych aktów normatywnych (rozporządzeń, uchwał, zarządzeń)  System będzie informował organy zobligowane o zdarzeniach poprzez wysłanie email. Treść email będzie budowana na podstawie szablonu przygotowanego przez administratora systemu. Będą trzy rodzaje powiadomień: - powiadomienie organu zobligowanego o publikacji aktu nowelizującego akt normatywny w dzienniku urzędowym - powiadomienie to będzie wysyłane po wprowadzeniu aktu nowelizującego do systemu; - powiadomienie organu zobligowanego w terminie ustalonym przez moderatora o zbliżającym się upływie terminu do wydania tekstu jednolitego np. 3 miesiące przed wyznaczoną datą w systemie - powiadomienie organu zobligowanego o powstałej zaległości w wydaniu tekstu jednolitego. 26

UREGULOWANIA ZAWARTE W ZASADACH TECHNIKI PRAWODAWCZEJ 27

Poza § 98 i § 110, przepisy zawarte w tym dziale należą do dwóch kategorii: oraz przepisów wyrażających zasady dotyczące sporządzania samego tekstu jednolitego (§ 99, § 100, § 106-109) przepisów wyrażających zasady dotyczące sporządzania obwieszczenia o tekście jednolitym (§ 101-105) 28

- formy, w jakiej się sporządza i ogłasza ten tekst, W § 98 ZTP została uregulowana jedyna kwestia związana z podstawą prawną wydania tekstu jednolitego, która w świetle art. 16 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych może być uregulowana w przepisie szczegółowym. Przepis ten stanowi bowiem, że "ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego" (art. 16 ust. 1 zdanie drugie). Rozwiązanie to znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy ustawodawca, uznając za niezbędne sporządzenie tekstu jednolitego danej ustawy w określonym terminie, nie chce czekać na skorzystanie przez Marszałka Sejmu z przytoczonego powyżej ogólnego upoważnienia i wyznacza termin sporządzenia i ogłoszenia tekstu jednolitego. Ustawodawca powinien to zrobić zwłaszcza przy dużej nowelizacji, gdy zmienia się znaczną część przepisów ustawy nowelizowanej. W przepisie tym nie określa się tych kwestii, które zostały uregulowane w art. 16 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, a więc nie określa się: - organu, który jest upoważniony do sporządzenia i ogłoszenia tekstu jednolitego, - formy, w jakiej się sporządza i ogłasza ten tekst, - dziennika urzędowego, w którym tekst ten zostanie ogłoszony. 29

(W tym brzmieniu obowiązuje do dnia 1 stycznia 2016 r). Art. 16. 1. Jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa była wielokrotnie uprzednio nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione, Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. (W tym brzmieniu obowiązuje do dnia 1 stycznia 2016 r). 1. Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli była ona nowelizowana. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. (Brzmienie ustalone od dnia 1 stycznia 2016 r.) 30

§ 98. 1. Jeżeli ustawa ma wyznaczyć termin ogłoszenia tekstu jednolitego, przepis wyznaczający ten termin zamieszcza się w ustawie zmieniającej ustawę, której tekst jednolity ma być ogłoszony, albo w ustawie wprowadzającej tę ustawę (w Przepisach wprowadzających ustawę ....). 31

§ 98. 2. Przepisowi wyznaczającemu termin ogłoszenia tekstu jednolitego nadaje się brzmienie: "Ogłoszenie tekstu jednolitego ustawy ..... (tytuł ustawy) nastąpi w terminie ..... miesięcy (dni) od dnia ogłoszenia niniejszej ustawy". 32

Termin ogłoszenia tj. należy wskazać tylko i wyłącznie przez upływ czasu i to tylko przez upływ dni albo miesięcy a nie kalendarzowo. Rozwiązanie takie wprowadzono dla bezpieczeństwa, bowiem gdyby procedura ogłoszenia ustawy nowelizującej przeciągała się nigdy nie będzie sytuacji takiej, jaka byłaby gdyby termin był wyznaczony kalendarzowo. Termin ten mógłby ,,wyprzedzić” termin ogłoszenia ustawy. 33

§ 98. ust. 3. W przepisie, o którym mowa w ust § 98. ust. 3. W przepisie, o którym mowa w ust. 2, nie podaje się oznaczenia dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ustawa, której tekst jednolity ma być ogłoszony, ani oznaczenia dzienników urzędowych, w których zostały ogłoszone zmiany tej ustawy albo jej ostatni tekst jednolity i jego zmiany. 34

Art. 8 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r Art. 8 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz ustawy o odpadach (Dz. U. Nr 90, poz. 758) Art. 8. Ogłoszenie tekstu jednolitego ustawy - Prawo geologiczne i górnicze nastąpi w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia niniejszej ustawy. 35

W przepisie tym pominięto datę ustawy, której tekst jednolity ma być ogłoszony. Takie rozwiązanie zalecał § 53 ust. 1 ZTP z 1939 r., ale już od ZTP z 1961 r. zrezygnowano z tego wyjątku i od tej pory z daty ustawy, której tekst jednolity ma być ogłoszony, rezygnuje się tylko w tytule obwieszczenia o tekście jednolitym - zob. § 102 ZTP. 36

Art. 11 ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r Art. 11 ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o ochronie informacji niejawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 85, poz. 727): Art. 11. Ogłoszenie tekstu jednolitego ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych nastąpi w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia niniejszej ustawy. Pozostałe elementy tytułu ustawy, której tekst jednolity ma być ogłoszony, podaje się na zasadach ogólnych czyli par. 16 ZTP, a więc w przypadku ustaw - poprzez określenie rodzaju, daty i przedmiotu ustawy, a w przypadku aktów wykonawczych (par. 120 ust. 1 ZTP) - poprzez określenie rodzaju, autora, daty i przedmiotu aktu. 37

W sytuacji, w której ustawodawca wprowadzi rozwiązanie, o którym mowa w § 98 ZTP, wydanie danego tekstu jednolitego w określonym terminie jest obowiązkiem Marszałka Sejmu. Ponieważ ogłaszanie tekstów jednolitych aktów innych niż ustawa należy do organu, który wydał dany akt, sytuacje, w których organ ten sam sobie wyznaczy termin na ogłoszenie tekstu jednolitego danego aktu, będą rzadkie. Ponieważ jednak zdarzają się, w takich sytuacjach znajdą zastosowanie zasady wyrażone w § 98 ZTP. Przesądza to wyraźnie § 110 ZTP. W praktyce organy wydające dany akt wykonawczy częściej decydują się na opracowanie nowego aktu wykonawczego (§ 84 ZTP), a nie na wydanie aktu zmieniającego i tekstu jednolitego aktu zmienianego. 38

Przepisy ZTP dotyczące sporządzania tekstu jednolitego Par Przepisy ZTP dotyczące sporządzania tekstu jednolitego Par. 99, 100 i 106 -109 ZTP 39

§ 99. W przypadku wyznaczenia terminu ogłoszenia tekstu jednolitego, tekst ten sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wejścia w życie ustawy, w której został wyznaczony termin ogłoszenia tego tekstu. W tekście jednolitym można uwzględnić również zmiany wprowadzone po dniu wejścia w życie ustawy, w której został wyznaczony termin ogłoszenia tego tekstu. § 100. Jeżeli termin ogłoszenia tekstu jednolitego nie jest określony, tekst jednolity sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania obwieszczenia o ogłoszeniu tego tekstu. 40

Zasada ogólna dotycząca ustalania stanu prawnego, na jaki sporządza się dany tekst jednolity, została wyrażona w § 100 ZTP. Zasada wyrażona w § 99 jest wyjątkiem, w dodatku niezbyt trafnym. Zasada wyrażona w § 100 jest bardziej adekwatna w stosunku do tekstu jednolitego, gdyż to od dnia ogłoszenia tego tekstu jest on objęty domniemaniem autentyczności. Termin wyznaczony na ogłoszenie tekstu jednolitego jest terminem, który ma dyscyplinować organ, na którym ten obowiązek ciąży. Nie ma potrzeby wiązać tej daty ze stanem prawnym, uwzględnianym przy sporządzaniu tekstu jednolitego. Powyższe argumenty przemawiają za tym, by w przyszłości zrezygnować z zasady wyrażonej w § 99 ZTP, a jeśli miałaby ona pozostać, to ze względu na jej wyjątkowy charakter przepis ją wyrażający powinien być zamieszczony po przepisie wyrażającym zasadę, o której mowa w obecnym § 100 ZTP. 41

W tekście jednolitym można również uwzględnić zmiany, które wchodzą w życie po dniu wejścia w życie ustawy, w której został wyznaczony termin ogłoszenia tego tekstu. Jeśli weszły one w życie przed albo z dniem, na który sporządza się dany tekst jednolity, nie tylko można, ale trzeba je uwzględnić. W praktyce czasami niektóre organy sporządzające teksty jednolite, uwzględniają również te treści, które w dniu, na który sporządza się tekst jednolity, jeszcze nie obowiązują. W takiej sytuacji treść, która jeszcze nie obowiązuje musi być wyraźnie oznaczona, a w odnośniku należy wyraźnie zasygnalizować, z jakim dniem dana regulacja zacznie obowiązywać. Jeśli zmiany polegają na uchyleniu lub zmianie treści przepisu prawnego, to przepis ten należy podać w dwóch wersjach. 42

§ 100. Jeżeli termin ogłoszenia tekstu jednolitego nie jest określony, tekst jednolity sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania obwieszczenia o ogłoszeniu tego tekstu. To rozwiązanie jest wyrazem preferowania zasady adekwatności tekstu jednolitego. Od dnia urzędowego ogłoszenia tekst jednolity danego aktu prawnego jest objęty domniemaniem autentyczności (zob. orzeczenie TK z dnia 21 stycznia 1997 r., K 18/96, OTK 1997, nr 1, poz. 2), dlatego też poza niezbyt trafnym wyjątkiem przewidzianym w § 99 ZTP, tekst jednolity sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania obwieszczenia o ogłoszeniu tego tekstu. Nie są to te same dni, ale są one bardzo do siebie zbliżone. 43

§ 106. Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad: 1) zachowuje się numerację pierwotnego tekstu ustawy i uwzględnia numerację dodaną przez ustawy zmieniające; nie wprowadza się ciągłości numeracji; 2) w miejscu przepisu uchylonego wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej oraz określenie "uchylony", podając w odnośniku tytuł ustawy uchylającej oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany, a także podaje się przepis uchylający i datę jego wejścia w życie; 3) przy przepisach, których treść zmieniono, i przy przepisach dodanych podaje się w odnośnikach do tych przepisów tytuł ustawy nowelizującej oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany, a także podaje się przepis nowelizujący i datę jego wejścia w życie; 4) w przypadku przepisów wielokrotnie zmienianych, w odnośnikach do tych przepisów podaje się w kolejności chronologicznej wszystkie wprowadzone zmiany, zgodnie z zasadami wyrażonymi w pkt 2 i 3. 44

Teks jednolity powinien: Za podstawę ujednolicania przyjmuje się ostatni autentyczny tekst ustawy, a więc ostatni tekst ustawy ogłoszony w Dzienniku Ustaw (zob. § 90 i § 109 ZTP). Następnie na tekst ten nanosi się wszystkie zmiany, które weszły w życie po ogłoszeniu tego tekstu. Wprowadza się je w takiej kolejności, w jakiej zmiany te wchodziły w życie. Nanoszeniem tych zmian, a więc redagowaniem tekstu jednolitego, rządzą zasady sformułowane w § 106 ZTP. Teks jednolity powinien: - zawierać wszystkie przepisy obowiązujące w danym momencie w ich aktualnym brzmieniu, - w sposób czytelny dawać informację, kiedy i jakim aktem wprowadzono zmiany do ustawy, której tj. się ogłasza. Ma to istotne znaczenie dla prowadzenia spraw będących w toku w czasie wprowadzania zmiany przepisów. 45

§ 90. Zmienia się zawsze pierwotny tekst ustawy, a jeżeli wprowadzono do niego zmiany - tekst zmieniony. Jeżeli ogłoszono tekst jednolity ustawy, zmienia się ten tekst, a w przypadku gdy wprowadzono zmiany do tekstu jednolitego - zmieniony tekst jednolity. § 109. W przypadku gdy ogłasza się drugi lub kolejny tekst jednolity, w odnośnikach do tego tekstu omawia się tylko zmiany wprowadzone po ogłoszeniu ostatniego tekstu jednolitego. 46

§ 106 pkt 1 Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad: 1) zachowuje się numerację pierwotnego tekstu ustawy i uwzględnia numerację dodaną przez ustawy zmieniające; nie wprowadza się ciągłości numeracji; To najważniejsza zasada wyrażona w komentowanym przepisie. Zasada zachowywania numeracji dotychczasowych przepisów. W myśl tej zasady zachowuje się numerację pierwotnego tekstu ustawy i uwzględnia numerację dodaną przez ustawy zmieniające. W ten sposób oznaczenie każdej jednostki redakcyjnej, która kiedykolwiek występowała w tekście ustawy, występuje w jej tekście jednolitym. Czyli art. 37, art. 37a a nie art. 37 , art. 38. Pozostawia się także dawne numery przepisów pomimo że zostały uchylone. 47

Przestrzeganie omawianej zasady wynika z tego, że oznaczenie jednostki redakcyjnej aktu normatywnego pełni rolę węzła komunikacyjnego, ułatwiającego przepływ informacji o normach prawnych wyrażonych w tej jednostce. Służy ono do jednoznacznego powoływania danego przepisu zarówno w innych przepisach (takie jak przepisy odsyłające, zmieniające, uchylające czy określające podstawę prawną aktu wykonawczego), w decyzjach organów stosujących prawo (orzecznictwo sądów i administracji), w interpretacjach urzędowych czy w piśmiennictwie prawniczym. Zmiana oznaczenia danego przepisu powoduje zaburzenia w jego powoływaniu 48

Zasada zachowywania numeracji jednostek redakcyjnych jest przeciwieństwem zasady ujednolicania numeracji jednostek redakcyjnych, która z pewnymi zastrzeżeniami była zalecana przez ZTP z 1929 r., z 1939 r. i z 1961 r. Od zasady tej odeszły ZTP z 1991 r. Zasada zachowania dotychczasowej numeracji odnosi się do wszystkich jednostek redakcyjnych i systematyzacyjnych, które są numerowane, a więc nie tylko do artykułów i paragrafów, ale również jednostek wyższego rzędu (działów, rozdziałów, ksiąg itd.) oraz jednostek niższego rzędu (ustępów, punktów i liter). 49

§ 106. Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad: 2) w miejscu przepisu uchylonego wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej oraz określenie "uchylony", podając w odnośniku tytuł ustawy uchylającej oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany, a także podaje się przepis uchylający i datę jego wejścia w życie; Zgodnie z § 106 pkt 2 w miejscu przepisu uchylonego wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej oraz określenie "uchylony", podając w odnośniku tytuł ustawy uchylającej oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany, a także podaje się przepis uchylający i datę jego wejścia w życie. Określenie "uchylony" podaje się w nawiasie, gdyż słowo "uchylony" nie jest fragmentem treści aktu, a jedynie oznaczeniem, co się z tą treścią stało. Zasady sformułowane w § 106 pkt 2 stosuje się odpowiednio, gdy przepis: - utracił moc w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (wówczas wpisuje się określenie "utracił moc") albo gdy - został pominięty, gdyż z innych powodów przestał obowiązywać (wówczas wpisuje się określenie "pominięty" - zob. § 105 ZTP). 50

§ 106. Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad: 3) przy przepisach, których treść zmieniono, i przy przepisach dodanych podaje się w odnośnikach do tych przepisów tytuł ustawy nowelizującej oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany, a także podaje się przepis nowelizujący i datę jego wejścia w życie; W § 106 pkt 3 ZTP zostały wyrażone zasady redagowania przepisów, których treść została zmieniona lub które zostały dodane. Przepisom takim nadaje się aktualne brzmienie, a w odnośnikach powinna być podana pełna historia danego przepisu (ograniczoną, zgodnie z § 109 ZTP, do zmian, które zaszły w danym przepisie po ogłoszeniu ostatniego tekstu jednolitego). Jednak ze względu na częste nowelizacje ustaw została przyjęta zasada, że w przypadku zmian ,,cząstkowych” podaje się pełną historię zmian, a w przypadku nadania nowego brzmienia – tylko ostatnią nowelizację. Odnośnik do przepisu oznacza się cyfrą arabską z nawiasem z prawej strony i umieszcza się w indeksie górnym z prawej strony oznaczenia danej jednostki redakcyjnej (zob. § 163 ZTP). Umiejscowienie odnośnika wskazuje, jakie części aktu zostały zmienione. Wybiera się zatem tę jednostkę redakcyjną, która faktycznie była zmieniana. Jeśli więc zmieniono ustęp, to odnośnik wstawia się po numerze ustępu, nie zaś artykułu, w którym występuje ten ustęp. 51

§ 106. Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad: 4)w przypadku przepisów wielokrotnie zmienianych, w odnośnikach do tych przepisów podaje się w kolejności chronologicznej wszystkie wprowadzone zmiany, zgodnie z zasadami wyrażonymi w pkt 2 i 3. Opisanie w odnośnikach pełnej historii danego przepisu polega na tym, że w przypadku przepisów wielokrotnie zmienianych w odnośnikach do tych przepisów podaje się w kolejności chronologicznej wszystkie wprowadzone zmiany. Jeśli najpierw był zmieniany cały artykuł, a później jeden z jego ustępów, odnośnik powinien się znaleźć zarówno przy artykule, jak i przy ustępie. 52

§ 107. Do tekstu jednolitego nie wprowadza się zmian, które nie zostały wyraźnie sformułowane w ustawie zmieniającej, chyba że zmiany te mają charakter wyłącznie formalny. W takim przypadku wprowadzone zmiany omawia się w odnośnikach do przepisów, w których wprowadzono takie zmiany. W komentowanym przepisie wyrażono najważniejszą zasadę dotyczącą redagowania tekstów jednolitych (i innych tekstów ujednoliconych). Rola organu sporządzającego tekst jednolity ma charakter wyłącznie redakcyjny - organ ten jest obowiązany do ustalenia, jakie brzmienie nabrały przepisy ustawy w wyniku kolejnych jej nowelizacji, a następnie do zredagowania aktualnego tekstu tej ustawy. Dlatego np. ogłaszanie tekstów jednolitych ustaw powierzono Marszałkowi Sejmu, który nie ma żadnych kompetencji prawodawczych w tym zakresie. 53

Tekst jednolity powinien odzwierciedlać wszystkie zmiany wprowadzone do danego aktu w drodze jego nowelizacji. W § 107 ZTP słusznie podkreślono, że chodzi tylko o zmiany, które zostały wyraźnie sformułowane w ustawie zmieniającej. Oznacza to, że zabiegi redakcyjne mogą przy tym odnosić się tylko do sytuacji jasnych normatywnie. Jeśli dana sytuacja taka nie jest, to organ sporządzający tekst jednolity nie powinien samodzielnie przesądzać o tym, w jakim brzmieniu dany przepis obowiązuje. W takiej sytuacji można ewentualnie oznaczyć dany fragment kursywą i omówić daną sytuację w odnośniku do danego przepisu. 54

Od omawianej zasady ZTP przewidują jedynie dwa wyjątki: - zmiany o charakterze czysto formalnym (§ 107 ZTP) - pominięcie przepisów ustawy, której tekst jednolity się ogłasza, co do których nie ma wątpliwości, że nie obowiązują (§ 105 ZTP). Jako wyjątki obydwa te przypadki muszą być interpretowane w sposób ścisły. Wyjątek, o którym mowa w § 107, został w obecnych ZTP sformułowany bardzo lakonicznie - przepis ten mówi jedynie o tym, że zmiany, które można uwzględnić w tekście jednolitym, mimo iż nie zostały w sposób wyraźny wyrażone w przepisach zmieniających, są zmianami, które "mają charakter wyłącznie formalny". We wcześniejszych ZTP (z 1939 r., z 1961 r. i z 1991 r.) podawano przykład tych zmian, co ułatwiało interpretację tego przepisu. Zgodnie z wcześniejszymi ZTP zmianą o charakterze formalnym była zmiana, która dotyczy np.: - bezspornej zmiany właściwości organu, - zmiany nazwy urzędu lub instytucji. Chodzi tu więc o zmianę, która nie zmienia treści normatywnej wyrażonej w danym przepisie, a jedynie aktualizuje użyte w nim pojęcia. Chodzi więc o tzw. zmianę ogólnosystemową, w wyniku której dochodzi np. do zmiany nazwy organów lub kompetencji przewidzianych w treści aktu. 55

§ 108. W odnośnikach do tekstu jednolitego omawia się również zmiany inne, niż wymienione w § 106 pkt 2-4 i § 107, w tym także zmiany, które nastąpiły w przepisach, do których odsyła ustawa, której tekst jednolity jest ogłaszany. Każdy przypadek ingerencji w treść aktu, którego tekst jednolity jest ogłaszany, musi być omówiony w odnośniku do przepisu, w którym wprowadzono zmiany. Ponieważ w § 106 pkt 2-4 i § 107 ZTP wyrażono omawianą zasadę w sposób fragmentaryczny, zaistniała konieczność uzupełnienia tych przepisów w § 108 ZTP. W przyszłości warto byłoby wyłączyć te regulacje z § 106 pkt 2-4 i § 107 i sformułować je w jeden oddzielny przepis. Katalog odnośników w tym przepisie nie jest zamknięty. 56

Przypadkiem, o którym wyraźnie mówi sam § 108 ZTP, jest omawianie w odnośnikach do tekstu jednolitego zmian w przepisach, do których odsyła ustawa, której tekst jednolity jest ogłaszany. W samych ZTP nie uregulowano kwestii wprowadzania odnośników w przepisie, który upoważnia do dokonywania określonej ingerencji w treść ujednolicanego aktu - w § 105, regulującym przypadki pomijania w tekście jednolitym tych przepisów ujednolicanego aktu, które już nie obowiązują, mimo że nie zostały uchylone przez przepisy aktów zmieniających. W takiej sytuacji w treści tekstu jednolitego przepis pominięty oznacza się jego oznaczeniem, a w miejscu jego treści wpisuje się wyraz "pominięty" (w odpowiednim rodzaju, liczbie i przypadku). W odnośniku do tego przepisu podaje się przyczynę jego pominięcia 57

Innym przypadkiem, który nie został uregulowany w ZTP, a który wymaga odpowiedniej informacji w odnośniku są orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. W takiej sytuacji w treści tekstu jednolitego przepis oznacza się jego oznaczeniem, a w miejscu jego treści wpisuje się wyrazy „utracił” moc Kolejnym przykładem są odnośniki do przepisów końcowych przy standardowym vacatio legis. Wówczas odnośnik informuje kiedy ustawa była ogłoszona. 58

§ 109. W przypadku gdy ogłasza się drugi lub kolejny tekst jednolity, w odnośnikach do tego tekstu omawia się tylko zmiany wprowadzone po ogłoszeniu ostatniego tekstu jednolitego. Zasada wyrażona w § 109 ZTP wynika z zasady, że jeżeli istnieje tekst jednolity danego aktu normatywnego, to nowelizuje się i ujednolica właśnie ten tekst, a nie tekst pierwotny. Zasady te są z kolei konsekwencją tego, że to tekstowi jednolitemu od momentu jego ogłoszenia przysługuje domniemanie autentyczności, które oznacza m.in., że tekst ten stanowi wyłączny punkt odniesienia dla stosowania ustawy. Jeśli dana ustawa miała kilka tekstów jednolitych, domniemanie autentyczności przysługuje ostatniemu z nich. Ostatni tekst jednolity zawsze przyjmuje rolę tekstu pierwotnego ustawy. 59

W odnośnikach do tekstu jednolitego omawia się zmiany wprowadzone do danej ustawy po ogłoszeniu ostatniego tekstu jednolitego. Oznacza to, że decydującym kryterium jest data wejścia w życie zmian, a nie data ich ogłoszenia. A zatem, nawet jeśli dane zmiany były już uwzględnione w poprzednim tekście jednolitym jako zmiany już ogłoszone, ale jeszcze nie obowiązujące (czasami praktykuje się takie rozwiązania, w specjalny sposób wyróżniając te przepisy, które zostały podane z uwzględnieniem zmian, które dopiero wejdą w życie), należy je wyraźnie opisać w nowym tekście jednolitym. 60

Przepisy ZTP dotyczące sporządzania obwieszczenia o tekście jednolitym Par. 101 -105 ZTP 61

Ogłoszenie tekstu jednolitego obejmuje ogłoszenie: - obwieszczenia dotyczącego tego tekstu (jego tytuł jest opisany w § 102, a treść w § 103-105 ZTP), - załącznika do tego obwieszczenia zawierającego tekst jednolity. Rozróżnienie tych dwóch elementów jest o tyle celowe, że inny jest ich charakter i różna treść. W obwieszczeniu są zamieszczane bardzo ważne informacje, które nie znajdują się w samym tekście jednolitym. Obwieszczenie pełni więc funkcję takich swoistych "przepisów wprowadzających" w stosunku do załącznika zawierającego tekst jednolity. 62

Obwieszczenie wraz z załącznikiem ogłasza się pod jedną pozycją w dzienniku urzędowym. Powoduje to pewne trudności w praktyce funkcjonowania systemów informacji prawnej, gdyż systemy zostały zaprojektowane zgodnie z założeniem, że pod jedną pozycją w dzienniku urzędowym ogłasza się jeden akt prawny. Dlatego też w przyszłości można by rozważyć rozdzielenie tych dokumentów, tak jak to ma miejsce przy umowach międzynarodowych i oświadczeniach rządowych ich dotyczących (zob. art. 18 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych, Dz. U. Nr 39, poz. 443 ze zm.). 63

O tym, że ogłoszenie tekstu jednolitego następuje w formie obwieszczenia, przesądza art. 16 ust. 4 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. W tym zakresie część pierwsza § 101 ZTP jest zbędnym powtórzeniem przepisu ustawowego. Relacja między obwieszczeniem a tekstem jednolitym, jako załącznikiem do niego jest inna niż relacja między aktem normatywnym a załącznikiem do niego, kiedy to załącznik jest wydzieloną z tego aktu jego integralną częścią. 64

§ 102. Tytułowi obwieszczenia nadaje się brzmienie: "Obwieszczenie § 102. Tytułowi obwieszczenia nadaje się brzmienie: "Obwieszczenie ..... (nazwa organu wydającego obwieszczenie) z dnia .... w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy .... (tytuł ustawy)". W tytule obwieszczenia nie podaje się daty ustawy, której tekst jednolity się ogłasza, ani nie podaje się oznaczenia dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany oraz wcześniejsze teksty jednolite i ich zmiany. W § 102 uregulowane zostały zasady redagowania tytułu obwieszczenia zawierającego tekst jednolity jakiegoś aktu. Zgodnie z tym przepisem tytuł składa się z oznaczenia: - rodzaju aktu, - nazwy organu wydającego obwieszczenie, - daty wydania obwieszczenia, - określenia przedmiotu obwieszczenia. 65

Organem upoważnionym do ogłaszania tekstów jednolitych ustaw jest Marszałek Sejmu, a organem upoważnionym do sporządzania i ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa jest organ właściwy do wydania aktu normatywnego (art. 16 ust. 1 i 3 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych). Art. 16 ust. 3. Teksty jednolite aktów normatywnych innych niż ustawa ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego, a w przypadku: 1)regulaminów Sejmu i Senatu - odpowiednio Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu; 2)aktów normatywnych Rady Ministrów - Prezes Rady Ministrów; 3) aktów normatywnych Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Tekst jednolity aktu normatywnego innego niż ustawa ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli był on nowelizowany. Akt normatywny może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. (Art. 16 ust. 3 obowiązujący od dnia 1 stycznia 2012 r.) 66

W § 102 ZTP nie sformułowano zasad zapisywania nazw tych organów, nie odesłano też w tym zakresie do zasad określonych w innych przepisach ZTP, dlatego też należy uznać, że nazwę organu wydającego obwieszczenie należy zapisywać w brzmieniu ustalonym w przepisach o utworzeniu danego organu (§ 120 ust. 2 ZTP). 67

Datą wydania obwieszczenia jest dzień, w którym zostało ono podpisane przez organ je wydający. Data ta wskazuje, na jaki dzień został sporządzony tekst jednolity - zgodnie z § 100 ZTP tekst ten odzwierciedla stan prawny obowiązujący w dniu wydania obwieszczenia o ogłoszeniu tego tekstu, chyba że tekst jednolity został sporządzony w trybie § 99 ZTP. W § 102 ZTP nie sformułowano zasad zapisywania daty obwieszczenia, nie odesłano też w tym zakresie do zasad określonych w innych przepisach ZTP. Ze względu na potrzebę formułowania takich elementów w sposób jednolity w obrębie całego systemu prawnego należy postulować zapisywanie tej daty zgodnie z zasadami wyrażonymi w § 17 ZTP. 68

Przedmiot obwieszczenia określa się w sposób opisowy Przedmiot obwieszczenia określa się w sposób opisowy. Po wyrazach "w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu" podaje się tytuł ustawy, pomijając jej datę oraz oznaczenia dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany oraz wcześniejsze teksty jednolite i ich zmiany. W komentowanym przepisie nie ma odpowiednika zasady wyrażonej w § 16 i 120 ZTP, zgodnie z którą poszczególne elementy tytułu zamieszcza się w osobnych wierszach. W praktyce zdarza się, że w dziennikach urzędowych oznaczenia rodzaju aktu i nazwy organu wydającego ten akt zamieszcza się w jednym wierszu. Kwestia ta powinna być ujednolicona, a do tego czasu należy w omawianym przypadku stosować zasady wyrażone w § 16 i § 120 ZTP w drodze analogii. 69

W komentowanym przepisie nie ma również odpowiednika § 120 ust W komentowanym przepisie nie ma również odpowiednika § 120 ust. 4 ZTP, zgodnie z którym oznaczenie rodzaju aktu oraz nazwę organu wydającego ten akt pisze się wielkimi literami. Niedopatrzenie to stanowi wyraźną, niczym nieuzasadnioną niekonsekwencję, dlatego w praktyce zarówno legislatorzy przygotowujący projekt ustawy, jak i redakcja Dziennika Ustaw piszą wyraz "ustaw" w jej tytule wielkimi literami. Innymi zasadami niewyrażonymi w ZTP, a stosowanymi przez redakcje niektórych dzienników urzędowych, w tym przede wszystkim przez redakcję Dziennika Ustaw, są zasady, w myśl których: - oznaczenia rodzaju aktu oraz nazwy organu wydającego zapisuje się czcionką pogrubioną, - tekst tytułu powinien być wyśrodkowany a więc umieszczony na środku strony. Zasady te stosuje się w praktyce od lat, należy więc postulować wyraźne uregulowanie tej kwestii w ZTP. Od daty obwieszczenia należy odróżnić datę jego opublikowania w dzienniku urzędowym. Moment, od którego tekstowi jednolitemu przysługuje przymiot autentyczności wyznacza właśnie data publikacji, a nie data obwieszczenia. 70

W § 103-105 ZTP zostały uregulowane zasady dotyczące zawartości oraz sposobu sformułowania treści obwieszczenia w sprawie tekstu jednolitego danego aktu. Podział treści pomiędzy te przepisy jest niezbyt udany, gdyż w § 103 w osobnych ustępach zostały uregulowane kwestie, które zostały rozwinięte przez wzory określone w osobnych ustępach § 104, a w § 105 jednocześnie wprowadzono zasadę dotyczącą kolejnego elementu treści, jak i wzór sformułowania tego elementu. 71

§ 103. 1. W obwieszczeniu przytacza się przepis ustawy upoważniający do ogłoszenia tekstu jednolitego i tytuł ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany, a ponadto wymienia się te wszystkie ustawy, które wprowadziły zmiany do pierwotnego tekstu tej ustawy. 2. W obwieszczeniu zamieszcza się także treść tych przepisów zawartych w ustawach zmieniających, których nie zamieszcza się w tekście jednolitym, jako niezmieniających tekstu ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany. 72

Treść obwieszczenia w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego rozpoczyna się od przytoczenia podstawy prawnej obwieszczenia, którą stanowi obecnie art. 16 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (w przypadku, gdy obwieszczenie wydaje Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej) albo art. 16 ust. 3 tej ustawy (jeżeli tekst jednolity ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego innego niż ustawa). W sytuacji, o której mowa w § 98 ZTP, podstawą prawną jest zarówno jeden z powyższych przepisów, jak i przepis wyznaczający termin ogłoszenia tekstu jednolitego. Nie można natomiast poprzestać jedynie na przytoczeniu przepisu, który wyznacza termin ogłoszenia danego tekstu jednolitego. 73

Drugim elementem treści obwieszczenia w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego jest podanie tytułu ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany. Tytuł jest podawany w pełnym brzmieniu, a więc wraz z datą ustawy oraz oznaczeniem dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony tekst pierwotny albo ostatni tekst jednolity tej ustawy. Wzór tej części treści obwieszczenia został sformułowany w § 104 ust. 1 ZTP. 74

§ 103. 1. W obwieszczeniu przytacza się przepis ustawy upoważniający do ogłoszenia tekstu jednolitego i tytuł ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany, a ponadto wymienia się te wszystkie ustawy, które wprowadziły zmiany do pierwotnego tekstu tej ustawy. Ale to jest za mało w związku z celem w jakim sporządza się tekst jednolity przepis ten powinien być uzupełniony o orzeczenia TK stwierdzające niezgodność przepisów ustawy z Konstytucją RP lub ratyfikowaną umową międzynarodową ratyfikowaną za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie !!!! I tak robi się w praktyce. 75

§ 103. 2. W obwieszczeniu zamieszcza się także treść tych przepisów zawartych w ustawach zmieniających, których nie zamieszcza się w tekście jednolitym, jako niezmieniających tekstu ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany. Kolejną częścią treści obwieszczenia w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego jest fragment, w którym zamieszcza się treść przepisów zawartych w ustawach zmieniających niezamieszczanych w tekście jednolitym jako niezmieniających tekstu ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany. Ze względu na zasadę wyrażoną w § 93 ZTP powinny być to tylko przepisy dotyczące wejścia w życie ustaw zmieniających, ewentualnie przepisy przejściowe lub dostosowujące, jeśli ich zakres zastosowania już się wyczerpał. Wzór tej części treści obwieszczenia został sformułowany w § 104 ust. 2 ZTP. 76

§ 104. Treść obwieszczenia o ogłoszeniu tekstu jednolitego formułuje się według wzoru: "1.Na podstawie art. 16 ust. 1 (w przypadku gdy obwieszczenie wydaje Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej albo art. 16 ust. 3 - jeżeli tekst jednolity ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego innego niż ustawa) ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718, z 2001 r. Nr 46, poz. 499 i z 2002 r. Nr 74, poz. 676) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia ..... o .... (Dz. U. Nr ...., poz. ...., przy czym podaje się tylko oznaczenie dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony tekst pierwotny albo ostatni tekst jednolity), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych: 1)ustawą z dnia .... o .... (Dz. U. Nr..., poz. ..., przy czym podaje się oznaczenie dzienników urzędowych, w których został ogłoszony tekst pierwotny i wszystkie jego zmiany); 2).................... oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem ..... (podaje się dzień, według stanu, na który sporządzono tekst jednolity). 77

W przepisie tym podano schemat wyrażenia treści obwieszczenia wskazanej w § 103. W § 104 ust. 1 ZTP (który został ogłoszony w Dzienniku Ustaw bez oznaczenia ustępu) został sformułowany wzór tej części treści obwieszczenia w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego, w której podaje się jego podstawę prawną i tytuł ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany, oraz wymienia się uwzględnione akty zmieniające (§ 103 ust. 1 ZTP). Treść tę rozpoczyna przytoczenie podstawy prawnej wraz z informacją o dziennikach urzędowych, w których dany akt został ogłoszony. Jak już była o tym mowa jeśli termin ogłoszenia tekstu jednolitego danej ustawy był wyznaczony w przepisach ustawy zmieniającej, jako podstawę obwieszczenia wskazuje się zarówno art. 16 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, jak i przepis ustawy zmieniającej wyznaczający termin na ogłoszenie danego tekstu jednolitego. 78

Po tytule ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany, następuje wyliczenie w punktach aktów zmieniających, które zostały uwzględnione w danym tekście jednolitym. Każdą ustawę zmieniającą wymienia się w oddzielnym punkcie. Wprowadzenie do tego wyliczenia wyraża się zwrotem "z uwzględnieniem zmian wprowadzonych:". Akty zmieniające powinny być wymienione w kolejności, w jakiej zostały uchwalone przez Sejm (rozporządzenia w kolejności daty ich podpisania). Jeśli dany akt wprowadzał zmiany z kilkoma datami, wymienia się go tylko raz w kolejności, w jakiej wprowadzał pierwszą zmianę. Przy danej ustawie zmieniającej wymienia się ,,wszystkie jego zmiany” ale tylko te, które dana ustawa wprowadza do ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany. Jeśli ustawa, której tekst jednolity jest ogłaszany, miała już tekst jednolity, w powyższy sposób wymienia się tylko akty, które wprowadzały zmiany po dniu, na który sporządzony był poprzedni tekst. 79

Jeśli w danym tekście uwzględnia się jakieś zmiany, które nie wynikają z wymienionych w opisany powyżej sposób aktów zmieniających, czyli w sytuacji, gdy do aktu wprowadza się zmiany formalne wynikające z przepisów, które wyraźnie nie zmieniały danej ustawy (§ 107 ZTP), po wyliczeniu aktów zmieniających należy użyć zwrotu "oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem ", podając dzień stanu prawnego, na który został sporządzony dany tekst jednolity. Dotyczy to np. przepisów zmieniających nazwę jakiejś instytucji np. Milicji Obywatelskiej na Policję. Tu ważne: co z takimi zmianami które zostały ogłoszone a nie weszły jeszcze w życie. Takie przepisy mogłyby zostać uchylone albo zmienione przed swoim wejściem. Mogłoby to spowodować nieadekwatność tekstu jednolitego i zaburzenie jego autentyczności. Dlatego też zamieszczając w tekście jednolitym przepisy zmieniające ustawę, której tekst się ogłasza, a które nie weszły w życie należy te przepisy wyróżnić graficznie, a w odnośniku zaznaczyć kiedy wejdą. W ten sposób zwraca się uwagę użytkownikowi tekstu jednolitego na możliwość powstania sytuacji polegającej na tym, że zamieszczone w tekście jednolitym przepisy mogą zostać zmienione zanim zakończy się okres ich vacatio legis. 80

§ 104. 2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje: 1) art. ... ustawy z dnia ..... o .... (Dz. U. Nr ..., poz. ..., przy czym podaje się oznaczenie dzienników urzędowych, w których został ogłoszony tekst pierwotny i wszystkie jego zmiany), który stanowi: "Art. ..............."; 2).........". W § 104 ust. 2 ZTP został sformułowany wzór tej części treści obwieszczenia w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego, w której podaje się treść tych przepisów których nie zamieszcza się w tekście jednolitym jako niezmieniających tekstu ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany (§ 103 ust. 2 ZTP). Przepisy te nie tylko przywołuje się, ale również przytacza się ich treść (po zwrocie "który stanowi"). 81

przepisy ustawy której tekst jednolity się ogłasza, W treści obwieszczenia zamieszcza się więc także informację negatywną o tym, jakich przepisów w tekście jednolitym nie uwzględniono. Są to 2 grupy przepisów: przepisy ustawy której tekst jednolity się ogłasza, 2. niektóre przepisy ustaw zmieniających (chodzi tu o przepisy o wejściu w życie ustawy zmieniającej albo jej poszczególnych przepisów) 82

- przepisów które wprowadzały zmiany w innych ustawach Jeśli chodzi o przepisy ustawy, której tekst jednolity się ogłasza dotyczy to: - przepisów które wprowadzały zmiany w innych ustawach - przepisów dostosowujących - przepisów przejściowych ale tylko takich, co do których nie ma wątpliwości, że nie mogą już znaleźć zastosowania, - przepisów, które same wyznaczały termin swojego obowiązywania a termin też już minął 83

Specyficzną kategorią przepisów, które się pomija w tekście jednolitym, o czym należy poinformować w obwieszczeniu w sprawie ogłoszenia tego tekstu, są przepisy, które nie zostały uchylone, ale z innych powodów należy uznać, że przestały one obowiązywać. Wzmianka o takich przepisach powinna stanowić odrębny punkt. O tym stanowi § 105 ZTP. 84

§ 105. Jeżeli na podstawie przepisu późniejszego można ustalić w sposób niewątpliwy, że przepis wcześniejszy nie obowiązuje, w obwieszczeniu o ogłoszeniu tekstu jednolitego czyni się o tym wzmiankę w brzmieniu: "Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia ...... o ...... nie obejmuje przepisu art. ..... tej ustawy jako wygasłego". W takim przypadku w treści obwieszczenia o ogłoszeniu tekstu jednolitego, o której mowa w § 104, wzmiankę w tej sprawie zamieszcza się jako odrębny kolejny punkt (pkt 3). 85

W komentowanym przepisie wyrażona została zasada stanowiąca wyjątek od zasady, że do tekstu jednolitego nie wprowadza się zmian, które nie zostały wyraźnie sformułowane w ustawie zmieniającej (§ 107 ZTP). Wyjątek ten polega na tym, że w tekście jednolitym można uwzględnić nie wynikającą z przepisów zmieniających utratę mocy danego przepisu ustawy, której tekst jednolity się ogłasza, pomijając go w treści tego tekstu. Według komentarza Wronkowskiej § 105 dotyczy takich przypadków, w których ,,na podstawie przepisu późniejszego” daje się ustalić w sposób niewątpliwy, że przepis wcześniejszy o innym zakresie normowania lub zastosowania niż przepis późniejszy stał się trwale niestosowalny (wygasły). Np. przepis wcześniejszy nakłada obowiązek realizacji jakiegoś zachowania, a przepis późniejszy wyznacza termin realizacji takiego obowiązku i termin ten już minął. Albo gdy wcześniejszy przepis normuje organizację jakiegoś podmiotu, a przepis późniejszy ten podmiot likwiduje. 86

Decyzję o pominięciu danego przepisu należy podejmować ostrożnie, nawet w przypadku przepisów przejściowych i dostosowujących. W razie jakichkolwiek wątpliwości co do obowiązywania danego przepisu, należy go zamieścić w tekście jednolitym, w § 105 ZTP wyraźnie bowiem postanowiono, że to, iż dany przepis nie obowiązuje, musi być stwierdzone w sposób "niewątpliwy". W wyroku z dnia 19 lutego 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie orzekł, że pominięty w tekście jednolitym przepis dostosowujący nie utracił mocy i nadal obowiązuje (III SA/Lu 548/07, LEX nr 380885). Oznacza to, że decyzja o pominięciu tego przepisu została podjęta zbyt pochopnie. 87

W treści tekstu jednolitego przepis pominięty oznacza się jego oznaczeniem, a w miejscu jego treści wpisuje się wyraz "pominięty" (w odpowiednim rodzaju, liczbie i przypadku). W odnośniku do tego przepisu podaje się przyczynę jego pominięcia (zob. uwagi w komentarzu do § 107 ZTP). Treść przepisu pominiętego przytacza się natomiast w treści obwieszczenia w sprawie tekstu jednolitego. W takim przypadku wprowadza się w tym obwieszczeniu wzmiankę, której wzór został sformułowany w § 105 zdanie pierwsze ZTP. Wzmianka ta stanowi odrębny punkt od punktu, w którym omawia się pomięte przepisy ustaw zmieniających. 88

Przy redagowaniu tekstu jednolitego należy pamiętać, że jeśli dany przepis wygasa z jakimś dniem, to jeśli prawodawca wyraźnie nie zastrzegł inaczej, przepis ten przestaje obowiązywać z końcem tego dnia. Jeśli więc tekst jednolity ma być sporządzony według stanu prawnego obowiązującego w dniu, w którym wygasa taki przepis, jego treść powinna jeszcze wystąpić w tekście jednolitym (warto wtedy opatrzyć go odnośnikiem o stosownej treści). 89

Jeśli organ sporządzający, a następnie ogłaszający tekst jednolity ustawy, popełni błąd polegający na bezpodstawnym pominięciu danego przepisu wskutek uznania go za wygasły, w załączniku do obwieszczenia w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy pojawi się nowość normatywna - norma prawna, która nie występuje w ustawach stanowiących podstawę zredagowania tekstu jednolitego. W takim wypadku obwieszczenie nabierze - częściowo - charakteru aktu normatywnego, ponieważ wyrazi ono nowe treści normatywne. Treści takie będą objęte kontrolą Trybunału Konstytucyjnego (zob. np. orzeczenie TK z dnia 21 stycznia 1997 r., K 18/96, OTK 1997, nr 1, poz. 2 oraz postanowienie TK z dnia 24 marca 1998 r., U 22/97, OTK 1998, nr 2, poz. 16). 90

§ 110. Zasady wyrażone w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio do tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa. Organem upoważnionym do sporządzania i ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa jest organ właściwy do wydania aktu normatywnego (art. 16 ust. 3 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych). Status tych tekstów jest taki sam jak status jednolitych tekstów ustaw. Dlatego komentowany przepis nakazuje stosować odpowiednio zasady wyrażone w przepisach dotyczących redagowania tekstów jednolitych ustaw do redagowania tekstów jednolitych innych aktów (zob. też wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 8 listopada 2006 r., III SA/Wr 404/06, CBOSA). 91