Baza Danych Georeferencyjnych a tematy INSPIRE mgr inż. Agata Pillich-Kolipińska Baza Danych Georeferencyjnych a tematy INSPIRE Wykorzystanie danych referencyjnych przez organy wiodące Seminarium wydziału GiK PW, 8 kwietnia 2011

Dyrektywa INSPIRE – założenia (1) Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) INSPIRE ma na celu wspomaganie tworzenia polityki w odniesieniu do polityk i działań mogących mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na środowisko. (zał. (4) INSPIRE) Z w/w wynika zakres tematów, dla których przewidziane jest tworzenie i reorganizacja zbiorów danych oraz powiązanych z nimi usług.

Dyrektywa INSPIRE – założenia (2) INSPIRE kładzie nacisk na tworzenie infrastruktur informacji przestrzennych, doprowadzanie do interoperacyjności zbiorów danych przestrzennych, zapewnianie dostępu do usług i metadanych oraz, m.in., umożliwienie wspólnego korzystania z danych przestrzennych zgromadzonych na jednym szczeblu organów publicznych przez inne organy publiczne; (zał. (6) INSPIRE) a także zaoferowanie osobom trzecim możliwości wnoszenia wkładu w infrastruktury krajowe (zał. (18) INSPIRE) umożliwienie przez utworzenie sieci interoperacyjności zbiorow i usług danych przestrzennych — rozumie się przez to możliwość łączenia zbiorow danych przestrzennych oraz wspołdziałania usług danych przestrzennych, bez powtarzalnej interwencji manualnej, w taki sposob, aby wynik był spojny, a wartość dodana zbiorow i usług danych przestrzennych została zwiększona;

Dyrektywa INSPIRE - definicje „Organ publiczny” oznacza: a) jednostkę administracji rządowej lub innej administracji publicznej, w tym publiczne organy doradcze na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym; b) osobę fizyczną lub prawną, która na mocy prawa krajowego sprawuje publiczne funkcje administracyjne, łącznie ze szczególnymi obowiązkami, działaniami lub usługami dotyczącymi środowiska oraz c) osobę fizyczną lub prawną sprawującą obowiązki lub funkcje publiczne lub świadczącą usługi publiczne w odniesieniu do środowiska i podlegającą organowi lub osobie, o których mowa w lit. a) lub b). (art. 3 pkt. 9 INSPIRE) osoba trzecia – inna osoba fizyczna lub prawna

Dyrektywa INSPIRE a prawo krajowe INSPIRE zobowiązuje kraje członkowskie do tworzenia spójnego prawa obejmującego wspólnotowe przepisy wykonawcze oraz krajowe przepisy ustawowe i wykonawcze. Transpozycją (przeniesieniem przepisów) INSPIRE do prawa krajowego jest Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej z dnia 4 marca 2010 r. (ustawa o IIP). Za transpozycję dyrektywy INSPIRE odpowiedzialne było Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Ustawa o IIP – zakres przedmiotowy Określa warunki i procedury tworzenia i stosowania infrastruktury informacji przestrzennej oraz określa organy właściwe w tych sprawach. Definiuje zasady współpracy i koordynacji funkcjonowania infrastruktury informacji przestrzennej. Załączniki do ustawy określają grupy tematyczne zbiorów danych przestrzennych, odpowiadające Aneksom dyrektywy INSPIRE (rozdział 1, 2, 3 – pierwsza, druga, trzecia grupa tematyczna).

Ustawa o IIP – definicje Organ wiodący - centralny organ administracji rządowej odpowiedzialny za określone tematy danych przestrzennych. Organ administracji - organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny podmiot, gdy jest powołany z mocy prawa lub upoważniony na podstawie porozumień do wykonywania zadań publicznych dotyczących środowiska. Osoba trzecia - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, niebędąca organem administracji. Zwrócić uwagę na organ administracji – może być upoważniony przez organ wiodący! Odpowiada to nieco pkt c) definicji osoby publicznej w INSPIRE – (...)świadcząca usługi publiczne w odn. do środowiska i podlegająca organowi adm. rządowej... (...)

Tematy danych przestrzennych Trzy grupy tematyczne, odpowiadające Aneksom I-III dyrektywy INSPIRE: pierwsza grupa – 9 tematów druga grupa – 4 tematy trzecia grupa – 21 tematów Ustawa wymienia 12 organów wiodących: 6 ministerstw i 6 urzędów centralnych. I grupa – właściwie dane referencyjne II grupa – powierzchnia Ziemi (budowa, kształt,użytkowanie, orto) III – szczegółowe tematy związane przede wszystkim ze środowiskiem

Tematy danych przestrzennych i organy wiodące (1) Lp. Organ wiodący Nr tematu Tematy danych przestrzennych 1 Ministerstwo Infrastruktury 3.4 Zagospodarowanie przestrzenne 2 Minister Gospodarki 3.15 3.16 Warunki oceanograficzne-geograficzne Obszary morskie 3 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego 1.9 Obszary chronione 4 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi 3.9 Obiekty rolnicze oraz akwakultury 5 Minister Środowiska 3.12 3.13 3.14 3.19 Strefy zagrożenia naturalnego Warunki atmosferyczne Warunki meteorologiczno-geograficzne Rozmieszczenie gatunków 6 Minister Zdrowia 3.5 Zdrowie i bezpieczeństwo ludności źródło: Ustawa o IIP, za: E. Bielecka, materiały szkoleniowe – Szkolenia INSPIRE dla Administracji (GUGiK/EFS)

Tematy danych przestrzennych i organy wiodące (2) Lp. Organ wiodący Nr tematu Tematy danych przestrzennych 7 Główny Geodeta Kraju 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2.1 2.2 2.3 3.2 3.3 3.6 3.8 3.11 Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych Systemy siatek georeferencyjnych Nazwy geograficzne Jednostki administracyjne Adresy Działki ewidencyjne Sieci transportowe Ukształtowanie terenu Użytkowanie ziemi Ortoobrazy Budynki Gleba Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe Obiekty produkcyjne i przemysłowe Gospodarowanie obszarem, strefy ograniczone głównie to dane referencyjne – w chwili obecnej TBD,orto źródło: Ustawa o IIP, za: E. Bielecka, materiały szkoleniowe – Szkolenia INSPIRE dla Administracji (GUGiK/EFS)

Tematy danych przestrzennych i organy wiodące (3) Lp. Organ wiodący Nr tematu Tematy danych przestrzennych 8 Główny Geolog Kraju 2.4 3.20 3.21 Geologia Zasoby energetyczne Zasoby mineralne 9 Główny Inspektor Ochrony Środowiska 3.7 Urządzenia do monitoringu środowiska 10 Główny Konserwator Przyrody 3.17 3.18 Regiony biogeograficzne Siedliska i obszary jednorodne 11 Prezes GUS 3.1 3.10 Jednostki statystyczne Rozmieszczenie ludności (demografia) 12 Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej 1.8 Hydrografia źródło: Ustawa o IIP, za: E. Bielecka, materiały szkoleniowe – Szkolenia INSPIRE dla Administracji (GUGiK/EFS)

Tematy danych przestrzennych i organy wiodące (4) Na zielono zaznaczono organy administracji i tematy dotyczące środowiska. za: E. Bielecka, materiały szkoleniowe – Szkolenia INSPIRE dla Administracji (GUGiK/EFS)

Ustawa o IIP a GBDOT (1) Ustawa nowelizuje Ustawę Prawo Geodezyjne i Kartograficzne, wprowadzając m.in. zapisy dotyczące zakładania i prowadzenia w systemie teleinformatycznym baz danych: obiektów topograficznych (o szczegółowości umożliwiającej tworzenie opracowań kartograficznych w skalach 1:10 000 – 1:100 000) - bdot obiektów ogólnogeograficznych (o szczegółowości umożliwiającej tworzenie opracowań kartograficznych w skalach 1:250 000 i mniejszych) - bdoo (art. 23 pkt.2 lit. b) Ustawy o IIP) łącznie nowelizuje 6 ustaw bdot,bdoo – zwrócić uwagę na małe litery – raczej kategoria bazy danych

Ustawa o IIP a GBDOT (2) Projekt GBDOT Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii zakłada budowę spójnego pojęciowo w skali kraju systemu gromadzenia, zarządzania i udostępniania Bazy Danych Georeferencyjnych – wielorozdzielczej bazy, składającej się z dwóch poziomów: topograficznego – BDOT oraz ogólnogeograficznego – BDOO, realizującej zapisy Ustawy o IIP.

BDG a tematy INSPIRE Struktura BDG zakłada pozyskiwanie następujących kategorii obiektów: SW – Sieci cieków; SK – Sieci dróg i kolei; SU – Sieci uzbrojenia terenu; PK – Kompleksy pokrycia terenu; BB – Budowle i urządzenia; KU – Kompleksy użytkowania terenu; TC – Tereny chronione; AD – Podziały administracyjne; OI – Obiekty inne + punkty adresowe co pokrywa większość tematów danych referencyjnych GGK jako organu wiodącego dla danych przestrzennych w ramach ustaleń Ustawy o IIP – danych referencyjnych przy czym: budynki – referencja zewnętrzna AD – referencja zewnętrzna punkty adresowe – referencja zewnętrzna

Udostępnianie danych referencyjnych Art. 8 Ustawy o IIP: „Organy wiodące udostępniają organom administracji i osobom trzecim, włączonym do infrastruktury, informacje niezbędne do wykonania zadań polegających na wprowadzaniu rozwiązań technicznych zapewniających interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych oraz harmonizację tych zbiorów i usług.” Art. 14 ust. 1. Ustawy o IIP: „Objęte infrastrukturą zbiory oraz usługi danych przestrzennych, prowadzone przez organ administracji, podlegają nieodpłatnemu udostępnianiu innym organom administracji w zakresie niezbędnym do realizacji przez nie zadań publicznych.” interoperacyjności zbiorow i usług danych przestrzennych — rozumie się przez to możliwość łączenia zbiorow danych przestrzennych oraz wspołdziałania usług danych przestrzennych, bez powtarzalnej interwencji manualnej, w taki sposob, aby wynik był spojny, a wartość dodana zbiorow i usług danych przestrzennych została zwiększona; Organ administracji - organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny podmiot, gdy jest powołany z mocy prawa lub upoważniony na podstawie porozumień do wykonywania zadań publicznych dotyczących środowiska A NIDowi Minister Kultury przekazał kompetencje w tym zakresie- patrz też ust.2,gdzie odsyłają do art. 15 ustawy o informatyzacji USTAWA z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne1) Art. 15. 1. Podmiot prowadzący rejestr publiczny zapewnia podmiotowi publicznemu albo podmiotowi niebędącemu podmiotem publicznym, realizującym zadania publiczne na podstawie odrębnych przepisów albo na skutek powierzenia lub zlecenia przez podmiot publiczny ich realizacji, nieodpłatny dostęp do danych zgromadzonych w prowadzonym rejestrze, w zakresie niezbędnym do realizacji tych zadań.

BDG a organy wiodące - NID (1) Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – temat 1.9. (Obszary chronione) Minister KiDN powierzył Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa (NID) realizację ustawowo określonego zadania publicznego – tworzenia geoprzestrzennej bazy danych o zabytkach z punktu widzenia tworzenia infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce NID jest zatem organem administracji w rozumieniu przytaczanych wcześniej zapisów Ustawy o IIP Minister KiDN powierzył tę realizację NID, którego jest Organizatorem i którego Statut nadał swoim zarządzeniem – z definicji organu administracji – NID jest „upoważniony na podstawie porozumień do wykonywania zadań publicznych”, więc też powinien dostać dane nieodpłatnie Źródło informacji: A. Kołodziej, Kierownik Działu Digitalizacji Zabytków i Muzealiów

BDG a organy wiodące - NID (2) Podstawę do tworzenia geoprzestrzennej bazy danych o zabytkach stanowią: Centralna Baza Danych o Zabytkach (baza relacyjna, opisowa, bez odniesienia przestrzennego) dane referencyjne – do pozyskania z PZGiK: - dane TBD (docelowo BDOT z BDG) - PRG - PRNG - ortofotomapy - mapy rastrowe 1:10 000,1:25 000 – układ 1965 (!) - NMT - dane EGiB 1965 – bo właściwie takie tylko są dostępne w skali 1:25000 (aktualność!) Źródło informacji: A. Kołodziej, Kierownik Działu Digitalizacji Zabytków i Muzealiów

BDG a organy wiodące - NID (3) Dokładność reprezentacji obiektów zdefiniowano na poziomie mapy średnioskalowej 1:10 000 – dlatego podstawą ma być BDOT, szczególnie klasy obiektów: - Budynki (BBBD) (o geometrii importowanej z EGiB) - Miejscowości (ADMS) - Jednostki podziału terytorialnego - gminy (ADGM) - Budowle cmentarne (BBCM) - Sieci dróg (SKJZ) - Punkty adresowe (ARAD) Z punktu widzenia lokalizacji, identyfikacji zabytków i analizy skali problemu poziom szczegółowości danych ogólnogeograficznych nie ma zastosowania. Budynki – Dyr. Zieliński poruszył temat. import – rozumiany jako powiązanie danych referencyjnych (z BDOT 500?) Budynki, adresy – gł. dla zabytków architektury Źródło informacji: A. Kołodziej, Kierownik Działu Digitalizacji Zabytków i Muzealiów

BDG a organy wiodące - NID (4) Zalety korzystania z poziomu BDOT BDG: Zasób EGiB (tu: głównie budynki) w chwili obecnej rozproszony jest po wielu ośrodkach powiatowych i nie wszędzie dostępny w postaci cyfrowej; przy zachowaniu geometrii EGiB (import do BDOT) wystarczy jeden zasób centralny i jednorazowa procedura formalna pozyskania danych. Poziom mapy średnioskalowej będzie wystarczający do jednoznacznej identyfikacji i lokalizacji zabytków (wpisy w rejestrze zabytków są często nieprecyzyjne pod tym względem, opisowe). Ma zapewnić pokrycie całej powierzchni kraju. import – rozumiany jako referencja do EGiB (BDOT 500?) Źródło informacji: A. Kołodziej, Kierownik Działu Digitalizacji Zabytków i Muzealiów

BDG a organy wiodące - NID (5) Bardzo istotny problem – unifikacja i standaryzacja identyfikatorów danych referencyjnych! Z punktu widzenia NID – bardzo ważne jest jak najszybsze sporządzenie specyfikacji technicznej dla tematu III danych (m.in. budynki), aby w sposób jednoznaczny już w chwili obecnej móc utworzyć referencje z poziomu danych dot. obszarów chronionych. W/w wniosek dotyczy również innych tematów INSPIRE i tworzonych w ich ramach zasobów. Źródło informacji: A. Kołodziej, Kierownik Działu Digitalizacji Zabytków i Muzealiów

Dziękuję za uwagę mgr inż. Agata Pillich-Kolipińska Zakład Kartografii, Wydział GiK PW A.Pillich@gik.pw.edu.pl