Opracował Michał Półchłopek Szkoła Podstawowa nr 3 w Krośnie Moje miasto i ja Opracował Michał Półchłopek Szkoła Podstawowa nr 3 w Krośnie Kl. VI b Kwiecień/maj 2010 rok

Spis treści Moje miasto Muzea Zabytki Moje miasto i ja Bibliografia

Moje miasto Piękne miasto – Krosno Lokalizacja Historia

Muzea Muzea w Krośnie Muzeum Podkarpackie Muzeum Rzemiosła

Kościół Franciszkanów Zabytki Zabytki Krosna Rynek Ratusz Kościół farny Kościół Franciszkanów Kościół Kapucynów Kościół św. Wojciecha Cmentarze

Moje miasto i ja Krosno współczesne Ja w moim mieście Będę szedł za tęczą…

Moje miasto Miasto Krosno jest miastem mojego życia. Niepowtarzalnym miejscem, bo tutaj się urodziłem, tutaj znajduje się szkoła, do której uczęszczam, mieszkają moi rodzice i przyjaciele. Jest tu wiele wspaniałych miejsc, gdzie można się wybrać w wolnym czasie, a które są mi bardzo bliskie. Miasto Krosno jest najpiękniejszym miastem na Ziemi – miastem, do którego zawsze będę wracał jak do domu, bo tutaj jest mój dom.

Mały Kraków Krosno już w XVII wieku nazywano „parva Cracovia”, czyli „małym Krakowem”. Miasto urzeka pięknem średniowiecznych kościołów i zabytkowych kamieniczek, świadczących o znaczącej pozycji i bogactwie jego mieszkańców. Narodziny światowego przemysłu naftowego oraz bogate tradycje wytwarzania szkła rozsławiły miasto i sprawiły, że obecnie jest znane w Polsce i na całym świecie.

Spacerując po rynku Wchodząc na rynek szlakiem od Węgier i Słowacji widzę podcienia i stare kamieniczki, które jakby dźwigały wieżę farną z dzwonem Urbanem. Oznaczone miejsca prac archeologicznych skłaniają do rozmyślań na temat historii miasta i wniosków, że chociaż czasami cierpiało – to zawsze swą świetność podtrzymywało stawiając na jej fundamentach nowe budowle. Przechodząc obok Kościoła Ojców Franciszkanów, którego prezbiterium wzniesiono jeszcze w XIII wieku wsłuchuję się w legendę o wielkiej miłości Anny i Stanisława Oświęcimów i myślę, że losy ludzi zawsze będą związane z miejscem w którym żyją.

Lokalizacja Krosno – leży na skraju obszaru zwanego Kotliną Krośnieńską. Umieszczone w podkarpackim krajobrazie łagodnych wzniesień, malowniczych dolin, jarów, wąwozów, lasów i strumieni. Równiny ciągnące się wzdłuż Sanu, Wisłoka i Jasiołki zamknięte są od południa zielonymi wzgórzami Beskidu Niskiego, od północy zaś – pasmem Pogórza Strzyżowsko Dynowskiego. W takiej to malowniczej okolicy, ze wzgórza nad Wisłokiem roztacza się widok na miasto, które tętni życiem, które ma swoją historię i tradycje, i które ciągle się rozwija.

Wgląd w historię Najstarsze wykopaliska archeologiczne , odkryte w trakcie przeprowadzonych prac na krośnieńskim rynku, pochodzą ze starszej epoki brązu (XVI-XIV w. p.n.e.). Początki osady słowiańskiej datowane są na wiek X. Pierwsza historyczna wzmianka pisemna o Krośnie pochodzi z dokumentu księcia Leszka Czarnego z roku 1282. Prawa miejskie otrzymało Krosno od króla Kazimierza Wielkiego i od tego czasu , aż do połowy wieku XVII trwał nieprzerwany dynamiczny rozwój tego miasta.

Krosno w średniowieczu Korzystne przygraniczne położenie umożliwiało dochodowy handel winem węgierskim. Miasto w wiekach średnich było szeroko znane także z produkcji oraz handlu płótnem i suknem. Krosno, jako jedno z pierwszych miast w kraju, posiadało wodociąg, który istniał już w połowie XIV w. O zamożności miasta w ówczesnym czasie świadczył fakt opasania go podwójnym ciągiem murów miejskich.

Czarne chmury nad Krosnem Kres rozwojowi miasta przyniósł pożar, który wybuchł tu w 1638 r. i strawił większość zabudowy. Wiele szkód wyrządzały wylewy Wisłoka i pojawiające się plagi. Dzieła zniszczenia dopełnił potop szwedzki i ogólny upadek Rzeczypospolitej.

Ponowny rozkwit Ponowny rozkwit miasta nastąpił po odkryciu, w oddalonej o 8 km od Krosna Bóbrce, złóż ropy naftowej. W 1867 r. miasto stało się siedzibą powiatu. Powstały nowe obiekty użyteczności publicznej oraz wiele secesyjnych domów prywatnych.

Okres powojenny Po I wojnie światowej miasto szybko podniosło się ze zniszczeń. W 1923 r. wybudowano hutę szkła, co z czasem doprowadziło do powstania największego w Polsce przemysłu szklarskiego. Po zniszczeniach spowodowanych II wojną światową odbudowano zakłady przemysłowe, rozwinięto sieć szkół i utworzono nowe instytucje kultury.

Krosno wczoraj W 1975 roku miasto zostało stolicą województwa krośnieńskiego. Status miasta wojewódzkiego utraciło wraz z reformą administracyjną w 1999 roku.

Krosno dzisiaj Obecnie Krosno jest miastem na prawach powiatu i siedzibą powiatu krośnieńskiego. Funkcjonuje w nim kilkanaście firm: głównie przemysłu szklarskiego, naftowego, lotniczego, elektromaszynowego i motoryzacyjnego. Prężnie rozwija się sport, kultura i edukacja.

Muzea w Krośnie Krosno posiada kilka interesujących muzeów, które warto byłoby odwiedzić, gdyż wiele mówią o historii naszego pięknego miasta. Są to: Muzeum Podkarpackie Muzeum Rzemiosła Muzeum Motoryzacji Muzeum Misjonarskie Sióstr Klawerianek.

W Muzeum Podkarpackim Możemy tutaj zobaczyć unikalne zbiory lamp naftowych, narzędzia, którymi posługiwali się ludzie z różnych epok, szkielety, dobrze zachowane skóry, ubrania, mapy, a nawet jajka ptaków. Jest tu także ekspozycja poświęcona historii Krosna. Niedaleko Krosna w Trzcinicy odkryto najstarszą w Polsce, silnie ufortyfikowaną osadę z początków epoki brązu. Powstaje tam skansen archeologiczny – drugi Biskupin, jako oddział Muzeum Podkarpackiego w Krośnie.

Muzeum Rzemiosła Muzeum Rzemiosła ma swoją siedzibę w „Domu z zegarem” - budynku dawnej Pierwszej Fabryki Zegarów Wieżowych działającej w Krośnie w latach 1901 – 1938, której założycielem był Michał Mięsowicz. Ekspozycja w muzeum prezentuje dawne rzemiosło użytkowe z terenów historycznej Galicji – w tym z Krosna.

Pracownie rzemieślnicze W muzeum sporządzono 13 mini pracowni rzemieślniczych m.in. krawiecką, fryzjerską tkacką, modniarską, stolarską, szewską, pszczelarską, zegarmistrzowską, kowalską.

Zabytki Krosna Krosno posiada bardzo wiele zabytków takich jak: kościoły czy kamienice. Warto poświęcić im uwagę, gdyż jest to duma naszego miasta.

Rynek Rynek stanowi centrum zabudowy starego miasta: jest to prostokątny siedmiowylotowy plac z renesansowymi podcieniami. Na krośnieńskim rynku znajdują się także wybrukowane zarysy starego ratusza, zabytkowa studnia, a nawet fontanna. Znajduje się tu również płyta przedstawiająca układ dawnego rynku miasta.

Ratusz Krosna Kiedyś w rynku miasta znajdował się ratusz. Przez wiele lat mieścił się on w budynku z XVII w. – obecnie siedzibie rektoratu Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie.

Ratusz z XVI w. Zabytkowy ratusz z XVI w. był monumentalną budowlą, która spłonęła w czasie pożaru w 1818. Tu zbierali się rajcy miejscy, odbywały się sądy, mieściło się więzienie, składy towarów, sklepy. Jego ślady odkryto w czasie wykopalisk. Obecnie uwieczniają go kolorowe cegły w płycie rynku.

Kamienica Wójtowska Kamienica Wójtowska została wzniesiona w XV w, a przebudowana w stylu renesansowym w wieku XVI. W jej podcieniu zachowały się cztery XVI - wieczne kamienne kolumny jońskie oraz bogaty renesansowy portal. Przy elewacji frontowej budynku zachowany jest pręgierz miejski pochodzący z XVI w. W piwnicy mieści się restauracja.

Stary kościół - Fara Fara to krośnieński kościół pod wezwaniem „Świętej Trójcy”. Jej głównym fundatorem był kupiec ze Szkocji Robert Portius. Fara to barokowy kościół z XVII w. z bardzo bogato zdobionym wnętrzem.

Fara Bazyliką Mniejszą Kościół posiada miano Bazyliki Mniejszej. Wnętrze fary krośnieńskiej uchodzi powszechnie za jedno z najbogatszych i najlepiej zachowanych sakralnych wnętrz. Plebania pochodzi także z XVII w. Do niej dobudowana jest dzwonnica.

Wieża - dzwonnica Wieża została wybudowana w tym samym czasie co kościół, czyli w połowie XVII wieku. Wieża i dzwon zostały ufundowane przez Roberta Portiusa. To najbardziej charakterystyczny obiekt Krosna – góruje nad miastem. W wieży są trzy dzwony: Jan, Marian oraz Urban – czwarty co do wielkości zabytkowy dzwon w Polsce.

Kościół Franciszkanów O ile kościół farny jest najbogatszym kościołem miasta, to kościół franciszkański jest budowlą bezsprzecznie najstarszą. Kościół franciszkański został zbudowany w latach 1400-1402. Wzniesiono go w stylu gotyckim i nadano mu wezwanie Najświętszej Maryi Panny. W ciągu XV wieku dobudowano trzy nawy i kaplicę Przemienienia Pańskiego.

Matka Boska Murkowa W ołtarzu głównym Kościoła Franciszkanów znajduje się XVII-wieczny Obraz Matki Bożej Murkowej, zwanej Krośnieńską Panią, Nazwa obrazu "Murkowa" pochodzi od wnęki w murze, w której się kiedyś znajdował. W 1657 roku obraz stał się sławny, kiedy książę Jerzy II Rakoczy (sprzymierzeniec Szwedów podczas potopu) z 40 - tysięczną armią oblegał Krosno. Miasto cudownie ocalało a mieszczanie obrali Matkę Bożą Murkową Patronką Krosna.  W 2007 roku prezydent Krosna wraz z Radnymi, podczas obchodów Rocznicy 350-lecia cudownej obrony Krosna, odnowił ślubowanie. 10 stycznia 2008 roku ks. abp. Józef Michalik nadał obrazowi tytuł teologiczny: "Najświętsza Maryja Panna Obrończyni Wiary zwana Murkową". Jednocześnie podjął decyzję o koronacji obrazu, która została zaplanowana na 13 czerwca 2010 r.

Święty Jan z Dukli Święty Jan z Dukli (ur. ok. 1414 w Dukli, zm. 29 września 1484 we Lwowie) W krośnieńskim klasztorze franciszkanów pobierał nauki na poziomie szkoły parafialnej i odbył nowicjat zakończony ślubami zakonnymi. Był kaznodzieją i spowiednikiem, a w latach 1438-1440 był tutaj gwardianem. Funkcję gwardiana pełnił również w lwowskim klasztorze bernardynów. Od 1739 r. Patron Polski i Litwy. W 1997 r. papież Jan Paweł II ogłosił go świętym, a dokonał tego w mieście św. Jana – Krośnie.

Klasztor i studnia Przy kościele Franciszkanów znajduje się klasztor i zabytkowa studnia. Raz do roku odbywa się tu „jarmark franciszkański” CIEKATKAWOSTKA Powstała legenda o tunelu łączącym zamek odrzykoński z Kościołem Franciszkańskim, ale nie posiada ona historycznego uzasadnienia.

Kaplica Oświęcimów Kaplica Oświęcimów w Kościele Franciszkanów została zbudowana w roku 1647 i jest jednym z najpiękniejszych zabytków wczesnego baroku w Polsce. Jest dziełem włoskich mistrzów: Wincentego Petroniego - architekta i Jana Chrzciciela Falconiego – sztukatora, a także samego jej fundatora – Stanisława Oświęcima. Pod kaplicą znajduje się krypta grobowa, w której złożone są trumny z ciałami Anny i Stanisława Oświęcimów. Kaplica jest zachowana bez żadnych zmian do dnia dzisiejszego i stanowi prawdziwą chlubę oraz ozdobę miasta.

Kościół Kapucynów Kościół Kapucynów został zbudowany po przybyciu do Krosna braci zakonnych w roku 1753. Świątynia posiada dziedziniec otoczony murem kamiennym. We wnękach bocznych odcinków muru znajdują się obrazy stacji Męki Pańskiej. Wnętrze kościoła pokryte jest iluzjonistyczną polichromią wykonaną przez Antoniego Smuglewicza i Andrzeja Kucharskiego.

Kościół św. Wojciecha z XV w. Kościół znajduje się w miejscu dawnej świątyni z XI w, na tzw. Przedmieściu Górnym, na Zawodziu, gdzie w X w. istniała najstarsza część miasta Krosna. Świątynię poświęcono w 1460 r. a wyremontowano ją w 1903 r. W czasie badań wykopaliskowych znaleziono krzyżyk metalowy z X w. Według legendy w tym miejscu odpoczywał św. Wojciech w trakcie podróży z Pragi do Gniezna.

Stary Cmentarz Stary Cmentarz w Krośnie został założony około 1786 roku poza ówczesnymi granicami miasta. Zmarłych grzebano na tym cmentarzu do drugiej połowy XIX w. Najstarszy zachowany nagrobek na Starym Cmentarzu pochodzi prawdopodobnie z lat dwudziestych, a kolejne z końca lat trzydziestych XIX w.

Cmentarz Żydowski Cmentarz żydowski w Krośnie jest jedynym materialnym śladem obecności Żydów w mieście. Dokładna data założenia cmentarza nie jest znana. W czasie II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz - większość macew wyrwano z ziemi i wywieziono. Na terenie nekropolii dokonywano masowych egzekucji. W 1946 roku - dzięki staraniom ocalałych z Holocaustu krośnieńskich Żydów - część stell trafiła na cmentarz.

Nowe obiekty w Krośnie Krosno ciągle zmienia się i pięknieje: W ostatnich latach powstały w mieście ronda, kilka nowych galerii handlowych ( Portius, ELiJot, Zawodzie) Zostało oddane do użytku Regionalne Centrum Kultur Pogranicza. Wybudowano nową halę sportową i basen. W planach jest budowa obwodnicy i modernizacja lotniska Park linowy Hospicjum

Krośnieńskie imprezy Krosno od wiosny do jesieni tętni życiem. Imprezy odbywają się na krośnieńskim rynku, lotnisku, hali sportowej i w wielu innych częściach miasta. Najważniejsze z nich to: Festiwal kultur pogranicza „Karpackie klimaty” Dni Krosna Dni Kultury Węgierskiej Mistrzostwa Europy w lotach balonowych Parada Bajek

Coś dla mnie We wrześniu na krośnieńskim rynku odbywają się nocne obserwacje nieba prowadzone przez entuzjastów Krośnieńskiego Towarzystwa Astronomicznego. Na hali sportowej oprócz meczy piłki siatkowej, koszykówki i innych imprez odbywają się zawody wschodnich sztuk walki – karate.

Coś o mnie Urodziłem się i mieszkam w Krośnie. Tutaj jest mój dom i moja rodzina. Tu jest moja szkoła i klub karate, w którym trenuję od siódmego roku życia. Jest lodowisko, kryty basen i wiele miejsc, gdzie można się wybrać zarówno latem jak i zimą (np. dziki Beskid Niski, niedalekie Bieszczady, liczne wyciągi narciarskie itp.) Moje miasto zapewnia mi wszystko, co jest mi potrzebne do szczęścia i rozwoju, a ja staram się je godnie reprezentować w licznych zawodach i konkursach, w których uczestniczę. Jestem dumny z tego, że mieszkam w takim mieście.

Karate – moja pasja Karate jest moją pasją - Od sześciu lat trenuję w Krośnieńskim Klubie Karate Kyokushin ciągle doskonaląc swoje umiejętności. Startuję w wielu zawodach ogólnopolskich i nie tylko: (uczestniczyłem Mistrzostwach Słowacji i Mistrzostwach Austrii). Na podium stawałem 38 razy, w tym 20 razy zdobyłem najwyższe trofeum. Karate nauczyło mnie dyscypliny i koncentracji oraz tego, że najważniejszą w życiu walkę należy stoczyć z samym sobą.

Przygoda z astronomią Astronomia to nauka o ciałach niebieskich, ich budowie, ruchach, pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej. Temat ten interesował mnie od zawsze. Od najmłodszych lat - od momentu, kiedy po raz pierwszy zobaczyłem księżyc i gwiazdy. Jako małe dziecko zastanawiałem się: „Czemu ten księżyc świeci?” „Kto go zaświecił?” Coraz głębiej zanurzałem się w przestrzeń wiedzy o gwiazdach sądząc , że zdołam ją pochłonąć - ale to ona coraz bardziej pochłania mnie.

Wyprawy w góry W góry chodzę z rodzicami. To oni pokazali mi je po raz pierwszy i zarazili chęcią pokonywania coraz to trudniejszych tras. Góry są piękne – niezależnie czy to są Tatry, czy nasze Bieszczady. Bywają też przytłaczające i niebezpieczne ale zawsze dodają mi energii. Każdy powinien pojechać choć raz w góry, by poczuć ich grozę i piękno.

Mieszkańcy Krosna Moje miasto jest piękne i ciekawe. Posiada liczne zabytki, szkoły, hale i boiska sportowe, wiele atrakcji turystycznych i kulturalnych, jednak najważniejsi w nim są ludzie: Moi rodzice, przyjaciele, trenerzy, najwspanialsi na świecie nauczyciele z mojej szkoły i pani dyrektor, do której drzwi gabinetu zawsze są otwarte dla każdego ucznia, a także jeden wspaniały człowiek - krośnianin, który trzy lata temu zauważył pewnego chłopca i postanowił pomóc mu w jego rozwoju wyznaczając na ten cel comiesięczne stypendium. To ludzie kształtują wizerunek miasta – mojego miasta.

Krosno – magiczne miasto Władze miasta starają się doceniać dokonania swoich obywateli. Już dwa razy otrzymałem wyróżnienie Prezydenta Miasta Krosna za osiągnięcia sportowe i naukowe. Ciągle się temu dziwię, bo przecież jestem zwykłym chłopcem z Krosna – jednym z wielu mieszkańców tego pięknego miasta, którego magia sprawia, że czuję się tu wspaniale. Nie wiem, kim będę w przyszłości. Wiem jednak na pewno, że będę szedł za tęczą…

Będę szedł za tęczą Będę szedł za tęczą wznosząc w górę ręce z głową wypełnioną marzeń iskierkami, lecz zataję w sercu moje sny dziecięce, aby w bitwach myśli były mi tarczami. Bo chcę zrywać kwiaty biegając po łące, widzieć dwa księżyce co świecą w noc jasną, i oglądać gwiazdy co ich jest tysiące, poznać dal kosmosu jak rodzinne miasto. Będę szedł za tęczą z fal świetlnych utkaną, w polu szukał wiosny co się ze snu budzi i jak dotyk matki, jej uśmiech co rano nosił w sercu obraz życzliwych mi ludzi. Michał Półchłopek

Bibliografia Publikacje: „Krosno – niepowtarzalne miasto w wyjątkowym miejscu” – wydawnictwo Ruthenus. „Szlakiem ciekawych zakątków pogranicza” – wydawnictwo UNIGRAF „Krosno z okolicami” – wydawnictwo Krajowa Agencja Wydawnicza Część informacji pochodzi ze strony www.krosno24.pl Filmy pochodzą ze strony internetowej www.youtube.pl Zdjęcia autora prezentacji oraz ze strony www.google.pl/images Zdjęcie Mgławicy Oriona – Mariusz Świętnicki Muzyka Zbigniewa Praisnera – „Spacer w chmurach”