SYSTEM BANKOWY I PARABANKOWY W POLSCE (NADZÓR BANKOWY) JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

„SYSTEM BANKOWY W POLSCE” – ZAKRES POJĘCIA PROBLEM STRONY PODMIOTOWEJ „SEKTOR BANKOWY JEST POJĘCIEM Z ZAKRESU FINANSOWO-EKONOMICZNEGO. POWSTAJE ZASADNICZA WĄTPLIWOŚĆ, CZY ZAKRESEM TEGO POJĘCIA OBJĘTE SĄ WSZYSTKIE INSTYTUCJE, KTÓRE REALIZUJĄ FUNKCJE BANKOWE LUB IDENTYCZNE Z BANKOWYMI, CZY WYŁĄCZNIE TE PODMIOTY, KTÓRE OPIERAJĄ SWOJE POWSTANIE NA PRZEPISACH PRAWA BANKOWEGO (…)” TK, WYROK Z 22.09.2006, U 4/06, OTK-A 2006 NR8. POZ. 106 JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

„SYSTEM BANKOWY W POLSCE” – ZAKRES POJĘCIA NARODOWY BANK POLSKI BANKI I INNE PODMIOTY UPRAWNIONE ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY – PRAWO BANKOWE PRZEPISY OKREŚLAJĄCE ZASADY ICH TWORZENIA ODDZIAŁY INSTYTUCJI KREDYTOWYCH + ODDZIAŁY BANKÓW ZAGRANICZNYCH JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

SYSTEM BANKOWY W POLSCE - BANKI BANKI PAŃSTWOWE BANKI SPÓŁDZIELCZE BANKI W FORMIE SPÓŁEK AKCYJNYCH ZASADY ORGANIZACJI REGULUJE USTAWA – PRAWO BANKOWE JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

ODDZIAŁ BANKU ZAGRANICZNEGO ODDZIAŁ INSTYTUCJI KREDYTOWEJ OD. INSTYTUCJI KREDYTOWYCH / OD. BANKÓW ZAGRANICZNYCH BANK ZAGRANICZNY ODDZIAŁ BANKU ZAGRANICZNEGO INSTYTUCJA KREDYTOWA ODDZIAŁ INSTYTUCJI KREDYTOWEJ BANK MAJĄCY SIEDZIBĘ ZA GRANICĄ RP, NA TERYTORIUM PAŃSTWA NIENALEŻĄCEGO DO E.O.G. JEDNOSTKA ORG. BANKU ZAGR. WYKONUJĄCA W JEGO IMIENIU I NA JEGO RZECZ WSZYSTKIE/ NIEKTÓRE CZYNNOŚCI PODMIOT MAJĄCY SIEDZIBĘ ZA GRANICĄ RP, NA TERYTORIUM PAŃSTWA NALEŻĄCEGO DO E.O.G. JEDNOSTKA ORG. INSTYTUCJI KREDYTOWEJ WYKONUJĄCA W JEJ IMIENIU I NA JEJ RZECZ WSZYSTKIE/ NIEKTÓRE CZYNNOŚCI JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

PODMIOTY TWORZĄCE SYSTEM BANKOWY - PRZEDSIĘBIORCA - POCZTA POLSKA

PRZEDSIĘBIORCA WYKONYWANIE POŚREDNICTWO W ZAKRESIE CZYNNOŚCI BANKOWYCH CZYNNOŚCI ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ BANKOWĄ

POCZTA POLSKA FORMY POŚREDNICTWA Pośrednictwo w wykonywaniu usług finansowych PRZYJMOWANIE WPŁAT, OBSŁUGA CZEKÓW DOKONYWANIE W IMIENIU INNEGO BANKU CZYNNOŚCI BANKOWYCH

PARABANK BANK Brak definicji legalnej tego pojęcia CECHY: zazwyczaj nie mogą przyjmować depozytów udzielają pożyczek pieniężnych stopy procentowe są bardzo wysokie. Parabanki w Polsce Narodowy Fundusz Inwestycyjny Spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa Instytucje pieniądza elektronicznego Osoba prawna wykonująca działalność gospodarczą Przyjmuje depozyty, udziela kredyty wydaje instrumenty pieniądza elektronicznego Banki w Polsce: Narodowy Bank Polski – Bank centralny Bank Pekao PKO BP

SYSTEM PARABANKOWY W POLSCE Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe Pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe Instytucje pieniądza elektronicznego

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe TO SPÓŁDZIELNIE DLA KTÓRYCH STOSUJE SIĘ PRZEPISY USTAWY Z DNIA 14 GRUDNIA 1995 ROKU – PRAWO SPÓŁDZIELCZE Spółdzielnia osób prawnych Nadzór: Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa CEL:Gromadzenie środków pieniężnych Nie podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego

Pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe REGULOWANA USTAWĄ Z DNIA 23 MAJA 1991 ROKU O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH ORAZ ROZPORZĘDZENIEM RM Z DNIA 19 GRUDNIA 1992 ROKU W SPRAWIE PRACOWNICZYCH KAS ZAPOMOGOWO-POŻYCZKOWYCH ORAZ SPÓŁDZIELCZYCH KAS OSZCZĘDNOŚCIOWO-KREDYTOWYCH Jej członkami mogą być: pracownicy, emeryci i renciści - Cel: udzielanie członkom pomocy materialnej w formie pożyczek długo i krótkoterminowych.

Instytucje pieniądza elektronicznego TO OSOBA PRAWNA DZIAŁAJĄCA W FORMIE SPÓŁKI AKCYJNEJ. DZIAŁA NA PODSTAWIE ZEZWOLENIA WŁAŚCIWYCH WŁADZ LUB PRZEPISÓW PRAWA AKT PRAWNY: USTAWA Z DNIA 12 WRZEŚNIA 2002 R O ELEKTORNICZNYCH INSTRUMENTACH PŁATNICZYCH Wydawanie i wykup pieniądza PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI Komisja Nadzoru Finansowego – Nie jest to nadzór bankowy NADZÓR

JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE NADZÓR BANKOWY W POLSCE JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

NADZÓR BANKOWY W POLSCE – PIĘĆ ETAPÓW I ETAP (1989 – 1992) – PODSTAWOWE ROZWIĄZANIA INSTYTUCJONALNE I PRAWNE II ETAP (1992 – 1994) – PRZECIWDZIAŁANIE KRYZYSOWI BANKOWEMU III ETAP (1995 – 1997) – DZIAŁANIA DOSTOSOWAWCZE W ZAKRESIE PRZYSTĄPIENIA RP DO UE IV ETAP (1998 – 2004) – NOWELIZACJE USTAWY – PRAWO BANKOWE V ETAP (2004 – 2007) – POCZĄTEK REFORMU SYSTEMU NADZORU JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO Od lewej: Zastępca przewodniczĄcego KNF Lesław Gajek, Przewodniczący KNF Stanisław Kluza, Andrzej Stopczyński, szef pionu bankowego w Komisji Nadzoru Finansowego

KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO ORGAN NADZORU NAD RYNKIEM FINANSOWYM PODLEGA PREZESOWI RADY MINISTRÓW ORGAN KOLEGIALNY (PRZEWODNICZACY, DWÓCH ZASTĘPCÓW, CZTERECH CZŁONKÓW) UCHWAŁY, DECYZJE, POSTANOWIENIA JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

ZAKRES PODMIOTOWY NADZORU: NADZÓR BANKOWY W POLSCE ZAKRES PODMIOTOWY NADZORU: CEL: NADZÓR ZGODNY Z: BANKI; ODDZIAŁY I PRZEDSTAWICIELSTWA BANKÓW ZAGRANICZNYCH; ODDZIAŁY I PRZEDSTAWICIELSTWA INSTYTUCJI KREDYTWYCH. PRAWIDŁOWE FUNKCJONOWANIE RYNKU FINANSOWEGO; BEZPIECZEŃSTWO RYNKU; ZAUFANIE DO RYNKU. PRAWO BAKOWE; USTAWA O NBP; USTAWA O BANKACH SPÓŁDZIELCZYCH. JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

NADZÓR BANKOWY – ŚRODKI NADZORU 1)wystąpić do właściwego organu banku z wnioskiem o odwołanie prezesa, wiceprezesa lub innego członka zarządu banku bezpośrednio odpowiedzialnego za stwierdzone nieprawidłowości, 2) zawiesić w czynnościach członków zarządu, o których mowa w pkt 1, do czasu podjęcia uchwały w sprawie wniosku o ich odwołanie przez radę nadzorczą na najbliższym posiedzeniu; zawieszenie w czynnościach polega na wyłączeniu z podejmowania decyzji za bank w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych, 3) ograniczyć zakres działalności banku lub jego jednostek organizacyjnych, 3a) nałożyć na bank karę finansową w wysokości do 1.000.000 zł, 4) uchylić zezwolenie na utworzenie banku i podjąć decyzję o likwidacji banku. JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

NADZÓR BANKOWY – ŚRODKI NADZORU Ograniczenie zakresu działalności banku lub uchylenie zezwolenia na utworzenie banku może nastąpić w razie stwierdzenia, że bank: 1) przestał spełniać warunki ustalone w zezwoleniu, 2) uzyskał zezwolenie na podstawie fałszywych dokumentów, nieprawdziwych oświadczeń lub wskutek innych działań sprzecznych z prawem, 3) przez okres dłuższy niż 6 miesięcy nie prowadzi działalności bankowej, 4) stał się podmiotem zależnym od osób, wobec których nie jest możliwe skuteczne wykonywanie przez Komisję Nadzoru Finansowego nadzoru nad bankiem ze względu na przepisy prawa obowiązujące w miejscu ich zamieszkania lub siedziby, lub ze względu na powiązania tych osób z innymi podmiotami, 5) nie wypełnia obowiązków określonych w rozdziale 11b „Nadzór skonsolidowany” prawa bankowego. JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE

NADZÓR BANKOWY W POLSCE WSZELKIE PODMIOTY, WOBEC KTÓRYCH KNF POSIADA KOMPETENCJE NADZORCZE, SĄ OBOWIĄZANE: Umożliwić upoważnionym osobom wykonywanie czynności nadzoru bankowego Przekazywać do KNF zbadane sprawozdania finansowe Zawiadomić KNF o podjęciu i zaprzestaniu działalności Niezwłocznie zawiadomić o środkach oraz przekazać własne skonsolidowane sprawozdanie finansowe

ART. 132 USTAWY PRAWO BANKOWE Przewiduje on możliwość wstąpienia do Komisji ministra właściwego do spraw instytucji finansowych lub ministra właściwego d.s. Skarbu Państwa

UDZIAŁ W KONTROLI BIEGŁYCH REWIDENTÓW Udział ten, oparty jest na zasadzie współdziałania Biegli rewidenci badają m.in. Sprawozdania finansowe banków, oddziałów banków zagranicznych oraz podmiotów posiadających bliskie powiązanie z bankami Praca ta polega na m.in. zlecaniu biegłemu rewidentowi wykonania określonych czynności, badaniu przez niego sytuacji finansowej co w konsekwencji powoduje, że Biegły Rewident ma obowiązek powiadomienia KNF o ujawnionych faktach.

BANK ZRZESZAJĄCY JAKO PODMIOT WSPIERAJĄCY KNF Kontroluje zgodność zrzeszonych banków z postanowieniami umowy zrzeszenia Uzupełniają i wzmacniają nadzór KNF Podmioty: powiernik + jego zastępca

JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ! JAROSŁAW WICHURA // GRZEGORZ KSIĄŻEK / 17.11.2010 / KATOWICE