FUNKCJA WYCHOWAWCZA RODZINY Antoni Szymański

TRADYCYJNA RODZINA Tradycyjna rodzina stanowi opokę, na której opierają się zarówno wolność, jak i ład. To właśnie rodzina uczy człowieka odpowiedzialności. To dla rodziny zarabiamy pieniądze. To dla jej przyszłych pokoleń dokonujemy poświęceń, które mogą nie być nam wynagrodzone za naszego życia. I poprzez rodziny decydujemy się budować więzi innego rodzaju – zakładamy spontanicznie grupy sąsiedzkie, które składają się na społeczeństwo obywatelskie. Współpraca taka gwarantuje istnienie w sferze społecznej i gospodarczej alternatywy wobec całkowitego zdawania się na pomoc państwa w sprawach, z którymi jednostka nie może sobie poradzić. (Margaret Thatcher)

WYCHOWANIE Wychowanie – proces społeczny przygotowujący do życia w społeczeństwie. Kierowanie procesem rozwojowym jednostki po to, aby osiągnęła ona cechy uważane za pożądane do realizowania działań określonych grup społecznych. (Jan Szczepański)

FUNKCJE RODZINY materialno–ekonomiczna opiekuńczo–zabezpieczająca prokreacyjna seksualna legalizacyjno–kontrolna socjalizująca kulturalna rekreacyjno–towarzyska emocjonalno–ekspresyjna

FUNKCJA WYCHOWAWCZA przekazywanie norm i podstawowych zasad zachowania kształtowanie wartości moralno-społecznych przygotowanie do pełnienia późniejszych ról społecznych

Władza rodzicielska Władza rodzicielska – unormowane przepisami prawo opieki nad dzieckiem, dbałość o jego rozwój intelektualny, fizyczny, duchowy i społeczny.

Znaczenie rodziny nigdy nie wygasa Zakres i charakter odpowiedzialności wychowawczej rodziny zmienia się w różnych okresach życia dziecka. Wraz z rozwojem dziecka zwiększa się rola pozarodzinnych środowisk wychowawczych.

Prawa wychowawcze rodziców „Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolności jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania” – Konstytucja RP „Państwo uznaje prawo rodziców do zapewnienia… wychowania i nauczania zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi i filozoficznymi” – Europejska Konwencja Praw Człowieka „Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami religijnymi i moralnymi” – Karta Prawa Rodziny

Style wychowania styl obojętny – nie stawia wymagań i brak kontroli, zapewnia tylko poczucie bezpieczeństwa styl naiwny – brak wymagań i kontroli, relacje kumpelskie styl paradoksalny – rodzice wymagający, ale nie dają uczuciowego wsparcia styl dojrzały – rodzice stawiają wymagania, ale tworzą atmosferę dialogu i porozumienia, dobrego rozwiązywania problemów.

Optymalizację warunków wychowania w rodzinie zapewniają: świadomość wychowawcza rodziców, atmosfera w rodzinie (poczucie więzi, umiejętność współdziałania, wzajemny szacunek i zrozumienie), umiejętność stosowania nagród i kar, umiejętność organizowania procesu wychowania w rodzinie, umiejętność łączenia wychowania w rodzinie z innymi formami oddziaływania wychowawczego (przedszkole, szkoła).

Współpraca Dobra współpraca pomiędzy rodzicami, a innymi wychowawcami (nauczyciel, kapłan…) jest gwarantem dobrych wychowawczych owoców

Co ma być sercem współpracy rodziny – szkoły – kościoła? „W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko miał; aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugimi, ale i dla drugich”. Jan Paweł II

Zadanie polityki rodzinnej Zapewnienie przez rodzinę i szkołę warunków rozwojowych i dobrego środowiska wychowawczego dla wyrównania startu życiowego dzieci. Zmienić model transferów socjalnych ukierunkowany obecnie na generacje starsze, w mniejszym stopniu na rodziny i dziećmi.

Degradacja materialna, a wychowanie Ubóstwo materialne, bezrobocie wpływają na realizację funkcji wychowawczej rodziny. Bieda, konflikty, napięcia – nie stanowią właściwego klimatu do wszechstronnego rozwoju dzieci, rozbudzania szerszych zainteresowań, kształtowania pozytywnego systemu wartości. Ubóstwo sprzyja postawie roszczeniowej, osobowości uzależnionej od zewnętrznych warunków.

Dzieci poza rodziną biologiczną Źródło: dane Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Wskaźnik liczby dzieci poza rodziną naturalną na 1000 dzieci: 2001 r. – 8,0 2006 r. – 10,0.

Osłabienie trwałości małżeństwa

Nieobecność ojców fizyczna emocjonalna psychiczna duchowa

Konsekwencje braku ojca częściej rodziny popadają w biedę częstsze prawdopodobieństwo zakończenia edukacji na poziomie podstawowym więcej problemów emocjonalnych i wychowawczych większe prawdopodobieństwo stania się nieletnią matką chłopcy – częściej bezrobotni, w świecie przestępczym, nie zaangażowani w życie swoich własnych dzieci

Nadzory kuratorów (S. Okręgowy Gdańsk)