Zdzisław Gębołyś Sponsoring i fundraising w bibliotekach akademickich – z doświadczeń krajowych i zagranicznych

Plan Wstęp Problemy terminologiczne Biblioteki akademickie w Polsce i zagranicą w świetle ankiety - ogólne wyniki ankiety Biblioteki akademickie w Polsce i zagranicą w świetle ankiety - szczegółowe wyniki ankiety Typy sponsoringu i fundraisingu bibliotecznego Wnioski

Wstęp Z historycznej perspektywy Przedmiot Cel

Sponsorzy dawniej Sponsorzy dawniej Josuha Bates – 50000 $ na rzecz Public Library w Bostonie Andrew Carnegie, na różne cele, wydał ponad 350 milionów dolarów. M.in. pieniądze te zostały spożytkowane na założenie około 2 500 bibliotek publicznych na całym świecie Carnegie libraries

Sponsorzy dziś Znani sponsorzy dziś Andrew Mellon Billy Gates

Przedmiot ankiety Biblioteki akademickie w Polsce i za granicą, w szczególności: Czy bibliotece udało się pozyskać w ostatnich 2 latach wsparcie materialne/finansowe od podmiotów gospodarczych/fundacji/osób fizycznych na działalność biblioteczną /także dla osób pracujących w bibliotece? Nazwy sponsora/fundraisera kwoty przekazana rodzaj wsparcia rzeczowego, np. regały biblioteczne, komputery itd. forma odwzajemnienia w przypadku sponsoringu, np. reklama na froncie biblioteki

Cel rekonesansu badawczego Ustalenie: Zakresu działań sponsoringowych/fundraisinowych Zasięgu działań sponsoringowych/fundraisinowych Zainteresowania rzeczywistego sponsoringiem i fundraisingiem ze strony polskich biblioteki akademickich

Problemy terminologiczne Definicja sponsoringu Sponsoring biblioteczny Wsparcie majątkowe dla biblioteki, wyrażające się w rzeczach, usłudze i/lub środkach finansowych, udzielone jej przez podmiot gospodarczy bądź inny (sponsora), obliczone na wzajemność, tj. zbudowane na zasadzie świadczenia i udzielonej za nie rekompensaty, mające postać umowy prawnej. Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Problemy terminologiczne Definicja fundraisingu Fundraising biblioteczny Z angielskiego: fund(fundusz); raising (zdobywanie) – udostępnienie przez ofiarodawcę bibliotece zasobów (pieniądze, czas, usługi rzeczowe, materiały, know-how) na określony cel (książki; Internet itd.), mające jednokierunkową postać, tzn. bez oczekiwania wzajemności (poza wdzięcznością), niekiedy przybierające formę umowy prawnej. Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Problemy terminologiczne Definicja fundraisingu Fundraising biblioteczny Do głównych odmian fundraisingu zaliczymy: Kwestę (datki pieniężne na rzecz biblioteki), Fundację (środki finansowe pochodzące ze środków organizacji powołanej do pomocy bibliotekom, np. Fundacja Pomocy Bibliotekom Polskim), donacja: akt darowizny, albo darowizna (pieniądze, majątek ziemski) nadana za zasługi, w nagrodę, Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki akademickie w Polsce Zasięg ankiety Rozesłano: Ogółem – 85 ankiet /do wszystkich publicznych uczelni/ 2. W podziale na biblioteki: Uniwersytety – 17 Politechniki – 17 Szkoły medyczne – 9 Szkoły wychowania fizycznego – 6 Szkoły sztuk pięknych – 5 Akademie pedagogiczne – 5 Akademie muzyczne – 7 Szkoły ekonomiczne – 5 Szkoły rolnicze - 6 Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki akademickie w Polsce Wyniki ankiety Otrzymano: 23 odpowiedzi 3. W podziale na odpowiedzi pozytywne i negatywne: Odpowiedzi pozytywne – 7 Odpowiedzi negatywne - 16 4. Odpowiedzi pozytywne według typów uczelnia. Uniwersytety - 18 Szkoły medyczne – 1 Politechniki – 2 Inne - 2 Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki zagraniczne Zasięg ankiety Rozesłano: Ogółem – 82 ankiety 2. W podziale na kraje: Anglia – 11 Skandynawia - 9 Irlandia – 3 Beneluks – 7 Francja – 5 Włochy – 16 Portugalia – 5 Hiszpania – 6 Austria – 6 Niemcy – 5 Grecja - 4 Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki zagraniczne Wyniki ankiety Otrzymano: Ogółem – 3 W podziale na biblioteki: Belgia – 1 Szwajcaria – 1 Wlk. Brytania – 1 Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Formy/przedmiot Pochodzenie Wartość Biblioteki akademickie w Polsce i zagranicą w świetle ankiety - szczegółowe /ankieta i strony internetowe/ Formy/przedmiot Pochodzenie Wartość Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki akademickie w Polsce i zagranicą w świetle ankiety - szczegółowe /ankieta i strony internetowe/ Formy pomocy: Pomoc finansowa BUAM; UN. Med.. Pozn.; UW-M; BUB; BUŁ; BG PO Kolekcje książek BUAM; AON; BG PŁ; BG PO’ Manchester; Gent Sprzęt biblioteczny AON; BUB; UL Reklama BUŁ Wyjazdy konferencyjne BUŁ; BUM; BUW-M Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki akademickie w Polsce i zagranicą w świetle ankiety - szczegółowe /ankieta i strony internetowe/ Formy pomocy: Katalogowanie i digitalizacja Manchester; BUW-M Granty Manchester Materiał budowlany KUL Prenumerata zagraniczna BUM-P Sprzęt komputerowy BUW-M Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki akademickie w Polsce i zagranicą w świetle ankiety - szczegółowe /ankieta i strony internetowe/ Kim są sponsorzy : Firmy komputerowe, np. 3M Polska BUAM; BUM-P Firmy dystrybucji książek, np.. EBSCO BUAM Osoby prywatne Fundacje BUM-P Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Biblioteki akademickie w Polsce i zagranicą w świetle ankiety - szczegółowe /ankieta i strony internetowe/ Kim są sponsorzy : Unia Europejska BUW-M Ambasada USA AON Różne Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Wartość sponsoringu/fundraisingu bibliotecznego /2007-2008/ BUAM – 52 270,- Uniwersytet Medyczny, Poznań – 202 zlp Biblioteka Główna Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego – 12 mln zł z funduszu UE ZPORR na wyposażenie nowego gmachu /komputery; meble; sprzęt do digitalizacji/; Inst. PAN – ok. 30 tys. zlp Akademia Obrony Narodowej, Warszawa – 2000 $; 965 896 zlp Biblioteka Uniwersytecka w Białymstoku – 36 000 zlp Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Wartość sponsoringu/fundraisingu bibliotecznego /2007-2008/ 6. Biblioteka Politechniki Łódzkiej – 61285/2006/; 1093/2007/; 69858/2008/ 7. Biblioteka Główna Politechniki Opolskiej – 200 Euro Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Formy „rewanżu” ze strony bibliotek 1. Logo sponsorów na stronie internetowej biblioteki BUAM; BUB 2. Informacja do prasy o wyjątkowych darach BUAM 3. Pisemne podziękowania dla osób prywatnych i firm 4. Reklama na froncie biblioteki AON 5. Wystąpienia przedstawiciela firmy podczas konferencji BPŁ 6. Rozprowadzenie materiałów reklamowych BUB; BPŁ Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Sposoby pozyskiwania/prezentowania sponsorów i fundraiserów List do sponsora BG AŚw. 2. Lista darczyńców na stronie internetowej biblioteki BUKW; UKW 3. Wykaz sponsorów BUB Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Sposoby pozyskiwania/prezentowania sponsorów i fundraiserów 4. Sponsor krzesła bibliotecznego Uniwersytet Lecister 5. Koła przyjaciół bibliotek Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Koła przyjaciół bibliotek Przyjaciele Biblioteki Uniwersyteckiej w Cambridge Cel Zdobywanie funduszy na uzupełnianie i konserwację kolekcji bibliotecznych oraz wspomaganie biblioteki w zdobyciu tych przedmiotów przez dar lub zapis. Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Koła przyjaciół bibliotek Przyjaciele Biblioteki Uniwersyteckiej w Cambridge Zostań przyjacielem Minimalny roczny abonament wynosi: Rocznie: £ 25 ($ 50) Wspólny roczny abonament (dla pary mieszkających pod tym samym adresem): £ 40 ($ 80) Life: £ 400 ($ 800) Abonament „Wspólne Życie”(dla par mieszkających pod tym samym adresem): £ 600 ($ 1200) Abonament „Wspólne życie” (dla pary mieszkających pod tym samym adresem): £ 375 ($ 750) Studenci: £ 10 Szczegóły specjalnych stawek korporacyjnych i instytucjonalnych dla członkostwa są dostępne na wniosek. Potencjalnych dawców opieki mogą zwrócić uwagę, że status charytatywnej Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Koła przyjaciół bibliotek Biblioteki Uniwersyteckiej w Cambridge Członkostwo W lipcu 2007 było około 600 członków Towarzystwa Przyjaciół. Wolontariusze "Biuletyn” Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Przyjaciele Biblioteki Uniwersyteckiej w Cambridge Działania Działania - przykłady 16 lipiec 2007 pisarza i prezentera telewizyjnego Mikołaja Crane otworzył wystawę "Przez całą wyspę: Wycieczki po Wielkiej Brytanii„ W dniu 7 czerwca 2007 odbyło się w Bibliotece przyjęcie wspólnie z Przyjaciółmi Biblioteki Narodowej; było krótkie rozmowy przez przewodniczącego Przyjaciół Biblioteki Narodowej i prezesa Towarzystwa Przyjaciół i wyświetlanie książki, mapy i rękopisy które zostały nabyte przez Bibliotekę z pomocą tych grup 15. listopada 2006, Stephen Walton, archiwista z Imperial War Museum w Duxford, dał wykład na temat archiwów Imperial War Museum Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Wybrane typy sponsoringu/fundraisingu bibliotecznego Sponsoring (fundraising) instytucjonalny Na przykład Festiwal „Jazz w bibliotece” Sponsoring (fundraising) pieniężny, rzeczowy i usługowy Sponsoring (fundraising) imienny i emblematowy Na przykład: nazwisko/emblemat sponsora na ruchomych i nieruchomych obiektach bibliotecznych Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Posumowanie/Wnioski Niewielkie zainteresowanie sponsoringiem wśród polskich bibliotek akademickich Przewaga działań o charakterze fundraisingowym Akcje sponsoringowe podejmowane w sposób sporadyczny Nieprzygotowanie polskich bibliotekarzy akademickich do akcji sponsoringowych (kwalifikacje; brak odpowiednich komórek organizacyjnych) Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem strategicznym: definicja misji; składniki deklaracji misji; modele deklaracji misji(cechy formalne, treściowe i językowe) Otoczenie bliższe (akcjonariusze, administracja publiczna, grupy interesu; wierzyciele; społeczności lokalne; dostawcy; pracownicy/związki; konkurenci; stowarzyszenia zawodowe Otoczenie społeczne (czynniki społeczno-kulturowe; czynniki polityvczno-prawne; czynniki ekonomiczne; czynniki demograficzne; czynniki technologiczne.

Dziękuję Państwu za uwagę!