Wykład II Copyright by Dariusz R. Kijowski Ustrój - organizacja i zadania - sądów administracyjnych Dopuszczalność skargi do sądu administracyjnego

Ustrój – organizacja sądów administracyjnych Ustrój sądownictwa administracyjnego do 2003 r. – określała ustawa z dnia 11 maja 1995r. o Naczelnym Sadzie Administracyjnym Istniał jeden sąd posiadający 11 ośrodków zamiejscowych Aktualny ustrój określa ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (dalej „usa”)

Ustrój – organizacja sądów administracyjnych Na strukturę sądownictwa administracyjnego składa się: Naczelny Sąd Administracyjny 16 wojewódzkich sadów administracyjnych, których właściwość obejmuje jedno województwo

Ustrój wsa Art. 17. § 1. Wojewódzki sąd administracyjny dzieli się na wydziały, które tworzy i znosi Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego. § 2. Wydziałem w wojewódzkim sądzie administracyjnym kieruje prezes lub wiceprezes sądu albo wyznaczony sędzia. Art. 18. § 1. W skład wojewódzkiego sądu administracyjnego wchodzą: prezes sądu, wiceprezes sądu lub wiceprezesi sądu oraz sędziowie. § 2. Liczbę sędziów i wiceprezesów sądu w wojewódzkim sądzie administracyjnym określa Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego. Art. 19. Organami wojewódzkiego sądu administracyjnego są: prezes sądu, zgromadzenie ogólne sędziów wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwane dalej "zgromadzeniem ogólnym", oraz kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwane dalej "kolegium sądu".

Ustrój – organizacja NSA Art. 30. W skład Naczelnego Sądu Administracyjnego wchodzą: Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, wiceprezesi oraz sędziowie. Art. 31. Organami Naczelnego Sądu Administracyjnego są: Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego i Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego. Art. 32. Naczelny Sąd Administracyjny ma siedzibę w Warszawie.

Prezes NSA Sprawuje zwierzchni nadzór nad działalnością administracyjną sądów administracyjnych Przyjmuje oświadczenia o stanie majątkowym sędziów może delegować, na czas określony, sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego, za jego zgodą, do pełnienia obowiązków sędziego w Naczelnym Sądzie Administracyjnym Może wnioskować do Ministra Sprawiedliwości o delegowanie, na czas określony, sędziego sądu apelacyjnego lub sędziego sądu okręgowego, za jego zgodą, do pełnienia obowiązków sędziego w sądzie administracyjnym Ustala projekt dochodów i wydatków NSA i wsa i korzysta podczas wykonania budżetu SA z uprawnień ministra ds. finansów publ. ustala zasady biurowości w sądach administracyjnych

Prezes NSA wnioskuje do Prezydenta RP o wydanie rozporządzenia o utworzeniu i zniesieniu wsa oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, a także o utworzeniu, poza siedzibą sądu, i zniesieniu wydziałów zamiejscowych tych sądów tworzy i znosi wydziały wsa określa liczbę wiceprezesów i sędziów wsa powołuje i odwołuje presesów i wiceprezesów wsa ma prawo wglądu w czynności właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego, może być obecny na rozprawie toczącej się z wyłączeniem jawności, mogą żądać wyjaśnień oraz usunięcia uchybień, uchylać zarządzenia administracyjne niezgodne z prawem. może zarządzić przeprowadzenie wizytacji sądu lub lustracji w sądzie, a przypadku stwierdzenia uchybienia w zakresie sprawności postępowania sądowego – zwrócić na nie uwagę i żądać usunięcia skutków uchybienia

Zadania sądów administracyjnych Zadania – właściwość wsa: rozpatrywanie i rozstrzyganie w pierwszej instancji w sprawach należących do właściwości sądów administracyjnych (art. 3 § 1 usa), określonej przepisami art. 3-5 psa, nie zastrzeżonych na rzecz NSA właściwość sądu określana jest na podstawie miejsca siedziby organu, którego aktu, czynności lub bezczynności dotyczy sprawa (art. 13 § 2 psa)

Właściwość wsa Prezydent RP – na podstawie art. 13 § 3 psa – określił, rozporządzeniem z 25.04.2003 – że wsa są właściwe w sprawach skarg dot. spraw z zakresu działania Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, w których stroną skarżącą są osoby zamieszkałe poza obszarem właściwości Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, a rozporządzeniem z dnia 28 .08.2008 r. - w sprawach z zakresu działania: 1) ministra właściwego do spraw finansów publicznych dotyczących wydawania w indywidualnych sprawach pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualne), o których mowa w art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.2)),

Właściwość wsa cd. 2) Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczących umorzenia, odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty należności z tytułu składek, o których mowa w art. 28-29 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.3)), 3) Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dotyczących umorzenia, odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty należności z tytułu składek, o których mowa w art. 41a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników

Zadania NSA Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje nadzór nad działalnością wsa w zakresie orzekania w trybie określonym ustawami, a w szczególności rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń tych sądów i podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne oraz rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy innych ustaw (art. 3§2 usa)

Zadania i właściwość NSA cd. NSA jest sądem dyscyplinarnym w sprawach dyscyplinarnych sędziów sądów administracyjnych (art. 9 i 48 usa – w I instancji w 3-, a w drugiej – w 5-osob. składzie) NSA rozpatruje spory kompetencyjne i spory o właściwość (art. 4 psa)

Spory o właściwość i spory kompetencyjne Doktrynalnie , sporem o właściwość lub sporem kompetencyjnym jest sytuacja, "w której zachodzi rozbieżność poglądów między organami co do upoważnienia do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia tej samej sprawy administracyjnej, przy czym o tożsamości sprawy można mówić wówczas, gdy mamy do czynienia z identycznością jej podmiotów i przedmiotu (czyli węzła praw i obowiązków) oraz podstawy prawnej i faktycznej" (T. Woś). Spory te mogą powstać „pomiędzy organami administracji publicznej lub innymi podmiotami, o których mowa w art. 1 pkt 2 tylko w ramach konkretnej sprawy administracyjnej, która jest już przedmiotem postępowania albo co do której odmówiono nadania biegu postępowania” (B.Adamiak) kompetencyjne – między różnymi podmiotami władzy publ.

Spory o właściwość i spory kompetencyjne cd. Spór to nie różność poglądów, lecz sprzeczność zachowań – kilka organów podejmuje postępowanie w konkretnej sprawie uznając się właściwymi albo żaden z organów, do którego zwrócono się o załatwienie konkretnej sprawy, nie podejmuje się jej rozpatrzenia uznając, że jest niewłaściwy Spór nie może być abstrakcyjny, musi dotyczyć sprawy podlegającej rozpatrzeniu przez sąd adm. – może powstać tylko po podjęciu odpowiedniej czynności przez podmiot uprawniony ustawą do uruchomienia (wszczęcia) postępowania – czy może powstać w sprawach wszczynanych tylko z urzędu – tylko pozytywny Nie może być mowy o sporze, gdy o właściwości danego organu orzekł wiążąco sąd lub inny właściwy organ - (na podstawie orzeczeń NSA)

Sprawy wyłączone spod właściwości sądów administracyjnych Sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach: 1) wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej; 2) wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi; odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa;

Sprawy wyłączone spod właściwości sądów administracyjnych 4) wiz wydawanych przez konsulów (z wyjątkiem wiz wydanych cudzoziemcowi będącemu członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu /EFTA/ - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043); 5) zezwoleń na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego wydawanych przez konsulów.

Sprawy wyłączone spod właściwości sądów administracyjnych cd. Sprawy wynikające z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej, np: powierzenie funkcji dyrektora szkoły ; likwidacja lub przekształcenie organu zmiana terytorialnego lub rzeczowego zakresu działania organu nie należy do tej sfery odwołanie ze stanowiska lub funkcji pełnionej w administracji publicznej (wyrok WSA W-wa z 1.07.3004, II SA/Wa 403/03)

Sprawy wyłączone spod właściwości sądów administracyjnych cd. Sprawy wynikające z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi: sprawy udzielania zezwoleń na podjęcie przez policjanta zajęcia zarobkowego poza służbą (?) polecenia służbowe rozkazy; wyznaczenie, przeniesienie i zwolnienie ze stanowiska służbowego oraz przeniesienia do rezerwy kadrowej lub do dyspozycji; mianowania na stopień wojskowy; Przeniesienia żołnierza zawodowego do innego korpusu osobowego lub do innej grupy osobowej; delegowanie do wykonywania zadań służbowych poza jednostką wojskową. Nie należą do tej sfery sprawy: dot. aktów wykraczających poza zakres podległości służbowej (mianowanie, zwalnianie ze służby publicznej, wynagradzanie, rozstrzyganie o uprawnieniach mianowanego funkcjonariusza publicznego do przewidzianych ustawą świadczeń)

Sprawy wyłączone spod właściwości sądów administracyjnych cd. odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji: chyba, że z przepisu prawa wynika obowiązek mianowania lub powołania, np.: 1) na stanowisko prezesa sko oraz na funkcję członka sko, 2) na stanowisko pozaetatowego aplikanta sądowego, 3) na stanowisko dyrektora szkoły 4) mianowania do służby cywilnej skoro ustawa wyłącza tylko odmowy powołania i mianowania, odwołania ze stanowisk i funkcji są co do zasady zaskarżalne

Sprawy wyłączone spod właściwości sądów administracyjnych cd. Wprawdzie obecnie psa o tym milczy, wyłączone spod kontroli wsa są sprawy, w których właściwe są sądy powszechne: decyzje w sprawach ubezpieczeń społecznych odszkodowania z tytułu szkód spowodowanych wprowadzeniem ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (art. 131 POŚ) lub podjęcia działań zapobiegających lub naprawiających szkody w środowisku (art. 18 uzszśin), szkód spowodowanych decyzją adm. wydaną przed 2005 r. orzeczenia sko w sprawach opłat za użytkowanie wieczyste odmowy udzielenia, cofnięcia, zawieszenia lub ograniczenia zakresu akredytacji jednostce certyfikującej lub kontrolującej, laboratorium lub innemu podmiotowi przeprowadzającemu oceny zgodności lub weryfikacje (art. 18 ustawy o systemie oceny zgodności)

Sprawy wyłączone spod właściwości sądów administracyjnych cd. odmowa prawa dostępu do informacji publicznej ze względu na wyłączenie jej jawności z powołaniem się na ochronę danych osobowych, prawo do prywatności oraz tajemnicę inną niż państwowa, służbowa, skarbowa lub statystyczna Decyzje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (art. 81.1. uokik) odmowa Prokuratora Generalnego powołania na stanowisko równorzędne w powszechnej jednostce organizacyjnej prokuratury prokuratora wojskowej jednostki organizacyjnej prokuratury, niebędącego oficerem, który zrzekł się stanowiska prokuratora wojskowego (art. 16.3b. upop - SN), zgody na dalsze zatrudnienie prokuratora po osiągnięciu wieku 65 lat (art. 62a.3a.) oraz zgody na powołanie na poprzednio zajmowane stanowisko prokuratora, który zrzekł się stanowiska w zw. z podjęciem się pełnienia innych funkcji publicznych (art. 65a.4.) przeniesienie sędziego w stan spoczynku przez KRS (art. 72.2 . ups), zgoda KRS na powrót sędziego na poprzednio zajmowane stanowisko (art. 74.2.), przeniesienie sędziego na inne stanowisko przez MS (art. 75.4. i 98.5.) Uchwały KRS w indywidualnych sprawach dot. sędziów (art. 14.2. ukrs) Ogólna reguła: sprawdź ustawę, na podstawie której wydawany jest akt!!!

DOPUSZCZALNOŚĆ SKARGI DO SA Krąg podmiotów, na których działalność skargi rozpatrują sądy administracyjne: Organy państwa i p.j.o. wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej Organy j.s.t. Organy samorządów zawodowych Organy specjalne (sko, społeczna komisja rewindykacyjna ds. utraconego majątku przez zz) Organy i podmioty niepubliczne, którym ustawa powierza wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej

Podmioty poddane kontroli sądów administracyjnych Pozarządowe organy państwa i p.j.o. wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej: Prezydent RP? inne, pozarządowe organy państwowe (NIK, GIP i OIP, GIODO, KRRiT, Marszałkowie Sejmu i Senatu i Szefowie Kanclelarii obu izb, Prezes NIK (w stosunku do mianowanych pracowników) Prezes IPN Komisarze wyborczy

Podmioty poddane kontroli sądów administracyjnych

Podmioty poddane kontroli sądów administracyjnych

Podmioty poddane kontroli sądów administracyjnych Organy j.s.t.: stanowiące wykonawcze przewodniczący organów wykonawczych kierownicy samorządowych jednostek org. i kierownicy zespolonych inspekcji służb i straży - działający z upoważnienia starosty

Przedmiot skargi do sądu administracyjnego Działanie administracji publicznej: akty i czynności wskazane w art. 3 § 2 ppsa – omówione na wykładzie I. akty i czynności określone w przepisach szczególnych podjęcie postępowania przez organ niewłaściwy – pozytywne spory o właściwość Zaniechanie administracji publicznej bezczynność w zakresie podjęcia czynności lub aktu wskazanych w art. 3 § 2 pkt 1-4 ppsa odmowa podjęcia postępowania przez organ właściwy – spory negatywne niewykonanie obowiązku określonego w przepisach szczególnych (art. 101a usg, art. 87 usampow, art. 91 usw, art. 64 uarw) niewyznaczenie przez jednostkę samorządu terytorialnego wykonawcy zastępczego realizacji zadań placówki pomocy społecznej na wezwanie wojewody po stwierdzeniu uchybień w jej prowadzeniu (art. 129.3. ups)

akty i czynności określone w przepisach szczególnych czynności koncesjonodawcy naruszające interes prawny lub naruszające na uszczerbek koncesjonariusza robót publicznych odwołanie prezesa rio oraz prezesa i członka sko ostateczne orzeczenia dyscyplinarne wobec funkcjonariuszy Straży Pożarnej, Policji, ABW i AW, CBA, SKW i SWW, SG,BOR, Sł.Celnej, Sł.Więziennej, stwierdzenie przez starostę nieważności uchwały spółki wodnej orzeczenia i postanowienia Głównej Komisji Orzekającej kończące postępowanie w sprawie naruszenia dyscypliny finansów publicznych Odrzucenie wniosku o przeprowadzenie referendum przez komisarza wyborczego Odmowa udzielenia informacji prasie

Dopuszczalność skargi do sądu administracyjnego - warunki posiadanie legitymacji do wniesienia skargi wyczerpanie środków odwoławczych zachowanie terminu do wniesienia skargi