Pedagogika szkoły wyższej

Jak nas zapamiętują?

Jak my zapamiętujemy? 10% z tego, co czytamy 20% z tego, co słyszymy 30% z tego, co widzimy 50% z tego, co widzimy i słyszymy 70% z tego, co mówimy 90% z tego, co robimy

Koncentracja uwagi Większość dorosłych potrafi skoncentrować uwagę przez 25 do 45 minut. Jednak jeśli prezentacja trwa tylko 25 minut, ale będzie zawierała zbyt wiele nowych treści i tak nie zostanie zapamiętana!

Krzywa uwagi

Efektywność prezentacji

Struktura prezentacji Dwie części prezentacji, które zostaną najlepiej zapamiętane to wstęp i podsumowanie. Zaczynaj od przedstawienia zawartości prezentacji. Ustal zasady obowiązujące w trakcie prezentacji (np. czas na zadawanie pytań, przerwa)

Zasada PPP Powiedz, o czym będziesz mówić Powiedz, co masz do powiedzenia Powiedz, o czym powiedziałeś

Pytania Ludzie, którzy zadają pytania mają większą szansę na zdobycie wiedzy. Warto, więc zachęcić uczestników prezentacji do zadawania pytań i dzięki temu zadbać o przyjazną atmosferę wystąpienia.

Zmysły a uczenie się

Efektywność nauczania w wyniku korzystania z multimediów Wiedza przyswojona wzrost o 25% - 50% Tempo uczenia się wzrost o 60% wzrost o 50% - 60% Rozumienie tematu

Projektowanie pomocy wizualnych Przygotuj slajd zawierający tekst, który Twoim zdaniem powinien się tam znaleźć Zmierz czas potrzebny na przeczytanie całej treści Jeśli przeczytanie slajdu zajmuje więcej niż 6 sekund, należy skrócić treść Skasuj wszystko, co jest niepotrzebne. Powinny zostać wyłącznie słowa kluczowe. ŹLE!

Projektowanie pomocy wizualnych Jeśli tekst zawarty na slajdzie czytasz dłużej niż 6 sekund oznacza to, że jest on za długi.

Uwaga! Umieszczenie na slajdzie od 3 - 5 punktów w każdym po 3 - 5 słów, daje o wiele lepszy efekt niż wypełnianie całego slajdu tekstem.

Projektowanie pomocy wizualnych Kolor – wzrost zapamiętania o 20%

Której półkuli mózgu używasz częściej?

Prowadzenie prezentacji Mała grupa: utrzymuj kontakt wzrokowy z każdą osobą przez kilka sekund Duża grupa: patrz w różne miejsca sali a nie na konkretne osoby – zadziała „efekt aury”

Zapamiętaj…. Uczestnicy prezentacji wyrabiają sobie opinię na temat mówcy podczas pierwszych 5-10 sekund. Po następnych 50-55 sekundach opinia ta zostaje potwierdzona lub częściowo złagodzona.

Trudne sytuacje Awarie sprzętu Nieuwaga Pytania z sali / atak Nie przerywaj pytającemu Utrzymuj kontakt wzrokowy z pytającym Skróć dystans między sobą a pytającym

Trudni uczestnicy – niewygodne pytania TEST: bada Twoją wiedzę POPIS: pytanie zamienia w popis wiedzy pytającego WYZWANIE: ekspert w dziedzinie, której dotyczy prezentacja PYTANIE MERYTORYCZNIE TRUDNE

Trudni uczestnicy Gadatliwy i wiecznie pytający Ekspert – samochwała Wrogi oponent Szeptacz

Komunikacja niewerbalna Dotyczy wszystkich ludzkich zachowań, postaw i obiektów innych niż słowa, które komunikują wiadomości i posiadają społeczne znaczenie. Obejmuje: wygląd fizyczny, gesty, wyraz twarzy, ruch oczu, dotyk, głos, sposób wykorzystywania czasu i przestrzeni.

Funkcje komunikacji niewerbalnej informacyjna wspieranie przekazów słownych wyrażanie postaw i emocji definiowanie relacji kształtowanie wrażenia Funkcja informacyjna Cały kontekst niewerbalny dostarcza rozmówcy bezcennych informacji, przede wszystkim jest źródłem wiedzy nt. samopoczucia nadawcy, jego postawy wobec rozmówcy, stopnia pewności siebie, stanu emocjonalnego. Posiadanie tych informacji o nadawcy pozwala rozmówcy lepiej, efektywniej kontrolować proces komunikacji. Wartość odbieranych sygnałów niewerbalnych jest tym większa, że nie tylko nie są one świadomie kontrolowane przez nadawcę, ale nadawca nie jest świadom dokonującej się emisji. Wspieranie przekazów słownych Dzięki sygnałom niewerbalnym dokonuje się dookreślenie treści przekazywanych słowami. Sygnały niewerbalne sprzyjają lepszemu, pełniejszemu zrozumieniu przekazu. Wspieranie przekazów słownych może przyjmować kilka form: powtarzanie sygnałów werbalnych (stosowane jest dla podkreślenia lub wyjaśnienia przekazu słownego, np. gesty towarzyszące wskazywaniu rozmówcy drogi.) zaprzeczanie (zachodzi wówczas, kiedy werbalnie zapewniam, że wszystko w porządku ale moje nerwowe ruchy, mimika i ton głosu przeczą słowom) uzupełnianie (sygnały niewerbalne uzupełniają, zwiększają siłę oddziaływania, wiarygodność słów, np. wyznaniu uczuć towarzyszy kontakt wzrokowy, ciepły, aksamitny głos, bliskość fizyczna) zastępowanie (np. niekiedy z powodu różnych okoliczności gesty zastępują słowa, np. kiedy odległość jest już zbyt duża, by słyszeć się wzajemnie machamy ręką na pożegnanie lub pokazujemy znak słuchawki, by przekazać wiadomość, że zadzwonimy) akcentowanie (wyeksponowaniu określonego fragmentu wypowiedzi służy parajęzyk, pauzy, np. pytanie dokąd Ty idziesz? W zależności od położonego akcentu będzie miało inne znaczenie). Wyrażanie postaw i emocji Wyrażanie emocji dokonuje się przede wszystkim za pomocą sygnałów niewerbalnych. Dotyk, mimika, dystans fizyczny, parajęzyk są podstawowymi sposobami uzewnętrzniania emocji i postaw. Główną z postaw interpersonalnych jest przyjacielskość-wrogość. Sygnałami, które komunikują sympatię, przyjaźń są: uśmiechanie się, spoglądanie, bliskość fizyczna, dotykanie, otwarta pozycja ciała, wznoszący się tembr głosu. Drugą ważną postawą interpersonalną jest dominacja-podporządkowanie. Dominacja jest komunikowana za pomocą następujących sygnałów: brak uśmiechu, ręce na biodrach, patrzenie na rozmówcę podczas mówienia, donośny, niski głos. Definiowanie relacji Polega przede wszystkim na określaniu bilansu kontroli, poziomu zażyłości i poufałości pomiędzy rozmówcami. Co to oznacza? Za pomocą określonych sygnałów niewerbalnych dokonuje się komunikowanie wzajemnej atrakcyjności i bliskości, tzn. osoby, które darzą się sympatią, zaufaniem zachowują mniejszy dystans fizyczny wobec siebie, pochylają się ku sobie, częściej i dłużej utrzymują kontakt wzrokowy, więcej gestykulują i dotykają się wzajemnie. Dla wyrażenia dominacji szczególnie ważne są sygnały kinezyczne, przede wszystkim postawa, napięcie mięśni, kąt pochylenia ciała. Kształtowanie wrażenia Stosowanie określonych strategii komunikowania niewerbalnego pozwala wykreować określone wrażenie. Najskuteczniejsze są te strategie, które bazują na zaufaniu i atrakcyjności.

Proksemika Strefy dystansu komunikacyjnego: intymna (15 – 45 cm) osobista (46 cm – 1,2 m) społeczna (1,2 – 3,6 m) publiczna (powyżej 3,6 m)

Kinezjetyka Dobry mówca powinien wystrzegać się: gestów zamkniętych (skrzyżowane ramiona i nogi) gestów zakrywania ust (sugeruje, że kłamie) chowania rąk w kieszeniach (lekceważenie) stania nieruchomo zbyt intensywnej gestykulacji

Gesty a przekaz Otwartość prezentera na audytorium Pewność siebie Obawa/zagubienie Dezaprobata audytorium Spójność komunikacyjna

Aktywne słuchanie Zalety Rozmówca czuje naszą akceptację Prowokuje do mówienia Zapobiega udzielaniu zbędnych rad, przedwczesnych odpowiedzi

Aktywne słuchanie Pytania zamknięte i otwarte Podsumowania/streszczenia Parafrazowanie (O ile dobrze zrozumiałem..., Czy chce Pan powiedzieć że...) Klaryfikacja (prośba o wyjaśnienie, wybranie jednego wątku) Potwierdzenie

Aktywne słuchanie Zasady utrzymuj kontakt wzrokowy okazuj zainteresowanie zachęcaj do kontynuowania wypowiedzi dopytuj o szczegóły regularnie streszczaj usłyszane informacje pomijaj własne spostrzeżenia, opinie, poglądy akceptuj pauzy

Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu, ale tylko jeden język po to, abyśmy więcej patrzyli i słuchali niż mówili. [Sokrates]

Komunikaty Ja 1. Wyrażenie odczucia, emocji 2. Opisanie konkretnego zachowania/wydarzenia, które wywołało powyższe uczucia 3. Wyjaśnienie, dlaczego to zachowanie/wydarzenie wywołało te uczucia 4. Przekazanie oczekiwań co do całej sytuacji

Komunikaty Ja JA czuję, (ja jestem)..................................................... Kiedy Ty........................................................................ Ponieważ....................................................................... Chciał(a)bym, aby ……………………………………………..……….

Podsumowanie Wykorzystanie technologii informacyjnej podczas prezentacji sprzyja lepszemu rozumieniu i szybszemu zapamiętywaniu przekazywanych treści. Komunikacja niewerbalna odgrywa zasadniczą rolę w postrzeganiu i ocenianiu mówcy. Stres jest naturalną reakcją organizmu pojawiającą się w sytuacji ekspozycji społecznej. Należy wypracowywać techniki pomagające go opanować.

Bibliografia Adams G., Why Interactive? Multimedia & Wideodisc Monitor 1993. Boothman N., Jak dać się polubić, Warszawa 2001. Hejnicka – Bezwińska T., Pedagogika ogólna, Warszawa 2008.