Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Publiczne Gimnazjum im. Jana Grzankowskiego w Skórczu ID grupy: 96/101_MP_G1 Kompetencja: Matematyka i przyroda Temat projektowy: Czy wiem, co jem? Semestr/rok szkolny: II / 2011/2012

Czy wiem, co jem ?

Ankieta dotycząca codziennego odżywiania się gimnazjalistów

Klasy I

uczniowie klasy I gimnazjum? Jak często jedzą owoce uczniowie klasy I gimnazjum?

Jak często jedzą warzywa uczniowie klasy I gimnazjum?

Klasy iI

uczniowie klasy II gimnazjum ? Jak często jedzą owoce uczniowie klasy II gimnazjum ?

Jak często jedzą warzywa uczniowie klasy II gimnazjum ?

Klasy iIi

uczniowie klasy III gimnazjum? Jak często jedzą owoce uczniowie klasy III gimnazjum?

Układ pokarmowy

Jelito grube Jama ustna mechaniczna obróbka pokarmu i przygotowanie go do dalszego trawienia Przełyk transport pokarmu z gardła do żołądka Wątroba syntetyzuje czynniki krzepnięcia krwi, magazynuje żelazo i witaminy: A, D, E, przekształca puryny w kwas moczowy Żołądek trawienie pokarmu Jelito grube końcowy etap wchłaniania wody, elektrolitów i soli mineralnych z resztek pokarmowych Jelito cienkie wchłanianie wartości odżywczych

Witaminy

Witaminy w organizmie pełnią rolę regulacyjną, dlatego ich obecność w odpowiedniej ilości jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Witaminy są substancjami egzogennymi, tzn. że muszą być dostarczone wraz z pokarmem.

Witaminy są niewielkimi cząsteczkami o różnych właściwościach Dzielimy je na: - rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E, i K, - rozpuszczalne w wodzie – z grupy B oraz C oraz H

– nadmiar witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Prowitamina - związek chemiczny, który w wyniku reakcji chemicznych w organizmie ulega przekształceniu w witaminę. Awitaminoza – niedobór witamin. Hiperwitaminoza – nadmiar witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Po co dostarczać witaminy Witamina A Odpowiada za prawidłowe widzenie, zmniejsza rogowacenie naskórka, poprawia koloryt skóry, chroni skórę przed promieniami UV Witamina B1 Prawidłowy stan tkanki nerwowej, metabolizm cukrów i lipidów. Rozkładana przez alkohol Witamina B3 Utlenianie biologiczne, uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków, reguluje poziom cholesterolu we krwi Witamina B2 Przemiana białek i węglowodanów, bierze udział w biochemicznych przemianach w siatkówce Witamina B6 Przemiany aminokwasów, procesy krwiotwórcze, prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, zwiększa odporność organizmu, łagodzi skutki uboczne leków Witamina B7 Uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, wspomaganiu funkcji tarczycy, uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla

metabolizm tkanki kostnej Witamina C Odpowiada za prawidłowy stan tkanki łącznej, poprawia odporność i przyspiesza okres gojenia ran Witamina D Wchłanianie wapnia, metabolizm tkanki kostnej Witamina E Główny antyoksydant chroniący komórki przed utleniaczami, chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem, leczenie męskiej bezpłodności, Witamina K Krzepnięcie krwi

Najważniejsze pierwiastki do życia wszystkich organizmów to: Pierwiastki biogenne Najważniejsze pierwiastki do życia wszystkich organizmów to: węgiel-na którym opiera się całe życie na ziemi, tlen- którym oddychamy i dzięki niemu żyjemy, wodór, azot, fosfor, wapń, siarka, żelazo, cynk i inne. Do najbardziej potrzebnych związków chemicznych należy woda.

Węglowodany Węglowodany (inaczej cukry) są podstawowym źródłem naszej energii. Węglowodany to organiczne związki chemiczne. Zbudowane są z atomów węgla, wodoru i tlenu. Możemy je podzielić na cukry: proste (np. glukoza i fruktoza) złożone (np. celuloza i skrobia.) W życiu wszystkich organizmów żywych węglowodany pełnią ogromnie ważną rolę. Są odpowiedzialne między innymi za dostarczanie łatwo przyswajalnej energii. Służą też jako materiał zapasowy. Oprócz tego sprawują funkcję transportową, budulcową, a także wchodzą w skład kwasów nukleinowych.

Białka Białka to zasadnicze elementy budowy wszystkich tkanek ustroju człowieka oraz wielu związków takich jak: enzymy, hormony, przeciwciała. Białka regulują procesy przemiany materii i wiele funkcji ustroju, zapewniając prawidłowy stan i funkcjonowanie naszego organizmu. Odpowiednie ilości białek decydują o normalnym wzroście i rozwoju człowieka, regeneracji wydalanych lub uszkodzonych tkanek.

Kaloryczność

Kaloria Historyczna jednostka ciepła, obecnie gdy ciepło jest utożsamiane z energią, jest pozaukładową jednostką energii (skrót cal); Kaloria, to wartości kaloryczne produktów żywnościowych są podawane nie w kaloriach ale w kilokaloriach (skrót kcal), czyli tysiącach kalorii. Wartość energetyczna składników pokarmowych: 1 g białka to ok.4 kcal 1 g węglowodanów to ok.4 kcal. 1 g tłuszczów to ok.9 kcal.

Kaloryczność niektórych fast foodów

Kaloryczność niektórych produktów spożywczych

Zapotrzebowanie energetyczne organizmu PPM – wzór Harrisa-Benedicta dla kobiet: PPM = 665,09 + 9,56 x W + 1,85 x H – 4,67 x A dla mężczyzn: PPM = 66,47 + 13,75 x W + 5 x H – 6,75 x A W – masa ciała (kg)‏ A – wiek (lata)‏ H – wzrost (cm)‏

Poziom aktywności zawodowej Zapotrzebowanie energetyczne organizmu OBLICZENIA CPM (PPM mnożymy przez odpowiedni wspłóczynnik): Pozom aktywności pozazawodowej Poziom aktywności zawodowej Niska Wysoka M K Brak aktywności 1,4 1,6 1,5 1,7 Średnia aktywność 1,8 Wysoka aktywność 1,9

Zapotrzebowanie energetyczne kobiet

Zapotrzebowanie energetyczne organizmu dziewcząt 13 - 15 lat Niska aktywność fizyczna (komputer, telewizja) 2200 kcal Średnie aktywność fizyczna (spacer) 2400 kcal Wysoka aktywność fizyczna (SKS, rower) 2500 kcal

Zapotrzebowanie energetyczne mężczyzn

Zapotrzebowanie energetyczne organizmu chłopców 13-15 lat Niska aktywność (komputer + telewizja) 2800 kcal Średnia aktywność (spacer) 2900 kcal Wysoka aktywność (SKS, rower, treningi) 3100 kcal

Przeciętna wartość kaloryczna śniadania gimnazjalisty Nazwa produktu: Kaloryczność: Bułka zwykła 2 szt. 50g 272 kcal Ser Gouda pełnotłusty 1 szt. 100g 324 kcal Ogórek zielony 2 szt. 100g 20 kcal Jogurt owocowy 1 szkl. 250 ml 235 kcal Herbata bez cukru 1 szk. 250 ml 0 kcal Razem: 851 kcal

Przciętna wartość kaloryczna OBIADU gimnazjalisty Nazwa produktu kalorie 1 talerz zupy pomidorowej z makaronem 180 kcal Ziemniaki gotowane 220 kcal Filet z ryby 468kcal Surówka z marchewki 234 kcal Kalafior 136 kcal Razem: 1238kcal

Przeciętna wartość kaloryczna KOLACJI gimnazjalisty Nazwa produktu kalorie 2 kawałki chleba 128 kcal Plasterki szynki 150 kcal Sok pomarańczowy 92 kcal Razem: 370 kcal

SPOSOBY SPALANIA KALORII

Ile kalorii możesz stracić w ciągu 15 min ? Jazda na rowerze Pływanie 50 kcal 70 kcal

Wędrówka po górach Gra w piłkę 150 kcal 150 kcal

Kilka sposobów na przyjemne spalanie kalorii: Bitwa na poduszki 400 kcal Prysznic 122 kcal Makijaż i stylizacja 65 kcal Słuchanie muzyki 21 kcal Sen 60 kcal

- forma diety przedstawiona w kształcie piramidy Piramida żywienia - forma diety przedstawiona w kształcie piramidy

i barwniki dodawane do żywności Konserwanty i barwniki dodawane do żywności

CO TO JEST „E”? E – spis chemicznych dodatków do żywności, które zostały uznane przez wyspecjalizowane instytucje Unii Europejskiej za bezpieczne i dozwolone do użycia. Nazwa pochodzi od kontynentu – Europy. Lista ta jest sporządzana przez Komitet Naukowy Technologii Żywności i następnie dołączana do dyrektywy Komisji Europejskiej, które podlegają zaaprobowaniu przez Parlament Europejski. Zgodnie z definicją użytą w tych dyrektywach, dodatek do żywności może być dopisany do listy gdy: istnieje technologiczna konieczność jego użycia nie służy on do wprowadzania w błąd konsumentów udowodniono, że jego użycie nie stanowi ryzyka dla zdrowia konsumenta

Najważniejsze dodatki „e” 100 – 199 Barwniki (cukierki, ciasta, napoje gazowane) 200 – 299 Konserwanty (woda smakowa, guma do życia dla dzieci) 300 – 399 Przeciwutleniacze i regulatory kwasowości (guma do żucia, majonez) 400 – 499 Zagęszczacze, stabilizatory i emulgatory (batony) 500 – 599 Regulatory pH i środki przeciwzbrylające (spulchniacze) (batony) 600 – 699 Wzmacniacze smaku i zapachu 950 – 969 Sztuczne środki słodzące (guma do żucia)

i inne dodatki wybranych produktów spożywczych Konserwanty i inne dodatki wybranych produktów spożywczych

przepisy

Cytrynowe fusilli z kurczakiem, cukinią i orzeszkami włoskimi Sposób przyrządzania: 1. Zagotuj 2 litry wody z odrobiną soli (opcjonalnie), dodaj makaron. Gotuj aż będą al dente. 2. Obierz cukinię i posieka ją w kostkę. 3. Posiekaj cebulki i orzechy. 4. Rozgrzej łyżkę oliwy z oliwek na dużej patelni. 5. Dodaj cukinię, cebulę, płatki papryki i skórkę z cytryny. Duś na małym ogniu do momentu aż cukinia będzie miękka. 6. Użyj łyżki cedzakowej do przeniesienia cukinii do miski. Usuń połowę skórki z cytryny z patelni. 7. Skrop cukinię sokiem z cytryny. 8. Dolej łyżkę oliwy, następnie dodaj kurczaka, szczyptę pieprzu i smaż mieszając ok. 5 minut. 9. Dodaj makaron, cukinię, odrobinę wody z garnka. Duś ok. 2 minuty. 10. Opcjonalnie możesz posypać makaron parmezan Składniki: 250 g makaronu fusilli (świderków) 2 łyżki oliwy z oliwek 2 małe cukinie 5 małych cebulek, 1/4 szklanki orzeszków włoskich skórka z cytryny Sok z ½ cytryny szczypta papryki czerwonej w płatkach 35 dag kurczaka bez kości pokrojonego w kawałki 5 dużych liści bazylii, 1/ szklanki parmezanu (opcjonalnie) Wartość odżywcza porcji: 426 kalorii, 32g białka, 49g węglowodanów, 14g tłuszczu (2,2 g nasyconych), 6g błonnika

Warzywne curry Sposób przyrządzenia: 1. Rozgrzej oliwę z oliwek w dużym rondlu na średnim ogniu. 2. Dodaj cebulę i smaż aż do miękkości. 3. Dodaj curry, kminek, garam masala i pieprz cayenne. Dobrze wymieszaj i smaż przez ok. 1 minutę. 4. Dodaj kalafior, pomidory, ziemniakiziemniaki, bulion, sól i pieprz. 5. Duś pod przykryciem przez ok. 10 min, aż ziemniaki będą miękkie. 6. Dodaj groszek i poduś jeszcze 1 minutę. 7. Dodaj ryż lub kuskus i wymieszaj. Czas przygotowania: 5 minut, Czas gotowania: 15 minut Ilość porcji: 6 Składniki: 1 łyżka oliwy z oliwek 1 duża czerwona cebula, pokrojona w cienkie paski 2 łyżeczki curry w proszku 1 łyżeczka kminku 1/ 4 łyżeczki garam masali 1/8 łyżeczki pieprzu cayenne 3 szklanki kalafiora w różyczkach 1 puszka pomidorów pokrojonych w kostkę 2 średnie ziemniaki, obrane i pokrojone w kostkę 2 średnie słodkie ziemniaki, obrane i pokrojone w kostkę, 1/2 szklanki bulionu warzywnego lub wody 1/4 łyżeczki soli 1/4 łyżeczki pieprzu 1 szklanka mrożonego groszku 4 i ½ filiżanki ugotowanego kuskus lub brązowego ryżu Wartość odżywcza porcji: 284 kcal, 9g białka, 55g węglowodanów, 3g tłuszczu (0g nasycone), 7g błonnika

pół litra gęstego jogurtu, Sałatka owocowa : Składniki : 1 puszka brzoskwiń, 4 duże jabłka, 3 dojrzałe banany, 1 łyżka cukru, pół litra gęstego jogurtu, Sposób wykonania: Dwa banany należy mikserem utrzeć z cukrem na gładką, pulchną masę. Dodać do tego jogurt i połowę syropu z puszki brzoskwiń. Jabłka obrać, wykroić z nich gniazdo nasienne i pokroić w drobną kostkę, brzoskwinie również. Ostatniego banana pokroić w plasterki, wszystkie składniki połączyć z bananowym sosem. Przed podaniem sałatkę należy mocno schłodzić, a z każdym kolejnym wykonaniem można dowolnie modyfikować składniki w postaci owoców.

Autorzy Prezentację tworzyli: Anna Bianek Sebastian Czyrzewski Igor Deliński Ewa Kokoszyńska Jakub Migas Fabian Muchowski Iwona Osojca Magdalena Osowska Marta Śliwińska Alicja Trun Martyna Urmanin Luiza Wedeł Opiekę sprawował: Sławomir Michnikiewicz