SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR 2 IM WŁADYSŁAWA ST. REYMONTA W SOKOŁOWIE PODLASKIM ,,Prawdziwa cywilizacja nie polega na sile, ale jest owocem zwycięstw nad samym sobą nad mocami niesprawiedliwości, egoizmu i nienawiści, które są zdolne zniekształcić prawdziwe oblicze człowieka,, /Jan Paweł II/ «W każdym młodym człowieku, są „struny” wrażliwe na dobro. Obowiązkiem wychowawcy jest odnaleźć je i odpowiednio „poruszyć”». /Św. Jan Bosko/

Konstytucja RP z dn. 2 kwietnia 1997r. art.72 PODSTAWA PRAWNA Konstytucja RP z dn. 2 kwietnia 1997r. art.72 Konwencja o Prawach Dziecka z dn. 20 listopada 1989r. ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dn. 26 października 1982r. Europejska Deklaracja w Sprawie Alkoholu Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000- 2005 Polska Deklaracja w sprawie Młodzieży i Alkoholu z dn. 18 lutego 2006r. Europejska Deklaracja w sprawie Młodzieży i Alkoholu z dn. 21 lutego 2001r. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwem używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dn. 9 listopada 1995r. (Dz. U. 1996 r. Nr 10, poz. 55) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. 1994r. Nr 111, poz.535) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 (Dz. U. 2002 r. Nr 147 poz. 1231 ) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dn. 24 kwietnia 1997r. ( Dz.U. 1997 r. Nr 75 poz. 468) Ustawa o Systemie Oświaty z dn. 7 września 1991r. (Dz. U.1996r. Nr 67, poz.329) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dn. 26 października 1982r. ( z późniejszymi zmianami, art. 4) Rozporządzenie MENiS w sprawach zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dn. 7 stycznia 2003r. ( §2 pkt. 6,7)

Rozporządzenie MENiS z dn. 31 stycznia 2003r Rozporządzenie MENiS z dn. 31 stycznia 2003r. w sprawie szczególnych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem ( §10 pkt. 1) Polska Deklaracja w sprawie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie z grudnia 1995r. Europejski Plan Działań dotyczących alkoholu, opracowany przez Światową Organizację Zdrowia na lata 2000-2005)

WSTĘP W procesie wychowania młody człowiek, prowadzony na drodze dokonywania swoich codziennych wyborów, rozwija się i umacnia w sobie to, co czyni go coraz pełniej człowiekiem. Zadaniem profilaktyki jest więc chronić jego człowieczeństwo przed różnymi zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Profilaktyka jako całokształt oddziaływań wychowawczych powinna więc koncentrować się na dwóch płaszczyznach: przeciwstawianie się negatywnym naciskom i tendencjom oraz nabywanie właściwych umiejętności życiowych. Szkolny Program Profilaktyki tworzy spójna całość ze Szkolnym Programem Wychowania. Wspomaga proces wychowawczy chroniąc przed rozpoznanymi zagrożeniami. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska, w którym wzrastają. Opisuje treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli oraz Rodziców.

Identyfikacja niepokojących objawów (na podstawie analizy dokumentacji szkolnej, wywiadów, obserwacji, „Protokołu z przeglądu szkoły w zakresie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży i sprawowania nad nimi prawidłowej opieki”) Szczególnego znaczenia w procesie identyfikacji niepokojących objawów nabierają informacje dotyczące dwóch obszarów: wskaźników naruszania dyscypliny szkolnej, (m.in.: kary dyscyplinarne, przypadki porzucania szkoły, spóźnienia na zajęcia szkolne, wagary, absencja szkolna), zachowania agresywne, posługiwanie się wulgaryzmami, brak zainteresowania nauką szkolną itp. wskaźników patologii w środowisku szkolnym (m.in. używanie alkoholu i środków odurzających, interwencje policji, przestępczość, próby samobójcze i samobójstwa dokonane, wypadki drogowe z udziałem uczniów, przemoc rówieśnicza, udział w subkulturach i destrukcyjnych ruchach religijnych).

Bazę do wyznaczenia działań kierunkowych Szkolnego Programu profilaktyki stanowiło badanie ankietowe przeprowadzone wśród uczniów, rodziców i wychowawców Zespołu. W badaniu wzięło udział 135 losowo wybranych uczniów Zespołu Szkół Nr2, oraz ich rodzice. W wyznaczaniu działań kierunkowych wzięto także pod uwagę: Informacje uzyskane podczas przeglądu szkoły w zakresie bezpieczeństwa – Protokół z przeglądu szkoły w w/w zakresie Wyniki sondażu diagnostycznego przeprowadzonego wśród uczniów przez Starostwo Powiatowe – badanie ankietowe dotyczące środków uzależniających Wyniki badań ankietowych dotyczących pracy opiekuńczej szkoły Wyniki ankiety dotyczącej realizacji funkcji opiekuńczo – wychowawczej w rodzinach młodzieży sprawiającej problemy wychowawcze Wyniki ankiety dotyczącej frekwencji na lekcjach i wagarowania

CELE WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY - propagowanie zdrowego stylu życia poprzez ukazywanie szkodliwego wpływu alkoholu i nikotyny na zdrowie i życie człowieka - informowanie o tym, gdzie można zwrócić się o pomoc i czego można oczekiwać - kształtowanie odporności na pokusy robienia rzeczy szkodliwych dla zdrowia - wyrabianie nawyku taktownego zachowania się wobec innych - przygotowanie do współżycia w grupie oraz do przestrzegania norm społecznych - kształtowanie umiejętności kontrolowania własnych reakcji emocjonalnych, przezwyciężania złości i agresji - kształtowanie umiejętności obiektywnego oceniania siebie i innych - uwrażliwienie na krzywdę wyrządzoną innym - tworzenie więzi z rówieśnikami - doskonalenie umiejętności komunikowania się z innymi - rozwijanie umiejętności wyrażania i rozpoznawania uczuć i emocji własnych i cudzych - wdrażanie do asertywności, obrony własnego zdania bez narażania się na agresję ze strony innych

- świadomość poczucia bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania - wdrażanie do wczuwania się w stany emocjonalne innych osób (uczenie empatii) - kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu, bezpieczeństwu, a także życiu - przygotowanie do przewidywania skutków działań własnych i innych osób - świadomość poczucia bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania - uczenie umiejętności pracy nad sobą

OBSZARY DZIAŁAŃ ORGANIZACJA PROGRAMU Program zawiera działania w postaci zadań skierowanych do uczniów, nauczycieli, rodziców i środowiska lokalnego. ORGANIZACJA PROGRAMU Program będzie realizowany w następujących obszarach: I. współżycie z innymi ludźmi        II. zagrożenia uzależnieniami        III. promocja zdrowia        IV.  uczestnictwo w kulturze V. zagrożenia samobójstwami

WSPÓŁŻYCIE Z INNYMI LUDŹMI CELE I ZADANIA FORMY REALIZACJI WSPÓŁŻYCIE Z INNYMI LUDŹMI Integracja zespołów klasowych - warsztaty integracyjno - adaptacyjne - imprezy klasowe i ogólnoszkolne - wspólne wyjścia na imprezy kulturalne - rozwiązywanie trudności adaptacyjnych - spotkania z rodzicami Diagnoza środowiska - badania socjometryczne - rozmowy indywidualne z uczniami, nauczycielami i rodzicami - obserwacja Kształtowanie umiejętności współpracy w grupie i funkcjonowania społecznego - prowadzenie lekcji przedmiotowych i wychowawczych metodami aktywnymi – stymulującymi aktywność uczniów - zajęcia pozalekcyjne: sportowe, koła zainteresowań, zajęcia wyrównawcze - praca indywidualna - kształtowanie komunikacji w grupie - kształtowanie postaw społecznych, wrażliwości na innych ludzi i ich problemy - kształcenie u uczniów nawyków zgodnych z zasadami współżycia społecznego

ZAGROŻENIA UZALEŻNIENIAMI Przeciwdziałanie agresji, wulgarności i wandalizmowi - przedstawienie społeczności uczniowskiej prawnych konsekwencji zachowań sprzecznych z normami społecznymi poprzez: pogadanki, lekcje wychowawcze, - spotkania z przedstawicielami instytucji wspierających działania wychowawcze - zajęcia grupowe - praca indywidualna z uczniem: - rozmowy indywidualne (np. informacyjno-ostrzegawcze) - udzielanie pomocy psychologiczno - pedagogicznej - otoczenie szczególną opieką uczniów z problemami emocjonalnymi - monitorowanie zachowań niepokojących na terenie szkoły i terenach przyszkolnych - lekcje wychowawcze doskonalące umiejętności interpersonalne - podejmowanie przez wszystkich pracowników szkoły i rodziców działań - ukierunkowanych na przeciwdziałanie zachowaniom destrukcyjnym i agresywnym - kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów Kształcenie w zakresie komunikacji interpersonalnej - lekcje wychowawcze z aktywnym udziałem uczniów - szkolenie dla pracowników szkoły podnoszące umiejętności komunikacji interpersonalnej z uwzględnieniem specyfiki psychiki dziecka w okresie dorastania ZAGROŻENIA UZALEŻNIENIAMI Rozpoznanie zagrożeń istniejących w szkole i środowisku ucznia - rozmowy indywidualne z uczniami, rodzicami i nauczycielami - badanie społeczności uczniowskiej - pozyskiwanie informacji od instytucji lokalnych - wywiady środowiskowe pedagoga i wychowawcy - indywidualne konsultacje dla rodziców Praca z uczniami mającymi kontakt z substancjami uzależniającymi oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym - indywidualna pomoc i wsparcie pedagoga szkolnego - stały kontakt wychowawcy z rodzicami - stała współpraca z Sądem Rejonowym w Sokołowie Podlaskim - współpraca z instytucjami zajmującymi się terapią uzależnień

Systematyczne kontrolowanie realizowania obowiązku szkolnego - przestrzeganie zasad usprawiedliwiania nieobecności w szkole przez uczniów - indywidualny kontakt wychowawcy z rodzicami - wywiady środowiskowe i rozpoznanie przyczyn nieobecności - przekazanie do pedagoga szkolnego informacji o nieobecnościach ucznia i podjętych w tym zakresie działaniach przez wychowawcę - działania podjęte przez pedagoga - pisemne upomnienie rodziców - wniosek do sądu o rozpoznanie sytuacji domowej ucznia Podnoszenie wiedzy uczniów w zakresie zagrożeń jakie niosą za sobą uzależnienia - dostarczanie wiedzy na temat zagrożeń związanych z używaniem środków uzależniających, alkoholu, nikotyny - włączanie treści profilaktycznych do zajęć przedmiotowych, wychowawczych i pozalekcyjnych - lekcje wychowawcze dotyczące problematyki uzależnień - konkursy o charakterze profilaktycznym - dostarczanie pozytywnych wzorców radzenia sobie ze stresem i sposobów bezpiecznego spędzania czasu wolnego poprzez lekcje, zajęcia psychoedukacyjne i sportowe, spektakle teatralne - profilaktyka współczesnych zagrożeń (Internet, automaty do gry, sterydy anaboliczne,….) PROMOCJA ZDROWIA Promowanie zdrowego stylu życia - realizacja form aktywnego spędzania wolego czasu (zajęcia pozalekcyjne, wycieczki, rajdy) - realizacja programów dotyczących tematyki prozdrowotnej

UCZESTNICTWO W KULTURZE ZAGROŻENIA SAMOBÓJSTWAMI Ekologia. Uwrażliwianie uczniów na konsekwencje wynikające z ingerencji człowieka w środowisko - warsztaty, tematyczne lekcje wychowawcze - konkursy - akcje na rzecz środowiska UCZESTNICTWO W KULTURZE Promowanie i stymulowanie różnych form kontaktu ze sztuką - umożliwianie uczniom udziału w różnych formach kontaktu ze sztuką poprzez organizowanie imprez kulturalnych (konkursów, przeglądów, spotkań) - stymulowanie ucznia i wykorzystywanie jego indywidualnych predyspozycji i zainteresowań poprzez organizację zajęć pozalekcyjnych (koła zainteresowań) - informowanie uczniów o bieżących wydarzeniach kulturalnych, dyskusje, prelekcje ZAGROŻENIA SAMOBÓJSTWAMI Działania mające na celu zapobieganie zachowaniom suicydalnym - realizacja spotkań profilaktycznych „Moje życie – Moje wartości” - reagowanie na wszelkie symptomy stanów depresyjnych - współpraca z domem rodzinnym - współpraca z instytucjami, specjalistami - opieka wychowawcy i pedagoga szkolnego nad uczniami z grupy ryzyka.

KONSPEKT SPOTKAŃ PROFILAKTYCZNYCH „MOJE ŻYCIE – MOJE WARTOŚCI” (KONSPEKT ZAJĘĆ OPRACOWANY NA PODSTAWIE MATERIAŁÓW DLA NAUCZYCIELI I WYCHOWAWCÓW) CELE I OBSZARY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH: Cele operacyjne: MŁODZIEŻ: pozna swoje mocne strony zapozna się ze swoimi uczuciami i emocjami pozna swoje miejsce w klasie podniesie poziom umiejętności itra- i inter - personalnych pozna zasady higieny zdrowia psychicznego zdobędzie podstawową wiedzę na temat zachowań suicydalnych usystematyzuje swoją wiedzę na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnych sytuacjach życiowych

Obszary: warsztaty integracyjne debrifing diagnoza klasowa ćwiczenie stylów zachowań ćwiczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej metody i techniki radzenia sobie ze stresem przemoc i agresja – jak sobie radzić rozwiązywanie konfliktów przeszkolenie Rady Pedagogicznej w zakresie profilaktyki samobójstw Wywiadówka Profilaktyczna samobójstwa młodych ludzi – współczesne zagrożenia (internet, środki zmieniające świadomość, dysfunkcja rodziny) - (mini – wykład, dyskusja) pomoc w obszarze miejsca zamieszkania i poza nim (dane kontaktowe osób i instytucji pomagających) REALIZACJA SPOTKAŃ: Godziny do dyspozycji wychowawcy, wychowanie do życia w rodzinie, zajęcia z pedagogiem (indywidualne i grupowe), rada szkoleniowa, spotkanie dla rodziców. PROWADZĄCY: Pedagodzy szkolni, wychowawcy, zaproszeni specjaliści. AUTORZY CYKLU SPOTKAŃ: Agnieszka Borysiak, Joanna Oleszczuk.

EWALUACJA I MODYFIKACJA SPP Ewaluacja = ocena potrzeb, przebiegu, realizacji, efektów. Jest to zbieranie, wykorzystywanie i interpretacja odpowiedzi na pytania postawione wobec szkolnego programu profilaktyki, problemów dzieci i młodzieży. Ewaluacja programu profilaktycznego ocena wartości programu, zbieranie i wykorzystanie informacji w celu odpowiedzi na pytania dotyczące programu, zbieranie informacji po to, aby je wykorzystać do planowania, modyfikowania i oceny wartości programu oraz ewentualnego usunięcia negatywnych skutków ubocznych W kolejnych latach program w wyniku ewaluacji będzie poddawany modyfikacji w zakresie przebiegu zajęć jak i osiąganych wyników. Należy wziąć pod uwagę reakcje, postawy, umiejętności, stopień zainteresowania zajęciami. Służyć ma temu obserwacja, analiza dokumentacji szkolnej ,zebranie opinii uczniów dotyczących szkolnego programu profilaktyki i uzyskanie odpowiedzi czy założone cele zostały zrealizowane.

Zadania opiekuńczo- wychowawcze Planowanie i koordynacja działań Harmonogram działań w zakresie Szkolnego Programu Profilaktyki na rok szkolny 2008/2009 L.p. Zadania opiekuńczo- wychowawcze Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji 1. Planowanie i koordynacja działań Planowanie rocznej działalności profilaktycznej Organizacja wycieczek Działania integracyjne Realizacja zajęć i programów edukacyjno-profilaktycznych Realizacja zadań w ramach Dni Profilaktyki Rozwiązywanie trudności wychowawczych Pomoc uczniom w trudnych sytuacjach życiowych Interwencje w sytuacjach kryzysowych Diagnoza środowiska ucznia Pedagogizacja rodziców Współpraca z Radą Rodziców Doskonalenie warsztatu pracy w zakresie umiejętności wychowawczych wychowawcy klas pedagog szkolny nauczyciele Wrzesień 2008 Cały rok szkolny

Realizacja zadań zawartych w „Programie Naprawczym szkoły” 2 Realizacja zadań zawartych w „Programie Naprawczym szkoły” „Odpowiedzialność karna nieletnich i pełnoletnich” – spotkania z przedstawicielami Policji dla klas I i maturalnych Realizacja lekcji dot. zasad właściwego postępowania (pogadanki, scenki) Spotkania z osobami zajmującymi się pomocą psychologiczno – pedagogiczną na temat postępowania z młodzieżą w trudnych sytuacjach i sposobów reagowania na nietypowe zachowania młodzieży w ramach Dni Profilaktyki Realizacja działań w kierunku poprawy frekwencji wychowawcy nauczyciele pedagog szkolny cały rok szkolny Styczeń – marzec 2009 Cały rok szkolny Dni Profilaktyki

Zajęcia edukacyjne i profilaktyczne 3 Zajęcia edukacyjne i profilaktyczne „Poznajemy siebie” – zajęcia adaptacyjno-integracyjne dla klas I Planowanie ścieżki kariery „Sposoby walki ze stresem” Elementy programu profilaktycznego „Jak żyć z ludźmi” „Moje życie – moje wartości” – profilaktyka samobójstw „Stop narkotykom” – program profilaktyczny Realizacja elementów programów profilaktycznych: „Spójrz inaczej”, „Spójrz inaczej na agresję” „Profilaktyka AIDS i HIV” Udział w programie PAT „Płytka wyobraźnia to kalectwo” inne zajęcia profilaktyczne pedagog szkolny wychowawcy Wrzesień – listopad 2008 Luty 2009 Kwiecień 2009 Cały rok szkolny Luty – marzec 2009 (wg potrzeb) Czerwiec 2009

Profilaktyka zdrowotna 4 Profilaktyka zdrowotna Program profilaktyczny „Od samobadania piersi do mammografii” Program „Wybierz życie – pierwszy krok” – profilaktyka raka szyjki macicy Zajęcia dot. profilaktyki AIDS 5 Współpraca z instytucjami i osobami wspierającymi działania profilaktyczne SANEPID Publiczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna ORPA Sąd Rejonowy Powiatowa Komenda Policji Poradnia Terapii Uzależnień P. Ewa Murawska – Pełnomocnik Starosty ds. Przeciwdziałania Narkomanii Poradnia „Powrót z „U”