Program ,,Uczenie się przez całe życie” Lifelong Learning Programme LLP 2007-2013 dr Paweł Poszytek

www.llp.org.pl

Dlaczego nazwa „Lifelong Learning Programme” – „Uczenie się przez całe życie”? Koncepcja LL nie jest nowa, pochodzi z lat 70. ubiegłego wieku Dopiero w ostatnich latach została precyzyjnie zdefiniowana: lifelong (obejmuje okres całego życia uczących się) lifewide (występuje we wszystkich aspektach życia) obejmuje różne formy kształcenia: formalne, pozaformalne i nieformalne „uczenie się” oznacza nacisk na podmiotowość uczącego się Została uznana za niezwykle istotną dla teorii i praktyki edukacyjnej („europejski obszar uczenia się przez całe życie”)

Struktura programu LLP Comenius Edukacja szkolna Erasmus Szkoły wyższe Leonardo da Vinci Kształcenie i doskonalenie zawodowe Grundtvig Edukacja dorosłych Program międzysektorowy 4 rodzaje aktywności – rozwój polityki edukacyjnej; kształcenie językowe; rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych; rozpowszechnianie przykładów dobrej praktyki Program Jean Monnet 3 rodzaje aktywności – Akcja Jean Monnet; europejskie instytucje; stowarzyszenia europejskie

Cele programu LLP Rozwój kształcenia na wysokim poziomie Realizacja europejskiego obszaru uczenia się przez całe życie Poprawa jakości, atrakcyjności i dostępności ofert edukacyjnych Wkład LLP w spójność społeczną, aktywne obywatelstwo, dialog międzykulturowy, równość szans Wspieranie kreatywności, konkurencyjności, zwiększanie szans na zatrudnienie

Cele programu LLP Zwiększanie uczestnictwa w procesie kształcenia osób w każdym wieku oraz grup defaworyzowanych Propagowanie nauki języków obcych i różnorodności językowej Wspieranie opartych na ICT treści i metod uczenia się Współpraca w zapewnianiu wysokiej jakości edukacji i szkoleń w Europie Wspieranie innowacyjności i wymiany dobrych praktyk w dziedzinach objętych programem LLP

LLP wzmacnia współpracę pomiędzy krajami Unii Europejskiej

Program LLP jest skierowany do: Uczniów, studentów, praktykantów i uczniów dorosłych; Nauczycieli, instruktorów zawodu i pozostałego personelu biorącego udział w dowolnym aspekcie uczenia się przez całe życie; Osób na rynku pracy; Osób i podmiotów odpowiedzialnych za systemy i strategię w zakresie dowolnego uczenia się na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym; Przedsiębiorstw, partnerów społecznych i ich organizacji na każdym poziomie, w tym organizacji handlowych oraz izb przemysłowo-handlowych; Podmiotów świadczących usługi doradztwa zawodowego i poradnictwa; Stowarzyszeń studentów, praktykantów, uczniów, nauczycieli, rodziców i uczniów dorosłych; Ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami edukacji; Organizacji non-profit, organizacji ochotniczych i organizacji pozarządowych (,,NGO”)

Lifelong Learning Programme Czas trwania: styczeń 2007 – grudzień 2013 Kraje uczestniczące: 27 krajów UE W programie uczestniczą ponadto: Norwegia, Islandia i Liechtenstein (EFTA- EOG) Kraje zachodniobałkańskie (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Serbia, Chorwacja, FYROM) Szwajcaria (na zasadzie specjalnej umowy) Kraje kandydujące: Turcja

Gdzie szukać informacji o programie LLP? Szczegółowe informacje znajdują się w: Call for proposals Przewodnikach dla wnioskodawców Kompendiach zakończonych i obecnie realizowanych projektach Publikacjach przykładów dobrej praktyki Narodowych Agencjach programu Jak znaleźć partnerów do współpracy: seminaria kontaktowe, wizyty przygotowawcze, internetowe bazy danych

Całkowity budżet programu 56 638 820 € Budżet LLP 2007 Całkowity budżet programu 56 638 820 € Budżet Liczba podpisanych umów z beneficjentami Comenius 9 608 827 € 1388 Erasmus 31 902 911 € 233 LDV 13 619 781 € 324 Grundtvig 1 297 146 € 154 Międzysektorowe 210 155 € 142 Razem 56 638 820 € 2241

Struktura programu Comenius - Wielostronne Partnerskie Projekty Szkół – 75 % budżetu Skoncentrowane na udziale uczniów, nauczycieli i kadry zarządzającej szkołą/placówką oświatową - Dwustronne Partnerskie Projekty Szkół – 5 % budżetu Skoncentrowane na nauce języka, zawierające dwustronną wymianę klas/uczniów, trwającą minimum 10 dni - Mobilność Szkolnej Kadry Edukacyjnej - 15 % budżetu Kursy doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry zarządzającej oświatą (np. wizytatorzy, inspektorzy) ok.500 - 600 beneficjentów rocznie - Asystentura Comeniusa - 5 % budżetu Praktyki zawodowe studentów kierunków pedagogicznych realizowane za granicą – ok.100 beneficjentów rocznie

Program Comenius Rok 2007 Budżet 7 861 000 Pozytywnie oceniono 1550 projektów Dofinansowano 681 projektów Rok 2008 Budżet 8 378 400 1043 projekty: Projekty wielostronne:876 Projekty dwustronne: 167 Najczęściej wybierane obszary tematyczne: historia i tradycja, dialog międzykulturowy i języki obce, technologie informacyjno-komunikacyjne

Przykład dobrej praktyki. „My Culture, Your Culture, Our Culture” Przykład dobrej praktyki „My Culture, Your Culture, Our Culture” Kraje partnerskie: Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania Szkoła polska: Szkoła Podstawowa w Zabłociu, ul. Bielska 36, Strumień Jednym z celów projektów było: poszerzenie kulturalnej świadomości uczniów, ich rodziców oraz nauczycieli oraz pokonywanie barier i obalanie stereotypów na temat krajów partnerskich Uczniowie korespondowali ze sobą i wymieniali się informacjami na temat swoich szkół, rodzin, zainteresowań, form spędzania wolnego czasu, celebrowania świąt. Pozwoliło to na podniesienie poziomu umiejętności posługiwania się językiem angielskim i korzystania z poczty mailowej. Na lekcjach z różnych przedmiotów dzieci dowiadywały się szczegółów dotyczących geografii i historii krajów partnerskich oraz poznawały zwyczaje i tradycje panujące w tych krajach. Poznawały również baśnie i legendy, uczyły się piosenek, tańców, gier i zabaw z zaprzyjaźnionych krajów.

„My Culture, Your Culture, Our Culture” W rezultacie projektu powstały: czterojęzyczny słownik, skupiający słownictwo wokół tematów: dom, szkoła, miasto, wakacje, płyty DVD z grami zespołowymi, piosenkami i tańcami, inscenizacjami baśni i legend oraz programem przedstawiającym wiadomości o krajach europejskich, - nauczyciele poprzez wymianę doświadczeń doskonalili swój warsztat pracy, dzielili się wiedzą na temat metod i form pracy z dzieckiem, a także współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym. Wszystkie osiągnięcia zostały zaprezentowane lokalnej społeczności, podniosło to prestiż szkoły i pokazało jej możliwości. W takiej małej miejscowości jak Zabłocie realizacja projektu Comeniusa była bardzo ważnym wydarzeniem.

GRUNDTVIG edukacja dorosłych Struktura Programu Grundtvig Akcje zdecentralizowane* (orientacyjny budżet 2008 w Polsce ok. 1 435 000 Euro) obsługa: Narodowe Agencje w poszczególnych krajach- wkład własny nie jest wymagany; nastawienie na proces i wymianę doświadczeń PROJEKTY PARTNERSKIE GRUNDTVIGA (roczny budżet w Polsce ok. 1 250 000 Euro, przyznawane dofinansowanie 10 000–18 000 Euro) WYJAZDY SZKOLENIOWE DLA KADRY EDUKACJI DOROSŁYCH (roczny budżet ok.150 000 Euro, przyznawane dofinansowanie maks. 2 000–3 000 Euro) WIZYTY PRZYGOTOWAWCZE DO PROJEKTÓW (ok. 35 000 Euro) (roczny budżet ok. 35 000 Euro, przyznawane dofinansowanie ok. 1 000 Euro) *Od roku 2009 prawdopodobnie nowe dwie akcje zdecentralizowane: asystentury dla początkujących edukatorów dorosłych i edukacyjne wyjazdy zagraniczne słuchaczy. Akcje scentralizowane ( orientacyjny budżet 2008 w Europie ok. 19,5 milionów Euro) - obsługa: Agencja Wykonawcza w Brukseli współpracująca z Komisją Europejską - wkład własny jest wymagany (min. 25%); nastawienie na innowacyjny produkt PROJEKTY WIELOSTRONNE - Multilateral Projects (roczny budżet w Europie ok. 16,5 milionów Euro) SIECI TEMATYCZNE - Grundtvig Networks (roczny budżet w Europie ok. 2,5 miliona Euro) DZIAŁANIA TOWARZYSZĄCE - Accompanying Measures (roczny budżet w Europie ok. 0,5 miliona Euro)

GRUNDTVIG edukacja dorosłych Przykład dobrej praktyki projektu partnerskiego w programie Grundtvig Tytuł projektu: www-golden-age (www-złoty-wiek) Kraje uczestniczące: Polska (koordynator), Finlandia, Litwa, Węgry, Hiszpania, Czechy,Dania, Polski beneficjent: „Stowarzyszenie Akademia Pełni Życia” (uniwersytet trzeciego wieku) Czas trwania: 3 lata: 2004/05, 2005/06, 2006/07 Krótki opis projektu Cel: pomoc seniorom w opanowaniu nowych technik komunikacyjno-informatycznych – nauka korzystania z komputera i Internetu. Działania: - partnerzy projektu zorganizowali 7 seminariów tematycznych przy aktywnym udziale słuchaczy-seniorów z uczestniczących krajów - nauka obsługi komputera i komunikowania się drogą elektroniczną przez seniorów, również w celu wspólnej pracy nad zadaniami w projekcie spotkania on-line pracowników i słuchaczy z krajów partnerskich tzw. „czaty” o charakterze audiokonferencji, podczas których omawiano kolejne tematy - uruchomienie strony internetowej projektu

LdV - Projekty mobilności Projekty staży dla młodzieży szkolnej (rocznie ok. 130 projektów) Dofinansowanie do 100 % kosztów uprawnionych (od 2 tygodni do 9 miesięcy) Projekty staży dla osób młodych pracowników i osób poszukujących pracy (rocznie ok. 60 projektów) Dofinansowanie do 100 % kosztów uprawnionych (od 2 tygodni do 6 miesięcy) Projekty wymiany doświadczeń dla nauczycieli, szkoleniowców, doradców (rocznie ok. 80 projektów) Dofinansowanie do 100 % kosztów uprawnionych (od 1 do 6 tygodni) Dofinansowanie od ok. 1000 euro do ponad 400 000 euro w zależności od liczby wyjeżdżających osób średni grant ok. 43 000 euro

Projekty wielostronne Projekty partnerskie LdV ( rocznie ok. 40 projektów) Dofinansowanie do 100 % kosztów uprawnionych na 2 lata (5 – 25 tys. euro dla każdego partnera) Projekty transferu innowacji (rocznie ok. 15 projektów) Dofinansowanie do 75 % kosztów uprawnionych do 2 lat (150 tys. euro na rok, max. 300 tys. euro) Tworzenie innowacji (zarządzane centralnie przez KE) (250 tys. euro na rok, max. 500 tys euro) Sieci tematyczne (zarządzane centralnie przez KE) Dofinansowanie do 75 % kosztów uprawnionych do 3 lat (150 tys. euro na rok, max. 450 tys. euro)

Dobre praktyki: Kursy e-learningowe: innowacyjne zarządzanie finansami, badania marketingowe, relacje z klientem, zarządzanie międzykulturowe, e-marketing Rezultat Pracownicy MŚP (branża turystyczna i spożywcza) Beneficjenci Hiszpania, Belgia, Wielka Brytania Partnerzy 24 miesiące Czas trwania Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz Promotor Innowacyjne narzędzia edukacyjne dla pracowników MŚP w Europie Tytuł PL/06/B/F/PP/174051 (projekt pilotażowy) Numer projektu

Wizyty studyjne Program międzysektorowy Indywidualne granty na wyjazdy studyjne do krajów uczestniczących (średni grant = ok. 1450 euro) przeznaczone dla osób zarządzających oświatą, specjalistów z zakresu edukacji oraz specjalistów z obszaru kształcenia i szkolenia zawodowego: władze publiczne na szczeblu krajowym regionalnym i lokalnym w tym administracja oświatowa: pracownicy MEN, kuratoriów, samorządów. dyrektorzy i wicedyrektorzy szkół, egzaminatorzy, wizytatorzy, nauczyciele / konsultanci, metodycy, osoby opracowujące podręczniki i programy nauczania, psycholodzy, pedagodzy, itp. kadra centrów kształcenia praktycznego, instytucji szkolenia i doskonalenia zawodowego, pracownicy agencji rozwoju lokalnego, przedstawiciele organizacji związkowych pracowników / pracodawców, osoby odpowiedzialne za szkolenia w przedsiębiorstwach, właściciele małych i średnich przedsiębiorstw, przedstawiciele izb handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych

Tematy wizyt studyjnych 2008/2009 Systemy kształcenia i ich ocena, Podmioty uczestniczące w procesie kształcenia uczniowie, nauczyciele, rodzice, Kształcenie i narzędzia kształcenia, Szkoła i jej otoczenie, Nauczanie języków, Statystyka edukacyjna Podniesienie atrakcyjności kształcenia zawodowego, Poradnictwo zawodowe i doradztwo przez całe życie, Mechanizmy zapewniania jakości w szkoleniach, Rola szkolnictwa wyższego w kształceniu zawodowym, Uznawalność kształcenia formalnego, pozaformalnego i nieformalnego, Prezentacja narodowych systemów kształcenia zawodowego, Rola partnerów społecznych w kształceniu zawodowym.

Projekty wielostronne i sieci tematyczne Erasmusa Do udziału w programie Erasmus uprawnia posiadanie Karty Uczelni Erasmusa (Erasmus University Charter) LLP-ERASMUS… to Mobilność studentów (studia i praktyki), w roku 2007/08 13.500 wyjazdów 27,5 mln € Mobilność nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych, w roku 2007/08 2.500 wyjazdów, 2 mln € Mobilność pracowników uczelni w celach szkoleniowych, w roku 2007/08 700 wyjazdów, 0,5 mln € Mobilność „krótkoterminowa” – kursy intensywne, w roku 2007/08 12 projektów Intensywne kursy języków rzadziej nauczanych (w tym języka polskiego), w roku 2007/08 kursy w 4 ośrodkach Projekty wielostronne i sieci tematyczne Erasmusa

LLP-ERASMUS … nieco danych statystycznych 1998/99 – 40 uczelni realizowało mobilność 2007/08 – 217 uczelni realizuje mobilność

ERASMUS MUNDUS … zwiększanie atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego… Program SCENTRALIZOWANY Erasmus Mundus 2004-2008: Europejskie Studia Magisterskie Erasmus Mundus – studia II stopnia realizowane jako wspólne studia co najmniej trzech europejskich uczelni Stypendia indywidualne dla studentów i wykładowców z tzw. krajów trzecich Projekty promujące europejskie szkolnictwo wyższe, podnoszące jego jakość i atrakcyjność

Osiągnięcia w latach 2004-2008: ERASMUS MUNDUS … udział polskich uczelni… Osiągnięcia w latach 2004-2008: 103 programy wspólnych studiów magisterskich uzyskały „znak” (rodzaj certyfikatu) programu Erasmus Mundus 6000 indywidualnych beneficjentów (studentów i wykładowców/ naukowców) udział 8 polskich uczelni w realizacji 16 programów Europejskich Studiów Magisterskich Erasmus Mundus (Uniwersytet Jagielloński (4), Uniwersytet Wrocławski (2), Uniwersytet Warszawski (1), Uniwersytet Łódzki (1), Politechnika Wrocławska (2), Politechnika Warszawska (3), Politechnika Gdańska (2), Politechnika Lubelska (1) 34 projekty „zwiększające atrakcyjność” (udział polskich instytucji w 9 projektach tego typu) Najbardziej aktywne kraje w realizacji Europejskich Studiów Magisterskich Erasmus Mundus: Francja, Hiszpania, Włochy, Niemcy

TEMPUS … pomoc Unii Europejskiej dla krajów sąsiadujących i innych… Program SCENTRALIZOWANY Wspieranie procesu reform i modernizacji szkolnictwa wyższego w krajach Europy Wschodniej i Azji Centralnej, Bałkanów Zachodnich, Afryki Płn., Bliskiego Wschodu Modernizacja programów studiów, poprawa jakości kształcenia, zacieśnianie współpracy z uczelniami europejskimi, dialog międzykulturowy

TEMPUS I, II i II bis – Polska jako kraj beneficjent – 1990-2000 … udział polskich uczelni… TEMPUS I, II i II bis – Polska jako kraj beneficjent – 1990-2000 TEMPUS III – 2004-2006 – Polska jako kraj pomagający (kraj członkowski UE) W TEMPUSie III polskie uczelnie były uczestnikami 70 projektów TEMPUSa TEMPUS IV – 2007-2013

European Language Label Cel konkursu: nagradzanie i upowszechnianie nowatorskich inicjatyw dotyczących nauczania i uczenia się języków charakteryzujących się wysoką jakością, wielostronnym charakterem, oryginalnością i innowacyjnością. Uczestnicy konkursu projektów: szkoły publiczne i niepubliczne, uczelnie wyższe, placówki kształcenia językowego dla dzieci i dorosłych, ośrodki prowadzące kształcenie i doskonalenie zawodowe nauczycieli języków, instytucje edukacyjne zajmujące się nauczaniem i promowaniem języków. Uczestnicy konkursu indywidualnego: wszyscy nauczyciele zajmujący się nauczaniem języków obcych Uczestnicy konkursu uczniowskiego: grupy uczniów pod opieką nauczyciela

European Language Label Kryteria: Wielostronny charakter Dodatkowe korzyści Motywacja Oryginalność i twórczość Wymiar europejski Łatwy transfer Priorytety na rok 2008: Dialog międzykulturowy Języki i biznes

European Language Label

European Language Label Jeden świat – wiele języków Język projektu: francuski, hiszpański, włoski Instytucja koordynująca: III Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej we Włocławku Cele projektu: Poszerzenie palety językowej. Prowadzenie akcji mających na celu propagowanie nauczania i uczenia się języków rzadszych wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Kształcenie i dokształcanie kadry nauczającej języków. Pozyskiwanie środków i materiałów popularyzujących języki obce. Współpraca między nauczycielami różnych języków na terenie miasta, regionu i kraju. Propagowanie otwartości na świat, łamania barier poprzez poznawanie języków, ludzi i kultur. Podniesienie jakości nauczania i uczenia się języków obcych.

Waloryzacja Jedną z kluczowych aktywności Agencji Narodowej związanych z realizacją programu Uczenie się przez całe życie jest upowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów projektów, czyli waloryzacja. Waloryzacja oznacza upowszechnianie i monitorowanie najbardziej innowacyjnych praktyk, wykorzystywanie ich i rozwijanie w różnych kontekstach, oraz stopniowe wprowadzanie do formalnych i nieformalnych systemów edukacji i szkolenia. Działania waloryzacyjne Agencji Narodowej są realizowane: w programach sektorowych w programie międzysektorowym LLP przez Biuro Studiów i Analiz poprzez konferencje waloryzacyjne i publikacje upowszechniające przykłady dobrej praktyki w projektach LLP poprzez podejmowanie projektów między Narodowymi Agencjami LLP - kluczowe działanie 4 (upowszechnianie i wykorzystywanie wyników).

Wystarczy rejestracja nauczyciela i szkoły na portalu Program eTwinning Łączenie i współpraca przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w Europie z wykorzystaniem technologii komunikacyjno-informacyjnej i promowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli. Program zapewnia pomoc i narzędzia potrzebne podczas szukania partnera i realizacji międzynarodowego projektu Podstawowy cel programu to rozwijanie kompetencji technicznych, językowych oraz interkulturowych uczniów i nauczycieli Wymiana doświadczeń, metod, spostrzeżeń wzbogaca, unowocześnia i urozmaica pracę pedagogów Wystarczy rejestracja nauczyciela i szkoły na portalu www.etwinning.net Brak ograniczeń tematycznych, czasowych, ilościowych i jakościowych projektów (możliwe zmiany podczas jego trwania) Działania oparte są na motywacji i entuzjazmie nauczycieli i uczniów (brak finansowania projektów z Komisji Europejskiej)

Najwięcej zarejestrowanych nauczycieli, szkół i projektów Projekty eTwinning 6000 zarejestrowanych nauczycieli z prawie 5500 placówek 2200 projektów z udziałem polskich szkół Najwięcej zarejestrowanych nauczycieli, szkół i projektów w całej Europie pochodzi z POLSKI! Najbardziej popularne tematy projektów: historia i tradycje Europa, geografia, środowisko naturalne literatura, sport, media taniec, teatr i sztuka przemysł i ekonomia, matematyka i nauka religia, etyka i filozofia Najczęściej wybierani partnerzy pochodzą z Włoch, Czech, Grecji, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Słowacji, Wielkiej Brytanii, Litwy i Portugalii Najbardziej popularne języki to: angielski, niemiecki, polski, francuski i słowacki

Sukcesy eTwinning Polskie projekty zajmują pierwsze miejsca w Konkursach Europejskich eTwinning od początku istnienia programu Zwycięzca Konkursu Europejskiego w 2008 roku: Projekt „Fizika - svarbi ir įdomi. Physics is interesting and important” Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Tyczynie z partnerem z Litwy Koordynator - Elżbieta Gawron „Głównym celem projektu jest zrozumienie, jak prawa fizyki rządzą naszym życiem codziennym i jak możemy wykorzystywać te prawa, żeby żyło nam się lepiej” Ponadto w 2007 roku 79 polskich szkół otrzymało krajowe, a 22 europejskie Odznaki Jakości.

Więcej informacji Strona internetowa Agencji Narodowej: www.frse.org.pl Executive Agency (Agencja zarządzająca akcjami scentralizowanymi): http://eacea.cec.eu.int/static/index.htm