Europejskie standardy bhp w sektorze budownictwa, leśnictwa i przemysłu drzewnego Korelacja z przepisami prawodawstwa krajowego wydanymi na podstawie dyrektywy maszynowej

ZAKRES PREZENTACJI: 1. Zarys systemu prawnego Unii Europejskiej. 2. Traktat Rzymski - dyrektywy ekonomiczne i społeczne. 3. Dyrektywy Nowego Podejścia. 4. Dyrektywa Maszynowa: kolejne nowelizacje, zakres obowiązywania, podstawowe definicje. 5. Dyrektywa Maszynowa w Polsce: przepisy dotychczasowe, akty prawne związane, rozporządzenie o maszynach, procedury oceny zgodności. 6. Certyfikacja, akredytacja, notyfikacja. 7. System nadzoru rynku w Polsce.

ZARYS SYSTEMU PRAWNEGO UNII EUROPEJSKIEJ.

Kategorie aktów prawnych stosowanych w prawie wspólnotowym traktaty, rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, PIERWOTNYM ŹRÓDŁEM PRAWA SĄ AKTY TWORZĄCE WSPÓLNOTĘ, W KTÓRYCH PAŃSTWA WYRAZIŁY OGÓLNĄ ZGODĘ NA OGRANICZENIE SWOJEJ SUWERENNOŚCI. NALEŻĄ DO NICH: Traktat Paryski z 1951 r, Traktat Rzymski z 1957 r, Jednolity Akt Europejski z 1967 r, Traktat z Maastricht z 1991 r, Traktat Nicejski z 2002 r,

Kategorie aktów prawnych stosowanych w prawie wspólnotowym traktaty, rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, ROZPORZĄDZENIA MAJĄ CHARAKTER OGÓLNY I OBOWIĄZUJĄCY WE WSZYSTKICH ELEMENTACH - STAJĄ SIĘ CZĘŚCIĄ PORZĄDKU PRAWNEGO KAŻDEGO Z PAŃSTW, A W PRZYPADKU NIEZGODNOŚCI Z DOTYCHCZAS OBOWIĄZUJĄCYMI PRZEPISAMI POWODUJĄ ICH NIEWAŻNOŚĆ. WYNIKA TO Z ZASADY SUBSYDIARNOŚCI, NA KTÓREJ OPARTY JEST SYSTEM PRAWA UE

Kategorie aktów prawnych stosowanych w prawie wspólnotowym rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, DYREKTYWY SĄ GŁÓWNYM INSTRUMENTEM DZIAŁALNOŚCI LEGISLACYJNEJ UNII EUROPEJSKIEJ, ICH CELEM JEST POGODZENIE KONIECZNOŚCI UJEDNOLICENIA USTAWODAWSTWA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH Z ZACHOWANIEM KRAJOWYCH TRADYCJI, INSTYTUCJI I MECHANIZMÓW PRAWNYCH

DYREKTYWA TO AKT PRAWNY W UE WIĄŻĄCY SWYCH ADRESATÓW, CO DO CELÓW, KTÓRE POWINNY BYĆ OSIĄGNIĘTE, POZOSTAWIAJĄCY SWOBODĘ WYBORU FORMY I ŚRODKÓW REALIZACJI TYCH CELÓW. PRAWA I OBOWIĄZKI OBYWATELI NIE WYNIKAJĄ BEZPOŚREDNIO Z DYREKTYW ALE Z AKTÓW PRAWNYCH WYDANYCH NA ICH PODSTAWIE PRZEZ ORGANY DANEGO PAŃSTWA

DECYZJE MAJĄ CHARAKTER INDYWIDUALNY W STOSUNKU DO POSZCZEGÓLNYCH PAŃSTW, PRZEDSIĘBIORSTW, LUB OSÓB PRYWATNYCH. ORGAN UNII MOŻE NAKAZAĆ PAŃSTWU LUB JEDNOSTCE WYKONANIE LUB POWSTRZYMANIE SIĘ OD DZIAŁANIA, MOŻE IM NADAĆ PRAWO LUB NAŁOŻYĆ OBOWIĄZEK.

Traktat Rzymski dyrektywy art. 95 - dawny 100a swobodny przepływ towarów art. 138 - dawny 118a poprawa warunków pracy dyrektywy ekonomiczne np. 98/37WE (dawna 89/392) producent projektant, dostawca, importer nowe maszyny społeczne np. 89/655/EWG pracodawca, użytkownik użytkowane maszyny 100 % wymagań minimalne wymagania

Wymagania prawa unijnego dotyczące maszyn Dyrektywy Nowego Podejścia.

Wymagania prawa unijnego - Maszyny Konwencja nr 119 MOP z 25.6.1963r. dotycząca zabezpieczenia maszyn, przyjęta przez Polskę w kwietniu1977 r. Dyrektywy „nowego i globalnego podejścia” „Dyrektywa ramowa” 89/391/EWG Dyrektywy „szczegółowe”, branżowe i sektorowe, inne dyrektywy, np.: 98/34/WE dot. procedury informowania o normach i regulacjach technicznych 85/374/EWG dot. odpowiedzialności producenta za wadliwy wyrób 92/59/EWG dot. ogólnego bezpieczeństwa wyrobów 93/465/EWG dot. modułów dla różnych faz oceny zgodności wyrobów

Wymagania prawa unijnego - Maszyny Konwencja nr 119 MOP z 25 czerwca 1963 r. dotycząca zabezpieczenia maszyn przyjęta przez Polskę i obowiązuje od 29 kwietnia 1977 r. art. 1. Dotyczy maszyn nowych i używanych poruszanych siłą inną niż siła mięśni art. 2.1 Zakazuje sprzedaży maszyn niebezpiecznych art. 2.3 i 2.4 Określa rodzaje maszyn i przyrządów niebezpiecznych

Wymagania prawa unijnego - Maszyny Konwencja nr 119 MOP z 25 czerwca 1963 r. dotycząca zabezpieczenia maszyn art. 25.1 Obowiązek nakładania sankcji karnych na nie stosujących Konwencji art. 25.2 Prowadzenie kontroli stosowania przepisów Konwencji art. 16. Przepisy krajowe realizujące postanowienia Konwencji powinny być tworzone z udziałem pracowników i pracodawców

Wymagania prawa unijnego Dyrektywy „nowego podejścia”- zasady podstawowe harmonizacja ogranicza się do wymagań podstawowych, jedynie wyroby spełniające podstawowe wymagania mogą zostać wprowadzone na rynek i do użytku, normy zharmonizowane przeniesione na poziom norm krajowych uznaje się za zgodne z odpowiadającymi im podstawowymi wymaganiami, stosowanie norm zharmonizowanych lub innych specyfikacji technicznych jest dobrowolne, lecz stanowi główne narzędzie dla wypełniania postanowień Dyrektyw.

Wymagania prawa unijnego Dyrektywy „nowego podejścia”- przeniesienie na poziom krajowy dyrektywy zbliżają prawa państw członkowskich w celu zniesienia barier w handlu, są więc dyrektywami całkowitej harmonizacji, państwa członkowskie mają obowiązek przenieść je w odpowiedni sposób na poziom ich ustawodawstwa krajowego, krajowe regulacje przenoszące dyrektywę muszą zawierać odniesienie do danej dyrektywy lub odniesienie to musi być dołączone przy ich oficjalnej publikacji

Nowe podejście-słowa kluczowe dyrektywy „nowego podejścia” - dyrektywy Unii Europejskiej, uchwalone zgodnie z zasadami zawartymi w uchwale Rady Unii Europejskiej z dnia 7 maja 1985 r., w sprawie nowego podejścia do harmonizacji technicznej oraz normalizacji normy zharmonizowane - należy przez to rozumieć normy krajowe przenoszące europejskie normy zharmonizowane, ustanowione przez europejskie organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których numery zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich

Nowe podejście-słowa kluczowe Dyrektywy Nowego Podejścia zobowiązują producenyta do sporządzenia dokumentacji technicznej zawierającej informacje potwierdzające zgodność wyrobu z odpowiednimi wymaganiami. Deklaracja zgodności - oświadczenie producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela stwierdzające, że wyrób jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami, specyfikacjami technicznymi lub określoną normą

Nowe podejście-słowa kluczowe autoryzacja - zakwalifikowanie przez ministra lub kierownika urzędu centralnego, właściwego ze względu na przedmiot oceny zgodności, zgłaszającej się jednostki lub laboratorium do procesu notyfikacji zasadnicze wymagania - wymagania, które powinien spełniać wyrób wprowadzany do obrotu, określone w dyrektywach „nowego podejścia” szczegółowe wymagania - wymagania, które powinien spełniać wyrób wprowadzany do obrotu, określone w dyrektywach Unii Europejskiej innych niż dyrektywy „nowego podejścia” lub w specyfikacjach technicznych

Nowe podejście-słowa kluczowe Zasadnicze wymagania określają cel, jaki należy osiągnąć lub ryzyko, którym należy się zająć, ale nie wyszczególniają ani nie przewidują rozwiązań technicznych umożliwiających realizację tych zadań. Mają być jednak na tyle precyzyjne aby stworzyć prawnie wiążące zobowiązania, które mogą być wprowadzone w życie. Zasadnicze wymagania nie są uzależnione od postępu technicznego czy materiałowego, ocena czy zostały spełnione opiera się na stanie wiedzy technicznej w danej chwili.

Nowe podejście-słowa kluczowe Dyrektywy „nowego podejścia” określają zasadnicze wymagania dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, które powinny zostać spełnione aby wyrób uznać za bezpieczny. Normy zharmonizowane uszczegółowiają wymagania zawarte w Dyrektywach. Wyroby spełniające wymagania Dyrektyw Nowego Podejścia powinny nosić oznakowanie CE, Deklaracja zgodności CE powinna zawierać wszystkie informacje pozwalające zidentyfikować dyrektywy zgodnie z którymi ją wydano, producenta, notyfikowaną jednostkę, wyrób, odniesienie do norm lub innych normatywów.

Nowe podejście-słowa kluczowe Znak CE jest deklaracją osoby odpowiedzialnej, że: wyrób pozostaje zgodny z odpowiednimi przepisami UE, dopełniono właściwej procedury oceny zgodności. Państwa członkowskie nie mogą ograniczać wprowadzania na rynek i do użytku wyrobów oznakowanych symbolem CE. Generalnie znak CE musi być umieszczony na wyrobie lub jego tabliczce znamionowej, a może być na opakowaniu lub załączonych dokumentach

DYREKTYWY SPOŁECZNE

w sprawie wprowadzenia środków sprzyjających poprawie Dyrektywa 89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków sprzyjających poprawie bezpieczeństwa i higieny pracy tzw. Dyrektywa Ramowa

Dyrektywa Ramowa /zakres/ ogólne zasady (wymagania) bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, których rozwinięcie znajduje się w dyrektywach szczegółowych, określa pojęcie ryzyka zawodowego i ustanawia podstawowe zasady zapobiegania ryzyku zawodowemu oraz ogólne wskazania dotyczące wdrażania tych zasad, określa role i obowiązki stron (pracodawca, pracownik) w kształtowaniu bezpiecznych warunków pracy.

16 dyrektyw szczegółowych Dyrektywa Ramowa 16 dyrektyw szczegółowych precyzują minimalne, specyficzne wymagania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące pewnych sytuacji, określonych zagrożeń oraz środków technicznych stosowanych w procesie pracy, dotyczących

NIEKTÓRE DYREKTYWY SZCZEGÓŁOWE zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do maszyn - Dyrektywa 89/392 EWG miejsc pracy - Dyrektywa 89/654/EWG wyposażenia miejsc pracy w maszyny i urządzenia techniczne - Dyrektywa 89/655/EWG stosowania ŚOI w miejscach pracy - Dyrektywa 90/269/EWG ręcznego przemieszczania ciężarów - Dyrektywa 90/269/EWG pracy na tymczasowych lub ruchomych budowach - Dyrektywa 92/57/EWG stosowania znaków bezpieczeństwa - Dyrektywa 92/58EWG

DYREKTYWA MASZYNOWA

Dyrektywa maszynowa -chronologia powstawania WERSJA PIERWSZA: Dyrektywa 89/392 EWG o zbliżaniu ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do maszyn - z 14 czerwca 1989 roku. KOLEJNE PUBLIKACJE ZMIENIAJĄCE: Dyrektywa 91/368 uzupełniona o zagrożenia wynikające z mobilności maszyn i podnoszenia ładunków, Dyrektywa 93/44 dotycząca podnoszenia osób, wymagań dotyczących elementów bezpieczeństwa, pracy w kopalniach, Dyrektywa 93/68 zmieniająca wymagania dotyczące oznaczania maszyn znakiem CE

DYREKTYWA MASZYNOWA DYREKTYWA 98/37 z 22.06.1998 r. - w sprawie zbliżenia przepisów państw członkow-skich odnoszących się do maszyn stanowi jedną z Dyrektyw Nowego Podejścia i określa jedynie zasadnicze wymogi w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa o powszechnym zastosowaniu, uzupełnione pewną liczbą bardziej szczegółowych wymogów dla niektórych kategorii maszyn; aby pomóc producentom w udowodnieniu zgodności z tymi wymogami zasadniczymi.

DYREKTYWA MASZYNOWA zakres obowiązywania DYREKTYWA 98/37 z 22.06.1998 r. - w sprawie zbliżenia przepisów państw członkow-skich odnoszących się do maszyn ma zastosowanie do maszyn i ustanawia dotyczące ich zasadnicze wymogi w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, określone w załączniku, ma ona także zastosowanie w odniesieniu do urządzeń zabezpieczających wprowadzanych do obrotu oddzielnie.

DYREKTYWA MASZYNOWA - definicje. maszyna oznacza zespół sprzężonych części lub części składowych, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, wraz z odpowiednimi urządzeniami uruchamiającymi, obwodami sterowania, zasilania itp., połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie, w szczególności do przetwarzania, obróbki, przemieszczania lub pakowania materiałów, zespół maszyn, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako jedna całość,

DYREKTYWA MASZYNOWA - definicje wymienne wyposażenie zmieniające funkcję maszyny, które jest wprowadzane do obrotu w celu połączenia go przez operatora z maszyną lub szeregiem różnych maszyn albo z ciągnikiem, o ile wyposażenie to nie stanowi części zapasowej lub narzędzia; elementy zabezpieczające oznaczają część składową niebędącą wyposażeniem wymiennym, którą producent lub jego upoważniony przedstawiciel posiadający siedzibę we Wspólnocie wprowadza do obrotu, aby spełniała funkcje zabezpieczające podczas użytkowania i której uszkodzenie lub nieprawidłowe działanie zagraża bezpieczeństwu lub zdrowiu narażonych osób.

DYREKTYWA MASZYNOWA WYMOGI ZASADNICZE. Obowiązki przewidziane zasadniczymi wymogami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa stosuje się jedynie wtedy, gdy maszyna użytkowana zgodnie z warunkami przewidzianymi przez producenta stwarza zagrożenie. Wymogi mają zastosowanie do wszystkich maszyn objętych niniejszą dyrektywą. Zasadnicze wymogi w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, ustanowione w niniejszej dyrektywie, są obowiązkowe. Jednakże biorąc pod uwagę obecny stan techniki, spełnienie określonych przez nie celów może być niemożliwe. W takim przypadku maszyna musi być zaprojektowana w sposób zapewniający, na ile to możliwe, zbliżenie się do tych celów

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE - DEFINICJE: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE - DEFINICJE: Do celów niniejszej dyrektywy: 1) "strefa niebezpieczna" oznacza strefę w obrębie i/lub wokół maszyny, w której występuje ryzyko dla zdrowia lub bezpieczeństwa osoby tam przebywającej; 2) "osoba narażona" oznacza każdą osobę częściowo lub całkowicie znajdującą się w strefie niebezpiecznej; 3) "operator" oznacza osobę lub osoby, którym przydzielono zadanie zainstalowania, obsługiwania, regulowania, konserwowania, czyszczenia, naprawiania lub transportowania maszyny.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: zasady bezpieczeństwa kompleksowego, materiały i produkty, oświetlenie, ułatwienia w obsłudze, stabilność, ryzyko uszkodzenia podczas pracy, ostre krawędzie, powierzchnie i naroża, bezpieczeństwo i niezawodność sterowania: uruchamianie, zatrzymanie, wybór trybu pracy, przerwy w zasilaniu energią, uszkodzenia obwodu sterowniczego, oprogramowanie,

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Ryzyko powodowane przez maszyny zespolone W przypadku gdy maszyna przeznaczona jest do wykonywania kilku różnych operacji z ręcznym usuwaniem przedmiotu obrabianego między poszczególnymi operacjami (maszyna zespolona), musi ona być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby umożliwić użytkowanie każdego z jej urządzeń oddzielnie, bez powodowania zagrożeń i ryzyka przez pozostałe zespoły w stosunku do osoby narażonej.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Ryzyka związane ze zmianami prędkości obrotowej narzędzi Maszyny przeznaczone do działania w różnych warunkach pracy (np. różne prędkości albo zasilania energią) muszą być zaprojektowane i wykonane w sposób umożliwiający bezpieczny i pewny wybór oraz regulację warunków pracy. Ruchome części maszyny muszą być zaprojektowane, wykonane i rozmieszczone w taki sposób, aby nie powodowały zagrożeń, a w przypadkach gdy zagrożenia te istnieją, muszą być wyposażone w stałe osłony lub elementy bezpieczeństwa, aby zapobiec całkowicie ryzyku zetknięcia się z częścią, który mógłby spowodować wypadek.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Ochronę przed ryzykami powodowanymi przez części ruchome. Osłony lub urządzenia chroniące przed ryzykiem związanym z częściami ruchomymi dobiera się w zależności od rodzaju zagrożenia. A.Części ruchome przenoszenia napędu, B. Części ruchome związane bezpośrednio z procesem technologicznym

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Osłony i urządzenia ochronne: muszą być solidnej konstrukcji, nie mogą powodować żadnego dodatkowego ryzyka, nie mogą być łatwe do ominięcia i muszą być sprawne, muszą być umieszczone w odpowiedniej odległości od strefy niebezpiecznej, mogą powodować tylko minimalne utrudnienia w obserwacji procesu produkcyjnego, powinny umożliwiać wykonanie koniecznych prac związanych z mocowaniem i/lub wymianą narzędzi oraz konserwacją,

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Osłony stałe muszą być dobrze przymocowane do miejsca. Montuje się je za pomocą systemów, które można zdemontować wyłącznie przy użyciu narzędzi. Jeżeli istnieje taka możliwość, brak elementów mocujących musi uniemożliwiać pozostawanie osłon na swoim miejscu. Osłony ruchome typu A muszą: w miarę możliwości, pozostawać po otwarciu przymocowane do maszyny i być połączone z układem blokującym, zapobiegającym uruchomieniu części ruchomych, dopóki są one dostępne, i wydającym polecenie zatrzymania w chwili otwarcia osłony.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Ruchome osłony typu B muszą być zaprojektowane i wbudowane w układ sterowania maszyny tak, aby: części ruchome nie mogły zostać uruchomione, dopóki znajdują się w zasięgu operatora, osoba narażona nie mogła dosięgnąć części ruchomych po ich uruchomieniu, mogły być nastawiane tylko poprzez działanie zamierzone, takie jak użycie narzędzi, klucza itp., a brak lub uszkodzenie jednej z ich części składowych uniemożliwiał uruchomienie części lub zatrzymywał części znajdujące się w ruchu, oraz była zapewniona ochrona przed możliwością odrzucenia części, przez zastosowanie odpowiedniej bariery. Osłony nastawne ograniczające dostęp.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Zasilanie energią elektryczną, elektryczność statyczną, zasilanie energią inną niż energia elektryczna (np. energią hydrauliczną, pneumatyczną lub cieplną itp.). Błędy w montażu. Skrajne temperatury. Pożar, wybuch Hałas, drgania. Promieniowanie, promieniowanie . Urządzenia laserowe. Emisja pyłów, gazów itp. Ryzyko uwięzienia we wnętrzu maszyny. Ryzyko poślizgnięcia się, potknięcia lub upadku

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Konserwację maszyn. Punkty regulacji, smarowania i konserwacji muszą być umieszczone poza strefami niebezpiecznymi. Należy zapewnić możliwość przeprowadzenia regulacji, konserwacji, napraw, czyszczenia podczas postoju maszyny. W przypadku maszyn automatycznych producent musi zapewnić przyłącza dla sprzętu diagnostycznego wykrywającego usterki. Dostęp do stanowisk i punktów obsługi Producent musi zapewnić środki umożliwiające bezpieczny dostęp do wszystkich obszarów wykorzystywanych przy wykonywaniu czynności. produkcyjnych, nastawczych i konserwacyjnych.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Odłączanie od źródeł energii Wszystkie maszyny muszą być wyposażone w wyraźnie oznakowane urządzenia odłączające je od wszystkich źródeł energii. Po odłączeniu energii należy zapewnić możliwość rozładowania energii pozostającej w obwodach maszyny, bez zagrożenia dla osób narażonych. Interwencja operatora Maszyna musi być zaprojektowana, wykonana i wyposażo-na w sposób ograniczający potrzebę interwencji operatora. Czyszczenie części wewnętrznych Maszyna musi być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby możliwe było czyszczenie jej części wewnę-trznych, które uprzednio zawierały niebezpieczne substan-cje lub preparaty, bez potrzeby wchodzenia do nich.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Urządzenia informacyjne Informacje potrzebne do sterowania maszyną muszą być jednoznaczne i łatwo zrozumiałe. Nie można stosować nadmiaru informacji mogących przeciążyć operatora. Urządzenia ostrzegawcze W przypadku gdy maszyna jest wyposażona w urządzenia ostrzegawcze (np. sygnalizacyjne itp.), sygnały tych urządzeń muszą być jednoznaczne i łatwo dostrzegalne. Oznakowanie Wszystkie maszyny muszą być oznakowane w sposób czytelny i trwały.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Wszystkie maszyny muszą być zaopatrzone w instrukcje, zawierające co najmniej: powtórzenie informacji znajdujących się na oznakowaniu maszyny, wraz ze wszelkimi odpowiednimi informacjami dodatkowymi ułatwiającymi konserwację , przewidywane zastosowanie maszyny w rozumieniu stanowisko pracy, które mogą zajmować operatorzy, instrukcje bezpiecznego: oddania do użytku, użytkowania, przenoszenia, z podaniem masy maszyny, montażu i demontażu, regulacji i konserwacji, w miarę potrzeby, wskazówki szkoleniowe, w miarę potrzeby, zasadnicze własności narzędzi, które można stosować w maszynie.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: W miarę potrzeb instrukcja powinna zwracać uwagę na niedopuszczalne sposoby użytkowania maszyny. Instrukcja musi być napisana w jednym z języków Wspólnoty przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela posiadającego siedzibę we Wspólnocie. W drodze odstępstwa od tego wymogu instrukcja konserwacji przeznaczona do użytkowania przez wyspecjalizowany personel zatrudniony przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela posiadającego siedzibę we Wspólnocie może być napisana tylko w jednym z języków Wspólnoty, zrozumiałym dla tego personelu.

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: Instrukcje muszą zawierać rysunki i schematy, niezbędne do uruchamiania, konserwacji, kontroli, sprawdzania prawidłowości działania, a także, w miarę potrzeb, do naprawy maszyny, oraz wszystkie przydatne wskazówki, w szczególności wskazówki odnoszące się do bezpieczeństwa Wszelka dokumentacja opisująca maszynę nie może pozostawać w sprzeczności z instrukcją w odniesieniu do zagadnień bezpieczeństwa. Dokumentacja techniczna opisująca maszynę musi zawierać informacje dotyczące emisji hałasu oraz, w przypadku maszyn trzymanych w ręku i/lub obsługiwanych ręcznie, informacje dotyczące drgań,

PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: DYREKTYWA MASZYNOWA PROJEKTOWANIE I WYKONANIE MUSZĄ UWZGLĘDNIAĆ: W miarę potrzeb, instrukcja musi zawierać wymogi odnoszące się do instalacji i montażu, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań. Jeżeli producent przewiduje, że maszyna będzie używana w przestrzeni potencjalnego wybuchu, w instrukcji podaje się wszystkie informacje niezbędne dla tego zastosowania. W przypadku maszyn, które mogą również być przeznaczone do zastosowań nieprofesjonalnych, uwzględnia się również ogólny poziom wykształcenia i sprawności umysłowej, jakich można w sposób uzasadniony oczekiwać od osób, które będą się posługiwały maszyną.

MASZYNY STAN PRAWNY W POLSCE

MASZYNY - STAN PRAWNY W POLSCE Kodeks pracy - ustawa z 26.6.1974r. Art. 207.  §  1.  Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. §  2.  Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Art. 217 „Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach*” * - odrębne przepisy - ocena zgodności

STAN PRAWNY W POLSCE Maszyny wyprodukowane przed 2 czerwca 1996 r. Certyfikacja obligatoryjna na znak „B” Uchwała Nr 118 RM z 15 sierpnia 1986 r. w sprawie obowiązkowej oceny maszyn i urządzeń pod względem bhp – obowiązywała od 29.08.1986 r. Ustawa z 13 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji – obowiązująca od 1.01.1994 r. - Świadectwo dopuszczenia do produkcji, - Certyfikat na znak „B” i oznakowanie wyrobu, - Deklaracja zgodności,

Certyfikacja obligatoryjna na znak „B” Maszyny wyprodukowane po 2 czerwca 1996 r. Rozporządzenia RM z 9.11.1999 r. W sprawie wykazu wyrobów wyprodukowanych w Polsce, a także wyrobów importowanych do Polski po raz pierwszy stwarzających zagrożenie i służących ochronie lub ratowaniu życia i zdrowia, podlegających obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczaniu tym znakiem, oraz wyrobów podlegających obowiązkowi wystawiania przez producenta deklaracji zgodności, Ustawa o systemie oceny zgodności, akredytacji oraz o zmianie innych ustaw z 28.04.2000 r.

Certyfikacja obligatoryjna wyrobów z: STAN PRAWNY W POLSCE Certyfikacja obligatoryjna wyrobów z: zagrażające życiu, zdrowiu, ochronie mienia i środowisku, które ujęte są w wykazie rozporządzenia RM, wyroby jednostkowe / produkcja i import / nie podlegają obowiązkowej certyfikacji na znak B / w tym: „samoróbki”/, wyroby używane /nie nowe/ nie podlegają obowiązkowej certyfikacji na znak B. Certyfikacja dobrowolna wyrobów na znak: Jakości Q Ekologiczny Certyfikowanego rolnictwa ekologicznego Zgodności z Polską Normą

Ustawa z dnia 12.09.2002 r. o normalizacji / zastąpiła ustawę z kwietnia 2002 r./ art. 7 ust. 6. „Producent lub osoba wprowadzająca wyroby do obrotu może zadeklarować ich zgodność z PN deklaracją zgodności wydaną na własną odpowiedzialność, przy czym wymagania stawiane takiej deklaracji określają PN”.

PRZEPISY ZWIĄZANE 1/ ustawa z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny /Dz.U. z 2000 r. Nr 22, poz. 271, z późn. zm./ 2/ ustawa z 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów /Dz. U. z 2003 r. Nr 229, poz. 2275/, dotyczy: produktów, dla których przepisy odrębne nie określają szczegółowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa, zagrożeń związanych z produktami, dla których przepisy odrębne określają szczegółowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa – gdy brak przepisów odrębnych – Dyrektywa 2001/95/WE w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów

w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn PEŁNE WDROŻENIE DYREKTYWY MASZYNOWEJ ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 10 kwietnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. nr 91 poz. 858 z dnia 23 maja 2003 r.)

NIE ZAWIERA WSZYSTKICH POSTANOWIEŃ DYREKTYWY, TYM BARDZIEJ ROZPORZĄDZENIE NIE ZAWIERA WSZYSTKICH POSTANOWIEŃ DYREKTYWY, TYM BARDZIEJ NIE JEST DOSŁOWNYM ODTWORZENIEM JEJ TREŚCI

NORMY ZHARMONIZOWANE OBWIESZCZENIE PREZESA POLSKIEGO KOMITETU NORMALIZACYJNEGO z 19 grudnia 2003 r. w sprawie wykazu norm zharmonizowanych /M.P. z 2004 r. Nr 7, poz. 117/ 16 załączników, dyrektywa „maszynowa” 98/37/WE – załącznik nr 13 - 374 normy

wg rozporządzenia, związane z bhp: NORMY ZHARMONIZOWANE wg rozporządzenia, związane z bhp: środki ochrony indywidualnej / 230 norm zharmonizowanych /, maszynowa / 250 zharmonizowanych norm/, sprzęt elektryczny /450 zharmonizowanych norm/, urządzenia spalające paliwa gazowe - /90 zharmonizowanych norm/, proste zbiorniki ciśnieniowe / 80 zharmonizowanych norm/. urządzenia dźwigowe / 3 zharmonizowane normy/, urządzenia ciśnieniowe - /70 zharmonizowanych norm/,

ROZPORZĄDZENIE OKREŚLA: 1) zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące projektowania i wykonywania maszyn i elementów bezpieczeństwa, 2) warunki i tryb dokonywania oceny zgodności maszyn i elementów bezpieczeństwa; 3) treść deklaracji zgodności; 4) procedury oceny zgodności; 5) minimalne kryteria, jakie powinny być uwzględnione przy notyfikowaniu jednostek; 6) rodzaje maszyn i elementów bezpieczeństwa, dla których jest wymagany udział jednostki notyfikowanej, 7) sposób oznakowania maszyn i elementów bezpieczeństwa 8) wzór oznakowania CE.

MASZYNA - to: a) zespół sprzężonych części lub elementów składowych, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, wraz z odpowiednimi elementami uruchamiającymi, obwodami sterowania, zasilania, połączonych wspólnie w celu określonego zastosowania, w szczególności do przetwarzania, obróbki, przemieszczania lub pakowania, b) zespół maszyn, które w celu osiągnięcia wspólnego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, aby działały jako zintegrowana całość, c) wymienne wyposażenie modyfikujące funkcje maszyny, które jest wprowadzane do obrotu z przeznaczeniem do zamontowania przez operatora do maszyny lub szeregu różnych maszyn albo do ciągnika, o ile wyposażenie to nie stanowi części zamiennej lub narzędzia;

"element bezpieczeństwa" - należy przez to rozumieć element niebędący wymiennym wyposażeniem, który producent lub jego upoważniony przedstawiciel wprowadza do obrotu oddzielnie, przeznaczony do realizacji funkcji bezpieczeństwa, którego uszkodzenie lub nieprawidłowe funkcjonowanie zagraża bezpieczeństwu lub zdrowiu osób narażonych; "strefa niebezpieczna" - strefa w obrębie lub wokół maszyny, w której występuje zagrożenie bezpieczeństwa lub zdrowia osób;

GŁÓWNE ZAŁOŻENIE

Do maszyn powinna być dołączona instrukcja zawierająca: 1) informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny, 2) informacje ułatwiające konserwację maszyny - takie jak: adres importera, serwisu; 3) przewidywane zastosowanie maszyny, 4) informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może zajmować operator; 5) instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do eksploatacji, użytkowania, przemieszczania maszyny z podaniem jej masy i masy części maszyny, jeżeli mają one być transportowane osobno, montażu i jej demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi i napraw;

W koniecznych przypadkach instrukcja zawiera także: a) informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania maszyny b) wskazówki szkoleniowe, c) podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być stosowane w maszynie. Instrukcja powinna być sporządzona przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela w jednym z języków państw członkowskich Unii Europejskiej. Maszyny oddawane do eksploatacji powinny być wyposażone w instrukcję w języku polskim oraz, jeżeli ma to zastosowanie, w języku kraju, w którym maszyna została wykonana.

Tłumaczenie instrukcji na język polski powinno być wykonane albo przez producenta, albo przez jego upoważnionego przedstawiciela, albo przez osobę wprowadzającą maszynę do obrotu. W uzasadnionych przypadkach, instrukcja konserwacji przeznaczona do korzystania przez wyspecjalizowany personel zatrudniony przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela może być napisana tylko w języku zrozumiałym dla tego personelu.

W przypadku maszyn, które mogą być przeznaczone do użytkowania przez osoby nieposiadające odpowiednich kwalifikacji, instrukcję należy formułować, biorąc pod uwagę ogólny poziom wykształcenia i sprawność umysłową tych osób, z uwzględnieniem zasadniczych wymagań.

Maszyna do obróbki drewna i maszyna do obróbki materiałów o fizycznych i technicznych właściwościach zbliżonych do drewna - takich jak: korek, kość, utwardzona guma, utwardzone tworzywa sztuczne i inne podobne materiały sztywne: 1) powinna być zaprojektowana, wykonana i wyposażona w taki sposób, aby można było bezpiecznie umieścić i prowadzić przedmiot obrabiany; jeżeli przedmiot obrabiany jest trzymany ręcznie na stole warsztatowym, stół ten powinien być odpowiednio stateczny podczas pracy i nie powinien utrudniać przesuwania przedmiotu obrabianego

Jeżeli istnieje możliwość pracy maszyny w warunkach stwarzających ryzyko odrzucania kawałków drewna, maszyna powinna być zaprojektowana, wykonana lub wyposażona w taki sposób, aby wyeliminować tę możliwość lub, jeżeli nie można tego osiągnąć, aby wyrzucenie kawałka drewna nie stwarzało ryzyka dla operatora lub osób narażonych; Maszyna do obróbki drewna powinna być wyposażona w hamulec automatyczny, który zatrzymuje narzędzie w wystarczająco krótkim czasie, jeżeli istnieje ryzyko wystąpienia kontaktu z narzędziem podczas zmniejszania prędkości

Maszyna, która może stanowić zagrożenie na skutek swego ruchu, powinna być zaprojektowana i wykonana zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu.  Ryzyko wynikające z przemieszczania się maszyny istnieje zawsze tam, gdzie użytkowane są w miejscach pracy maszyny samobieżne, ciągnione, pchane lub wiezione przez inne maszyny bądź ciągniki, gdy użytkowanie tych maszyn wymaga ciągłego lub przerywanego przemieszczania się podczas pracy, między stałymi kolejnymi pozycjami roboczymi.

Ryzyko wynikające z przemieszczania się maszyny może również wystąpić w przypadku maszyny, która nie przemieszcza się w trakcie pracy, ale jest wyposażona w środki ułatwiające jej przemieszczanie się z miejsca na miejsce. Dotyczy to maszyn wyposażonych w takie elementy jak: koła, rolki oraz płozy, a także maszyn umieszczonych na suwnicach czy wózkach.

Jeżeli zgodnie z założeniami producenta maszyna samobieżna będzie eksploatowana w miejscach nieoświetlonych, powinna być wyposażona w urządzenia oświetlające, odpowiednie do rodzaju wykonywanej pracy, zgodne z wymaganiami określonymi w szczególności w przepisach o ruchu drogowym, o transporcie kolejowym oraz o nawigacji.  Podczas przemieszczania maszyny lub jej części nie powinno być możliwe nagłe jej przemieszczanie się lub powstanie zagrożenia wynikającego z braku jej stateczności, jeżeli maszyna lub jej części są przemieszczane zgodnie z zaleceniami producenta.

Stanowisko pracy kierowcy powinno być zaprojektowane z uwzględnieniem zasad ergonomii. Jeżeli jest kilka stanowisk pracy kierowcy, każde z tych stanowisk powinno być wyposażone w wymagane elementy sterownicze. Jeżeli istnieje więcej niż jedno stanowisko pracy kierowcy, maszyna powinna być tak zaprojektowana, aby praca kierowcy na jednym stanowisku uniemożliwiała równoczesną pracę na pozostałych, z wyjątkiem zatrzymywania awaryjnego.

Widoczność ze stanowiska pracy kierowcy powinna być taka, aby mógł on sterować maszyną i jej częściami roboczymi przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa własnego i osób narażonych na jej działanie w przewidywanych warunkach jej użytkowania. W razie konieczności należy przewidzieć odpowiednie urządzenia, które zapobiegają niebezpieczeństwom wynikającym z niewystarczającej bezpośredniej widoczności.

Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby stanowisko kierowcy nie powodowało ryzyka przypadkowego kontaktu kierowcy i operatorów, znajdujących się na maszynie, z kołami lub gąsienicami. Stanowisko pracy kierowcy powinno być tak zaprojektowane, aby uniknąć ryzyka dla zdrowia powodowanego spalinami lub brakiem tlenu. Wyjście z kabiny powinno umożliwiać szybkie wydostanie się z niej kierowcy. W kabinie należy przewidzieć także wyjście awaryjne usytuowane w kierunku innym niż normalne wyjście, zaś materiały kabiny i jej wyposażenia powinny być ognioodporne

Siedzisko kierowcy w maszynie powinno umożliwić kierowcy utrzymywanie stałej ergonomicznej pozycji, a także powinno zredukować drgania przenoszone na kierowcę do najmniejszego osiągalnego poziomu. Zamocowanie siedziska powinno wytrzymywać wszystkie siły, które mogą na nie działać, szczególnie w przypadku wywrócenia się maszyny. Jeżeli pod stopami kierowcy nie ma podłogi, powinny tam znajdować się podnóżki pokryte materiałem przeciwślizgowym.

Jeżeli w maszynie przewidziano możliwość stosowania konstrukcji chroniącej przed skutkami wywrócenia, siedzisko powinno być wyposażone w pas bezpieczeństwa lub równoważne urządzenie, które utrzymuje kierowcę w siedzisku, jednocześnie nie ograniczając jego ruchów niezbędnych do prowadzenia maszyny ani wszelkich ruchów powodowanych przez jej zawieszenie. Jeżeli warunki pracy maszyny przewidują sporadyczny lub regularny przewóz bądź pracę na maszynie operatorów niebędących kierowcami maszyny, należy dla nich przewidzieć odpowiednie siedzenia umożliwiające ich jazdę lub pracę bez ryzyka, w szczególności bez ryzyka wypadnięcia.

Kierowca powinien mieć możliwość uruchomienia wszystkich elementów sterowniczych wymaganych do obsługi maszyny, z wyjątkiem funkcji, którymi można bezpiecznie sterować tylko elementami sterowniczymi umieszczonymi poza stanowiskiem kierowcy. Jeżeli w maszynie są pedały, powinny one być zaprojektowane, wykonane i umieszczone w taki sposób, aby umożliwić bezpieczne ich użytkowanie z minimalnym ryzykiem pomyłki. Pedały powinny mieć przeciwślizgową powierzchnię i być łatwe do czyszczenia.

W przypadku gdy obsługa elementów sterowniczych może prowadzić do zagrożenia, w szczególności do wykonywania przez maszynę niebezpiecznych ruchów, elementy sterownicze powinny wracać w położenie neutralne z chwilą ich zwolnienia przez operatora. Przemieszczanie się maszyny samobieżnej z kierowcą, powinno być możliwe tylko wówczas, gdy kierowca znajduje się przy elementach sterowniczych.

Jeżeli dla celów eksploatacyjnych maszyna powinna być wyposażona w urządzenia wystające poza jej normalne gabaryty, w szczególności stabilizatory, wysięgnik, kierowca przed rozpoczęciem przemieszczania maszyny powinien mieć możliwość łatwego sprawdzenia, czy urządzenia te znajdują się w określonym położeniu umożliwiającym bezpieczny ruch maszyny.

Maszyna zdalnie sterowana powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby zatrzymywała się automatycznie w przypadku utracenia przez kierowcę kontroli nad maszyną. Ruch maszyny samobieżnej, sterowanej przez kierowcę towarzyszącego maszynie pieszo, powinien być możliwy wyłącznie poprzez ciągłe działanie kierowcy na odpowiedni element sterujący. W szczególności podczas uruchamiania silnika ruch maszyny powinien być niemożliwy.

Układy sterowania maszyny kierowanej przez kierowcę, powinny być zaprojektowane w sposób minimalizujący zagrożenia wynikające z przypadkowego ruchu maszyny w kierunku kierowcy, a w szczególności możliwości zgniecenia albo zranienia kierowcy obracającymi się narzędziami. Normalna prędkość jazdy maszyny samobieżnej powinna być zgodna z prędkością poruszania się kierowcy. Uszkodzenie zasilania układu kierowniczego ze wspomaganiem nie powinno uniemożliwić kierowania maszyną przez czas niezbędny do jej zatrzymania.

Obracające się z dużą prędkością części maszyny, które pomimo podjętych środków ostrożności mogą pęknąć lub rozpaść się, powinny być zamontowane i chronione tak, aby w razie ich rozerwania odłamki zostały przechwycone, a jeżeli nie jest to możliwe, aby nie zostały wyrzucone w kierunku stanowisk kierowcy lub obsługi. Jeżeli maszyna samobieżna, na której jest przewożony kierowca, a także mogą być przewożeni operatorzy, jest narażona na wywrócenie się, powinna ona być tak zaprojektowana i wyposażona, aby istniały punkty mocowania umożliwiające wyposażenie jej w konstrukcję chroniącą przed skutkami wywrócenia.

Konstrukcja chroniąca, powinna zapewnić kierowcy oraz innym przewożonym operatorom odpowiednią przestrzeń zabezpieczoną przed odkształceniem . W celu sprawdzenia, czy konstrukcja chroniąca maszynę samobieżną przed skutkami wywrócenia spełnia wymagania, producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien przeprowadzić odpowiednie próby lub zlecić ich przeprowadzenie dla każdego typu takiej konstrukcji.

Maszyny do robót ziemnych: ładowarki kołowe lub gąsienicowe, koparko-ładowarki podsiębierne, ciągniki kołowe i gąsienicowe, zgarniarki samozaładowawcze lub inne, równiarki, wywrotki przegubowe - o mocy przekraczającej 15 kW, powinny być wyposażone w konstrukcję chroniącą przed skutkami wywrócenia. Jeżeli maszynie przewożącej kierowcę, a także innych operatorów zagrażają spadające na nią przedmioty lub materiały - maszyna taka, powinna być tak zaprojektowana i wyposażona, w punkty mocowania konstrukcji chroniącej przed spadającymi przedmiotami . .

Uchwyty i stopnie w maszynie powinny być tak zaprojektowane, wykonane i rozmieszczone, aby operatorzy używali ich instynktownie, a nie używali zamiast nich elementów sterowniczych.  Maszyna używana do ciągnięcia lub ciągniona powinna być wyposażona w urządzenia holownicze lub sprzęgające, zaprojektowane, wykonane w sposób zapewniający łatwe i bezpieczne połączenie i rozłączenie oraz uniemożliwiający przypadkowe rozłączenie się, a jeżeli ciężar dyszla holowniczego tego wymaga, powinna być wyposażona w element wsporczy o powierzchni nośnej dostosowanej do ciężaru dyszla i rodzaju podłoża.

Wały napędowe z przegubami uniwersalnymi łączące maszynę samobieżną lub ciągnik z maszyną napędzaną, licząc od pierwszego stałego łożyska maszyny napędzanej, powinny być osłonięte zarówno po stronie maszyny samobieżnej, jak i napędzanej na całej długości wału i związanych z nim przegubów uniwersalnych. W maszynie samobieżnej lub ciągniku wałek odbioru mocy, do którego jest podłączony wał napędowy, powinien być zabezpieczony albo przez osłonę przymocowaną do maszyny samobieżnej lub ciągnika, albo przez dowolne inne urządzenie zapewniające równoważną ochronę.

W zależności od przewidywanych przez producenta zagrożeń podczas użytkowania maszyny powinna ona, jeżeli pozwalają na to jej wymiary, umożliwiać zamocowanie gaśnic w miejscach łatwo dostępnych albo mieć wbudowane systemy gaśnicze. Maszyna powinna być wyposażona w środki sygnalizacji lub w tablice z instrukcjami użytkowania, regulacji i konserwacji wszędzie tam gdzie jest to konieczne, w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób narażonych. Środki sygnalizacji lub tablice, powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający ich dobrą widoczność i nieścieralność.

Maszyna, z kierowcą, powinna być wyposażona : 1) ostrzegawczą sygnalizację akustyczną w celu ostrzegania osób narażonych; 2) system sygnałów świetlnych - takich jak światła hamowania, światła cofania i obracające się lampy sygnalizacyjne, odpowiedni do przewidzianych warunków eksploatacji; wymaganie to nie dotyczy maszyn przeznaczonych wyłącznie do użytkowania pod ziemią i niezasilanych energią elektryczną.

Maszyna zdalnie sterowana, która w normalnych warunkach użytkowania stwarza zagrożenie uderzeniem lub zgnieceniem osób narażonych, powinna być wyposażona w odpowiednie środki bezpieczeństwa w celu zasygnalizowania swoich ruchów lub też środki chroniące osoby narażone przed tego rodzaju zagrożeniami - dotyczy to również maszyn, które podczas eksploatacji wykonują powtarzalne ruchy w przód i w tył wzdłuż jednej osi, w sytuacji gdy tył maszyn nie jest bezpośrednio widoczny dla kierowcy lub operatora.

W przypadku gdy maszyna ma kilka zastosowań w zależności od użytego wyposażenia, producent maszyny podstawowej, do której dołącza się wyposażenie wymienne, oraz producent wyposażenia wymiennego powinni dostarczyć odpowiednie informacje pozwalające na bezpieczne zamontowanie i stosowanie wyposażenia wymiennego.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Maszyna stwarzająca zagrożenie związane z podnoszeniem, zwłaszcza zagrożenie spadnięciem lub kolizją ładunku albo zagrożenie przechyłem podczas podnoszenia ładunku, powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby spełniała wymagania określone w niniejszym rozdziale. Ryzyko związane z podnoszeniem istnieje zwłaszcza w przypadku maszyn przeznaczonych do przemieszczania pojedynczych ładunków, w związku ze zmianą poziomu.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Maszyna powinna być projektowana i wykonana w taki sposób, aby utrzymywała stateczność, podczas pracy i w trakcie postoju, a także podczas wszystkich etapów transportu, montażu i demontażu oraz możliwych do przewidzenia awarii elementów składowych, jak również podczas wykonywania prób.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Stosowane materiały powinny być dobrane, stosownie do środowiska pracy maszyny przewidywanego przez producenta, ze szczególnym uwzględnieniem korozji, ścierania, udarów, kruchości na zimno i starzenia. W obliczeniach wytrzymałościowych maszyny należy uwzględniać wartości współczynnika przeciążenia dla prób statycznych, przyjmując zazwyczaj następujące wartości dla: 1) ręcznie obsługiwanych maszyn i zawiesi - 1,5; 2) innych maszyn - 1,25.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Krążki, bębny i koła powinny mieć średnicę odpowiednią do wymiarów liny lub łańcucha, z którymi współpracują, i powinny być zaprojektowane, wykonane i zainstalowane w taki sposób, aby współpracujące z nimi liny lub łańcuchy mogły się na nie nawijać nie spadając. Liny używane bezpośrednio do podnoszenia lub podtrzymywania ładunków nie powinny mieć zapleceń, poza końcówkami. Całe liny i końcówki powinny mieć współczynnik bezpieczeństwa dobrany tak, aby zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa. Wartość tego współczynnika przyjmuje się zazwyczaj jako 5.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Łańcuchy do podnoszenia ładunku powinny mieć współczynnik bezpieczeństwa dobrany tak, aby zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa - wartość tego współczynnika przyjmuje się zazwyczaj jako 4. Aby zweryfikować dobór odpowiedniego współczynnika, producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien, dla każdego typu łańcucha i liny zastosowanej bezpośrednio do podnoszenia ładunku, jak również dla końcówek lin, przeprowadzić odpowiednie badania lub zlecić ich przeprowadzenie.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Wymiary zawiesia powinny być dobrane z należytym uwzględnieniem procesów zmęczenia i starzenia materiału w określonej liczbie cykli roboczych, odpowiadającej oczekiwanemu okresowi eksploatacji, określonemu w warunkach pracy dla danego zastosowania, przy czym: 1) współczynnik bezpieczeństwa lin stalowych z końcówkami wynosi zazwyczaj 5; 2) jeżeli używa się łańcuchów o ogniwach spawanych lub zgrzewanych, powinny być to łańcuchy o ogniwach krótkich; przyjmuje się zazwyczaj jako 4;

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem współczynnik bezpieczeństwa dla włókiennych lin lub zawiesi zależy od ich materiału, metody wykonania, wymiarów i zastosowania; wartość współczynnika przyjmuje się zazwyczaj jako 7, wszystkie elementy metalowe stanowiące część zawiesi cięgnowych lub stosowane wraz z zawiesiami cięgnowymi; wartość współczynnika przyjmuje się zazwyczaj jako 4; maksymalny udźwig zawiesia wielocięgnowego jest określany na podstawie współczynnika bezpieczeństwa najsłabszego cięgna oraz liczby cięgien i współczynnika zmniejszającego, który zależy od układu zawiesia cięgnowego.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Włókienne liny i zawiesia cięgnowe nie powinny mieć węzłów, połączeń i zaplotów poza końcówkami. Wyjątek stanowią zawiesia cięgnowe tworzące zamkniętą pętlę.  W celu zweryfikowania doboru właściwego współczynnika bezpieczeństwa producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien dla każdego typu elementów, przeprowadzić odpowiednie badania lub zlecić ich przeprowadzenie. Urządzenia chwytające powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby uniknąć przypadkowego opuszczenia ładunku.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Maszyna powinna być tak zaprojektowana lub wyposażona w odpowiednie urządzenia, aby amplituda ruchu elementów maszyny nie przekraczała określonych granic. W odpowiednich przypadkach zadziałanie takiego urządzenia powinno być poprzedzone ostrzeżeniem. W przypadku gdy można manewrować jednocześnie w tym samym miejscu kilkoma maszynami stacjonarnymi lub na szynach, co może stwarzać ryzyko kolizji, maszyny takie należy projektować i wykonywać w sposób umożliwiający zabudowanie układów zapobiegających takiemu zagrożeniu.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Maszyna, która wymaga ochrony przed skutkami wyładowań atmosferycznych, podczas jej użytkowania powinna być wyposażona w układ odprowadzający powstałe ładunki do ziemi. Maszyna z napędem innym niż ręczny o maksymalnym udźwigu nie mniejszym niż 1.000 kg lub o momencie wywracającym nie mniejszym niż 40.000 Nm powinna być wyposażona w urządzenia ostrzegające kierowcę i zapobiegające niebezpiecznym ruchom ładunku,

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Maszyny z napędem innym niż ręczny o ładunku prowadzonym i maszyna, której podstawy ładunkowe przemieszczają się wzdłuż ściśle określonych torów, powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające wszelkim zagrożeniom osób narażonych. Maszyna z napędem innym niż ręczny obsługująca określone poziomy, z których operator może dostać się do podstawy ładunkowej, aby ułożyć lub zabezpieczyć ładunek, powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby zapobiec niekontrolowanym ruchom podstawy ładunkowej, zwłaszcza podczas załadunku i rozładunku maszyny.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Każdy odcinek łańcucha, liny lub pasa niebędący częścią zespołu powinien być oznakowany w sposób umożliwiający jego identyfikację. Jeżeli nie jest to możliwe, powinien mieć zamocowaną na stałe tabliczkę lub pierścień z podaną nazwą i adresem producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela oraz oznaczenia identyfikacyjne odpowiedniego świadectwa.  Oprócz oznakowania CE, zawiesie powinno być oznakowane znakiem identyfikacyjnym producenta, zawierać informacje dotyczące udźwigu oraz oznaczenia materiału - według klasyfikacji międzynarodowej, w przypadku gdy informacja taka jest potrzebna w celu osiągnięcia porównywalności wymiarowej.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zapobiegające szczególnym zagrożeniom związanym z podnoszeniem Maszyna zaopatrzona w podstawę ładunkową, umożliwiającą dostęp osobom i stwarzającą zagrożenie spadnięciem, powinna być wyposażona w czytelne i nieusuwalne ostrzeżenia zabraniające podnoszenia osób. Ostrzeżenia te powinny być widoczne z każdego miejsca, z którego możliwy jest dostęp.

2. Strugarki wyrówniarki do obróbki drewna z ręcznym posuwem, WYKAZ MASZYN I ELEMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA, DLA KTÓRYCH JEST WYMAGANY UDZIAŁ JEDNOSTKI NOTYFIKOWANEJ W TRAKCIE PRZEPROWADZANIA PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI A. Maszyny 1. Pilarki tarczowe (jedno- i wielopiłowe) do drewna i podobnych materiałów lub do mięsa i podobnych materiałów, 2. Strugarki wyrówniarki do obróbki drewna z ręcznym posuwem, 3. Jednostronne strugarki grubiarki do drewna z ręcznym podawaniem lub odbieraniem, 4. Pilarki taśmowe do drewna i podobnych materiałów oraz do mięsa i podobnych materiałów, wyposażone w stały lub ruchomy stół lub wózek z ręcznym podawaniem lub odbieraniem,

6. Wielowrzecionowe czopiarki do drewna z ręcznym posuwem, WYKAZ MASZYN I ELEMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA, DLA KTÓRYCH JEST WYMAGANY UDZIAŁ JEDNOSTKI NOTYFIKOWANEJ W TRAKCIE PRZEPROWADZANIA PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI 5. Obrabiarki kombinowane do drewna i podobnych materiałów, w skład których wchodzą obrabiarki wymienione w pkt 1-4 i 7, 6. Wielowrzecionowe czopiarki do drewna z ręcznym posuwem, 7. Frezarki pionowe dolnowrzecionowe z posuwem ręcznym, do drewna i podobnych materiałów, 8. Przenośne pilarki łańcuchowe do drewna, 9. Prasy, w tym prasy krawędziowe, do obróbki metali na zimno, z ręcznym podawaniem lub odbieraniem, których ruchome elementy robocze mogą mieć skok większy niż 6 mm i prędkość przekraczającą 30 mm/s.

WYKAZ MASZYN I ELEMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA, DLA KTÓRYCH JEST WYMAGANY UDZIAŁ JEDNOSTKI NOTYFIKOWANEJ W TRAKCIE PRZEPROWADZANIA PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI 10. Wtryskarki oraz prasy do tworzyw sztucznych, z ręcznym podawaniem lub odbieraniem. 11. Wtryskarki oraz prasy do gumy, z ręcznym podawaniem lub odbieraniem. 12. Maszyny do robót podziemnych następujących rodzajów: lokomotywy i wózki hamulcowe; hydrauliczne obudowy zmechanizowane; silniki spalinowe przeznaczone do instalowania w maszynach do robót podziemnych. 13. Ręcznie ładowane pojazdy asenizacyjne do odpadów z gospodarstw takich jak domowe, wyposażone w mechanizm prasujący.

14. Osłony i odłączalne wały pędne z przegubami uniwersalnymi, WYKAZ MASZYN I ELEMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA, DLA KTÓRYCH JEST WYMAGANY UDZIAŁ JEDNOSTKI NOTYFIKOWANEJ W TRAKCIE PRZEPROWADZANIA PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI 14. Osłony i odłączalne wały pędne z przegubami uniwersalnymi, 15. Podnośniki do obsługi pojazdów. 16. Urządzenia do podnoszenia osób, stwarzające ryzyko upadku z wysokości większej niż 3 m. 17. Maszyny do produkcji materiałów pirotechnicznych.

B. Elementy bezpieczeństwa WYKAZ MASZYN I ELEMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA, DLA KTÓRYCH JEST WYMAGANY UDZIAŁ JEDNOSTKI NOTYFIKOWANEJ W TRAKCIE PRZEPROWADZANIA PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI B. Elementy bezpieczeństwa 1. Elektroczułe urządzenia zaprojektowane specjalnie do wykrywania osób w celu zapewnienia im bezpieczeństwa (bariery niematerialne, maty czułe na nacisk, detektory elektromagnetyczne itp.). 2. Układy logiczne zapewniające funkcje bezpieczeństwa przy oburęcznym sterowaniu. 3. Automatyczne ochronne osłony ruchome do pras, 4. Konstrukcje chroniące przed skutkami wywrócenia (ROPS). 5. Konstrukcje chroniące przed spadającymi przedmiotami (FOPS).

Ustawa z dnia 30.08.2002 r. o systemie oceny zgodności system oceny zgodności tworzą: 1) przepisy określające zasadnicze i szczegółowe wymagania oraz specyfikacje techniczne dotyczące wyrobów i procesów ich wytwarzania 2) przepisy oraz normy określające działanie podmiotów uczestniczących w procesie oceny zgodności tzw. procedury.

System oceny zgodności tworzą: USTAWA Z DNIA 29 SIERPNIA 2003 R. O ZMIANIE USTAWY O SYSTEMIE OCENY ZGODNOŚCI ORAZ ZMIANIE NIEKTÓRYCH USTAW* System oceny zgodności tworzą: 1) przepisy określające zasadnicze i szczegółowe wymagania, normy zharmonizowane dotyczące wyrobów; 2) przepisy oraz normy określające działanie podmiotów uczestniczących w procesie oceny zgodności tzw. procedury. * - wprowadziła zmiany w ustawie z 29.08.2002 r., poprzednio – ustawa z 30 kwietnia 2000 r.

1 maja 2004 r., podlegają ocenie zgodności, tak jak inne wyroby. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności oraz zmianie niektórych ustaw Wyroby podlegające obowiązkowej certyfikacji na znak B i posiadające ten znak, wprowadzone do obrotu po 1 maja 2004 r., podlegają ocenie zgodności, tak jak inne wyroby.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności oraz zmianie niektórych ustaw System kontroli wyrobów wprowadzanych do obrotu obejmuje: 1) kontrolę spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań, 2) postępowanie w sprawie wprowadzanych do obrotu wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami, 3) monitorowanie systemu kontroli wyrobów wprowadzanych do obrotu.

OCENA ZGODNOŚCI WYROBÓW POD WZGLĘDEM WYMAGAŃ BHP CERTYFIKACJA OCENA ZGODNOŚCI WYROBÓW POD WZGLĘDEM WYMAGAŃ BHP

Wyrób - rzecz ruchoma, bez względu na stopień jej przetworzenia, przeznaczona do wprowadzenia do obrotu, z wyjątkiem artykułów rolno-spożywczych oraz środków żywienia zwierząt Wprowadzenie do obrotu - przekazanie wyrobu po raz pierwszy w kraju użytkownikowi, konsumentowi bądź sprzedawcy przez producenta, jego upoważnionego przedstawiciela lub importera

Certyfikacja - działanie jednostki certyfikującej, wykazujące, że należycie zidentyfikowany wyrób lub proces jego wytwarzania są zgodne z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami lub specyfikacjami technicznymi Jednostka certyfikująca - niezależna od podmiotów będących upoważnionymi przedstawicielami producenta i importerów jednostka dokonująca certyfikacji Certyfikat zgodności - dokument wydany przez notyfikowaną jednostką certyfikującą potwierdzający, że wyrób i proces jego wytwarzania są zgodne z zasadniczymi wymaganiami lub specyfikacjami technicznymi.

Jednostka kontrolująca - jednostka dokonująca sprawdzenia projektu wyrobu, wyrobu lub procesu jego wytwarzania oraz ustalająca ich zgodność z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami lub specyfikacjami technicznymi Akredytacja - uznanie przez jednostkę akredytującą kompetencji jednostki certyfikującej, jednostki kontrolującej oraz laboratorium do wykonywania określonych działań; Oznakowanie „CE”, „B” - oznakowanie potwierdzające zgodność danego wyrobu lub procesu jego wytwarzania z zasadniczymi wymaganiami

Notyfikacja - zgłoszenie Komisji Europejskiej i państwom członkowskim Unii Europejskiej autoryzowanych jednostek certyfikujących i kontrolujących oraz autoryzowanych laboratoriów właściwych do wykonywania czynności określonych w procedurach oceny zgodności Jednostka notyfikowana, jej kierownik i pracownicy odpowiedzialni za przeprowadzanie oceny zgodności nie powinni być projektantami, producentami, dostawcami ani instalatorami maszyn i elementów bezpieczeństwa, które oceniają, ani też upoważnionymi przedstawicielami żadnej ze stron.

NADZÓR RYNKU

NADZÓR RYNKU URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW NADZÓR KONTROLA Państwowa Inspekcja Handlowa KONTROLA Państwowa Inspekcja Pracy Wyższy Urząd Górniczy Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty Inne

ZADANIA ORGANU KONTROLNEGO Art. 40 – prowadzenie kontroli wyrobów współpraca z organem nadzoru uzgadnianie planów kontroli /nadzór rynku/ zlecanie badań do laboratorium akredytowanego wydawanie decyzji o wycofaniu wyrobu

ZADANIA ORGANU KONTROLNEGO Art. 41 –wyrób nie spełnia zasadniczych wymagań Decyzje dotyczące: usunięcia w terminie nieprawidłowości wycofania wyrobu zakazu wprowadzania wyrobu do obrotu Decyzje dotyczące: usunięcia w terminie nieprawidłowości wycofania wyrobu zakaz wprowadzania do obrotu wyrobu

KOSZTY BADAŃ art. 41 ust. 3 – wina wytwórcy - koszty badań pokrywa Badania laboratorium akredytowanego art. 40. ust. 4 – koszty badań pokrywa - Skarb Państwa art. 41 ust. 3 – wina wytwórcy - koszty badań pokrywa - wytwórca, dostawca, przedstawiciel

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA art. 45- 47 – dotyczy wytwórców wyrobów sankcje – do 100 000 PLN art. 48 – uprawnienie organów kontrolnych: orzekanie - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

kara grzywny – do 100 000 PLN ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA kto wprowadza do obrotu wyroby niezgodne z zasadniczymi wymaganiami kto umieszcza oznakowanie CE na wyrobie, który nie spełnia wymagań lub nie wystawił deklaracji zgodności, kto umieszcza znak podobny do CE, kto wprowadza do obrotu wyrób podlegający oznakowaniu CE, a nie oznakowany. kara grzywny – do 100 000 PLN

PIP - organ kontroli wyspecjalizowanej w nadzorze rynku /wymogi UE/ USTAWA z 30.08.2002 r. o systemie oceny zgodności; art. 49. – „ w ustawie z 6.03.81 r. o PIP w art. 8. w ust. 1 po pkt 5 dodaje się pkt 5a w brzmieniu: „nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców obowiązku wyposażania stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne oraz dostarczanie pracownikom środków ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach”

KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY ZAKRES PRZEDMIOTOWY KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY wyroby lub grupy wyrobów wprowadzane do obrotu wynikające z postanowień dyrektyw nowego podejścia i ich krajowych odpowiedników tj.: rozporządzeń w sprawie wymagań zasadniczych, rozporządzeń w sprawie wymagań szczegółowych.

KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY ZAKRES PRZEDMIOTOWY KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY Podczas przeprowadzanych kontroli wyrobów u pracodawców inspektorzy pracy dokonywać będą: oględzin zewnętrznych wyrobu, sprawdzenie deklaracji zgodności wyrobu, sprawdzenia oznakowania wyrobu symbolem CE, sprawdzenia dokumentacji technicznej wyrobu.

KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY ZAKRES PRZEDMIOTOWY KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY okręgowy inspektor pracy może zlecić badania wyrobu laboratoriom badawczemu posiadającemu aktualną akredytację, których wykaz znajduje się w Polskim Centrum Akredytacji, wykaz laboratoriów akredytowanych: internet: www.pca.gov.pl koszt badań wyrobu pokrywa organ Państwowej Inspekcji Pracy zlecający badanie, tj. okręgowy inspektor pracy.

KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY ZAKRES PRZEDMIOTOWY KONTROLI INSPEKTORÓW PRACY Kontrole prowadzone będą u pracodawców, którzy nabyli wyroby bezpośrednio u producentów, importerów lub innych dostawców z pominięciem placówek handlu: hurtowego, detalicznego.

DZIĘKUJĘ SERDECZNIE ZA UWAGĘ !