Ministerstwo Finansów Projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego Warszawa, 18 czerwca 2007 r.

Generalne założenia zmiany ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego I. Doprowadzenie do zgodności z Konstytucją przepisów zakwestionowanych przez TK Ustawowe określenie zasad podziału subwencji ogólnej w: - części regionalnej dla województw - części równoważącej dla gmin i powiatów Odejście od finansowania ustawowych ulg w przewozach autobusowych z dochodów własnych jako zadania własnego województwa i w konsekwencji zmniejszenie wskaźnika udziałów województw w CIT II. Likwidacja rezerwy subwencji, o której mowa w art. 26 ust. 2 pkt 1 ustawy o dochodach JST i przeznaczenie tych środków na wzmocnienie systemu wyrównawczego Rozwiązanie zgodne z postulatami Strony Samorządowej i przez nie zaaprobowane. III. Doprecyzowanie niektórych przepisów ustawy

Skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego W następstwie wyroku TK z dnia 25 lipca 2006 r., tracą moc – uznane za niezgodne z Konstytucją RP – przepisy ustawowe dotyczące: trybu podziału kwoty 30% części regionalnej subwencji ogólnej dla województw w drodze rozporządzenia Ministra Finansów finansowania ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów autobusowych jako zadania własnego samorządu województwa finansowania z budżetu województwa profilaktycznej opieki zdrowotnej sprawowanej w odniesieniu do osób świadczących pracę w czasie: a) odbywania kary pozbawienia wolności w zakładach karnych, b) przebywania w aresztach śledczych, c) wykonujących pracę w ramach kary ograniczenia wolności, jeżeli obowiązek objęcia profilaktyką nie spoczywa na pracodawcy. W następstwie wyroku TK z dnia 25 lipca 2006 r., tracą moc – uznane za niezgodne z Konstytucją RP – przepisy ustawowe dotyczące: - trybu podziału kwoty 30% części regionalnej subwencji ogólnej dla województw w drodze rozporządzenia Ministra Finansów Zgodnie z argumentacją przedstawioną przez TK: podział kwoty 30% części regionalnej powinien być określony ustawą, a nie rozporządzeniem, które nie ma charakteru systemowego; nie są przewidywalne korzyści, jakie osiągną uboższe województwa w związku z podziałem wpłat; przepisy ustawy w tym zakresie nie dają gwarancji, że niekorzystna dla samorządów zmiana finansowania zadań spowoduje zawsze „uzupełnienie” zmniejszonych dochodów; - finansowania ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów autobusowych jako zadania własnego samorządu województwa Według TK zadanie to nie ma charakteru zadania własnego samorządu, gdyż: nie jest związane z terytorium określonego województwa; samorząd województwa nie ma wpływu na sposób jego wykonywania i jedynie obowiązkowo finansuje te uprawnienia; służy realizacji zadań polityki ogólnopaństwowej; - finansowania z budżetu województwa profilaktycznej opieki zdrowotnej sprawowanej w odniesieniu do osób świadczących pracę w czasie: a) odbywania kary pozbawienia wolności w zakładach karnych, b) przebywania w aresztach śledczych, c) wykonujących pracę w ramach kary ograniczenia wolności, jeżeli obowiązek objęcia profilaktyką nie spoczywa na pracodawcy. TK uznał, iż zadania w sferze więziennictwa powinny należeć do właściwości organów centralnych i wiążą się z szeroko pojmowanym wymiarem sprawiedliwości i sprawami wewnętrznymi. Stosowny projekt nowelizacji ustawy o służbie medycyny przygotowuje Minister Zdrowia.

REZERWA SUBWENCJI OGÓLNEJ – art. 26 ust. 2 pkt 1 Obowiązująca ustawa Projekt ustawy Likwidacja rezerwy i przeniesienie środków w tej samej wysokości na wzmocnienie systemu wyrównawczego gmin, powiatów i województw Rezerwa w wysokości 2% sumy planowanych części wyrównawczych subwencji ogólnej Sposób podziału ustalany w porozumieniu ze stroną samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Podział określony ustawowo w ramach części wyrównawczej subwencji ogólnej W 2006 r. 2% rezerwa części wyrównawczych subwencji ogólnej wynosiła 112.983 tys. zł. Zgodnie z projektem ustawy, porównywalna kwota byłaby przekazana dodatkowo do jednostek samorządu terytorialnego, z tego dla: gmin - 85.865 tys. zł, powiatów - 14.894 tys. zł, województw 16.400 tys. zł.

REZERWA SUBWENCJI OGÓLNEJ – art. 26 ust. 2 pkt 2 Rezerwa „drogowa” subwencji ogólnej Sposób podziału ustalany w porozumieniu ze stroną samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Inwestycje na drogach publicznych powiatowych i wojewódzkich oraz na drogach powiatowych, wojewódzkich i krajowych w granicach miast na prawach powiatu (wg obowiązującej ustawy dotyczyło tylko inwestycji rozpoczętych przed 1 stycznia 1999 r.) Utrzymanie rzecznych przepraw promowych o średnim natężeniu ruchu w skali roku powyżej 2.000 pojazdów na dobę W 2006 roku środki z rezerwy „drogowej” subwencji ogólnej otrzymało 187 jednostek na kwotę 301.089.000 zł z tego: 127 powiatów - 70.024 tys. zł; 48 miast na prawach powiatu - 204.425 tys. zł; 12 województw - 26.640 tys. zł. Budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami krajowymi i wojewódzkimi w granicach miast na prawach powiatu

Rezerwa w wysokości 0,6% części oświatowej subwencji ogólnej REZERWA CZĘŚCI OŚWIATOWEJ SUBWENCJI OGÓLNEJ – art. 28 Obowiązująca ustawa Projekt ustawy Rezerwa w wysokości 0,6% części oświatowej subwencji ogólnej W 2008 r. - rezerwa w wysokości 0,3% części oświatowej subwencji ogólnej Od 2009 r. - rezerwa w wysokości 0,25% części oświatowej subwencji ogólnej

Zmiana procentowego wyrównywania kwoty podstawowej DOCHODY GMIN I „CZĘŚCI GMINNEJ” MIAST NA PRAWACH POWIATU Obowiązująca ustawa Projekt ustawy Część wyrównawcza subwencji ogólnej ustalona w ustawie budżetowej jako suma kwot: podstawowej i uzupełniającej Część wyrównawcza subwencji ogólnej ustalona w ustawie budżetowej jako suma kwot: podstawowej i uzupełniającej Zmiana procentowego wyrównywania kwoty podstawowej (gminy, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest mniejszy od 92% średniego wskaźnika w kraju otrzymują wyrównanie zależnie od przedziału dochodów) przedziały: do 40% - wyrównanie w 99% do 75% - wyrównanie w 83% do 92% - wyrównanie w 76% przedziały: do 40% - wyrównanie w 90% do 75% - wyrównanie w 80% do 92% - wyrównanie w 75%

część wyrównawcza subwencji ogólnej zwiększy się o kwotę 86 mln zł DOCHODY GMIN I „CZĘŚCI GMINNEJ” MIAST NA PRAWACH POWIATU Projekt ustawy Obowiązująca ustawa Część wyrównawcza subwencji ogólnej w kwocie 4.024 mln zł otrzymało 2153 gminy (w tym 12 miast na prawach powiatu) W warunkach roku 2006 roku część wyrównawcza subwencji ogólnej w kwocie 4.110 mln zł otrzymałoby 2153 gminy (w tym 12 miast na prawach powiatu) Dochody podatkowe na 1 mieszkańca w kraju dla gmin w 2006 roku wyniosły 793,43 zł. najwyższe: 30.404,61 zł (Kleszczów), 7.150,25 zł (Osiecznica); najniższe: 164,08 zł (Lipnica Wielka) Liczba gmin, które otrzymują kwotę subwencji na wyrównanie dochodów według wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w 2006 r. W 2006 roku dochody podatkowe powiększone o środki z systemu wyrównawczego na 1 mieszkańca dla gmin wg obowiązującej ustawy wyniosły 911,03 zł; wg projektu ustawy wyniosłyby 913,28 zł. Przedział PRZEDZIAŁY PDP-2004/miesz. 0%-40% 293 40%-75% 1269 75%-92% 397 92%-150% 415 Powyżej 150% 104 RAZEM 2478 PRZEDZIAŁY wg obow. Ustawy wg projektu różnica 0%-40% 0 0 0 40%-75% 155 125 -30 75%-92% 1900 1933 33 92%-150% 355 352 -3 Powyżej 150% 68 68 0 RAZEM 2478 2478 0 część wyrównawcza subwencji ogólnej zwiększy się o kwotę 86 mln zł

DOCHODY GMIN I „CZĘŚCI GMINNEJ” MIAST NA PRAWACH POWIATU Projekt ustawy Część równoważąca subwencji ogólnej ustalona wg zasad określonych w ustawie 50% kwoty otrzymują gminy miejskie w zależności od wydatków na dodatki mieszkaniowe na jednego mieszkańca gminy wykonanych w roku poprzedzającym rok bazowy (wydatki na dodatki mieszkaniowe na jednego mieszkańca gminy > 80% średnich wydatków na dodatki mieszkaniowe na jednego mieszkańca wszystkich tych gmin) 25% kwoty otrzymują gminy wiejskie i miejsko-wiejskie w zależności od wydatków na dodatki mieszkaniowe na jednego mieszkańca wykonane w roku poprzedzającym rok bazowy (wydatki na dodatki mieszkaniowe na jednego mieszkańca gminy > 90% średnich wydatków na dodatki mieszkaniowe na jednego mieszkańca wszystkich tych gmin) W 2006 roku część równoważącą subwencji ogólnej w kwocie 465.774 tys. zł otrzymują 1584 gminy (w tym 49 miast na prawach powiatu). 25% kwoty otrzymują gminy wiejskie i miejsko-wiejskie w zależności od dochodów z tytułu udziału w PIT, podatku rolnego, podatku leśnego na jednego mieszkańca gminy za rok poprzedzający rok bazowy (dochody z tytułów udziału w PIT, podatku rolnego, podatku leśnego na jednego mieszkańca < 80% średnich dochodów z tych tytułów na jednego mieszkańca wszystkich tych gmin)

Zmiana procentowego wyrównywania kwoty podstawowej DOCHODY POWIATÓW I „CZĘŚCI POWIATOWEJ” MIAST NA PRAWACH POWIATU Obowiązująca ustawa Projekt ustawy Część wyrównawcza subwencji ogólnej ustalona w ustawie budżetowej jako suma kwot: podstawowej i uzupełniającej Część wyrównawcza subwencji ogólnej ustalona w ustawie budżetowej jako suma kwot: podstawowej i uzupełniającej Zmiana procentowego wyrównywania kwoty podstawowej (powiaty, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca (P) jest mniejszy niż wskaźnik dochodów podatkowych wszystkich powiatów (Pp) otrzymują wyrównanie) w kwocie 88% różnicy wskaźników Pp i P mnożąc przez liczbę mieszkańców powiatu w kwocie 90% różnicy wskaźników Pp i P mnożąc przez liczbę mieszkańców powiatu

część wyrównawcza subwencji ogólnej zwiększy się o kwotę 15 mln zł DOCHODY POWIATÓW I „CZĘŚCI POWIATOWEJ” MIAST NA PRAWACH POWIATU Obowiązująca ustawa Projekt ustawy Część wyrównawcza subwencji ogólnej w kwocie 763 mln zł otrzymało 320 powiatów (w tym 24 miasta na prawach powiatu) W warunkach roku 2006 roku część wyrównawcza subwencji ogólnej w kwocie 778 mln zł otrzymałoby 320 powiatów (w tym 24 miasta na prawach powiatu) część wyrównawcza subwencji ogólnej zwiększy się o kwotę 15 mln zł Dochody podatkowe na 1 mieszkańca dla powiatów w kraju w 2006 roku wyniosły 80,55 zł najwyższe: 282,78 zł (m.st. Warszawa), 225,77 zł (piaseczyński); najniższe: 21,79 zł (suwalski) Liczba powiatów, które otrzymują kwotę subwencji na wyrównanie dochodów według wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w 2006 r. Dochody podatkowe na 1 mieszkańca w kraju dla powiatów w 2006 roku wyniosły 80,53 zł. W 2006 roku dochody podatkowe powiększone o środki z systemu wyrównawczego na 1 mieszkańca dla gmin wg obowiązującej ustawy wyniosły 116,34 zł; wg projektu ustawy wyniosłyby 124,11 zł.

DOCHODY POWIATÓW I „CZĘŚCI POWIATOWEJ” MIAST NA PRAWACH POWIATU Projekt ustawy Część równoważąca subwencji ogólnej ustalona wg zasad określonych w ustawie 9% dla powiatów w zależności od wysokości wydatków na rodziny zastępcze (wg obowiązującej ustawie otrzymują powiaty, w których nastąpił wzrost wydatków na rodziny zastępcze) 7% dla powiatów, w których nie funkcjonuje powiatowy urząd pracy 30% dla powiatów, w których długość dróg powiatowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest wyższa od średniej długości dróg powiatowych w kraju w przeliczeniu na jednego mieszkańca W 2006 roku część równoważącą subwencji ogólnej w kwocie 604.269 tys. zł wg obowiązującej ustawy otrzymują 374 powiaty; wg projektu ustawy otrzymywałoby 378 powiatów. 30% dla miast na prawach powiatu w zależności od długości dróg wojewódzkich i krajowych w granicach tych miast 24% dla powiatów, w których planowane dochody na rok budżetowy są niższe od planowanych dochodów na rok bazowy

WOJEWÓDZTWA Obowiązująca ustawa Projekt ustawy udział w PIT – 1,6% udział w CIT – 15,9% udział w CIT – 14,0% Zmniejszenie udziału we wpływach z CIT o 1,9% powoduje zmianę w dochodach podatkowych województw (wskaźniki W i Ww), stanowiących podstawę naliczenia części wyrównawczej subwencji ogólnej oraz wpłat do budżetu państwa. W związku z tym: zmniejszą się dochody województw z tytułu kwoty podstawowej części wyrównawczej subwencji ogólnej i z tytułu część regionalnej subwencji ogólnej zmniejszą się wydatki województw z tytułu wpłat do budżetu państwa

Zmiana procentowego wyrównywania kwoty podstawowej DOCHODY WOJEWÓDZTW Obowiązująca ustawa Projekt ustawy Część wyrównawcza subwencji ogólnej ustalona w ustawie budżetowej jako suma kwot: podstawowej i uzupełniającej Część wyrównawcza subwencji ogólnej ustalona w ustawie budżetowej jako suma kwot: podstawowej i uzupełniającej Zmiana procentowego wyrównywania kwoty podstawowej (województwa, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca (W) jest mniejszy niż wskaźnika dochodów podatkowych wszystkich województw (Ww) otrzymują wyrównanie) w kwocie 70% różnicy wskaźników Ww i W mnożąc przez liczbę mieszkańców województwa w kwocie 72% różnicy wskaźników Ww i W mnożąc przez liczbę mieszkańców województwa

część wyrównawcza subwencji ogólnej zmniejszy się o kwotę 76 mln zł DOCHODY WOJEWÓDZTW Obowiązująca ustawa Projekt ustawy W warunkach roku 2006 roku część wyrównawcza subwencji ogólnej w kwocie 763 mln zł otrzymałoby 13 województw Część wyrównawcza subwencji ogólnej w kwocie 839 mln zł otrzymało 13 województw część wyrównawcza subwencji ogólnej zmniejszy się o kwotę 76 mln zł Dochody podatkowe na 1 mieszkańca dla województw w kraju w 2006 roku wyniosły 102,07 zł najwyższe= 252,40 zł najniższe = 47,84 zł Dochody podatkowe na 1 mieszkańca dla województw w kraju w warunkach 2006 roku wyniosłyby 91,52 zł najwyższe= 225,1 zł najniższe = 43,17 zł W 2006 roku, wg obowiązującej ustawy dochody podatkowe powiększone o środki z systemu wyrównawczego na 1 mieszkańca dla województw wyniosły 140,75 zł; wg projektu ustawy dochody podatkowe powiększone o środki z systemu wyrównawczego na 1 mieszkańca dla województw wyniosłyby 126,33 zł.

DOCHODY WOJEWÓDZTW Projekt ustawy Część regionalna subwencji ogólnej ustalona wg zasad określonych w ustawie 40% dla województw w zależności od powierzchni dróg na jednego mieszkańca 20% dla województw w zależności od stopy bezrobocia 10% dla województw w zależności od PKB na mieszkańca 15% dla województw w zależności od bieżących wydatków na PKP W 2006 roku część regionalną subwencji ogólnej otrzymują wszystkie województwa wg obowiązującej ustawy w kwocie 637.746 tys. zł; wg projektu ustawy w kwocie 565.904 tys. zł. 15% dla województw, w których planowane dochody na rok budżetowy są niższe od planowanych dochodów na rok bazowy

Doprecyzowanie niektórych przepisów ustawy Pozostałe zmiany uwzględnione w projekcie ustawy mają charakter doprecyzowujący, m.in.: wyeliminowano wątpliwości pojawiające się w związku z pozyskiwaniem przez jednostki samorządu terytorialnego dochodu z tytułu CIT od działających na terytorium RP zakładów zagranicznych; przyjęto, że dane służące do wyliczania planowanych dochodów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych będą brane wg stanu na dzień 15 września roku bazowego. zmiana sposobu przekazywania na rachunki jednostek samorządu terytorialnego raty za grudzień z tytułu udziału we wpływach z PIT, polegającą na zaliczkowym przekazaniu części środków

Zmiana sposobu przekazywania na rachunki jednostek samorządu terytorialnego raty za grudzień z tytułu PIT - art. 11 ust. 3 1) w terminie do dnia 20 grudnia roku budżetowego - przekazuje się zaliczkę w wysokości 80% kwoty przekazanej, za listopad roku budżetowego; 2) w terminie do dnia 10 stycznia roku następnego - przekazuje się kwotę stanowiącą różnicę między kwotą z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, który wpłynął na rachunek urzędu skarbowego w miesiącu grudniu, a kwotą zaliczki przekazanej zgodnie z pkt 1.