Pedagogika ogólna

Metodologia dyscyplina naukowa, która mówi o poprawnych sposobach postępowania na wszystkich etapach procesu badawczego nauka normatywna nauka opisowa

Paradygmat badawczy Paradygmat określa pewne standardy i wytyczne dotyczące procedur badawczych pozytywistyczny badania ilościowe interpretatywny badania jakościowe

Paradygmat pozytywistyczny Dążenie do wytwarzania wiedzy, która umożliwia racjonalne tzn. skuteczne przewidywanie i projektowanie działań, Ma to uczynić świat bardziej przewidywalnym i uporządkowanym, a więc bardziej zrozumiałym Wytwarzanie takiej wiedzy, która pozwala w sposób pewny przewidywać zachowania ludzi

Paradygmat pozytywistyczny Obiektywny świat i możliwość obiektywnego poznania go przy pomocy precyzyjnych narzędzi Metody badawcze wykorzystywane w naukach przyrodniczych Zainteresowanie tylko tymi obiektami, które można zmierzyć lub policzyć Poszukiwanie związków przyczynowo – skutkowych Hipotezy badawcze Liczby

Paradygmat pozytywistyczny Krytyka Badania umożliwiają jedynie powierzchowną rejestrację zewnętrznych zachowań Brak możliwości ujęcia kontekstu Natura zjawisk w naukach humanistycznych jest inna niż zjawisk przyrodniczych Sztuczna rzeczywistość badawcza

Paradygmat interpretatywny Brak hipotez Badacz nie tworzy sztucznej rzeczywistości, by ją opisać, ale bada realne wydarzenia i zachowania Sytuacja badawcza jest wykreowana, ale dochodzi tu do sytuacji nieprzewidzianych Badanie jednostkowych losów ludzkich Badany jako ekspert Równorzędność badanego i badacza Nieporównywalność wyników z uwagi na niepowtarzalność badań Sensy, nadawanie znaczeń

Paradygmat interpretatywny Krytyka Subiektywizm Nieporównywalność wyników badań Opisowa interpretacja zjawisk

Metoda badawcza „typowe i powtarzalne sposoby zbierania, opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskiwania maksymalnie uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytania.” (S. Nowak)

Technika badawcza „czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów.” (A. Kamiński)

Metody badawcze Eksperyment pedagogiczny Sondaż diagnostyczny Monografia metoda biograficzna Studium indywidualnych przypadków /

Eksperyment pedagogiczny Wprowadzenie do wybranego układu czynnika w celu uzyskania pożądanych zmian lub w celu sprawdzenia, jakie zmiany zajdą pod wpływem owego czynnika Celem jest wykrycie związków przyczynowo – skutkowych między zmienną niezależną a elementami badanego układu Eksperyment: naturalny – zorganizowany dla celów praktycznych (np. reorganizacja zapisów dzieci rozpoczynających obowiązek szkolny) typu klinicznego – obserwacja placówki, grupy społecznej, itp., w których wypróbowuje się wprowadzenie jakiejś zmiany. Eks. W szkole w Jedlińsku, woj. mazowieckie Badanie skuteczności zastosowania Kinezjologii Edukacyjnej dr Paula E. Dennisona w procesie wspomagania rozwoju umiejętności czytania ze zrozumieniem dzieci w wieku 8 – 12 lat.  Kinezjologia Edukacyjna, której twórcą jest dr Paul Dennison, jest metodą wspierania naturalnego rozwoju człowieka, bez względu na jego wiek, poprzez różne ćwiczenia ruchowe. Dr Dennison stworzył metodę wspierającą proces uczenia. Kinezjologia Edukacyjna wykorzystuje proste ćwiczenia fizyczne opracowane w taki sposób aby zintegrować pracę ciała i umysłu. Gdy mózg jest w stanie równowagi, ożywają naturalne mechanizmy, przywracające harmonię funkcjonowania. Ø ,,Ruchy Naprzemienne''- w pozycji stojącej dotykanie prawą ręką uniesionego lewego kolana i na przemian lewą ręką prawego kolana lub lewą ręką prawej stopy i odwrotnie i podobne według tego schematu; Ćwiczenie to wzmaga aktywność organizmu, poprawia koordynację wzrokowo-ruchową, aktywizuje jednocześnie prawa i lewą półkulę mózgu. Ø ,,Leniwe Ósemki''- kreślenie kciukiem, płynnym ruchem poziomej ósemki, zaczynając od punktu środkowego na wysokości oczu w lewo. Ćwiczenie to koordynuje pracę obu półkul mózgowych. Jest pomocne w reedukacji dzieci dyslektycznych. Poprawia płynność czytania, zapamiętywanie, myślenie. Ø ,,Krążenie Szyją''- w pozycji siedzącej należy rozluźnić mięśnie szyi, głowę bardzo wolno przetoczyć do dołu, zataczać głową od jednego do drugiego obojczyka, miarowo oddychając. Ćwiczenie dobrze wpływa na centralny układ nerwowy, reguluje oddech. Ø ,,Słoń''- ręka wyciągnięta w przód grzbietem dłoni do góry, głowa przytulona uchem do ramienia, wzrok podąża ponad wierzchem dłoni za poruszającą się ręką. Pozycja stojąca w małym rozkroku. Rysowanie ręką,,Leniwych Ósemek''. Ćwiczenie rozluźnia mięśnie szyi i oczu, poprawia pamięć, pomaga lepiej słuchać, rozwija zdolności matematyczne ułatwia wypowiadanie się. Ø ,,Rysowanie Oburącz''- rysowanie obiema rękami równocześnie linii, figur, kształtów, z których każda rysowana jedną ręką jest zwierciadlanym odbiciem drugiej, rysowanej w tym samym czasie drugą ręką.

Monografia Rozpoznanie struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych Celem badań prowadzonych przy pomocy monografii jest poznanie sposobów funkcjonowania badanej instytucji, ukazanie jej dotychczasowych osiągnięć lub niepowodzeń. Ponadto weryfikuje się, czy instytucja pełni założone funkcje, opracowuje się koncepcję ulepszeń i prognoz rozwojowych. W obrębie monografii możemy zastosować następujące techniki: badanie dokumentacji, obserwacja uczestnicząca, wywiad, techniki socjometryczne oraz eksperyment wychowawczy.

Sondaż diagnostyczny Wybór grupy reprezentatywnej spośród populacji generalnej Gromadzenie wiedzy o zjawiskach społecznych i ich dynamice Poznanie poglądów i opinii wybranych zbiorowości na temat ważnych procesów społecznych

Studium indywidualnych przypadków Analiza jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze Analiza konkretnych zjawisk natury wychowawczej

Wybrane techniki badawcze Obserwacja Wywiad Analiza dokumentów (osobistych) Eksperyment Ankieta Techniki socjometryczne

Podsumowanie Badania społeczne realizowane są poprzez wybór paradygmatu pozytywistycznego bądź interpretatywnego. Wśród pedagogów toczy się spór o możliwość łączenia paradygmatów w ramach jednego procesu badawczego. Badania naukowe dostarczają wiedzy o rzeczywistości społecznej, wychowawczej, edukacyjnej (zachowania, relacje, biografie, instytucje, procesy, itp.).

Bibliografia Ablewicz K., Hermeneutyka i fenomenologia w badaniach pedagogicznych, [w:] Orientacje w metodologii badań pedagogicznych, red. S. Palka, Kraków 1998. Bauman T., O możliwościach zastosowania metod jakościowych w badaniach pedagogicznych, [w:] Zasady badań pedagogicznych, red. T. Pilch, Warszawa 1995. Kamiński A., Metoda, technika, procedura badawcza w pedagogice empirycznej, [w:] Metodologia pedagogiki społecznej, red. R. Wroczyński, T. Pilch, Wrocław 1974. Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995. Zaręba E., Badania empiryczne ilościowe i jakościowe w pedagogice, [w:] Orientacje w metodologii badań pedagogicznych, red. S. Palka, Kraków 1998.