Psychologia w zarządzaniu Wykład 1

Tematyka wykładu Studia dzienne Studia zaoczne Rola psychologii w procesach zarządzania (45 minut) Dopasowanie pracownika do pracy – kompetencje, preferencje, zainteresowania zawodowe Motywacja do pracy Stres w organizacji Procesy grupowe w organizacji Kierowanie i przywództwo Cechy sytuacji pracy a dobrostan pracowników – witaminowy model Warr’a Kolokwium zaliczeniowe Rola psychologii w procesach zarządzania; Dopasowanie pracownika do pracy – kompetencje, preferencje, zainteresowania zawodowe Motywacja do pracy; Stres w organizacji Procesy grupowe w organizacji; Kierowanie i przywództwo Cechy sytuacji pracy a dobrostan pracowników – witaminowy model Warr’a; kolokwium zaliczeniowe

Literatura: Armstrong, M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Oficyna ekonomiczna Bajcar, B., Borkowska, A., Czerw, A., Gąsiorowska, A. (2007). Kwestionariusz zainteresowań zawodowych – nowa metoda w doradztwie zawodowym, W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu, (329-356). Taszów: MODERATOR Bańka, A. (2002). Psychologia pracy. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (283-320), Gdańsk: GWP Bańka, A. (2002). Psychologia organizacji. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (321-350), Gdańsk: GWP Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Warszawa: Difin Kożusznik, B. (2011). Zachowania człowieka w organizacji. Warszawa: PWE Nosal, C. (2007). Struktura preferencji zawodowych i metoda ich diagnozy. W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu, (173-196). Taszów: Moderator

Psychologia pracy i organizacji Przedmiotem zainteresowań jest psychika i zachowanie człowieka w konkretnych warunkach aktywności zawodowej Pomaga lepiej przygotować ludzi do pracy, racjonalizować jej organizację i osiągać z niej zadowolenie Skupienie na procesach indywidualnych Psychologia organizacji/zarządzania Przedmiotem zainteresownia jest analiza funkcji i procesów wpływających na klimat wewnątrz organizacji Pomaga lepiej przygotować managerów/liderów do kierowania pracą zespołu Skupienie na procesach grupowych

Psychologia pracy Najważniejsze pytania - jak osiągnąć?: Skuteczność indywidualnego działania pracownika Wysokie wyniki przy minimalizacji kosztów (zmniejszony wysiłek, najłatwiejszy sposób, najkrótszy czas) Bezpieczeństwo w pracy (fizyczne i psychologiczne) Zadowolenie z pracy i poczucie jej wysokiej jakości (sukcesu) Klasyczne ujęcia: Przystosowanie człowieka do pracy Psychologia stosunków międzyludzkich Dostosowanie pracy do człowieka Współczesne ujęcia: Podejście interakcyjne/transakcyjne Dopasowanie człowiek-praca

Dopasowanie człowieka do pracy Predyspozycje Cechy fizyczne Zdolności – talenty Cechy temperamentu i osobowości Kompetencje zawodowe Preferencje zawodowe Zainteresowania zawodowe

Kompetencje Rozumienie wąskie (wiedza i umiejętności) i szerokie Na kompetencje (ujęcie szerokie) składają się następujące elementy (Spencer i inni, 1990; za: Armstrong, 2000, s. 244) Motywy – ukierunkowanie zachowania Cechy – psychologiczne predyspozycje do określonego sposobu zachowania (np. samokontrola, odporność na stres, itp.) Samoocen a – postawy i wartości danej osoby Wiedza merytoryczna – potwierdzona lub nie świadectwami, dyplomami, itp. Umiejętności poznawcze i behawioralne – ukryte (np. sposób rozumowania) lub obserwowalne ( aktywne słuchanie)

Preferencje (Holland) Wybór zawodu i drogi kariery zawodowej stanowi bardzo ważny aspekt rozwoju osobowości człowieka 6 typów podstawowych preferencji zawodowych oraz analogiczne do nich typy środowisk zawodowych (rodzajów organizacji), w obrębie których dominują określone osobowości, style zachowania i rozwiązywania problemów oraz oferowane możliwości rozwoju. Ludzie poszukują takich środowisk, które umożliwią im jak najwyższy poziom wykorzystania ich możliwości i preferencji (zdolności, kompetencji, postaw) oraz realizację określonych wartości i ról społecznych Realistyczne (technika) Konwenc-jonalne (biznes – operacje) Przedsiębiorcze (biznes - kontakt) Społeczne (usługi społeczne) Artystyczne (sztuka) Badawcze (nauka)

Zainteresowania zawodowe Klasyczne teorie zainteresowań zawodowych – Parsonsa, Ginzberga, Roe, Supera, Predigera Zainteresowania wyrażają się względnie stałym i częstym zorientowaniem uwagi dowolnej i mimowolnej podmiotu na określone kategorie obiektów, czynności, stanów lub sytuacji Złożoność i niejednorodność pojęcia zainteresowań Zainteresowania a preferencje i kompetencje

Model uwarunkowań i przejawów zainteresowań (Bajcar, Borkowska, Czerw, Gąsiorowska, Nosal) Czynniki środowiskowe genetyczne Czynniki związane z obrazem siebie Zainteresowania zawodowe zachowania preferencje emocje postrzegane umiejętności

Rodzaje zainteresowań zawodowych Artystyczne Badawcze Handlowe Komunikacyjne Konwencjonalne Mechaniczne Opiekuńcze Perswazyjne Przedsiębiorcze Realistyczne Społeczne

Psychologia organizacji Analiza wpływu wszystkich podsystemów organizacji na zachowania pracownicze „Zachowania organizacyjne” – kluczowe pojęcie System zachowań i działań związanych z wykorzystywaniem przez ludzi zadań pracy oraz osiąganiem celów organizacji Ma zastosowanie głównie w procesie kierowania ludźmi Elementy organizacji jako systemu społecznego Role Normy Władza Klimat organizacyjny Dopasowanie człowiek-organizacja