Strategia Rozwoju Produktów Turystyki Aktywnej RITA

STRATEGIA Strategia jest podstawowym instrumentem zarządzania produktem turystycznym, jest narzędziem za pomocą, którego określa się rozwój w aspekcie ilościowym i jakościowym Strategia powinna składać się z następujących elementów: Obszar działania, określający gdzie podmiot, organizator turystyki będzie świadczyć usługi. Przewaga strategiczna umożliwiająca zwiększenie atrakcyjności względem innych podmiotów na obszarze działania produktu. Cel strategiczny określający zamierzenia w wyznaczonych okresach czasu. Funkcjonalny program działania, określający sposoby realizacji strategii. strategia jest długofalową i jakościową koncepcją działania w określonej przestrzeni gospodarczej. Realizacja określonego celu następuje poprzez wyznaczony sposób działania

Cele Głównym celem projektu jest rozwój turystyki na obszarze polsko- słowackiego pogranicza. Wzrost zainteresowania turystyką aktywną, oraz turystycznymi walorami regionu poprzez wykreowanie i promowanie Produktów Turystyki Aktywnej RITA. W ramach realizacji projektu wykorzystuje i promuje się nowopowstałe produkty turystyczne, oraz funkcjonujące atrakcje regionu czerpiąc z dziedzictwa kultury regionu transgranicznego. Wdrożenie projektu daje możliwość wszechstronnego zaktywizowania całego obszaru transgranicznego. Funkcjonujące obiekty RITA umożliwią wykreowanie turystyki aktywnej w miejscowościach posiadających walory dotychczas nieeksplorowane. Aktywizacja turystyczna regionu daje możliwość utworzenia nowych miejsc pracy, co bez wątpienia wpłynie na wzrost jakości życia mieszkańców.

Istotne elementy strategii: Charakterystyka gospodarki turystycznej w rejonie polsko-słowackiego pogranicza (obszar transgraniczny) Zgodnie z definicją strefy przygranicznej zaczerpniętą z Rozporządzenia Nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającego przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen, za strefę przygraniczną uważamy strefę, która nie sięga dalej niż 30 km od granicy, (jeżeli część jednostki podziału administracyjnego jest położona między 30 a 50 km od linii granicy, uznaje się ją mimo to za część strefy przygranicznej). Na polsko-słowacką strefę przygraniczną według powyższych wytycznych przypadają następujące powiaty: W ramach województwa podkarpackiego - powiat bieszczadzki, jasielski, krośnieński, leski, sanocki oraz miasto na prawach powiatu Krosno; Po słowackiej stronie: do strefy należy 13 granicznych powiatów: w obrębie województwa-kraju preszowskiego są to: Bardejov, Humenné, Kežmarok, Medzilaborce, Poprad, Snina, Stará Ľubovňa, Stropkov, Svidník, natomiast w obrębie kraju żylińskiego: Čadca, Liptovský Mikuláš, Námestovo i Tvrdošín

Podstawowe dane charakteryzujące gospodarkę turystyczną polsko-słowackiego pogranicza. W 2010 roku nastąpił procentowy spadek liczby zagranicznych wyjazdów Polaków. Regres o 6,4% był wynikiem narastającego kryzysu gospodarczego, Polacy zdecydowanie częściej wybierali podróże w obrębie kraju niż za granice. Około 39% osób w przedziale wieku powyżej 15 lat wybrało wyjazdy krajowe. Z ogólnej liczby turystów decydujących się na wyjazd krajowy, około 26 % wybrało wyjazd długookresowy powyżej 5 dni, wyjazdy krótkookresowe w przedziale 2 - 4 dni wybrało 22% badanych. Pozostałe 52 % ruchu turystycznego to wycieczki jednodniowe w ramach turystyki szkolnej, pielgrzymkowej, organizowanej przez touroperatorów i indywidualnie. Cechami różnicującymi uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych są wykształcenie, miejsce zamieszkania oraz status majątkowy. Spośród osób korzystających z wyjazdów długookresowych 47,3% to osoby z wykształceniem wyższym, 29,4% z wykształceniem średnim i jedynie 16,5% z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Badania wykazały również, że turyści uczestniczący w wyjazdach długookresowych to w zdecydowanej większości mieszkańcy dużych miast – 44,5% uczestników. Mieszkańcy wsi to jedynie 17%.

Podstawowe dane charakteryzujące gospodarkę turystyczną polsko-słowackiego pogranicza Według szacunków Instytutu Turystyki Polacy wzięli udział w 33,9 mln wyjazdów krajowych. Około 40% ogólnej liczby wyjazdów stanowiły pobyty krótkoterminowe a 60% długoterminowe. Należy również zauważyć wydłużenie średniego czasu wyjazdów długookresowych z 9 noclegów w 2009 do 9,8 w 2010 r. Średnia długość wyjazdów krótkookresowych utrzymuje się natomiast na podobnym poziomie jak w poprzednich latach, czyli 1,9 dnia. Najliczniejszą grupą odwiedzających województwo podkarpackie były osoby w przedziale wieku 26-35 lat. Drugą znaczącą grupę stanowiły osoby w wieki 36 - 45 lat oraz osoby w przedziale wiekowym pomiędzy 28 a 25 rokiem życia. Zaobserwowano również występujące w skali całego kraju zróżnicowanie w przyjazdach ze względu na wykształcenie. Najliczniejszą grupą turystów podróżujących do województwa podkarpackiego stanowiły osoby z wykształceniem wyższym (51%) i średnim (33%). Udział osób z wykształceniem podstawowym i zawodowym oraz policealnym stanowił mniej niż 10% dla każdej z tych grup. W zdecydowanej większości wśród turystów przeważały osoby aktywne zawodowo - 66%.

2.Podstawowe dane charakteryzujące gospodarkę turystyczną polsko-słowackiego pogranicza Typowy turysta przybywający do regionu powiatu krośnieńskiego i sąsiadujących to: osoba w wieku pomiędzy 25 a 36 rokiem życia, podróżująca z rodziną lub osobą towarzyszącą. Posiada wykształcenie wyższe, jest aktywna zawodowo i określa swój status materialny, jako dobry lub średni. Podróżując samodzielnie organizuje pobyt, najczęściej 2- 4 dniowy. Porusza się za pomocą własnego samochodu. Wybiera zakwaterowanie w hotelach lub u krewnych i znajomych. Słowacja Bogactwo walorów turystycznych, dobra dostępność komunikacyjna oraz łatwość w porozumiewaniu, bliskość kulturowa czynią Słowację krajem bardzo chętnie odwiedzanym przez Polaków. Ruch turystyczny koncentruje się w dwóch regionach: w Karpatach oraz w Bratysławie. Region Karpat obejmuje 60% powierzchni kraju, którego najatrakcyjniejszą częścią są Tatry. Blisko 2/3 ich powierzchni leży na terenie Słowacji. Region ten charakteryzuje się wysokim poziomem bazy turystycznej o dużej pojemności. Dane statystyczne pokazują, że najliczniejszą grupą turystów odwiedzającą Słowację są Czesi - w dalszej kolejności: Polacy, Niemcy i Węgrzy.

Słowacja znaczny spadek liczby turystów odwiedzających Słowację nastąpił w roku 2009. W 2009 r. liczba turystów zagranicznych wynosiła 73,5% liczby turystów roku 2008. Największy spadek - prawie o połowę dotyczył Polski (53,4%), stosunkowo najmniejszy zaś - Włoch (93,2%). W 2010 zanotowano ogółem niewielki przyrost liczby turystów zagranicznych odwiedzających Słowację (102,2%). Przyrost liczby turystów dotyczył takich państw, jak: Włochy (106,8%), Austria (103,2%) i Czechy (101,9%). Najliczniej reprezentowaną grupą wiekową pośród turystów odwiedzających Słowację w 2007 r. byli ludzie w średnim i młodym wieku: 35-44 lat - 31,55%, 25-34 lat – 24,76%. Ludzie w przedziale wiekowym 15-24 lat stanowili 10,11%, 45-54 lat - 21,18%, a 55 i więcej lat – 12,39%. Dane statystyczne pokazują, że najwięcej, bo prawie 27% turystów zagranicznych wybrało zakwaterowanie w pensjonatach i kwaterach prywatnych. Nieco ponad 26% osób wybrało zakwaterowanie w hotelach trzygwiazdkowych.

Segmentacja usług turystycznych Segmentacja rynku identyfikuje pewne grupy konsumentów pod względem popytu na produkt turystyczny. Określenie grupy docelowej odbiorców Produktów Turystyki Aktywnej RITA, umożliwi ukierunkowanie działań promocyjnych i marketingowych i maksymalizację wynikających z tych działań efektów. Pozwala na rozpoznanie oczekiwań klientów, umożliwia podwyższenie kompetencji pracowników, zwiększenie zasobów i specjalizację w zakresie oferowanych usług turystycznych. Segmentacja ocenia poziom, w jakim wykorzystywany jest potencjał danego segmentu turystyki oraz analizę jego rozwoju w przyszłości. Głównymi kryteriami, według których dokonuje się segmentacji rynku są: Kryterium demograficzne: wiek, płeć, liczba członków rodziny, sytuacja finansowa, wykształcenie, czy przyjeżdża sam, czy w grupie. Kryterium geograficzne: region, z jakiego przyjeżdża turysta: wieś lub miasto, wielkość miasta, typ obszaru ze względu na gęstość zaludnienia. Kryterium psychograficzne: styl życia: poszukiwanie przygód (sporty ekstremalne, wędrówki), aktywność zdrowotna (szlaki spacerowe, uzdrowiska, spa), odpoczynek (piesze wycieczki, imprezy regionalne, bierny wypoczynek) Cel podróży – podróże służbowe, urlopowe: wakacje letnie główne, cele zdrowotne, odwiedzenia innych, edukacyjne (szlaki edukacyjne, muzea, ekspozycje), potrzeby estetyczne (galeria sztuki, imprezy kulturalne), religijne i in.

3. Segmentacja usług turystycznych Segment turystyki aktywnej Oparty na walorach naturalnych z wykorzystaniem infrastruktury turystycznej i paraturystycznej stworzony dla amatorów aktywnego wypoczynku (turystyka piesza, rowerowa, konna, różnego rodzaju szlaki i ścieżki tematyczne, dydaktyczne), turystyki narciarskiej, wodnej i sportów lotniczych. Kryteria demograficzne: płeć: kobiety i mężczyźni, wiek 15-60, wykształcenie średnie i wyższe, dochód średnia krajowa i wyżej. Turystami są najczęściej osoby indywidualne. Kryteria geograficzne: osoby z kraju i województwa. Kryteria psychograficzne: turysta całoroczny, jest pasjonatem określonej dziedziny turystyki aktywnej, zainteresowany aktywną formą wykorzystania naturalnego środowiska, również kulturą i historią regionu. Cel podróży: urlopowy, edukacyjny. Segment turystyki weekendowej Stworzony z myślą o turystach, którzy w wolne dni od pracy chcą ciekawie zagospodarować czas, przeznaczając go na rekreację, rozrywkę i zabawę. Kryteria demograficzne: płeć: kobiety i mężczyźni, wiek 20-50, młodzież, młode i średnie małżeństwa, rodziny o profilu 2+, dochód średnia krajowa i wyżej. Turystami są osoby indywidualne (grupy znajomych osób). Kryteria geograficzne: osoby z kraju, ale głównie z województwa podkarpackiego. Kryteria psychograficzne: osoby szukające połączenia wypoczynku i ciekawych atrakcji, najczęściej w jednym miejscu, – jakie może im zapewnić pobyt dwudniowy. To zwolennicy uprawiania turystyki aktywnej, połączonej z kontaktem z przyrodą oraz rozrywką i udziałem w oferowanych imprezach. Zainteresowanie ofertą pobytu kwiecień – październik.

ANALIZA SWOT W OBSZARACH: Otoczenie społeczno-gospodarcze, infrastruktura techniczna Środowisko naturalne oraz dziedzictwo kulturowe Marketing, produkt i organizacja ruchu turystycznego. Kapitał ludzki mocne strony Wysoka ranga turystyki w opracowaniach planistycznych jednostek samorządu terytorialnego. Położenie badanego terenu w osi przebiegu międzynarodowych traktów komunikacyjnych. Duża ilość organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwoju turystyki. Duża ilość dobrych serwisów internetowych. Umiejętność wykorzystania środków unijnych przez organizacje pozarządowe. Współpraca międzynarodowa, w tym transgraniczna z Ukrainą, Słowacją i Węgrami (realizowanie wspólnych projektów, umowy o partnerstwie). Dobre wyposażenie w podstawowe elementy infrastruktury technicznej (prąd, gaz, woda, telefon). Strefa Schengen.

Otoczenie społeczno-gospodarcze, infrastruktura techniczna słabe strony Słabo rozwinięta sieć połączeń kolejowych, komunikacji publicznej i połączeń lotniczych. Zewnętrzna granica UE – utrudnienia w ruchu turystycznym. Strefa euro Słowacja - różne waluty – różnice kursowe. Zły stan techniczny dróg i niewłaściwy układ połączeń drogowych (dot. głównie dróg lokalnych i gminnych) – ograniczenie dostępności turystycznej, brak miejsc parkingowych. Niedostateczna ilość dużych, nowoczesnych, atrakcyjnie położonych, łatwo dostępnych centrów konferencyjnych. Brak współpracy pomiędzy podmiotami turystycznymi (biznes). Niezadowalający stan sanitarny obszarów recepcji turystycznej. Duży stopień wyeksploatowania bazy turystycznej w szczególności uzdrowiskowej, wczasowej i schronisk górskich. Słabo rozbudowana baza noclegowa na Słowacji.( brak agroturystyki) Niezadowalający stan infrastruktury technicznej (kanalizacja, drogi), szczególnie w gminach o mniejszej gęstości zaludnienia, ale o bogatym potencjale do rozwoju turystyki. Brak kompleksowego systemu zagospodarowania odpadów (Słowacja), występowanie nielegalnych, dzikich wysypisk. Brak systemu segregacji odpadów komunalnych. Nieprzestrzeganie planów zagospodarowania przestrzennego (estetyka krajobrazu, zagospodarowanie ad hoc, brak wyrazistego stylu architektonicznego, nie zachowywanie tradycyjnych wzorców budownictwa

Tendencje w ruchu turystycznym Omawiany region, zarówno po jednej jak i po drugiej stronie granicy ma bardzo wiele do zaoferowania Wzrost zainteresowania turystyką związaną z poznawaniem historii techniki Świadomość, iż rekreacja fizyczna prowadzi do zwiększenia potencjału biologicznego organizmu człowieka, zdrowia fizycznego i psychicznego Coraz większym zainteresowaniem cieszą się takie oferty turystyczne, które zawierają usługi o charakterze turystyki aktywnej pozwalające dbać o zdrowie, samopoczucie i dobrą kondycję fizyczna i psychiczną. Modelowy turysta to: Turysta nowego typu realistycznie ocenia swoją rolę, prezentując w stosunku do ludności miejscowej w swoim zachowaniu takie cechy jak: otwartość, skromność, życzliwość i gotowość do nawiązywania kontaktów. Jest krytyczny względem siebie, przewiduje możliwe dla otoczenia skutki swojego zachowania, starannie wybiera mniej szkodliwą dla otoczenia ofertę turystyczną. Jest odpowiedzialny. Wyrażą wolę przystosowania się do miejscowych warunków. Jego potrzeby są proste i gotowy jest do rezygnacji z usług turystycznych o charakterze luksusowym. Uwzględnia potrzeby miejscowej ludności, szanuje miejscowe zwyczaje, kulturę i religię. Próbuje w podróży odnaleźć siebie, szuka samorealizacji, przeznacza czas na refleksję, rezygnuje z pogoni za egzotyką, skrajnościami, rezygnuje ze snobistycznych upodobań, mody, prestiżu. Jest zdolny do samoograniczenia swoich potrzeb, rezygnuje z poszukiwania coraz to nowych sensacji. Powraca w swoje stałe, ulubione miejsca wypoczynku, starając się przyczynić do ich upiększania, wzbogacenia i rozwoju. Gotów jest do ponoszenia kosztów nowych eksperymentów, jest kreatywny. Jest też aktywny, zażywa dużo ruchu, uprawia sport. Traktuje wyjazd, jako okazje do nauki. Poświęca dużo czasu na przygotowanie się do podróży, zapoznając się prze wyjazdem z historią i dniem dzisiejszym obszaru, do którego wyjeżdża. Sam wyjazd ma pogłębić zyskaną już wcześniej wiedzę. Chce, aby podróż była kształcąca, pragnie poznać i odkryć nowe wartości dla siebie.

Wpływ turystyki na środowisko Środowisko naturalne, które dla wielu ludzi jest czynnikiem decydującym o wyborze kraju i miejscowości wyjazdu turystycznego. Do wyjazdu zachęcają ” krajobraz, środowisko naturalne, dobry stan sanitarny tj. „czystość” danego obszaru. Cechy ekologiczne decydują o wyborze destynacji. Region transgraniczny, jako region o ogromnym bogactwie przyrodniczym powinien być chroniony w stopniu szczególnym.