HISTORIA SZKOŁY w Rudzie Różanieckiej

W Rudzie Różanieckiej ze zorganizowanym szkolnictwem spotykamy się w połowie XIX wieku. O istnieniu pierwszej szkoły wspomina jeden z kierowników tutejszej placówki Jan Diaczyszyn, który w 1951 roku zanotował „szkoła w Rudzie Różanieckiej powstała w latach 1830-1840”. Mimo, że jest to trudne do ustalenia, to na pewno placówka oświatowa istniała tutaj już przed 1853 rokiem, a pierwszymi nauczycielami byli Maria Żółkiewska, która pochodziła z Narola oraz jej mąż „magister schola” Antoni Żółkiewski.

Pierwsza szkoła była zapewne drewniana i musiała się spalić, bo w 1870 roku nie wskazano tego typu obiektu wśród budynków użyteczności społecznej w Rudzie Różanieckiej.

Kolejną szkołę drewnianą i krytą słomą, wzniesiono około 1876 roku Kolejną szkołę drewnianą i krytą słomą, wzniesiono około 1876 roku. Powstała ona częściowo z funduszy gromadzkich, a częściowo z dotacji barona Jana Brunickiego. Nauczycielem w tej szkole był pisarz gminny Antoni Reif, który nauczanie czytania i pisania traktował jako dodatkowe zajęcie. W Rudzie Różanieckiej mieszkał on wraz z żoną Marią.

Gdy w roku 1902 szkoła ta została spalona, wówczas zaistniała konieczność prowadzenia lekcji w lokalu zastępczym, a w 1904 roku podjęto decyzję o budowie nowej szkoły w Rudzie, tym razem murowanej. Inwestycję finansowano częściowo ze składek chłopskich pobieranych w ramach podatku, część sumy wpłacił także baron Wattman oraz Szkolny Fundusz Krajowy, co przyczyniło się, że budynek oddano do użytku w 1908 roku. Na początku XX wieku uczyły w miejscowej szkole dwie panny Gierardówny. Jedna z nich: Paulina Gierard, wyszła za mąż za nauczyciela Franciszka Gardę i oni zostali w Rudzie Różanieckiej aż do I wojny światowej.

Po I wojnie światowej w Rudzie istniała najpierw czteroklasowa szkoła, a później zorganizowano jeszcze piątą klasę, natomiast wieczorowo można było uczęszczać do szóstej i siódmej klasy. Dyrektorem tej szkoły był w latach 1918-1930 Alfred Argasiński, a w pracy pedagogicznej pomagała mu jego żona Janina Argasińska. Klasy były dość liczne, np. rocznik 1913 liczył aż 40 uczniów. Nauka pozostawała bezpłatna i w zasadzie obowiązkowa. Rodzice dzieci, którzy nie uczęszczali do szkoły musieli płacić grzywnę pieniężną. Ówcześni nauczyciele cieszyli się autorytetem w środowisku, aktywnie uczestniczyli w życiu wsi, przygotowywali różnorodne programy artystyczne i występy młodzieży, które były prezentowane wszystkim mieszkańcom Rudy Różanieckiej.

W 1930 roku Argasiński wyjechał z żoną do Lubaczowa, a posadę nauczycielską objęło małżeństwo Bolesław i Czesława Dobrowolscy. Nauczyciel Dobrowolski zapisał się w pamięci swoich wychowanków jako pedagog o rozległej i rzeczowej wiedzy, ale brak talentu pedagogicznego był przyczyną, że młodzież zbyt często była na zajęciach niezdyscyplinowana.

Przez pewien czas pracowała w szkole w Rudzie Różanieckiej Katarzyna Smijewska, a na kilka lat przed wybuchem II wojny światowej do grona nauczycieli dołączył Kazimierz Soroka z Tarnopola, który zginął w 1944 roku w walkach z Niemcami i został pochowany na cmentarzu partyzanckim w Rudzie Różanieckiej.

Jednym z najzdolniejszych uczniów miejscowej szkoły był syn kucharza barona Wattmana – Władysław Ważny, który urodził się w 1908 roku i jako syn chłopa uczęszczał najpierw do miejscowej szkoły. Po ukończeniu czterech klas, pod wpływem opinii nauczycieli, rodzice skierowali dobrze zapowiadającego się ucznia do szkoły w Cieszanowie, by tam ukończył siedem klas. Dalszą edukację Ważny podjął w prywatnym Seminarium Nauczycielskim w Cieszanowie, a następnie w Seminarium Nauczycielskim w Sokalu, które ukończył w 1930 roku z wyróżnieniem.

Po II wojnie światowej w Rudzie Różanieckiej funkcjonowała 7-klasowa szkoła podstawowa. Mieściła się ona w budynku „starej” szkoły oraz w tzw. „Bojkówce”. Kierownikiem tej placówki był Jan Diaczyszyn. Uczyła w tym czasie również żona Diaczyszyna, Janina oraz nauczycielka Jadwiga Żdan.

W 1947 roku grono nauczycielskie powiększyło się o Kazimierza Sitarza oraz Jana Wolańczyka. Kierownik Diaczyszyn zachęcał nauczycieli do wzmożonej pracy nad tutejszą młodzieżą, która była zaniedbywana przez okres wojny zarówno pod względem dydaktycznym, jak i wychowawczym. Szczególnie starannie egzekwowano obowiązek uczęszczania dzieci na zajęcia. W tej kwestii ściśle współpracowano z Komitetem Rodzicielskim, którego członkowie osobiście chodzili do domów i informowali rodziców o obowiązku posyłania dzieci do szkoły. Dużą wagę przywiązywano do uroczystości szkolnych. Część z nich, a zwłaszcza zakończenie roku szkolnego (do 1948 roku) były poprzedzane nabożeństwem.

Problemem lat powojennych był niedostatek w zaopatrzeniu uczniów w nowe podręczniki. W 1947 roku jeszcze w maju uczniowie kl. II, III i IV nie mieli podręczników mimo, że zostały one zamówione jesienią w księgarni w Lubaczowie. Zatem naukę czytania uczono na czasopismach „Mały gość”, „Iskierka”, „Rycerz”. Brakowało także pomocy naukowych. W 1947 roku szkoła wzbogaciła się o 1 globus. Kierownik szkoły Diaczyszyn radził nauczycielom, aby wiele pomocy naukowych, np. tablice ortograficzne, a nawet piłki do siatkówki wykonywali we własnym zakresie.

Po II wojnie światowej w szkole w Rudzie Różanieckiej funkcjonowały różne organizacje szkolne: Spółdzielnia Uczniowska, PCK, harcerstwo, a w 1950 roku założono Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Istotne zmiany ideologiczne wprowadzono w lutym 1949 roku, kiedy to zgodnie z zarządzeniem władz oświatowych pozdrowienie „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus” zastąpiono innym „Cześć pracy” lub „Dzień dobry”. Z klas usunięto wszystkie obrazy religijne, a krzyże przeniesiono na ściany boczne. Uroczyście zaczęto obchodzić, zwłaszcza 1 maja, świętowano także kolejne rocznice Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej. Nakazano, aby nauczanie i wychowanie odbywało się zgodnie z marksistowską ideologią. Ogólnikami regulowano obchody z okazji urodzin Józefa Stalina, wygłaszano odczyty o przyjaźni polsko-radzieckiej, o pokoju i planach narodowych.

Powszechnym zjawiskiem w kształceniu była w tym czasie drugoroczność Powszechnym zjawiskiem w kształceniu była w tym czasie drugoroczność. W roku szkolnym 1948/49 na 205 uczniów niepromowano 16 uczniów.

W 1951 roku pracę w szkole podjęły nauczycielki z Rudy Różanieckiej: Zdzisława Kotowska i Bronisława Zastawna, a przez pewien czas pracowała także Zofia Łotecka, natomiast funkcję kierownika szkoły „za męża” pełniła w tym okresie Janina Diaczyszyn. 215 uczniów uczyło 6 nauczycieli.

Od 1954 roku grono nauczycieli powiększyło się o Zofię Cerkiewicz, a następnie Franciszka Dydyka, który w 1954 roku objął stanowisko kierownika szkoły. W tymże samym roku pracę w szkole w Rudzie Różanieckiej rozpoczął Władysław Obirek.

W tym czasie w procesie nauczania uwzględniono wytyczne kierownictwa szkoły, a przede wszystkim ogólniki Ministerstwa Oświaty. Jednocześnie stworzono uczniom możliwość udziału w zajęciach kółek przedmiotowych, np. w 1954 roku w szkole działało kółko polonistyczne, historyczne, artystyczne, młodych bibliotekarzy, majsterkowicza, techniczne, biologiczne. Organizowano również wiele konkursów szkolnych dla uczniów. Popularne były rozgrywki sportowe.

W 1955 roku pracę w szkole w Rudzie Różanieckiej rozpoczęła Maria Szałańska.

W 1958 roku pracę rozpoczęła Maria Czyrka, która została żoną kierownika Franciszka Dydyka. Rok szkolny 1961/62 uczniowie rozpoczęli już pod nowym kierownictwem – Zdzisławy Białek, a do grona nauczycieli dołączyła Ludmiła Obirek.

We wrześniu 1963 roku pracę w miejscowej szkole rozpoczęła Józefa Hejno /Ważna/.

Od 1964 roku wprowadzono ośmioklasową szkołę podstawową, która miała na celu „wszechstronny rozwój uczniów i wychowanie ich na świadomych i twórczych obywateli Polski Ludowej”, w której powszechnie wprowadzano w życie tezy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i jej kolejnych zjazdów. Ideologizacja nauczania nie przysłoniła jednak codziennej żmudnej pedagogicznej i wychowawczej pracy zatrudnionych w tej szkole nauczycieli. Nauczyciele szczegółowo omawiali wyniki klasyfikacji uczniów, analizowali realizację programów nauczania. Wyraźnie zauważa się duży odsetek drugoroczności wśród uczniów.

W latach 60-tych w szkole było 9 oddziałów i pracowało 9 nauczycieli, dla przykładu w roku szkolnym 1965/66 do szkoły uczęszczało 265 uczniów. Uczniowie mieli obowiązek nosić jednolite mundurki szkolne, a na rękawach tarcze uczniowskie.

W dniu 30 sierpnia 1964 roku oddano do użytku nową część szkoły, co wyraźnie wpłynęło na poprawę warunków do nauki. Koszt budowy wyniósł 2,5 mln złotych. Otwarcia szkoły dokonał przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej Franciszek Gutowski. Mimo to nadal brakowało pomieszczeń do nauki na taką liczbę uczniów.

Bardzo ważną datą w historii szkoły jest dzień 8 maja 1966 roku, kiedy to uroczyście nadano Szkole Podstawowej w Rudzie Różanieckiej imię kpt. Władysława Ważnego ps. „Tygrys”. Na tę doniosłą uroczystość przybyli goście z Francji, kpt. Mieczysław Golon z małżonką Haliną Łukowiak, którzy byli bliskimi towarzyszami ruchu oporu Ważnego. Wydarzenie to było świętem dla całej społeczności lokalnej. Młodzież ślubowała „poświęcić swoją młodość nauce i pracy”.

Szkoła na tę uroczystość została udekorowana, a na budynku wmurowano tablicę pamiątkową poświęconą patronowi kpt. Władysławowi Ważnemu.

W 1967 r. pracę w naszej szkole podjęła Irena Sakowska (Obirek), która wraz z Barbarą Płońską zostały skierowane jako młode nauczycielki do Rudy Różanieckiej.

W następnym 1968 roku pracę pedagogiczną rozpoczął Adam Obirek.

Pani kierownik szkoły Zdzisława Białek napisała, że „Rok 1968 obfitował w wydarzenia ogromnej wagi”. W marcu tegoż roku, w stolicy i wielu innych miastach polskich doszło do „wypadków marcowych”. Kończymy rok 1968 w przekonaniu, ze zrobiliśmy wiele dla kształtowania młodych postaw, dla wychowania patriotycznego młodzieży”.

1 września 1971 roku prace w Rudzie Różanieckiej rozpoczęła Maria Ważna, która od 1976 roku pełniła funkcję dyrektora Państwowego Przedszkola w Rudzie Różanieckiej.

W latach 70-tych pracowało 10 nauczycieli i Pani kierownik W latach 70-tych pracowało 10 nauczycieli i Pani kierownik. Stopniowo wyposażano szkołę w sprzęt i pomoce naukowe, chociaż wciąż brakowało, np. magnetofonu. Prasa donosiła o sukcesie sportowym pięściarza Zbigniewa Osztaba, który zdobył tytuł wicemistrza Europy, a swoją edukację rozpoczynał w szkole w Rudzie Różanieckiej. A poza tym sumiennie pracowano. W 10 oddziałach szkoły było początkowo 272 uczniów, ale już w roku szkolnym 1978/79 zaledwie 152 uczniów.

Tradycją szkoły było rokroczne uroczyste pasowanie na ucznia.

Na pracę szkoły wpływ miały wydarzenia polityczne Na pracę szkoły wpływ miały wydarzenia polityczne. I znów Pani dyrektor szkoły Zdzisława Białek w kronice zanotowała: „13 grudnia 1981 roku w kraju został ogłoszony stan wojenny. W nauce szkolnej była przerwa od 14 grudnia do 3 stycznia 1982 roku. Wróciliśmy do szkoły wszyscy: zarówno uczniowie, jak i nauczyciele. Pracujemy rytmicznie bez żadnych zakłóceń. Odczuwamy jednak braki w kredzie, przyborach szkolnych i lekturach”.

Rozpoczynano

I kończono kolejne lata nauki szkolnej

W następnym roku 1983 r. po 32 latach pracy w tej szkole odeszła na emeryturę pani dyrektor Zdzisława Białek. Napisała o sobie „Odchodzę z lekkim sercem, z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku”. Po latach emerytury zmarła w 2009 roku i spoczywa na cmentarzu w Rudzie Różanieckiej.

Funkcję dyrektora 1 IX 1983 r. przejęła Antonina Dubanik Funkcję dyrektora 1 IX 1983 r. przejęła Antonina Dubanik. W tym czasie było 155 uczniów i 10 nauczycieli. Pani Dubanik funkcję dyrektora sprawowała do 1 września 1991 r.

I znowu rytm życia szkoły wyznaczały ważne uroczystości, spotkania i pożegnania.

1 września 1991 roku funkcję dyrektora w wyniku postępowania konkursowego objęła Dorota Wróbel.

Okres sprawowania funkcji dyrektora szkoły przez Panią Dorotę Wróbel zbiegł się z wprowadzeniem 1 września 1999 roku reformy szkolnictwa, która wprowadziła zmiany w typach szkół, pojawiły się gimnazja, a także nastąpiły zmiany programowe w ustawach. Zrozumienie przez władze gminne dążeń lokalnego środowiska sprawiło, że w Rudzie Różanieckiej od 1999 roku zaczęła funkcjonować zarówno sześcioklasowa szkoła podstawowa oraz trzyletnie gimnazjum. Dyrektorem Gimnazjum w Rudzie Różanieckiej została Pani Irena Obirek, która po pięciu latach kierowania placówką odeszła na emeryturę, a decyzją Rady Miejskiej w Narolu z 17 VIII 2004 roku powołano w Rudzie Różanieckiej Zespół Szkół, którego pracą kieruje Pani Dorota Wróbel.

W ostatnich latach znacznie poprawiły się warunki funkcjonowania szkoły, wykonano centralne ogrzewanie, wewnętrzne sanitariaty, dach na budynku szkolnym, zmodernizowano kotłownię, wymieniono stolarkę w całym obiekcie.

18 września 2002 roku szkoła podstawowa otrzymała sztandar.

Nowy rok szkolny 2004/2005 rozpoczęliśmy od uroczystego otrzymania od Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego nowej pracowni komputerowej.

Od VIII 2004 roku rozpoczęto budowę sali gimnastycznej wraz z łącznikiem i 3 klasopracowniami.

A uroczyste otwarcie nastąpiło 24 października 2006 r.

Z każdym rokiem poprawia się baza szkoły, co znacząco wpływa na bardzo dobre wyniki nauczania, umożliwia osiąganie sukcesów sportowych, artystycznych przez uczniów, co wpływa na wysoką jakość kształcenia.

A poza tym… zmienia się grono nauczycielskie

Działamy w Sieci Szkół Promujących Zdrowie od 1994 r.

Organizujemy plenery plastyczne

Bierzemy udział w międzynarodowej wymianie młodzieży ze Słowacją i Ukrainą

I mamy jeszcze wiele planów na przyszłość, by zgodnie z misją szkoły: Nasi uczniowie byli solidnie przygotowani do dalszej nauki i życia w dynamicznie zmieniającym się świecie XXI wieku Ich Rodzice darzyli nas zaufaniem Szkoła cieszyła się uznaniem w środowisku Pracownicy szkoły mieli satysfakcję z wykonywanej pracy

Dziękujemy za uwagę.