mgr Artur Fojt Materiały dydaktyczne dla studentów grupy 2 Stacjonarnych Studiów Prawa, III rok. Rok akademicki 2014/15 Przedmiot : Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne

 Wojewódzki sąd administracyjny po wpłynięciu skargi bada jej dopuszczalność, oceniając czy spełnia ona kryteria podmiotowe i przedmiotowe;  Ocena dopuszczalności skargi następuje na etapie wstępnym.  Badanie dopuszczalności skargi następuje na posiedzeniu niejawnym.  O niedopuszczalności skargi orzeka sąd w drodze postanowienia.

 Sprawa inicjowana przez złożenie skargi, będąca jej przedmiotem nie należy do właściwości sądu administracyjnego – zarówno wlaściwości rzeczowej, instancyjnej jak i miejscowej. Niedopuszczalne jest np. rozpatrzenie skargi kasacyjnej przez wojewódzki sąd administracyjny.  Zgodnie z art. 13 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wojewódzkie sądy administracyjne rozpoznają wszystkie sprawy, dla których zastrzeżona jest właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego.  Sąd administracyjny (w.s.a, NSA)jest obowiązany zbadać, czy w sprawie będącej przedmiotem skargi jest właściwy. Jeżeli stwierdzi że w sprawie nie jest właściwy, odrzuci skargę.  Sąd nie może odrzucić skargi jeżeli w tej sprawie sąd powszechny uznał się za niewłaściwy.  Natomiast gdy ustali że sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego, przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu;

 Przesłanka ta odnosi się do sytuacji skarga wnoszona do sądu administracyjnego dotyczy sprawy pomiędzy tymi samymi stronami, która jest w toku lub już została osądzona,  Stosownie do art. 170 p.p.s.a. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.  Z kolei zgodnie z art. 171 p.p.s.a. wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Oznacza to, że zakres związania prawomocnym wyrokiem sądu i powaga rzeczy osądzonej (res iudicata) odnoszą się do tego, co było przedmiotem rozstrzygnięcia w konkretnej, rozpoznawanej przez sąd sprawie. W kolejnym postępowaniu, w którym pojawi się dana kwestia już rozstrzygnięta, nie może zatem stanowić przedmiotu oddzielnego badania (por. wyrok NSA z dnia 14 czerwca 2011r., II OSK 1103/10 i z dnia 10 sierpnia 2011r., I OSK 1395/10)

 skarga została wniesiona bez wyczerpania środków zaskarżenia lub gdy przedmiotem zaskarżenia jest akt podjęty poza postępowaniem administracyjnym bez wezwania do usunięcia naruszenia prawa;  Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa jest obligatoryjnym elementem dopuszczalności skargi do w.s.a – w odniesieniu zarówno do zaskarżania czynności materialno-technicznych jak i aktów prawa miejscowego,  W odniesieniu do decyzji administracyjnych i postanowień obowiązkowe przed wniesieniem skargi do w.s.a jest zaskarżenie tych aktów na drodze instancyjnej przez wniesienie odwołania (względnie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy) w stosunku do decyzji administracyjnej, zażalenia w stosunku do postanowień na które przysługuje zażalenie;

 skarga została złożona na akt nieistniejący(np. decyzję niedoręczoną lub nieogłoszoną);  Przesłanka ta odnosi się do kwestii regulowanych przez przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie doręczenia decyzji administracyjnej,

 Jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej, albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa przez przedstawiciela albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie.  Zgodnie z art. 25 p.p.s.a., zdolność sądową posiadają:  A)osoby fizyczne, B)osoby prawne, C) państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, D)organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób,  Zgodnie z art. 26 p.p.s.a zdolność procesową posiadają:  A) Zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowoadministracyjnych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz organizacje społeczne i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 25 pojęcie i zakres zdolności sądowej, B) Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.  Sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie uzupełniony.

 gdy została złożona przez podmiot nie mający legitymacji do złożenia skargi, a będzie to miało miejsce, gdy ze skargi wynika, że sprawa nie dotyczy interesu prawnego wnoszącego skargę;  Aby złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego bądź wszcząć postępowanie administracyjne, ustawodawca wymaga, aby po stronie podmiotu, który inicjuje postępowanie, istniała legitymacja procesowa;  Kwalifikacja legitymacji procesowej opiera się na zaistnieniu interesu prawnego. Jego konkretyzacja w ujęciu czy to interesu indywidualnego, czy też publicznego bądź społecznego jest już materią, którą należy analizować w oparciu o normy prawne, które mają zastosowanie w określonym stanie faktycznym, który należy analizować w każdym przypadku w sposób odmienny. Interes prawny musi znaleźć swoje oparcie w przepisach prawa, gdyż obligatoryjne jest wykazanie związku przyczynowego pomiędzy określoną normą a stanem faktycznym. Interes prawny wyrażają normy zarówno prawa materialnego, jak i ustrojowego oraz procesowego.  Interes faktyczny nie tworzy legitymacji procesowej, tylko interes prawny. Interes prawny na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego nie jest rozpatrywany tylko w odniesieniu do szeroko rozumianego prawa administracyjnego, ale odnosi się do wszystkich dziedzin prawa, z norm którego w postępowaniu administracyjnym określony podmiot w stanie faktycznym może ubiegać się o konkretyzację swoich uprawnień bądź obowiązków bądź żądać przeprowadzenia kontroli danego aktu lub czynności w celu obrony swoich praw przed naruszeniami lub możliwymi naruszeniami, które mogą mieć miejsce za pośrednictwem takiego aktu. Wyznacznikami interesu prawnego jest jego indywidualność, konkretność. Interes ten musi być ponadto obiektywny, doktryna podnosi jednakże, że interes prawny uzasadniający legitymację do wniesienia skargi posiada ponadto adresat decyzji administracyjnej, pomimo iż w sprawie nie posiada on obiektywnie sprawdzalnego interesu prawnego. Ponadto wyznacznikiem interesu jest także jego aktualność, gdyż musi on dotyczyć spraw, które mają charakter bieżący, nieodległy w czasie, gdyż wzruszenie decyzji musi także respektować jedną z podstawowych zasad prawa, jaką jest ochrona ekspektatywy czy też praw nabytych.Aby można było ująć legitymację opartą na interesie prawnym, należy wykazać związek przyczynowy pomiędzy naruszonym interesem a aktem lub czynnością organu administracji publicznej, który ten interes narusza. R. Hauser, M. Wierzbowski(red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2013, s.292–293.  B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz,Warszawa 2013,s. 61–62.

 Interes faktyczny nie tworzy legitymacji procesowej, tylko interes prawny. Interes prawny na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego nie jest rozpatrywany tylko w odniesieniu do szeroko rozumianego prawa administracyjnego, ale odnosi się do wszystkich dziedzin prawa, z norm którego w postępowaniu administracyjnym określony podmiot w stanie faktycznym może ubiegać się o konkretyzację swoich uprawnień bądź obowiązków bądź żądać przeprowadzenia kontroli danego aktu lub czynności w celu obrony swoich praw przed naruszeniami lub możliwymi naruszeniami, które mogą mieć miejsce za pośrednictwem takiego aktu.  Wyznacznikami interesu prawnego jest jego indywidualność, konkretność. Interes ten musi być ponadto obiektywny, doktryna podnosi jednakże, że interes prawny uzasadniający legitymację do wniesienia skargi posiada ponadto adresat decyzji administracyjnej, pomimo iż w sprawie nie posiada on obiektywnie sprawdzalnego interesu prawnego. Ponadto wyznacznikiem interesu jest także jego aktualność, gdyż musi on dotyczyć spraw, które mają charakter bieżący, nieodległy w czasie, gdyż wzruszenie decyzji musi także respektować jedną z podstawowych zasad prawa, jaką jest ochrona ekspektatywy czy też praw nabytych. Aby można było ująć legitymację opartą na interesie prawnym, należy wykazać związek przyczynowy pomiędzy naruszonym interesem a aktem lub czynnością organu administracji publicznej, który ten interes narusza. R. Hauser, M. Wierzbowski(red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2013, s.292–293.  B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2013,s. 61–62.