O Bogu w Trójcy Stworzycielu I

Wstęp Jezus Chrystus – Bóg i człowiek Trójca Święta – klucz do wszystkiego Aspektowość ludzkiego poznania (kartka) De Deo Uno – De Deo Trino

Świętość Boga Qadoš – rdzeń qdš Hagios – Hieros Sanctus (sanctum) – Sacer (sacrum)

Cechy świętości Boga – Iz 6,1-13 Transcendencja Moc Doskonałość (oddalenie od grzechu) Zdolność do uświęcania

Separacja Bóg – „niebóg”

Mój lud jest skłonny odpaść ode Mnie – wzywa imienia Baala, lecz on im nie przyjdzie z pomocą. Jakże cię mogę porzucić, Efraimie, i jak opuścić ciebie, Izraelu? Jakże cię mogę równać z Admą i uczynić podobnym do Seboim? Moje serce na to się wzdryga i rozpalają się moje wnętrzności. Nie chcę, aby wybuchnął płomień mego gniewu, i Efraima już więcej nie zniszczę, albowiem Bogiem jestem, nie człowiekiem; pośrodku ciebie jestem Ja – Święty, i nie przychodzę, żeby zatracać (Oz 11,7-9)

Widząc to, Szymon Piotr przypadł Jezusowi do kolan i rzekł: Wyjdź ode mnie, Panie, bo jestem człowiek grzeszny. I jego bowiem, i wszystkich jego towarzyszy w zdumienie wprawił połów ryb, jakiego dokonali; jak również Jakuba i Jana, synów Zebedeusza, którzy byli wspólnikami Szymona. A Jezus rzekł do Szymona: Nie bój się, odtąd ludzi będziesz łowił (Łk 5,8-10)

Świętość Boga – uwagi systematyczne Św. Tomasz z Akwinu: „Nazwiemy świętym to, co czyste, jako że w Bogu jest najczystsza i wolna od wszelkiego braku dobroć” „Świętym nazwiemy to, co mocne, jako że w Bogu jest dobroć niewzruszona”

Munditia – „czystość, porządek,ozdobność, piękność” Firmitas – „moc, trwałość, męstwo”

Transcendo, ere, endi, ensum – „przekroczyć, przejść, przestąpić” Transcendencja Boga Transcendo, ere, endi, ensum – „przekroczyć, przejść, przestąpić”

Intuicje Starego Testamentu Zakaz czynienia podobizn i obrazów Boga Obecność Boga nie ogranicza się do świątyni Święte świętych – Hagia ton Hagion Bóg przekracza rozróżnienie płci Zobaczenie Oblicza Boga grozi śmiercią

„Ukaże je, we właściwym czasie, błogosławiony i jedyny Władca, Król królujących i Pan panujących, jedyny mający nieśmiertelność, który zamieszkuje światłość niedostępną, którego nikt z ludzi nie widział ani nie może zobaczyć: Jemu cześć i moc wiekuista! Amen” (1Tm 6,15-16)

Wybrane koncepcje transcendencji Epikur Istota szczęśliwa i nieśmiertelna sama jest wolna od kłopotów i innym ich nie przysparza, a wskutek tego obcy jest jej zarówno gniew, jak i radość: wszystko to bowiem jest oznaką słabości Arystoteles Nieruchomy poruszyciel Nominaliści Quod principi placuit, legis habet vigorem

Sobór Watykański I o transcendencji Boga Święty, katolicki, apostolski, rzymski Kościół wierzy i wyznaje, że jest jeden Bóg prawdziwy i żywy, Stwórca i Pan nieba i ziemi, wszechmocny, odwieczny, niezmierzony, niepojęty, nieskończony pod względem umysłu i woli oraz wszelkiej doskonałości. Ponieważ jest jednostkową, zupełnie niezłożoną i niezmienną duchową substancją, należy Go wysławiać jako rzeczowo i istotowo różnego od świata (praedicandus est re et essentia a mundo distinctus), jako szczęśliwego w sobie i ze siebie i niewymownie wzniosłego ponad wszystkim, co poza Nim istnieje i da się pomyśleć

Transcendencja Boga jest: Metafizyczna Przyczyny sprawczej Przyczyny celowej Poznawcza - INCOMPREHENSIBILIS Językowa - INEFFABILIS Moralna

Tak bliski ponieważ tak inny

I nikt nie wstąpił do nieba, oprócz Tego, który z nieba zstąpił – Syna Człowieczego (J 3,13)

Teologia negatywna Poznawszy, czy coś istnieje (an sit), należy zbadać, w jaki sposób istnieje (quomodo sit), by wiedzieć, czym jest (quid sit). Ponieważ jednak nie możemy poznać, czym jest Bóg, a tylko, czym nie jest (quid non sit), to nie możemy rozważać, w jaki sposób jest, ale raczej, w jaki sposób nie jest (quomodo non sit)

Via negativa Via remotionis

Czy istnieje negacja uniwersalna? Prostota = niezłożoność

Prostota Boga Bóg jest całkowicie prosty, to znaczy, że nie ma w Nim żadnego złożenia. (Deus est omnino simplex, id est caret omni compositione).

Czysta abstrakcja? A osoba? A miłość?

Bóg jako „samoistne istnienie” Deus est suum esse Esse tantum Esse purum Ipsum esse Ipsum esse subsistens

„Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: „JESTEM, KTÓRY JESTEM” „Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: „JESTEM, KTÓRY JESTEM”. I dodał: „Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was”. Mówił dalej Bóg do Mojżesza: „Tak powiesz Izraelitom: PAN (JAHWE), Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba posłał mnie do was” (Wj 3,14-15)

Współczesne interpretacje 1. Sens ontologiczy. „Jestem jedyny, który istnieję na prawdę”, „Jestem samym istnieniem”. 2. Sens historiozbawczy. „Jestem kochający i wyzwalający, będę z wami zawsze, będę wierny”; „Nie usunę się, gdy przyjdzie niebezpieczeństwo”. Można również oddać to imię w następujący sposób: „Będę wierny samemu sobie”. „…w imieniu Boga wyraża się zapewnienie, iż Bóg pozostaje niezmienny w swoich decyzjach odnośnie do potomków trzech wielkich patriarchów Izraela, a więc był i będzie z ludem i dla tego ludu jego wybawcą i opiekunem. Formuła sugeruje wierność Boga wobec siebie samego. Gdziekolwiek Bóg chce być uznany za Boga, pozostanie tym samym Bogiem, jakim był wobec antenatów narodu. Synowie Izraela nie mają do czynienia z Bogiem arbitralnym, kapryśnym i zmiennym, lecz Bogiem, który konsekwentnie realizuje swoje obietnice”. Lemański, Księga Wyjścia, s. 151. 3. Sens negatywny. Unik. Bóg nie daje odpowiedzi albo Jego imię nie jest dostępne dla ludzi. (M. Buber).

Objawiłem przed nimi imię Twoje i nadal będę objawiał, aby miłość, którą Ty mnie umiłowałeś, w nich była i ja w nich (J 17,26)

Rozróżnianie przymiotów Boga Dla duszy ludzkiej nie jest tym samym być i być mężną, roztropną, wstrzemięźliwą czy sprawiedliwą, gdyż dusza człowieka może istnieć bez tych cnót. Lecz dla Boga tym samy jest być i być mocnym, sprawiedliwym, mądrym i mieć wszystko, cokolwiek dla wyrażenia Jego istoty można powiedzieć o tej prostej mnogości czy wielorakiej prostocie (Św. Augustyn)