WsPÓŁZARZĄDZANIE W POLSKIEJ PRAKTYCE dr Dawid Sześciło
Współzarządzanie ŹRÓDŁA KONCEPCJI: socjologia organizacji, teoria sieci, demokracja partycypacyjna; GŁÓWNE POSTULATY: Obywatele i organizacje pozarządowe partnerem administracji (już nie petentem, ale też nie klientem); Rozbudowane metody, narzędzia i kanały komunikacji i współpracy między administracją a obywatelami i instytucjami pozarządowymi; Koordynacja, tworzenie sieci współpracy i wymiany informacji zamiast hierarchicznych relacji opartych na nakazach i zakazach;
Formy współzarządzania Konsultacje społeczne przy procesach decyzyjnych, np. uchwalaniu nowego prawa, tworzeniu programów i strategii Rady, komitety, zespoły współtworzone przez administrację i przedstawicieli instytucji pozarządowych; Budżety partycypacyjne
Konsultacje społeczne przy tworzeniu prawa brak regulacji ustawowej – o konsultacjach wspomina Regulamin Rady Ministrów brak generalnego obowiązku prowadzenia konsultacji przy tworzeniu ustaw i rozporządzeń konsultacje społeczne przy projektowaniu rządowych projektów ustaw i rozporządzeń stanowią część oceny skutków regulacji (OSR)
Obowiązek konsultacji przy tworzeniu prawa USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH Art. 19. 1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych (...) ma prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. 2. Organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii nie krótszy jednak niż 30 dni. Termin ten może zostać skrócony do 21 dni ze względu na ważny interes publiczny. Skrócenie terminu wymaga szczególnego uzasadnienia. Bieg terminu na przedstawienie opinii liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia założeń albo projektu wraz z pismem określającym termin przedstawienia opinii. Nieprzedstawienie opinii w wyznaczonym terminie uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia. 3. W razie odrzucenia w całości lub w części stanowiska związku, właściwy organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego informuje o tym związek na piśmie, podając uzasadnienie swojego stanowiska. W razie rozbieżności stanowisk związek może przedstawić swoją opinię na posiedzeniu właściwej komisji sejmowej, senackiej lub samorządu terytorialnego.
Konsultacje społeczne na poziomie samorządowym USTAWA O SAMORZĄDZIE GMINNYM Art. 5a. 1. W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy. 2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa uchwała rady gminy. brak generalnego obowiązku przeprowadzania konsultacji we wszystkich sprawach
Obowiązek konsultacji w samorządzie Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Tworzenie, łączenie, likwidacja zmiana granic jednostek samorządu terytorialnego Programy współpracy z organizacjami pozarządowymi Strategie rozwoju województw Decyzje środowiskowe
Konsultacje społeczne w samorządzie – dobre praktyki Sondaż deliberatywny w Poznaniu – zagospodarowanie Stadionu Miejskiego przy ul. Bułgarskiej po EURO 2012 Serwis dialogu społecznego prowadzony przez UM w Krakowie Warszawski Okrągły Stół Transportowy Konsultacje społeczne Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Torunia na lata 2007–2015
Współzarządzanie poprzez wspólne instytucje Komitety monitorujące programy operacyjne: monitorują wdrażanie programów na podstawie których rozdzielane są fundusze europejskie zatwierdzają kryteria wyboru projektów do dofinansowania Skład (na przykładzie komitetu monitorującego dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego): przedstawiciele samorządu województwa przedstawiciele gmin i powiatów przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju Regionalnego przedstawiciele organizacji pozarządowych przedstawiciele organizacji pracowników i pracodawców przedstawiciele środowiska naukowego
Współzarządzanie poprzez wspólne instytucje Komisja Trójstronna do Spraw Społeczno- Gospodarczych CEL: prowadzenie dialogu społecznego w sprawach wynagrodzeń i świadczeń społecznych oraz w innych sprawach społecznych lub gospodarczych SKŁAD: przedstawiciele strony rządowej, strony pracowników oraz strony pracodawców FORMY DZIAŁANIA: udział w procesie przygotowania budżetu państwa, opiniowanie projektów aktów prawnych, w szczególności zmian dotyczących wynagrodzeń oraz emerytur i rent
Budżet partycypacyjny Na czym polega? Mieszkańcy gminy w czasie specjalnie zorganizowanego spotkania albo poprzez ankietę decydują o przeznaczeniu określonego części lokalnego budżetu Budżet partycypacyjny powstał w Brazylii pod koniec lat 80. (Porto Allegre) zmieniły się priorytety inwestycyjne – więcej środków zaczęto lokować w biedniejszych częściach miasta, oraz odnotowano spadek korupcji
Budżet partycypacyjny w Polsce Brak regulacji, ale tworzenie budżetów lokalnych z wykorzystaniem tej metody jest prawnie dopuszczalne; Budżet obywatelski – Sopot 2012: „Mieszkańcy podczas licznych spotkań oraz drogą mailową wskazywali projekty, które ich zdaniem powinny zostać zrealizowane przez miasto. Spośród kilkuset zgłoszonych propozycji Prezydent Miasta oraz członkowie doraźnej Komisji Rady Miasta Sopotu ds. konsultacji budżetowych wybrali po kilkanaście propozycji dla każdego z czterech sopockich okręgów oraz 22 projekty ogólnomiejskie. Ankiety z tymi propozycjami trafiły do skrzynki pocztowej każdego sopocianina. W dniach od 2 do 7 listopada mieszkańcy wypełniali ankiety. Zaznaczali po pięć inwestycji najważniejszych do zrealizowania w najbliższej okolicy jak i w skali całego miasta. W konsultacjach łącznie udział wzięło ok. 3000 mieszkańców Sopotu” (za stroną internetową UM w Sopocie)
Inicjatywy wspierające współzarządzanie i partycypację: Prezydencki projekt ustawy o wzmocnieniu udziału obywateli w działalności samorządu Inicjatywy wspierające współzarządzanie i partycypację: bardziej szczegółowe uregulowanie konsultacji społecznych wysłuchanie obywatelskie zapytanie obywatelskie obywatelska inicjatywa uchwałodawcza stowarzyszenia i komitety aktywności lokalnej lokalne fora debaty publicznej
Administracja neoweberowska dr Dawid Sześciło
Zagadnienia teoretyczne ŹRÓDŁA KONCEPCJI: prawnicze podejście do zarządzania publicznego, krytyka nadmiernej prywatyzacji i deregulacji zarządzania publicznego GŁÓWNY POSTULAT: połączenie zalet nowego zarządzania publicznego z wartościami tradycyjnej (Weberowskiej) biurokracji
Administracja neoweberowska – elementy „stare” (biurokratyczne) Przywrócenie roli państwa jako głównego twórcy rozwiązań odpowiadających na wyzwania globalizacji, zmian technologicznych, demograficznych i ekologicznych; Reafirmacja odpowiednio zmodernizowanego (dostosowanego do realiów współczesności) prawa administracyjnego Ochrona idei służby publicznej – szczególnego statusu urzędników, etyki służby publicznej i kultury organizacyjnej sektora publicznego.
Administracja neoweberowska – elementy „nowe” (oparte na NPM) Zmiana modelu działania administracji z organizacji zorientowanej „do wewnątrz”, na przestrzeganie wewnętrznych reguł, do organizacji nastawionej na zaspokajanie potrzeb obywateli. Profesjonalizacja służb publicznych Uzupełnienie (nie zastąpienie) działań wyłanianych w wyborach reprezentantów mechanizmami konsultacji i bezpośredniego udziału obywateli w procesach decyzyjnych
Administracja neoweberowska – przejawy praktyczne Profesjonalizacja zarządzania kadrami w administracji przy jednoczesnym zachowaniu odrębnego korpusu służby cywilnej Przywracanie wiodącej roli administracji w niektórych sferach zadań publicznych – gospodarka odpadami, regulacja rynków finansowych