Narzędzia badawcze

Zasady pisania raportu Objętość pracy: do 20-30 stron + załączniki Czcionka 12; interlinia1,5 ; marginesy 2,5 cm Część teoretyczna i empiryczna są porównywalne objętościowo Teoria napisana jest własnymi słowami (jak najmniej cytowań) – niedopuszczalne jest przepisywanie książek W tekście powołujemy się na źródła, np.: (Armstrong, 2000) W bibliografii pozycje pojawiają się alfabetycznie Armstrong, M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Oficyna Ekonomiczna, Kraków Czerw, A. (2007). Pora na nowatora, czyli znaczenie kreatywnego myślenia i pozytywnych emocji dla innowacyjności firmy. Personel i Zarządzanie, nr 10, s. 36-38 Czerw, A., Borkowska, A. (2008). Emerytura - nowe możliwości czy nowe ograniczenia? Związki pomiędzy funkcjonowaniem emocjonalnym i aktywnością osób na emeryturze. W: A. Keplinger (red.) Bierność społeczna. Studia interdyscyplinarne, (225-239), ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa

Jak określać problem i pytania badawcze? ZMIENNE ZALEŻNE Odczucia Preferencje Wiedza Postawa Sposób zachowania Itp. Z M I E N A L Ż Płeć x Wiek Staż pracy Stanowisko Cecha psychologiczna Problem badawczy: związki między cechami demograficznymi i postawą ….. Pytania badawcze: 1. Czy (płeć, wiek, itp..) wpływa na (odczucia, wiedzę, sposób zach.) …….? 2. ……….

Tworzenie kwestionariusza Problem badawczy Cel kwestionariusza Co ogólnie chcemy badać? Po co to robimy? Kategorie treściowe Zmienne Co dokładnie chcemy badać? Co opisuje nasze zjawisko? Operacjonalizacja zmiennych Cechy i typy pytań Jak będziemy to mierzyć? Jakie są wskaźniki? Jak będziemy o to pytać? Forma graficzna pytania

Zmienne – formaty odpowiedzi w ankiecie Nominalne np. płeć, wiek [kategorie], stanowisko Porządkowe np. hierarchie preferencji Ilościowe np. wiek [lata], wyniki na skalach ciągłych np. w testach psychologicznych: skale zgody, natężenia cechy, itp.

Pytania kwestionariuszowe Pytanie w kwestionariuszu nie musi być pytaniem w sensie gramatycznym Pytanie zawsze żąda od badanego pewnej odpowiedzi lub reakcji – jest zadaniem do wykonania

Cechy pytań - Złożoność poznawcza Respondent ma zrozumieć pytanie tak, jak rozumiał je badacz Wyznaczniki: Liczba jednostek leksykalnych (wyrazów) Terminologia (dobór słownictwa) Dostosowanie do poziomu wykształcenia respondentów (generalnie jak najprościej) Częstość występowania wyrazów w danym języku Forma gramatyczna Liczy się zrozumiałość, a nie ładna forma literacka

Typy pytań zamkniętych

Pytania w formie prostej alternatywy Czy był Pan karany sądownie? TAK NIE Proszę podać swoją płeć: Kobieta Mężczyzna Kiedy należy dodać odpowiedź neutralną? Pytania o opinie Czy lubisz zupę pomidorową? TAK NIE Czy lubisz sałatkę Caprese? TAK NIE NIE WIEM Pytania o wiedzę Czy w Twojej firmie działają związki zawodowe? Pytania o fakty Czy byłeś u pierwszej Komunii Świętej? TAK NIE

Pytania z wieloczłonową alternatywą Takie pytania składają się z: Wstępu do pytania – jego treści, określenia, do jakiego fragmentu rzeczywistości ma się odnieść Zadania dla badanego – polecenia, ile i jakich wyborów ma dokonać Alternatyw, czyli odpowiedzi do wyboru Lista alternatyw musi być: Kompletna – zawierać cały obszar zagadnienia Rozłączna – odpowiedzi nie mogą na siebie nachodzić Sformułowana na jednakowym poziomie ogólności Równoważna – nie powinna nadmiernie akcentować jednej strony zagadnienia Pytania z alternatywami są już swego rodzaju pytaniami sugerującymi – trzeba uważać, aby żadna odpowiedź się nie wyróżniała

Przykład – pytanie dysjunktywne naturalne Ile masz lat? Do 25 lat 26-30 lat 31-35 lat 36-40 lat 41-50 lat 51 i więcej lat

Przykład – pytanie dysjunktywne sztuczne Jakiego środka transportu używasz najczęściej podczas zakupów? Wybierz jedną odpowiedź Samochód Taksówka Rower Hulajnoga Komunikacja miejska Tramwaj Bezpłatny autobus Chodzę pieszo

Przykład – pytanie koniunktywne Jakiego środka transportu używasz podczas zakupów? Wybierz wszystkie odpowiedzi, które Cię dotyczą Samochód Taksówka Rower Hulajnoga Komunikacja miejska Tramwaj Bezpłatny autobus Chodzę pieszo

Przykład – pytanie koniunktywne Czym jest dla Pana/ Pani sukces zawodowy: (proszę wybrać maksymalnie 3 odpowiedzi) Awansem Pochwałą szefa Uznaniem w pracy Niezależnością finansową Samodzielnością w działaniu Zajmowanym stanowiskiem Wykonywanym zawodem Korzyściami finansowymi Inne, jakie……………………….

Przykład – pytanie z szeregowaniem (rangowaniem) alternatyw Oto lista wskaźników dotyczących sukcesu osobistego, do których może Pan/i przywiązywać większą lub mniejszą wagę. Proszę wpisać kolejno do kratek liczby od 1 do 7, gdzie 1 oznacza, że wskaźnik ten ma dla Pana/i największą wagę, a 7 – najmniejszą. uśmiech dziecka zdrowa rodzina własne mieszkanie stała praca niezależność finansowa pozycja społeczna posiadana wiedza

Przykład – pytanie z szeregowaniem (rangowaniem) alternatyw Uszereguj poniższe formy pieniądza od 1 do 5 w zależności od tego, jak często je wykorzystujesz (im częściej tym wyższą cyfrę przyporządkuj odpowiedzi) Gotówka Karta płatnicza Karta kredytowa Czeki Przelewy

Przykład – rozdział puli punktów Jaki procent swojego kieszonkowego przeznaczasz na poniższe wydatki? Opcje Procent rozrywka (kino, dyskoteka) ubrania sprzęt elektroniczny drobne wydatki (napoje, słodycze, jedzenie); oszczędności realizacja swojego hobby, zainteresowania SUMA 100%

Pytania - skale Stosuje się je wtedy, gdy chce się poznać stopień czy też natężenie cechy, uczuć, poglądów, itp. respondenta Ich istotą jest pomiar, a więc przypisywanie wartości liczbowych

Skala Likerta Ustosunkuj się do poniższych stwierdzeń na skali: (1 – nie zgadzam się, 2 – raczej się nie zgadzam, 3 - nie wiem, 4 – raczej się zgadzam, 5 – zgadzam się) Właściciel psa powinien po nim sprzątać 1 2 3 4 5 Podatek od posiadania psa traktuję na równi z innymi podatkami Posiadacze psów powinni płacić podatek od ich posiadania Podobny podatek powinien być nałożony na inne zwierzęta Osoby mieszkające w miastach nie powinny posiadać psów

1-zawsze 2-często 3-czasami 4-rzadko 5-nigdy Skala Likerta Proszę o określenie częstości występowania poniższych zdarzeń na poniższej skali 1-zawsze 2-często 3-czasami 4-rzadko 5-nigdy Oglądam w TV programy ekonomiczne lub gospodarcze 1 2 3 4 5 czytam artykuły ekonomiczne lub gospodarcze w gazecie  rozmawiam w gronie rodziny o sprawach związanych z ekonomią lub gospodarką Rozmawiam w gronie przyjaciół o sprawach związanych z ekonomią lub gospodarką

Dyferencjał semantyczny Według Ciebie, podatek od posiadania psa jest: Wysoki 1 2 3 4 5 Niski Sprawiedliwy Niesprawiedliwy Respektowany Nie respektowany Bezsensowny Sensowny Chętnie płacony Niechętnie płacony

Dyferencjał semantyczny Według Ciebie, podatek od posiadania psa jest: Wysoki Niski Sprawiedliwy Niesprawiedliwy Respektowany Nie respektowany Bezsensowny Sensowny Chętnie płacony Niechętnie płacony

Dyferencjał semantyczny Według Ciebie, podatek od posiadania psa jest: wysoki niski sprawiedliwy niesprawiedliwy x

Podstawowe błędy popełniane przy formułowaniu pytań

Błąd multiplikacji Przykłady Czy uważa Pan wysokość swoich zarobków za słuszną w stosunku do swych kwalifikacji i wysiłku wkładanego w pracę? Która z poniższych dziedzin polityki społecznej jest nieskutecznie realizowana lub niesprawiedliwa i wymaga szczególnej poprawy w najbliższych latach?

Błędy w językowym zapisie pytań Literówki, błędy ortograficzne, przesunięcia, błędy edycyjne czy błędy w druku Winę za nie ponosi badacz!!!!

Brak pytań filtrujących Prowadzi to do sytuacji, gdy pytanie staje się sugerujących przez samo sformułowanie Przykłady Jakie zjawisko dostrzega Pan(i) jako niepokojące w postępowaniu ludzi wywodzących się z mniejszości cygańskiej – prosimy o wybranie trzech kategorii i zaznaczenie ich? Co, Pana zdaniem, jest głównym powodem niewykorzystywania kwalifikacji zawodowych absolwentów szkół wyższych w naszej gospodarce?

Zbyt trudne sformułowania pytań Spośród wymienionych czynników wybierz 5, które według Ciebie są najbardziej stresogenne Zakłady pracy, szkoły i uczelnie oddziałują na zewnętrzne środowisko, przy czym oddziaływanie to jest dostrzegalne w życiu rodzin pracowniczych. W ramach działalności socjalnej zaspakajają one materialne i kulturalne potrzeby pracowników i ich rodzin poprzez świadczenia bezpośrednie i pośrednie. Jak ocenia Pan(i) realizację tych świadczeń (proszę zaznaczyć znakiem X wybrane odpowiedzi).....

Błąd polegający na fałszywym założeniu znawstwa Czy słuszne jest Pana zdaniem, zachowanie miejsc mandatowych TAK NIE NIE WIEM

Złe skalowanie Przemieszczenie pozycji skali Jak często korzystasz z następujących rozrywek....... Nigdy Kilka razy w roku Raz w roku Raz w miesiącu Kilka razy w miesiącu Codziennie Tylko w niedzielę Nierównoważność stron skali Jak oceniasz smak herbaty Lipton Bardzo dobra Dobra Raczej dobra Niedobra

Błędy dotyczące alternatywnych odpowiedzi w pyt. zamkniętych Uszereguj poniższe narodowości, od 1- najbardziej przez Ciebie lubianej, do 5- najmniej przez Ciebie lubianej Arabowie Ukraińcy Rumuni Żydzi Cyganie Arabowie Szwedzi Polacy Anglicy Holendrzy

Treść pytania nie odpowiada odpowiedziom Czy wykonujesz swoją pracę zgodnie z wykształceniem? Tak Nie Jest mi to obojętne Nie mam innej możliwości

Podsumowanie – pytania do pytań Po co zadajemy takie pytanie – co chcemy przez nie uzyskać? Jakie uzyskamy odpowiedzi, jaką mają one wartość wskaźnikową dla rozwiązania problemu Dlaczego to pytanie jest tak właśnie skonstruowane – czy nie lepiej byłoby inaczej? Dlaczego to pytanie jest akurat w tym miejscu kwestionariusza? Jaki przewidujemy sposób analizy materiału uzyskanego w wyniku pytania? Jaka może być wiarygodność materiału badawczego?

Zasady konstruowania narzędzia badawczego - podsumowanie Kwestionariusz ankiety Do 2 stron (czytelny druk) Zrozumiały język Unikanie zdań złożonych Pojęcia powszechnie zrozumiałe Rodzaje skal: Nominalne (np. płeć, wiek [kategorie], stanowisko) Porządkowe (np. hierarchie preferencji) Ilościowe (np. wiek [lata], wyniki na skalach ciągłych np. w testach psychologicznych) Podstawowe rodzaje pytań ze względu na kategorie odpowiedzi Kafeterie (jedno i wielokrotnego wyboru) Skale odpowiedzi (częstości, zgody, natężenia odczuć) Precyzyjne i zrozumiałe instrukcje odpowiadania (np. ile odpowiedzi można zakreślić) Każde pytanie w ankiecie musi służyć odpowiedzi na pytania badawcze – nie powinno być takich pozycji w ankiecie, które nie są związane z pytaniami badawczymi (np. miejsce zamieszkania, jeśli to nas nie interesuje)