Mikroekonomia

Program przedmiotu Przedmiot zainteresowania ekonomii. Metody badawcze Rynkowy mechanizm popytu i podaży Teoria wyboru konsumenta Przedsiębiorstwo – organizacja i mechanizm decyzyjny Struktury rynku Rynek czynników produkcji

Przedmiot zainteresowania ekonomii. Metody badawcze. Procesy gospodarowania Teoria ekonomii a praktyka gospodarcza Metody badań Czynniki produkcji i metody produkcji Krzywa możliwości produkcyjnych Systemy ekonomiczne

Ekonomia Oikos – dom Nomos – prawo Ekonomia bada tendencje zmian wielkości produkcji, cen, zatrudnienia, bezrobocia etc. Formułuje wnioski z tych badań i interpretując je dostarcza wskazówek i narzędzi dla polityki gospodarczej prowadzonej przez rząd. Zajmuje się pieniądzem, bankowością kapitałami, dochodami i bogactwem.

Podstawowe problemy ekonomiczne: Co wytwarzać jakie dobra, w jakiej ilości, gdzie i kiedy? Jak wytwarzać kto ma wytwarzać i za pomocą jakich narzędzi? Dla kogo wytwarzać kto ma korzystać z efektów produkcji, jakie kryteria stosować przy podziale, czy należy premiować efektywność czy wysiłek, pomysłowość czy nakłady pracy?

Ekonomia Funkcje ekonomii poznawcza aplikacyjna Ekonomia pozytywna wiarygodny opis realiów gospodarczych aplikacyjna formułowanie zaleceń, wskazywanie środków i sposobów osiągania pożądanych celów Ekonomia pozytywna stanowisko konstatujące normatywna stanowisko wartościujące

Opis zjawisk ekonomicznych Kategorie ekonomiczne uogólniony, abstrakcyjne pojęcia odnoszące się do zjawisk i procesów ekonomicznych oraz ich związków i zależności. Prawa ekonomiczne istotne, konieczne i stale powtarzające związki i zależności pomiędzy kategoriami ekonomicznymi. Teorie ekonomiczne grupy twierdzeń logicznie i rzeczowo uporządkowanych wyjaśniających funkcjonowanie gospodarki jako całości lub jej segmentów.

Podstawowe kategorie ekonomiczne Zasób ilość dóbr ekonomicznych w danym czasie zasoby ludzkie naturalne kapitałowe odnawialne środki pracy nieodnawialne przedmioty pracy Strumień ilość dóbr ekonomicznych w danym okresie

Charakter praw ekonomicznych Prawa ekonomiczne Prawa ekonomiczne przyczynowe współistnienia funkcyjne obiektywny probabilistyczny Charakter praw ekonomicznych statystyczny żywiołowy historyczny uniwersalny

Teorie ekonomiczne Ekonomia neoklasyczna (Adam Smith) monetaryzm teoria racjonalnych oczekiwań ekonomia podaży Keynesizm (J.M. Keynes) szkoła ortodoksyjna szkoła eklektyczna

Ekonomia Mikroekonomia: Makroekonomia: zajmuje się badaniem postępowania lub reakcji konsumentów i producentów Makroekonomia: zajmuje się całością gospodarki albo jej ważnymi fragmentami.

Źródła błędów w badaniach ekonomicznych Problem wyizolowania Przypadkowość czy związek przyczynowo-skutkowy Całość czy część całości (błąd kompozycji) Subiektywizm Specyfika życia społecznego

Potrzeby Potrzeba stan niedoboru i braku czegoś Rodzaje potrzeb egzystencjalne funkcjonalne społeczne psychiczne Potrzeby są: nieograniczone co do liczby ograniczone co do pojemności konkurencyjne, substytucyjne lub komplementarne względem siebie

Środki zaspokojenia potrzeb (dobra) wolne gospodarcze Dobra konsumpcyjne produkcyjne

Środki zaspokojenia potrzeb (usługi) materialne niematerialne usługi konsumpcyjne produkcyjne ogólnospołeczne

Czynniki produkcji i metody produkcji Czynniki produkcji (dobra produkcyjne): czynnik ludzki (praca) wiedza, umiejętności, kwalifikacje zawodowe czynnik kapitału kapitał rzeczowy czynniki naturalne ziemia, surowce roślinne, mineralne itp.

Działalność produkcyjna Produkcja działalność gospodarcza w wyniku której wytwarza się dobra i usługi zaspokajające potrzeby ludzkie. Do produkcji potrzebne są : praca ludzka środki pracy (dobra inwestycyjne) przedmioty pracy (dobra pośrednie) Środki pracy + przedmioty pracy = środki produkcji Środki produkcji + ludzie = siły wytwórcze

Krzywa możliwości produkcyjnych zwana też krzywą transformacji to graficzne przedstawienie różnych kombinacji dwóch dóbr, które mogą być wytwarzane, gdy wszystkie zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane. ilustruje problem substytucji ma nachylenie ujemne

Krzywa transformacji 5

System ekonomiczny (1) System ekonomiczny (gospodarczy) układ stosunków i organizacji, który kształtuje prawa i regulacje rządzące działalnością gospodarczą, determinuje prawa własności czynników produkcji, rozdziela uprawnienia do podejmowania decyzji w zakresie produkcji i konsumpcji, determinuje bodźce motywujące różne podmioty gospodarcze a w ostateczności rozstrzyga kwestie :co jak i dla kogo ma być produkowane. System ekonomiczny = mechanizmy ekonomiczne +instytucje infrastrukturalne

System ekonomiczny (2) Cechy systemu gospodarczego: własność alokacja regulacja motywacja kontrola Kryteria podziału systemów ekonomicznych: zasięg własności czynników wytwórczych sposób alokacji – zasobów na sposób podejmowania decyzji i regulacji

(kryterium własność czynników wytwórczych) System ekonomiczny (3) Rodzaje systemów ekonomicznych (kryterium - zasięg) Gospodarka regionalna Gospodarka krajowa, Gospodarka międzynarodowa, Gospodarka światowa. (kryterium własność czynników wytwórczych) Własność publiczna Państwowa (ma szerszy zasięg), Komunalna (miasta ,gminy ,województwa) Własność prywatna Kapitalistyczna (przedsiębiorstwa, które zatrudniają pracowników), Indywidualna (przedsiębiorstwo, którego właścicielem jest jeden człowiek), Grupowa (spółki akcyjne, cywilne) Drobnotowarowa (gospodarstwa)

Rodzaje systemów ekonomicznych (cd) System ekonomiczny (4) Rodzaje systemów ekonomicznych (cd) (kryterium sposób alokacji – zasobów) Gospodarka centralnie planowana Gospodarka rynkowa Kapitalistyczna gospodarka rynkowa Społeczna gospodarka rynkowa Socjalna gospodarka rynkowa (kryterium sposób podejmowania decyzji i regulacji) scentralizowany zdecentralizowany

System rynkowy (1) Geneza gospodarki rynkowej: Gospodarka naturalna funkcjonuje bez wymiany. Polega na wytwarzaniu towarów do zaspokojenia podstawowych potrzeb. Poziom produkcji nie jest wysoki, me ma nadwyżek do wymiany (okres ten trwał długo) Gospodarka towarowa wymiana towaru na towar (zaczynają powstawać nadwyżki). Gospodarka towarowo-pieniężna wymiana towar - pieniądz - towar (powstają nadwyżki).

System rynkowy (2) Cechy gospodarki rynkowej: Dominacja własności prywatnej Alokacja poprzez rynek- poprzez popyt i podaż Rynek tworzy ceny w zależności od popytu i podaży, Samodzielność podmiotów gospodarczych Ograniczona rola państwa (mała interwencja państwa) Konkurencja

System rynkowy – rynek (1) proces wymiany w trakcie którego negocjuje się warunki wymiany (lub miejsce wymiany) dóbr i usług. Kryteria klasyfikacji rynków: stopień konkurencji (doskonałej, niedoskonałej) przedmiot transakcji (konsumpcyjne, produkcyjne, pracy, itp..) zakres przestrzenny transakcji (lokalny, krajowy, światowy) stopień legalności transakcji (biały, szary, czarny) decydenta (producenta, konsumenta) możliwość dostępu (wolny, ograniczony)

System rynkowy – rynek (2) Funkcje rynku Za pośrednictwem rynku dokonuje się wycena dóbr Rynek jest podstawowym źródłem informacji dla podmiotów gospodarczych Warunkuje racjonalną alokację zasobów Umożliwia ustalanie się stanów równowagi w gospodarce Weryfikator celowości produkcji Mechanizm dostosowywania produkcji do potrzeb