PRAWO STANOWIONE. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA. KATEDRA I ZAKŁAD MEDYCYNY SĄDOWEJ A.M. WE WROCŁAWIU Prof. dr hab. Barbara Świątek PRAWO STANOWIONE. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA.

Konstytucja (1997 r.): akt normatywny , zajmujący najwyższe miejsce w hierarchii przepisów. Jest podstawa prawną innych normatywnych aktów prawnych. Stanowi jakie i przez kogo mogą być wydawane akty prawne. Określa więc sposób tworzenia prawa w państwie. Art. 8. – Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 30. – Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Art. 31. 1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej. 2. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy sa konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Art. 38. Rzeczypospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawna ochronę życia.

Art. 68. 1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. 2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa. 3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku. 4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska. 5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

Konstytucja jako najwyższe dobra człowieka wymienia : życia, zdrowie, godność i wolność (wolność może być ograniczana poprzez zapisy ustawowe).

USTAWY – ustanawiane przez sejm, senat, podpisywane przez prezydenta, musza być zgodne z zapisami Konstytucji. Rozporządzenie – akt prawny wykonawczy, wydawany na podstawie ustawy i w celu jej wykonania. Musi być zapowiedziana w zapisie ustawy i ogłoszona w Dzienniku Ustaw. Wydaje – prezydent, Rada Ministrów, Minister. W ustawie są artykuły, w artykule paragraf. W rozporządzeniu paragrafy.

Przykład: Art. 43. ustawy o zawodzie lekarza: lekarz może uzależnić wystawienie karty zgonu od wykonania sekcji zwłok. Nie zapowiedziano w tym artykule rozporządzenia wykonawczego regulującego realizację tej możliwości. Przepis, jakże zasadny, pozostał martwy – nie wiadomo bowiem kto zarządza tak, przez kogo ma być wykonywana (patomorfologia?, medyka sądowego?, każdego chętnego lekarza?)., gdzie, jak ma być udokumentowany wynik sekcji, do kogo kierować taki dokument, kto opłaci takie czynności? We Wrocławiu nie udaje się powyższego ustalić.

Zarządzenia, uchwały – mają charakter przepisów wewnętrznych, obowiązujących w podległych twórcy tych aktów jednostkach organizacyjnych . Wydają – prezydent, Rada Ministrów, Ministrowie. Zakłady Opieki Zdrowotnej obowiązują zarządzenia wydawana przez Ministra Zdrowia. Kolizja norm prawnych – zachodzi gdy przypadek jest unormowany przez więcej niż jeden przepis prawa, a przepisy te wyznaczają adresatom wzajemnie wyłączające się sposoby zachowania (wywołujące określone skutki prawne). Przykład – przepisy dotyczące obowiązku ratowania życia. Kolizja między art. 192 kk i art. 30 ustawy o zawodzie lekarza.

PODMIOT PRAWA: ten, kto może posiadać uprawnienia (prawa) i obowiązki osoby fizyczne (człowiek, ludzie), osoby prawne (stowarzyszenia, związki organizacje państwowe, zakłady pracy, spółki).

Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych: pełna, ograniczona, brak (dzieci do 13 roku, osoby ubezwłasnowolnione). Odpowiedzialność prawna – obowiązek ponoszenia konsekwencji prawnych, będących wynikiem zawinionego niedopełnienia obowiązku prawnego (niezgodnego z prawem zachowania).

Norma prawna: bezpośrednie wskazanie komuś, jak powinien jednorazowo postąpić czy też stale postępować w określonych okolicznościach. Normy mogą być: nakazujące (wg ustawy lekarz ma udzielać świadczenia zdrowotne zgodnie z zasadami aktualnej wiedzy lekarskiej), zakazujące (lekarz nie może udzielać świadczenia zdrowotnego bez uzyskania zgody pacjenta), upoważniające (lekarz może poszerzyć zabieg bez zgody pacjenta, gdy ten nie jest w stanie jej udzielić a brak działania grozi jego życiu).

Działy prawa: prawo państwowe (konstytucyjne, prawo administracyjne, prawo finansowe, prawo cywilne, prawo rodzinne, prawo pracy, prawo karne itd.).

PRAWO KARNE: Kodeks Karny (1997 r.) Kodeks Postępowania Karnego Kodeks Karny Wykonawczy

Postępowanie karne: dotyczy wyłącznie osób fizycznych. Zawiadomienie o przestępstwie, Postępowanie wyjaśniające, Śledztwo lub dochodzenie, Umorzenie lub sporządzenie aktu oskarżenia i przesłanie do sądu.

Uczestnicy postępowania karnego – pokrzywdzony/a, świadkowie, podejrzany, oskarżony. Postępowanie karne toczy się najpierw „w sprawie” np. śmierci pacjenta na oddziale szpitalnym i wówczas personel szpitala zeznaje w charakterze świadków. Następnie w razie uzyskania dowodów na popełnienie przestępstwa (np. w oparciu o opinię biegłych, przyjmująca zaistnienie błędu lekarskiego) toczy się postępowanie „przeciwko” określonemu lekarzowi i ten staje się podejrzanym, po przedstawieniu zarzutów i wówczas składa wyjaśnienia (wcześniejsze jego zeznania w charakterze świadka trącą wartość prawną). Gdy prokurator wniesie do sądu akt oskarżenia lekarz staje się oskarżonym.

Umorzenie postępowania karnego: brak cech przestępstwa, znikoma społeczna szkodliwość czynu, niewykrycie sprawcy, sprawca zmarł, nastąpiło przedawnienie. Na każde postanowienie prokuratora pokrzywdzonym i podejrzanym przysługuje zażalenie do wyższej instancji (prokuratury okręgowej, apelacyjnej) oraz sądu.

Oskarżenie, w zależności od rodzaju czynu kierowane do: Sądu Grodzkiego, Sądu Rejonowego, Sądu Okręgowego, Pokrzywdzony może być oskarżycielem posiłkowym i mieć swego pełnomocnika. Oskarżony ma prawo i może korzystać z obrońcy. Sąd wydaje wyrok, który może być zaskarżony przez obie strony do sądu wyższej instancji. Oprócz sądów wyżej wymienionych, w Polsce funkcjonują: Sądy Apelacyjne, Sąd Najwyższy.

Wyższa instancja może: utrzymać wyrok w mocy, skierować sprawę do ponownego rozpatrzenia, zmienić wyrok w zakresie zaskarżonym. Każdy prawomocny tj. podtrzymany, w przypadku odwołania, przez wyższa instancję wyrok może być skierowany do kasacji - Sądu Najwyższego. Kasacja to unieważnienie wyroku. Niezgodne z prawem postępowanie to występek i zbrodnia: Zbrodnia - przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności nie krótszą niż 3 lata. Występek – pozostałe przestępstwa.

Nieprawidłowe postępowanie polegać może na działaniu bądź zaniechaniu. Za zaniechanie, odpowiada osoba spełniająca określony warunek. Art. 2. Kodeksu karnego stanowi: Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

Odpowiedzialność karną sprawca ponosi za czyny zawinione. Wina umyślna – wg. art. 9. kk: umyślne popełnienie czynu zabronionego zachodzi wtedy, gdy sprawca miał zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić, albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Wina nieumyślna – wg. art. 9. kk: czyn popełniany jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach mimo, że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Formy winy nieumyślnej: Lekkomyślność: sprawca świadomie narusza zasady ostrożności, możliwość popełnienia czynu przewiduje, lecz przypuszcza, że go uniknie, „myśli, że mu się uda”. Niedbalstwo: sprawca możliwości popełnienia czynu zabronionego nie przewiduje, chociaż może ją przewidzieć, „nie wykorzystał swych możliwości intelektualnych”.

Każdy artykuł kodeksu karnego określa: Podmiot przestępstwa (sprawca), Znamiona przestępstwa (czyn), Przedmiot przestępstwa (naruszone dobro chronione prawem, pokrzywdzony). Art. 148 kk. Kto zabija człowieka… Podmiot – sprawca, ten kto zabija. Czyn zabroniony – zabójstwo. Przedmiot- życie człowieka.

Karami są: (art. 32 kk): grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności, dożywotnie pozbawienie wolności.

Środki karne: (art. 39. kk): pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej, zakaz prowadzenia pojazdów, przepadek przedmiotów, obowiązek naprawienia szkody, nawiązka, świadczenie pieniężne, podanie wyroku do publicznej wiadomości.

Zasada konstytucyjna: Art. 42. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązująca w czasie jego popełnienia. Zasada ta nie stoi na przeszkodzie ukarania za czyn, który w czasie jego popełnienia stanowił przestępstwo w myśl prawa międzynarodowego. Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu. Każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu.

POSTĘPOWANIE CYWILNE: Pozew wniesiony do sądu – żądanie odszkodowania lub zadośćuczynienia od sprawcy strat materialnych lub spowodowania uszczerbku na zdrowiu, prowadzącego do strat materialnych. Uczestnicy postępowania: powód – poszkodowany. pozwany (osoba fizyczna lub prawna) Obie strony mogą mieć swych pełnomocników. Wyrok. Zażalenie wyroku do wyższej instancji jak w postępowaniu karnym. Zasada konstytucyjna: Art. 45.: Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez uzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity). Art. 1. Ustawa określa zasady i warunki wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty. Art. 2. 1. Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich. 

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz.U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity) Art. 2. 2. Wykonywanie zawodu lekarza dentysty polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń określonych w ust. 1, w zakresie chorób jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych, z zastrzeżeniem ust. 2a. 2a. Osoba będąca obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej może wykonywać zawód lekarza stomatologa na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada kwalifikacje potwierdzone odpowiednim dokumentem, o którym mowa w art. 6b. 3. Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się także prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie nauk medycznych lub promocji zdrowia oraz nauczanie zawodu lekarza.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA INNYCH ZAWODÓW Podobne ustawowe regulacje prawne mają inne zawody medyczne: Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zawodzie felczera (Dz.U.04.53.531). Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U.01.57.602) Osoby wykonujące ww. zawody również muszą być zrzeszone w samorządach, sprawujących nadzór nad zasadami wykonywania tych zawodów. Ponadto: Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z 8 września 2006 r. – i odpowiednie akty wykonawcze (Rozporządzenia) regulują zasady wykonywania zawodu ratownika medycznego.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity). Art. 4. Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity). Art. 30. Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz. U.nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity). Art. 5.1. Okręgowa rada lekarska przyznaje, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 5a, prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa osobie, która: 1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, 2) posiada: a) dyplom lekarza lub lekarza stomatologa wydany przez polską szkołę wyższą, lub b) dyplom lub inne dokumenty poświadczające formalne kwalifikacje lekarza lub lekarza stomatologa, wydane przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej, wymienione w wykazie, o którym mowa w art. 6b, lub...

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity). Art. 5. 1 c.d. c) dyplom lekarza lub lekarza stomatologa wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami, 3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych, 4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza stomatologa, 5) wykazuje nienaganną postawę etyczną.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity). Art. 5. c.d. 2. Lekarzowi będącemu obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej spełniającemu warunki, o których mowa w ust. 1, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa, jeżeli: 1) przedstawi zaświadczenie wydane przez odpowiednie władze państwa członkowskiego Unii Europejskiej, że posiada na terenie tego państwa prawo do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza stomatologa, które nie zostało zawieszone ani którego nie został pozbawiony, oraz że nie toczy się przeciwko niemu postępowanie w sprawie pozbawienia albo zawieszenia prawa do wykonywania zawodu,

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodzie lekarza z i lekarza dentysty dn. 05.12.1996 r. (Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity). Art. 5. c.d. 2.  2) złoży oświadczenie, że włada językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza stomatologa. 3. Lekarzowi lub lekarzowi stomatologowi, który spełnia warunki określone w ust. 1 pkt 1, pkt 2 lit. a) lub c) oraz pkt 3-5, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa, jeżeli ponadto: 1) odbył staż podyplomowy oraz 2) złożył z wynikiem pozytywnym państwowy egzamin kończący staż podyplomowy.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz. 158, 1989 r.) Art. 1. 1. Tworzy się samorząd lekarzy. 2. Samorząd lekarzy jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko przepisom ustawy. 3. Jednostkami organizacyjnymi samorządu lekarzy posiadającymi osobowość prawną są: Naczelna Izba Lekarska i okręgowe izby lekarskie

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz. 158, 1989 r.). Art. 4. 1. Zadaniem samorządu lekarzy jest w szczególności: 1) sprawowanie pieczy i nadzoru nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu lekarza, 2) ustanawianie obowiązujących wszystkich lekarzy zasad etyki i deontologii zawodowej oraz dbałość o ich przestrzeganie, 3) reprezentowanie i ochrona zawodu lekarza, 4) integrowanie środowiska lekarskiego, 5) zajmowanie stanowiska w sprawach stanu zdrowotności społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji ochrony zdrowia, 6) współpraca z towarzystwami naukowymi, szkołami wyższymi i jednostkami badawczo-rozwojowymi w kraju i za granicą, 7) prowadzenie instytucji samopomocowych i innych form pomocy materialnej dla lekarzy i ich rodzin, 8) zarządzanie majątkiem i działalnością gospodarczą izb lekarskich, 9) wykonywanie innych zadań określonych odrębnymi przepisami.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz. 158, 1989 r.). Art. 4.  2. Zadania określone w ust. 1 samorząd lekarzy wykonuje w szczególności przez: 1) przyznawanie prawa wykonywania zawodu lekarza i prowadzenie rejestru lekarzy, 2) negocjowanie warunków pracy i płac, 3) sprawowanie orzecznictwa w przedmiocie orzekania o niezdolności do wykonywania zawodu lekarza, 4) współdziałanie w sprawach doskonalenia zawodowego lekarzy, 5) przewodniczenie komisjom konkursowym w konkursach na stanowisko ordynatora i uczestnictwo w konkursach na inne kierownicze stanowiska w służbie zdrowia,

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U.nr 30, poz. 158, 1989 r.). Art. 4.  2 c.d.) 6) opiniowanie projektów ustaw dotyczących ochrony zdrowia i przepisów dotyczących wykonywania zawodu lekarza bądź występowanie o ich wydanie, 7) opiniowanie i wnioskowanie w sprawach kształcenia przed- i podyplomowego lekarzy i w innych zawodach medycznych, 8) prowadzenie badań dotyczących ochrony zdrowia i wykonywania zawodu lekarza, 9) sprawowanie sądownictwa lekarskiego w zakresie odpowiedzialności zawodowej lekarzy oraz sądownictwa polubownego, 10) występowanie w obronie interesów indywidualnych i zbiorowych członków samorządu lekarzy, 11) współdziałanie z organami administracji publicznej, organizacjami politycznymi, związkami zawodowymi oraz innymi organizacjami społecznymi w sprawach dotyczących ochrony zdrowia ludności i warunków wykonywania zawodu lekarza.

Zasady odpowiedzialności związanej z wykonywaniem zawodu lekarza KODEKS KARNY Art. 192. § 1. Kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Zasady odpowiedzialności związanej z wykonywaniem zawodu lekarza Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty Art. 58. 1. Kto bez uprawnień udziela świadczeń zdrowotnych polegających na rozpoznawaniu chorób i ich leczeniu, podlega karze grzywny. 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo wprowadzenia w błąd co do posiadania takiego uprawnienia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 3. Postępowanie w sprawach (…) toczy się według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Regulacje etyczno-deontologiczne wykonywania zawodu lekarza. Kodeks Etyki Lekarskiej. Art. 6. Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych choremu, zgodnych z aktualnym stanem wiedzy. Art. 7. W szczególnie uzasadnionych przypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie cierpiących zwłoki. Nie podejmując albo odstępując od leczenia lekarz winien wskazać inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej.

Regulacje etyczno-deontologiczne wykonywania zawodu lekarza. Kodeks Etyki Lekarskiej Art. 8. Lekarz powinien przeprowadzać wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze z należytą starannością, poświęcając im niezbędny czas. Art.10. 1. Lekarz nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu czynności diagnostycznych, zapobiegawczych, leczniczych i orzeczniczych. 2. Jeżeli zakres tych czynności przewyższa umiejętności lekarza, wówczas winien zwrócić się do bardziej kompetentnego kolegi. Nie dotyczy to nagłych wypadków i ciężkich zachorowań, gdy zwłoka może zagrażać zdrowiu lub życiu chorego.

Regulacje etyczno-deontologiczne wykonywania zawodu lekarza. Kodeks Etyki Lekarskiej Art. 31. Lekarzowi nie wolno stosować eutanazji, ani pomagać choremu w popełnieniu samobójstwa. Art. 32. 1. W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej terapii i stosowania środków nadzwyczajnych . 2. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i jest związana z oceną szans leczniczych.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz. 158) Art. 41. Członkowie samorządu lekarzy podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami lekarskimi za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki i deontologii zawodowej oraz za naruszenie przepisów o wykonywaniu zawodu lekarza. Art. 42. Sąd lekarski może orzec następujące kary: upomnienie, nagana, zawieszenie prawa wykonywania zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do trzech lat, pozbawienie prawa wykonywania zawodu lekarza.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz. 158) Art. 48. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej o ten sam czyn toczy się niezależnie od postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego, wszczętego w jednostce organizacyjnej, w której przepisy szczególne przewidują takie postępowanie. Może ono być jednak zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego. Odpowiedzialność zawodowa jest niezależna od odpowiedzialności karnej, cywilnej, administracyjnej i służbowej – można być kilkukrotnie skazanym za ten sam czyn!

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30. 08. 1991 r. (Dz. U Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408. 1991 r., z późn. zm.) Art. 1. 1. Zakład opieki zdrowotnej jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia Art. 2. 1. Zakładem opieki zdrowotnej jest: 1) Szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, sanatorium, prewentorium, inny nie wymieniony z nazwy zakład przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednim stałym pomieszczeniu,

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30. 08. 1991 r. (Dz. U Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408. 1991 r., z późn. zm.) Art. 3. Świadczeniem zdrowotnym są działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania, w szczególności związane z: 1) badaniem i poradą lekarską, 2) leczeniem, 3) badaniem i terapią psychologiczną, 4) rehabilitacją leczniczą, 5) opieką nad kobietą ciężarną i jej płodem, porodem, połogiem oraz nad noworodkiem,

art. 3.cd.: 6) opieką nad zdrowym dzieckiem, Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408. 1991 r., z późn. zm.) art. 3.cd.:  6) opieką nad zdrowym dzieckiem, 7) badaniem diagnostycznym, w tym z analityką medyczną, 8) pielęgnacją chorych, 9) pielęgnacją niepełnosprawnych i opieką nad nimi, 10) opieką paliatywno-hospicyjną, 11) orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia, 12) zapobieganiem powstawaniu urazów i chorób poprzez działania profilaktyczne oraz szczepienia ochronne, 13) czynnościami technicznymi z zakresu protetyki i ortodoncji, 14) czynnościami z zakresu zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30. 08. 1991 r. (Dz. U Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408. 1991 r., z późn. zm.) Art. 18a.: 1. Organizację i porządek procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładzie opieki zdrowotnej określa regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej. 1a. Regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej powinien określać w szczególności: 1) przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych z zapewnieniem właściwej dostępności i jakości tych świadczeń w jednostkach organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej, 2) organizację i zadania poszczególnych jednostek organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej, w tym zakresy czynności pracowników oraz warunki współdziałania między tymi jednostkami dla zapewnienia sprawności funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej pod względem leczniczym, administracyjnym i gospodarczym,

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30. 08. 1991 r. (Dz. U Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408. 1991 r., z późn. zm.) Art. 18a. 1a. c.d.  3) warunki współdziałania z innymi zakładami opieki zdrowotnej w zakresie zapewnienia prawidłowości diagnostyki, leczenia pacjentów i ciągłości postępowania, 4) prawa i obowiązki pacjenta, 5) obowiązki zakładu opieki zdrowotnej w razie śmierci pacjenta. 2. Postanowienia regulaminu, o którym mowa w ust. 1, nie mogą naruszać praw pacjenta określonych i wynikających z przepisów ustawy oraz przepisów odrębnych.

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30. 08. 1991 r. (Dz. U Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408. 1991 r., z późn. zm.) Art. 18b. Zakład opieki zdrowotnej może podawać do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych. Treść i forma tych informacji nie mogą mieć cech reklamy.

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30. 08. 1991 r. (Dz. U Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408. 1991 r., z późn. zm.) Art. 33.  1. Publiczny zakład opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych osobom ubezpieczonym oraz innym osobom, uprawnionym do tych świadczeń na podstawie odrębnych przepisów, nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub całkowitą odpłatnością. 4. Za świadczenia zdrowotne udzielone osobie znajdującej się w stanie nietrzeźwości publiczny zakład opieki zdrowotnej pobiera opłatę niezależnie od uprawnień do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, jeżeli jedyną i bezpośrednią przyczyną udzielonego świadczenia było zdarzenie spowodowane stanem nietrzeźwości tej osoby. 5. W celu stwierdzenia stanu nietrzeźwości lekarz kieruje osobę określoną w ust. 4 na badanie dla ustalenia zawartości alkoholu we krwi. Odmowa poddania się takiemu badaniu jest brana pod uwagę przy ustalaniu opłaty za udzielenie świadczenia zdrowotnego, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy.

- Regulacje prawne szczególnych sytuacji zdrowotnych. Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów – z dn. 01.07.2005 r. (Dz. U. Nr 169, poz. 1411) Ustawa o planowanie rodziny, ochrona płodu ludzkiego i warunki dopuszczalności przerywania ciąży – z dn. 07.01.1993 r., Dz. U. nr 17. poz. 78, 1993 r. Ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniach – z dn. 06.09.2001 r., Dz. U. nr 126, poz. 1384, 2001 r. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego – z dn. 19.08.1994 r. Dz. U. z dnia 20 października 1994 r. nr 111, poz. 535